Prawo samorządu terytorialnego

POJĘCIE I ISTOTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1. Samorząd -

- w znaczeniu politycznym - honorowe uczestnictwo osób fizycznych w 

wykonywaniu określonych zadań państwowych

- w znaczeniu prawnym-

- ma zawsze charakter korporacji (związek osób fizycznych)

- korporacja osób fizycznych działająca na zasadzie decentralizacji, 

wykonująca zadania ze sfery administracji publicznej

- wykonywanie zadań adm. publ. w sposób zdecydowany i na własną 

odpowiedzialność przez określone w stosunku do państwa podmioty, 

które w zakresie wykonywania swoich zadań nie są poddane żadnej 

ingerencji państwowej.

2. pośrednia administracja państwowa:

- administracja nie jest pełniona przez bezpośrednie organy państwowe, 

lecz przez samodzielne, tzn. zdolne do działań prawnych podmioty, 

administrujące zadaniami państwowymi]

- administracja taka jest zdecentralizowana

- stoi poza ciągiem instancyjnym bezpośrednich organów państwowych

3. Światowa Deklaracja Samorządu Lokalnego - uchwalona na 27 

Światowym Kongresie Międzynarodowego Związku Władz Lokalnych, w 

dnia 22-26 września 1985 r. w Rio de Janeiro - stanowi zbiór zasad, 

w/g których ma działać samorząd terytorialny.

4. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego - uchwalona 15 

października 1985 r. w Strasburgu - Polska ratyfikowała tę umowę 

międzynarodową.

5. Elementy definiujące samorząd terytorialny:

- podmiot

- przedmiot

- zadania

- nadzór

"co jest państwowe nie może być samorządowe, a to co jest samorządowe

nie może być państwowe" - zasada kardynalna

PODMIOT SAMORZĄDU

I podmiot samorządu - tworzy społeczność lokalna zamieszkała na 

danym terenie, zorganizowana w terytorialny związek samorządowy 

(związek mieszkańców danego obszaru)

- każdy członek jest członkiem samorządu terytorialnego w miejscu jego 

zamieszkania stałego z mocą samego prawa (nie zależy od aktywności 

człowieka)

- aktywność członka we wspólnocie jest dobrowolna.

- upodmiotowienie dokonywane jest przez państwo w celu realizacji jego 

zadań

II interes lokalny -

- uznanie odrębności prawnej interesu lokalnego i przyznanie swobody 

realizacji i ochrony tego interesu

- społeczność lokalna (wspólnota) - gmina, powiat

- społeczność regionalna (wspólnota) - województwo

III Decentralizacji:

- prawne zapewnienie organom niższego stopnia w strukturze 

organizacyjnej względnej samodzielności w stosunku do organów 

wyższych

- nadzór nad organami zdecentralizowanymi odbywa się przy użyciu 

środków wyraźnie określonych przez ustawę i dozwolonych w danej, 

konkretnej sytuacji,

- samodzielność jest bezwzględna tylko w ramach prawa i do granic tym 

prawem określonych

IV Organizacja:

- cechą konstytutywną sam. teryt. powoływanie w drodze wyborców 

organów kolegialnych, które w sposób bezpośredni, wykonują zadania 

nałożone na związek

V Osobowość prawna samorządu:

- publicznoprawna -

- możliwość rozwiązywania stosunków prawnych z organami państwa

- możliwość stosowania władztwa administracyjnego,

- prywatnoprawna

- swobody dysponowania mieniem we własnym imieniu

- uczestnictwo w obrocie gospodarczym jak inne podmioty gospodarcze

- posiadanie własnego majątku, samodzielny zarząd nim, zaciąganie 

zobowiązań

- może pozywać i może być pozywany

VI podmiot sam. teryt. - jednostka o charakterze korporacyjnym, 

wyposażona w osobowość prawną o charakterze publicznym i prywatnym,

wypełniająca poprzez wyłonione w drodze wyborów organy zadania 

administr.

PRZEDMIOT SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

- przed sam. -wykonywanie admi. publicznej w wyznaczonym zakresie

I Zasada subsydiarności:

- zasada podziału władzy od dołu do góry

-nigdy nie należy powierzać jednostce większej tego, co może zrobić 

również wydz. jednostka mniejsza

- zasada prakseologiczna - oparta o kryterium efektywności działania.

ZADANIA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1. Zadania własne:

- wykonywanie samodzielnie, bez możliwości nieograniczonej 

(merytorycznej) ingerencji organów państwowych

- ingerencja dopuszczalna jedynie w formie nadzoru określonego 

normatywnie, polegająca na korygowaniu działań niezgodnych z 

prawem

2. Zadania zlecone:

- polegają merytorycznej ingerencji za pośrednictwem wytycznych org. 

państwowych.

NADZÓR NAD SAMORZĄDEM TERYTORIALNYM

1. nadzór prawny:

- ograniczony do zadań własnych samorządu

- celem ustalenie, czy działalność gminy odpowiada normom prawa 

pozytywnego

2. nadzór celowościowy:

- dotyczy zadań zleconych

- badanie aspektów celowości zachowań samorządu (także zgodności z 

wytycznymi)

w/g Konstytucji (akt 171) powinien być stosowany jedynie nadzór prawny 

nad samorządem)

SAMORZĄD A AUTONOMIA

- samorząd nie jest i nie może być organizacją autonomiczną

- wykonując adm. państwową na zasadzie decentralizacji jego 

powiązania z państwem są bardzo silne

-państwo za pośrednictwem swoich organów może wpływać na 

działalność samorządu (chociaż tylko w zakresie ściśle określonym 

prawem)

- instrumenty oddziaływania o charakterze finansowym - subwencji, 

pożyczki rządowe dotacje celowe

KSZTAŁT ORAZ FUNKCJONOWANIE POLSKIEJ ADMINISTRACJI

TERENOWEJ W LATACH 1918-1939

ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ O KOMPETENCJACH

OGÓLNYCH

1918 - odzyskanie niepodległości

- ścieranie się koncepcji prawicowych i lewicowych

- koncepcja kompromisowa - adm. terenowa powierzona organom 

adm. rządowej o kompetencjach ogólnych (tj. wojewodom i starostom), 

powołując jednocześnie system organów samorządu terytorialnego

1918-1928 - unifikacja ustawodawstwa (ujednolicenie)

1919 - rozporządzenie z dnia 28 sierpnia 1919 r. o tymczasowej 

organizacji powiatowych władz adminsitracyjnych I instancji na 

obszarze byłego zaboru rosyjskiego

- powołanie starosty - przyznano mu władzę administracyjną I instancji

- funkcje koordynacyjne nad org. adm. wojskowej, sądowej, kolejowej, 

pocztowo-telegraficznej, skarbowej, szkolnej oraz urzędów ziemskich.

1919 - ustawa tymczasowa z dnia 2 sierpnia 1919 r. o organizacji 

władz admin. II instancji

- tworzenie województw i powołanie wojewodów

1921 - Konstytucja Marcowa z dnia 17 marca 1921

1928 - rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 19 stycznia 1928 r. o 

organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej:

Władze administracji ogólnej:

- wojewodowie i komisarz rządu na m. st. Warszawę

http://notatek.pl/prawo-samorzadu-terytorialnego-historia?notatka