Microsoft Word - syl-iwz2

BAZY DAYCH W PRZETWARZAIU DAYCH

Baza danych do zestaw programów do przetwarzania danych przeznaczonych do
profesjonalnej obsługi danych. Bazy danych występują zarówno w zastosowaniach
indywidualnych

(prywatnych),

jak

zastosowaniach

profesjonalnych

przedsiębiorstwach). Przykładem prywatnej bazy danych jest Access (Microsoft), można
znaleźć podobne bazy w środowisku Linux.
Baza danych w firmie jest zestawem programów wkomponowanych w całość
informatycznych

zastosowań

ukierunkowanych

wspomaganie

zarządzania

przedsiębiorstwem.  Baza  działa  w  architekturze  klient-serwer,  tzn.  przetwarzanie  danych
odbywa  się  na  takiej  zasadzie,  że  wielu  klientów  (użytkowników)  wspólnie  użytkuje  dane
zgromadzone  w  jednym  miejscu,  na  serwerze  bazy  danych.  Dane  do  przetwarzania  są  w
odpowiedni  sposób  sformatowane,  dane  są  zapisywane  do  bazy  danych  tylko  raz
(nieredundantne).  Dane  są  przetwarzane  na  serwerze  bazy  danych,  a  klienci  tego  serwera
korzystają  z  tych  danych  w  ramach  własnej  specyficznej  funkcjonalności,  np.  księgowość,
gospodarka materiałowa, zarządzanie personelem.

Rodzaje baz danych:

•  Proste
•  Kartotekowe
•  Relacyjne
•  Obiektowe
•  Strumieniowe
•  Temporalne

Bazy danych do domowego (indywidualnego) użytku

Bazy danych w przedsiębiorstwach (instytucjach)

azwisko, imię
Adres
Wiek
Płeć
.........

Access
Excel
Linux

Zestaw programów do profesjonalnej obsługi danych

IFORMATYKA A PRZETWARZAIE DAYCH

Informacja

dana

IFORMACJA – pewna treść związana z przekazem, pleceniem,

nakazem, zakazem. Teoria informacji

DAE – uporządkowane zapisy informacyjne. Dane mają zawsze

pewien format. Odnoszą się do sfery gospodarczej, społecznej

PRZETWARZAIE DAYCH – ogromne ilości danych, proste algorytmy i przebiegi
przetwarzania. Różne źródła danych, różne miejsca przeznaczenia danych (klienci).
Informacja  jest  tworzywem  dla  informatyki,  informatyka  w  najbardziej  ogólnym  sensie  to
informacja plus automatyka, gdzie automatem jest komputer (sprzęt plus oprogramowanie).
Dane  stanowią  specjalny  rodzaj  informacji  (odmianę  informacji)  ukierunkowanej  na
opisywanie zdarzeń gospodarczych.
Przetwarzanie  danych  stanowi  specjalny  rodzaj  zastosowania  informatyki,  jest  ono
ukierunkowane na zagadnienia ekonomiczne i społeczne.
Przetwarzanie  danych  występuje  w  informatyce  wspomagającej  zarządzanie.  Dane  będące
przedmiotem  przetwarzania  muszą  być  wcześniej  w  specjalny  sposób  sformatowane
(przygotowane do przetwarzanie w komputerze).
Przetwarzanie  danych  odbywa  się  w  formie  systemów  przetwarzania  danych,  w  sensie
użytkowym  tworzy  się  specjalne  systemy  przetwarzania  danych  zwane  często  aplikacjami
użytkowymi.
Przetwarzanie  informacji  jest  ukierunkowane  na  pozyskiwanie  informacji  o  danych  i  o
zmianach  jakie  zachodzą  w  obrębie  danych,  np.  dane  opisują  stan  rodziny,  a  informacja  to
urodzenie dziecka

TECHOLOGIA PRZETWARZAIA DAYCH

W systemach przetwarzania danych wyróżniamy różne

typy operacji

przetwarzania danych

  dostępu do danych,
  przemieszczania danych w przestrzeni (zmiana miejsca),
  przemieszczania danych w czasie (zapamiętywanie danych),
  operacje algorytmiczne (łączenie, rozdzielanie, grupowanie,

porządkowanie danych),

operacje logiczne wynikające z logiki procedury ewidencyjno–

administracyjnej lub informacyjno–decyzyjnej danego systemu
informacyjnego.

