1
1.1.
Badanie wpływu zmiany wartości współczynnika
λλλλ
na jakość procesu spalania
1.1.1.
Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest zbadanie wpływu zmiany wartości współczynnika
λ
na sprawność kotła i skład emitowanych spalin.
1.1.2.
Wprowadzenie teoretyczne
P
ROCES SPALANIA
Spalaniem nazywa się proces gwałtownego utleniania składników palnych
zawartych w paliwie, któremu towarzyszą egzotermiczne efekty cieplne. Proces ten
powinien przebiegać w wysokich temperaturach. Warunki, jakie powinny być
spełnione, aby zagwarantować prawidłowy przebieg procesu, są następujące:
*
dobre wymieszanie paliwa z powietrzem w taki sposób, aby wszystkie
części palne znalazły w swoim otoczeniu dostateczną ilość tlenu niezbędną do ich
całkowitego i zupełnego spalenia,
*
dostateczne podgrzewanie tworzącej się mieszaniny paliwowo-
powietrznej do temperatury odpowiadającej temperaturze zapłonu.
Konstruowanie palenisk powinno zatem przebiegać w taki sposób, aby oba
powyższe warunki spełnione były możliwie optymalnie. Warunki te uzasadniają
podział palenisk na paleniska do spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych.
Paleniska do spalania paliw gazowych będą zawsze paleniskami komorowymi,
w których gaz jest spalany przy użyciu różnego rodzaju palników. Podobnie będzie w
przypadku palenisk do spalania paliw ciekłych, natomiast paleniska do spalania paliw
stałych mogą być wyposażone w różnego rodzaju ruszty.
Ze względu na różne sposoby dostarczania powietrza potrzebnego do spalania
rozkład gęstości strumienia powietrza w komorze będzie niejednorodny i z reguły nie
odpowiadający jego lokalnemu zapotrzebowaniu. W tych warunkach wytworzenie
2
mieszaniny paliwowo-powietrznej o składzie zapewniającym całkowite i zupełne
spalenie, nawet przy dostarczeniu dostatecznej ilości powietrza, będzie bardzo
utrudnione. Dlatego też, aby wyrównać lokalne niedobory powietrza, dostarcza się go
w nadmiarze. Niezbędny nadmiar powietrza musi być tym większy, im trudniej dla
danego rodzaju paliwa i w danym palenisku uzyskać jego równomierny rozdział.
Stosunek rzeczywistej ilości powietrza dostarczanego do komory spalania do
teoretycznej jest oznaczony literą
λ
i nazywa się stosunkiem nadmiaru powietrza
λ
=
=
=
P
P
n
n
n
n
rz
t
a
a
o
o
'
'
min
min
λ
>
1
gdzie:
P
rz
, n’
a
- ilość powietrza rzeczywiście dostarczona do komory
spalania w
m
m
3
3
pow.
kg pal.
lub
pow.
m gazu
3
kmol pow.
kmol pal.
,
n’
o
- ilość tlenu rzeczywiście dostarczona do komory spalania,
P
t
,
n
amin
- minimalna ilość powietrza potrzebna do spalenia paliwa w
warunkach spalania całkowitego i zupełnego (teoretyczna
ilość powietrza),
n
omin
- minimalna ilość tlenu (teoretyczna ilość tlenu).
Największy nadmiar wystąpi niewątpliwie przy spalaniu paliw stałych
w paleniskach warstwowych (rusztowych). Znacznie lepsze warunki mieszania paliwa
z powietrzem wystąpią przy spalaniu paliw ciekłych, a jeszcze lepsze przy spalaniu
paliw gazowych. Stosunek nadmiaru powietrza nie powinien być ani nadmiernie duży,
ani zbyt mały. Zwiększanie ilości powietrza powoduje zwiększanie się ilości spalin,
bowiem cały nadmiar dostarczonego powietrza jako niewykorzystany przechodzi do
spalin zwiększając ich strumień, co z jednej strony obniża temperaturę spalania, a z
drugiej
zwiększa
entalpię
spalin
odprowadzanych
do
otoczenia. Zmniejszenie ilości dostarczanego do spalania powietrza może z kolei
doprowadzić do wystąpienia spalania niezupełnego, ujawniającego się nadmierną
zawartością tlenku węgla w spalinach. W każdych konkretnych warunkach
3
określanych rodzajem paliwa i konstrukcją paleniska (palnik, komora spalania) należy
dobrać taką optymalną wartość stosunku nadmiaru powietrza
λ
, która zapewni
minimalną stratę energii(tzw. strata wylotowa) przy równoczesnym nie przekroczeniu
dopuszczalnej określonej odpowiednimi normami granicy zawartości tlenku węgla w
spalinach. stosowane wartości
λ
, dla różnych warunków organizacji procesu spalania
paliw, wynoszą:
dla kotłów pyłowych
λ
= 1,2-1,3
dla kotłów rusztowych ruchomych
λ
> 1,3
dla kotłów gazowych i olejowych
λ
→
1.