Przebiegi przetwarzania danych:

Zapamiętywanie danych w zbiorach danych,
Wyszukiwanie danych
Przekształcanie danych (grupowanie, rozdzielanie)
Aktualizacji danych w zbiorach danych

Stosuje  się  specjalne  reguły  typologii  przetwarzania  danych.  Wyróżnia  się  pewne  typowe
operacje przetwarzania danych. Operacje te stosujemy następnie w konkretnych użytkowych
systemach przetwarzania danych.
W systemach przetwarzania danych posługujemy się także typowymi operacjami na zbiorach
danych  zwanymi  przebiegami  przetwarzania.  Są  to  na  ogół  operacje  powtarzalne,  typowe,
mające  charakter  uniwersalny,  tzn.  znajdują  zastosowanie  w  dowolnym  systemie
informatycznym. Przebieg przetwarzania danych zatem to zespół operacji na zbiorach danych
przekształcaniu  danych  pobieranych  z  jednego  zbioru  danych  i  zapisywaniu  ich  do  innego
zbioru.  Najczęściej  przebieg  przetwarzania  jest  obsługiwany  jednym  programem.  Z
podstawowych  przebiegów  przetwarzania  można  konstruować  procesy  technologiczne  dla
dowolnych systemów informatycznych wspomagających zarządzanie.

Zob. Z.Biniek, Informatyka w zarządzaniu, Vizja&Pres, Warszawa 2009

FORMATOWAIE DAYCH

W systemie przetwarzania danych posługujemy się danymi, które zostały wcześniej
sformatowane. Formatowanie danych to definiowanie danych według pewnych ogólnych
reguł. Został określony podział na jednostki danych:

Znak

– najmniejsza jednostka danych do przetwarzania, np. litera alfabetu, cyfra, jakiś znak

specjalny (&)

Element danych

(pole danych) – składa się ze znaków, pewna logicznie powiązana kolekcja

danych, np. nazwisko, imię, stan konta. Bywają pola danych zwykłe i kluczowe.

Klucz

– dane kluczowe, zakodowane na potrzeby przetwarzania danych, umożliwiają dostęp

do zasobów danych z poziomu programu przetwarzania danych, np. indeks materiałowy, kod
kontrahenta

Segment danych

– grupa pól danych powiązanych pewną wspólną cechą, np. adres, dane

kontrahenta

Rekord

– grupa pól danych logicznie ze sobą powiązanych posiadających wspólny klucz

identyfikacyjny, np. konto,

Zbiór danych

(plik) – grupa rekordów danych odpowiednio uporządkowanych, w zbiorach

gromadzone są dane do przetwarzania, a przetwarzane są rekordy danych

Blok danych

– czasami występuje w przetwarzaniu danych, dane są przetwarzane blokami,

np. wczytywane do pamięci.
Formatowanie danych ma ułatwić posługiwanie się danymi w procesie przetwarzania danych,
tj. przekształcania danych w różnych układach, zapamiętywania danych, przenoszenia danych
.

Element danych

Nazwisko

imię

ulica

Kod

Miejsco
wość

Nr konta

Stan
konta

Ostatnia
wpłata

Segment danych Adres

Rekord danych Konto, dane sformatowane, pola kluczowe i zwykłe

znak

Zbiór danych, zb. klientów, zb.pracowników, zb. artykułów
Blok danych

klucz

ORGAIZACJA PRZETWARZAIA DAYCH

Zadania:
1.Analiza struktur danych
2.Modelowanie danych tj. opis struktur w formie modeli danych
3.Określenie kluczy do identyfikacji danych
4.Określenie optymalnych form zapamiętywania danych
5.Określenie przebiegów manipulacji danymi i przebiegów

przekształcania danych

Rodzaje danych:
1.Dane słownikowe, podstawowe
2.Dane o stanach
3.Dane ruchu
4.Dane o zmianach

Organizacja przetwarzania danych zajmuje się przygotowaniem

danych  do  przetwarzania.  Podstawowe  zadanie  specjalistów  w  ramach  organizacji
przetwarzania  danych  to  analiza  struktur  danych  do  przetwarzania.  Określane  jest
zapotrzebowanie na dane oraz definiowane są formaty danych. Modelowanie danych odbywa
się  zgodnie  z  regułami  odpowiednich  notacji.  W  ramach  notacji  oferowane  są  konkretne
diagramy do opisu modeli danych. Istnieje standard SQL do modelowania danych w bazach
danych.  Ważnym  zagadnieniem  przy  formatowaniu  danych  jest  poprawne  zdefiniowanie
kluczy danych (tzw. danych kluczowych) pomocnych przy wyszukiwaniu danych (dostęp do
danych)  zawartych  w  masowych  zbiorach  danych.  Dane  zapamiętywane  są  w  rekordach,  a
rekordy  gromadzone  są  w  zbiorach  danych.  Podział  na  zbiory  i  rekordy  stanowi  jedno  z
ważniejszych  zagadnień  organizacji  przetwarzania  danych.  Przetwarzanie  danych  w  sensie
logicznym odbywa się w postaci przebiegów przetwarzania. Istnieją przebiegi przekształcania
danych pod kątem potrzeb informacyjnych użytkowników.
Dane podstawowe: dane te służą do opisania takich cech podstawowych obiektu zarządzania,
które  albo  w  ogóle  nie  ulegają  zmianie,  albo  zmieniają  się  bardzo  rzadko  np.  Nazwisko,
Adres, Branża, Nr Personalny, Data Urodzenia
Dane  o  stanach:  opisują  zasoby  stanów  np.  stany  magazynowe,  stany  kont.  Dane  te  są
uaktualniane na bieżąco. W przetwarzaniu dialogowym (interaktywnym) w sposób ciągły, a w
przetwarzaniu batchowym (bez bezpośredniego udziału użytkownika) poprzez dopisywanie.
Dane o ruchu: zawierają zmiany stanów. Zasadniczo w formie ilościowych i wartościowych
przychodów i rozchodów, np. wpłaty, wypłaty, doksięgowania, dostawy towarów.
Dane  o  zmianach:  opisują  zmiany  zachodzące  w  danych  podstawowych,  kasowanie
nieaktualnych i wprowadzanie nowych danych podstawowych.
Istnieją dwa systemy organizacji przetwarzania danych: system plików i system baz danych.

SYSTEM PLIKÓW

System  plików  to  tradycyjny  system  przetwarzania  danych,  stosowany  powszechnie  w
przeszłości. Obecnie występuję sporadycznie.
P1, P2, P3 – programy komputerowe do przetwarzania danych
ZB1, ZB2, ZB3 – zbiory danych do przetwarzania
Zarządzanie,  Organizacja,  Produkcja  –  problematyka  przetwarzania  danych  (aplikacja,
przebieg przetwarzania).
Obowiązuje  tutaj  zasada  ścisłego  powiązania  pomiędzy  programami  i  zbiorami.  W  logice
działania  programu  są  umieszczone  obsługi  zbiorów  danych.  Każdy  program  korzysta  z
własnego zbioru danych. Brak jest współdziałania pomiędzy poszczególnymi programami w
zakresie  korzystania  ze  wspólnych  danych.  Te  same  dane  są  zapisywane  wielokrotnie  w
różnych  zbiorach  danych.  Mamy  zatem  do  czynienia  z  tzw.  redundancją  danych
(przepełnieniem). Tradycyjne systemy przetwarzania danych cechuje brak integracji poprzez
dane,  czyli  brak  wspólnych  danych.  Każdy  program  ma  własny  moduł  do  obsługi
manipulowania danymi.