M
AKSYMALNY UDZIAŁ
CO
2
W SPALINACH SUCHYCH
Jest on wyrażany wzorem:
[
]
CO
n
n
CO
ss
2
1
2
max
"
"
=
=
λ
gdzie:
[
]
CO
2 max
- maksymalna zawartość dwutlenku węgla w spalinach
n
CO
"
2
- liczba
kilomoli
dwutlenku
węgla
w
spalinach
( )
kmol CO
2
kg m pal.
3
n
ss
"
- liczba kilomoli spalin suchych
Ponieważ w warunkach spalania zupełnego i całkowitego z minimalną ilością
powietrza
λ
=1 składnikami spalin suchych będą jedynie dwutlenek węgla, dwutlenek
siarki i azot, wartość
[
]
CO
2 max
będzie zależna jedynie od składu paliwa i jest jego
funkcją
[
]
CO
n
n
n
n
n
n
n
CO
CO
N
C
C
N
O t
2
2
2
2
2
2
79
21
max
"
"
"
'
'
'
'
=
+
=
+
+
gdzie:
4
[
]
CO
2 max
- maksymalna zawartość dwutlenku węgla w spalinach,
n
CO
"
2
- liczba kilomoli dwutlenku węgla w spalinach,
n
N
"
2
- liczba kilomoli azotu w spalinach,
n
C
'
- liczba kilomoli węgla w substratach procesu spalania,
n
N
'
2
- liczba kilomoli azotu w substratach procesu spalania,
n
O t
'
2
- teoretyczne zapotrzebowanie na tlen.
S
KRÓCONA INSTRUKCJA OBSŁUGI ANALIZATORA
T
ESTO
33.
[10]
Przed uruchomieniem analizatora należy sprawdzić połączenie linii analizator-
komputer, zasilacza i sondy pomiarowej oraz sprawdzić położenie zwory celi tlenowej
(czerwone pokrętło pod częścią wyświetlającą analizatora), sprawdzić podłączenie
drukarki i jej zasilanie, a następnie skalibrować go i w opcji „rodzaj paliwa”
(brennstoff) menu analizatora podać rodzaj paliwa:
R
ODZAJ PALIWA
Heizöl
olej opałowy
Erdgas
gaz ziemny
Flüssiggas
gaz ciekły (propan-butan)
Holz/Koks
drewno/koks
Brikett
brykiety
Braunkohle
węgiel brunatny
Steinkohle
węgiel kamienny
Kokereigas
gaz koksowniczy
Stadtgas
gaz miejski
Prüfgas
gaz czadnicowy
Po wykonaniu tych czynności analizator jest gotowy do pracy - rozpoczęcie i
zakończenie analizy dokonuje się za pomocą przycisku „start-stop” na części
wyświetlającej analizatora.
Przy wykorzystywaniu komputera do zapisywania wyników pomiarów należy z
poziomu Windows uruchomić aplikację TESTO, a następnie skonfigurować program
do współpracy z analizatorem. W tym celu należy wybrać z menu opcję
5
„einstellungen”, skąd przez funkcję „gerateauswahl” podać rodzaj urządzenia ( testo
33) i przetestować połączenie. Po pojawieniu się na ekranie ikony części sterującej,
zapis inicjuje się przyciskiem „start” (po wystartowaniu zapisu podać rodzaj
prezentacji danych „tabele”), zatrzymuje się przyciskiem „stop”, natomiast
kontynuowanie zapisu po przerwie - przyciskiem „weiter”.