PROGRAMY

ZBIORY

SYSTEM PROGRAMY - ZBIORY

ŚCISŁE POWIĄZAIE MIĘDZY PROGRAMAMI I ZBIORAMI

ZB1

ZB2

ZB3

ZARZĄDZANIE

ORGANIZACJA

PRODUKCJA

TECHOLOGIA BAZ DAYCH

View – poszczególne programy z konkretną funkcjonalnością (przebiegi przetwarzania)
SZBD – system zarządzania bazą danych (Serwer)
Baza Danych – zbiory wspólnych danych do przetwarzania.
W  technologii  baz  danych  zakłada  się  podział  funkcji  przetwarzania  na  funkcje  obsługi
danych  i  funkcje  obsługi  konkretnych  zadań  użytkownika  (np.  księgowość,  kasa,
fakturowanie).  Występują  wspólne  dane  do  przetwarzania  w  różnych  konkretnych
zastosowaniach.  Dane  zgromadzone  są  wspólnie  w  jednej  odpowiednio  zaprojektowanej
bazie  danych.  Do  zarządzania  danymi  stosowany  jest  specjalny  program  zwany  serwerem
bazy danych (SZBD). Podczas przetwarzania konkretnych programów (View) dane pobierane
są z bazy danych i umieszczane na komputerze użytkownika, tylko na czas przetwarzania. Po
zakończeniu  konkretnego  przebiegu  przetwarzania  dane  umieszczane  są  ponownie  w  bazie
danych, już w nieco przekształconej formie.
Zarówno  Sewer,  jak  i  klienci  są  obsługiwani  przez  konkretne  systemy  operacyjne,  bowiem
przetwarzania danych może odbywać się na wielu komputerach jednocześnie.

SYSTEM BAKU DAYCH

SZBD

BAZA
DANYCH

BRAK BEZPOŚREDIEGO POWIĄZAIA POMIĘDZY PROGRAMAMI I ZBIORAMI

ZARZĄDZANIE

ORGANIZACJA

PRODUKCJA

ARCHITEKTURA FUKCJOALA BAZ DAYCH

Funkcjonalnie  baza  danych  ma  zapewnić  jednoczesny  dostęp  wielu  użytkowników  do
wspólnych  danych.  Konkretny  użytkownik  posługuje  się  konkretną  aplikacją  użytkową
(APL),  tj.  programem  komputerowym  przygotowanym  na  konkretne  potrzeby  użytkownika.
Wielu  użytkowników  może  pracować  jednocześnie,  korzystając  z  różnych  aplikacji  i  tych
samych danych.
System zarządzania bazą danych (SZBD) zapewnia bezkonfliktowe użytkowanie wspólnych
danych.  SZBD  oferuje  odpowiedni  język  manipulacji  danymi  (DML)  dla  potrzeb
przeszukiwania  zbiorów  danych.  Istnieje  również  język  definicji  danych  (DDL),
zapewniający  opis  logicznej  struktury  danych.  Niezbędna  jest  ponadto  pewna  organizacja
fizycznego zapamiętywania danych na nośnikach magnetycznych (DSDL).
Hardware  stanowią:  urządzenia  do  przetwarzania  danych,  a  w  tym  urządzenia  pamięci
masowej (głównie Hard Disk) do zapisywania danych na nośnikach magnetycznych.

Użytkownik

Program użytkowy

(APL)

Program użytkowy

(APL)

Program użytkowy

(APL)

. . . .

Język manipulacji danymi (DML)

Język definicji danych. Logiczna struktura danych (DDL)

Fizyczne zapamiętywanie danych na nośnikach (DSDL)

Hardware (urządzenia pamięci masowej)

S
Z
B
D

ARCHITEKTURA TECHICZA BAZ DAYCH – SIEĆ LA

W  sensie  technicznym  baza  danych  jest  obsługiwana  przez  sieć  komputerową  LAN  (ang.
Local  Aera  etwork).  Istnieje  segment  sieci  LAN,  do  którego  podłączone  są  komputery
klientów  (jeden  lub  więcej)  oraz  komputer  z  serwerem  bazy  danych  (zwykle  jeden).
Komputery  po  stronie  klienta  i  komputery  po  stronie  serwera  są  obsługiwane  przez
odpowiedni system operacyjny (WIN).
Baza  danych  dysponuje  odpowiednim  oprogramowaniem  zapewniającym  sprawną
komunikację pomiędzy klientami i serwerem bazy danych.
Ponadto istniej możliwość wspólnego użytkowania w sieci różnych ograniczonych zasobów,
np. Drukarek.
W  ramach  sieci  LAN  istnieje  specjalny  protokół  komunikacyjny  do  przesyłania  danych
pomiędzy  stacjami  roboczymi  a  serwerem.  Administrator  bazy  danych  ma  obowiązek
uzgodnienia

odpowiedniego

interfejsu

komunikacyjnego

pomiędzy

komputerami

współdziałającymi w ramach wspólnej bazy danych.

LAN

WIN

KlBD

SeBD

APL

DANE

ROZPROSZOA BAZA DAYCH – SIEĆ WA

K – klient bazy danych
LAN – lokalna sieć komputerowa (ang. Local Aera etwork)
CZD – wspólne centralne zbiory danych
S – lokalny serwer bazy danych
LZD – lokalne zbiory danych
Baza danych działa w ramach sieci WAN (ang. Wide Aera etwork) w trybie rozproszonym.
Sieć WAN składa się z  wielu sieci  LAN wzajemnie ze sobą powiązanych. W ramach takiej
wspólnej  sieci  komputerowej  działa  więcej  niż  jeden  serwer  bazy  danych,  a  zbiory  danych
mogą  być  w  znacznym  stopniu  rozproszone.  Dane  mogę  być  obsługiwane  przez  serwery
lokalne  oraz  cześć  danych  może  być  wyłączona  do  wspólnego  użytkowania  w  ramach  sieci
WAN. Sieci WAN budują na swoje wewnętrzne potrzeby korporacje międzynarodowe.

CZD

LZD

LAN

ARCHITEKTURA KLIET-SERWER

Funkcje (zadania) systemu przetwarzania danych:
Prezentacja – wyświetlanie na ekranie danych w trakcie przetwarzania
Sterowanie – sterowanie przepływem danych w urządzeniach komputerowych
Aplikacja – przetwarzanie danych według logiki zdefiniowanej przez użytkownika
Zarządzanie danymi – zapisywanie i wywoływanie danych na potrzeby aplikacji
Zbiory danych – przechowywanie danych do ponownego przetwarzania.
Architektura klient – serwer (K/S) zapewnia podział zadań z zakresu przetwarzania danych
pomiędzy stację roboczą klienta a program zwany serwerem bazy danych.
W praktyce występuje sześć indywidualnych przypadków podziału zadań pomiędzy
klienta i serwer [(1).....(6)].
Modelu (1) – tylko prezentacja na stacji klienckiej (terminal), a pozostałe zadania są
wykonywane na serwerze, tzw. rozproszona prezentacja
Model (2) – prezentacja i sterowanie na stacji klienckiej, a pozostałe zadania są wykonywane
na serwerze, tzw. prezentacja na odległość
Model (3) – model (2) plus podział zadań w ramach aplikacji, a reszta zadań na serwerze, tzw.
praca grupowa
Model (4) – model (2) plus cała aplikacja na stacji klienckiej, a na serwerze zarządzanie
danymi i zbiory danych, tzw. zapamiętane algorytmy przetwarzania
Model (5) -
Model (6) - całość zadań jest wykonywana na stacji roboczej klienta, a część zbiorów danych
jest utrzymywana na serwerze, tzw. rozproszony bank danych.
W konkretnych zastosowaniach baz danych należy wybrać konkretny model podziału żądań
pomiędzy stacje klienckie i serwer bazy danych.