Przy wykonywaniu pomiarów należy uważać na ilość tlenku węgla w spalinach
(zakres analizatora automatycznego - 8000 ppm), a przy małym współczynniku
nadmiaru powietrza kontrolować na bieżąco wskazania CO, a przy przekroczeniu
zakresu (8000 ppm) przewentylować analizator aż do osiągnięcia 0 ppm (w przypadku
przekroczenia powyżej 15000 ppm przewentylować analizator przez ok. 5 min. I na
nowo skalibrować).
Po zakończeniu pomiarów analizatorem automatycznym wydrukować wyniki
pomiarów lub zapisać je na dyskietkę (opcja - „datei”; zapis - „speichern”; drukowanie
- „drucken”).
W przypadku korzystania z drukarki zapisywać czas wprowadzania do pamięci
poszczególnych protokołów i/lub drukować je na papierze.
Przekazywanie danych z drukarki do komputera z pośrednictwem sprzęgu
szeregowego, części wyświetlającej i oprogramowania (opcja „laden”).
Po zakończeniu pomiarów zewrzeć celę tlenową (położenie zwory „0”), wylać
wodę z filtra na wężu sondy i naładować akumulatory.
6
Dane techniczne obsługi analizatora Testo 33
Pomiar temperatury Zakres pomiarowy
-40...+1200
°
C
Max Błąd
0,5
°
C (-40...+100
°
C)
±
0,5% (pow. +100
°
C)
Pomiar O
2
Zakres pomiarowy
0...21 obj.%
Max Błąd
0,1 obj.%
Pomiar CO
2
Zakres pomiarowy
0...CO
2max
Max Błąd
0,2 obj.%
Pomiar CO
Zakres pomiarowy
0...20.000ppm
Max Błąd
±
20 ppm (do 400 ppm)
±
5 % (do 2000 ppm)
±
10 % (od 2000 ppm)
Pomiar NO
Zakres pomiarowy
0...2000 ppm
Max Błąd
±
20 ppm (do 400 ppm)
±
5 % (od 400 ppm)
Pomiar NO
2
Zakres pomiarowy
0...100 ppm
Max Błąd
±
10 ppm
Pomiar SO
2
Zakres pomiarowy
0...2000 ppm
Max Błąd
±
20 ppm (do 400 ppm)
±
5 % (od 400 ppm)
W
YZNACZANIE WSPŁÓCZYNNIKA NADMIARU POWIETRZA
Współczynnik nadmiaru powietrza można wyznaczyć na podstawie zawartości
dwutlenku węgla w spalinach
[
]
CO
2
korzystając ze wzoru:
[
]
[
]
λ
=
CO
CO
2
2
max
gdzie:
[
]
CO
2 max
- maksymalna zawartość dwutlenku węgla w spalinach
obliczona ze wzoru na
[
]
CO
2 max
7
n
CO
"
2
- liczba kilomoli dwutlenku węgla w spalinach,
Jak widać, przy znanej zawartości
[
]
CO
2 max
, której wcześniejsze obliczenie
wymaga znajomości składu paliwa, do ruchowego wyznaczenia
λ
wystarczy jedynie
oznaczenie zawartości
[
]
CO
2
w spalinach.
Współczynnik nadmiaru powietrza można również wyznaczyć na podstawie
zawartości tlenu w spalinach
[ ]
O
2
korzystając ze wzoru:
[ ]
[ ]
λ
=
−
=
−
0 21
0 21
21
21
2
2
,
,
%
O
O
gdzie:
[ ]
O
2
- zawartość tlenu w spalinach
[ ]
O
2 %
- procentowa zawartość tlenu w spalinach
Wzór ten pozwala na ruchowe określenie współczynnika
λ
wyłącznie
na podstawie pomiaru zawartości tlenu
[ ]
O
2
w spalinach suchych, bez znajomości
składu paliwa. Przy ciągłym pomiarze zawartości
[ ]
O
2
istnieje możliwość ciągłej
kontroli
λ
.
1.1.3.
Sposób wykonania ćwiczenia
na podstawie składu paliwa wyznaczyć
[
]
CO
2 max
analizatorem spalin dokonać pomiaru składu spalin dla pięciu nastaw ilości
powietrza
wyznaczyć wartość współczynnika
λ
na podstawie pomiarów
[
]
CO
2
i
[ ]
O
2
określić w jaki sposób zależy skład spalin od wartości współczynnika
λ