prezentacja

sterowanie

aplikacja

zarządzanie
danymi

zbiory
danych

Rozproszona
prezentacja

sterowanie

aplikacja

zarządzanie
danymi

zbiory
danych

Prezentacja
na odległość

sterowanie

aplikacja

zarządzanie
danymi

zbiory
danych

Praca
grupowa

sterowanie

aplikacja

zarządzanie
danymi

zbiory
danych

Zapamiętane
algorytmy
przetwarzania

sterowanie

aplikacja

zarządzanie
danymi

zbiory
danych

Rozległe
banki
danych

sterowanie

aplikacja

zarządzanie
danymi

zbiorydanych

zbiory
danych

Rozproszony
bank danych

PODZIAŁ FUKCJI SYSTEMU W ARCHITEKTURZE KLIET/SERWER

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

Klient

Serwer

ITERFEJS GUI

Użytkownik  jako  klient  bazy  danych  posługuje  się  odpowiednim  interfejsem  graficznym
podczas  użytkowania  konkretnych  aplikacji  bazodanowych.  Interfejs  GIU  (ang.  Graphical
User  Interface)  jest  de  facto  standardem  światowym  w  zakresie  definiowania  komunikacji
okienkowej  użytkownika  z  bazą  danych.  Standard  ten  wywodzi  się  z  systemu  Windows,
podstawową  jego  cechą  jest  stosowanie  w  procesie  obsługi  aplikacji  użytkowej  systemu
wielookienkowego  (MDI).  Istnieją  specjalne  elementy  okienkowe  pomocne  przy
definiowaniu  konkretnej  obsługi  użytkownika:  Pole  danych,  Wieloliniowe  pole  danych,
Grupa  pól,  grupa  przycisków,  pole  opcji,  pole  wyboru,  lista  rozwijana,  belka  narzędziowa.
Wszystkie te elementy są stosowane przez programistę podczas komponowania konkretnego
wielookienkowego układu obsługi konkretnej aplikacji użytkowej.

Lista rozwijana

Pole opcji

Pole wyboru

Pole danych

Wieloliniowe
pole danych

Grupa pól

Belka
narzędziowa

Grupa
przycisków

SERWER BAZY DAYCH

Zestaw programów komputerowych wspomagających wybrane zadania:

  Tworzenie baz danych
  Obsługa zapytań i aktualizowanie danych
  Wielozadaniowość
  Utrzymywanie dzienników systemowych
  Utrzymywanie integralności bazy danych

Zarządzanie bezpieczeństwem danych

SQLTALK
PL1
Serwer  bazy  danych  to  odrębny  program  komputerowy  do  zarządzania  danymi.  Serwer
obsługuje pewną  grupę zadań z zakresu przetwarzania danych. Bazy  danych tworzone są na
bazie  skryptu  bazy  danych,  tj.  zestawu  komend  SQL  opisujących  zasady  tworzenia  bazy.
Serwer  umożliwia  obsługę  zapytań  do  bazy  (Select)  oraz  aktualizowanie  danych  (komendy:
Insert, Update, Delete). Serwer powinien zapewniać możliwość jednoczesnego korzystania z
bazy  danych  większej  grupie  użytkowników,  z  których  każdy  może  wykonywać  swoje
specyficzne  zadania  (wielozadaniowość).  Wszelkie  operacje  na  danych  wykonywane  przez
konkretnego  użytkownika  są  odnotowywane  w  dziennikach  systemowych,  tak  aby  w  razie
nieprzewidzianego  przerwania  przetwarzania  można  było  odtworzyć  dany  przebieg  od  tego
miejsca,  gdzie  nastąpiła  przerwa.  Ponadto  w  dziennikach  systemowych  zapisywana  jest
historia przetwarzania.
Integralność  bazy  danych  jest  zapewniania  w  ten  sposób,  że  w  strukturze  bazy  danych
przewidziano  relacje  pomiędzy  tabelami  SQL.  Relacja  jest  konkretnym  poleceniem  dla
serwera nie dopuścić do  wykonania pewnej operacji na danych  gdy jest to niewskazane, np.
skasować  zapis  w  tabeli  podrzędnej,  jeżeli  nie  został  wcześniej  skasowany  w  tabeli
nadrzędnej (prze relacji Restrict).
Bezpieczeństwo  danych  jest  zapewnione  poprzez  odpowiednie  szyfrowanie  danych  oraz
poprzez profesjonalne zarządzanie użytkownikami i prawami użytkowników bazy danych.
Istnieją pakiety programowe do  administrowania serwerem bazy  danych. SQLTalk to pakiet
do  administrowania  serwerem  SQLBase,  a  PL1  to  pakiet  do  administrowania  serwerem
Oracle.

STRUKTURA BAZY DAYCH

Powyżej przedstawiono model danych dla pewnej konkretnej bazy danych. Jest model danych
w notacji SQL. Modelowanie danych jest rodzajem formatowania danych. Mówimy format
danych w notacji SQL. W tym konkretnym przypadku jest to notacja SERM (ang. Structured
Entity Relationsship Model)

W  powyższym  modelu  znajdujemy  dwa  rodzaje  tabel  SQL,  tabele  nadrzędne  i  tabele
podrzędne. Relacje (łuki) służą do wyrażenia zależności pomiędzy tabelami. W każdej tabeli
znajdują  się  pola  danych  zwykłe  i  pola  danych  kluczowe.  W  tabeli  Klient  np.  pola  danych
zwykłe to: Nazwa klienta, rodzaj klienta, data transakcji, oraz pole kluczowe: numer klienta.
Pole kluczowe jest dziedziczone w tabeli Adresy ( poprzez relację: KLI_ADR), gdzie również
jest polem kluczowym oprócz np. numeru adresu.
Relacja  ma  za  zadanie  zapewniać  spójność  danych  w  bazie  danych.  Istnieją  trzy  sposoby
zarządzania relacjami w bazie danych: Restrict, Delete, Set Null.
Model danych w notacji SQL stanowi podstawę do wygenerowania skryptu bazy danych.

K.Ferstl, E.Sinz, Grundlagen der Wirtschaftsinformatik, Band 1, Oldenbourg, Wien 2001 lub Z.Biniek, Analiza

systemowa i projektowanie baz danych SQL, INFOPLAN, Warszawa 1998

POS

KLIENT

POS

OFERTY

POS

ZLECENIA

POS

PRODUKTY

POS

POZ_OFER

POS

POZ_ZLEC

POS

ADRESY

POS

OF_KLIENTA

KLI_ADR

KL_OFKL

OF_OFKL

OFK_POZOF

ZLE_POZLE

PR_POFE

PRO_POZL

JĘZYK BAZY DAYCH SQL

Za pomocą SQL można:

  tworzyć tablice w bazach danych,
  zapamiętywać dane,
  pobierać dane,
  zmieniać dane oraz strukturę zdefiniowanych tablic,
  zestawiać i kalkulować dane,
  kontrolować dostęp do danych

DDL - komendy definicji zasobów (Data Definition Language) CREATE

TABLE, CREATE EVENT, CREATE INDEX, CREATE TRIGGER

CREATE VIEW, ALTER TABLE, DROP, ERASE

DML - komendy operowania danymi (Data Manipulation Language)

DELETE, INSERT, UPDATE

DQL - komenda zapytań (Data Query Language)

SELECT

SQL to Structured Query Language, angielski skrót strukturalnego języka zapytań i definicji
danych w bazach danych. SQL jest standardem światowym dla baz danych IV generacji.

Zadania  języka  SQL  w  sferze  zarządzania  danymi  w  bazach  danych.  SQL  składa  się  z
modułów: DDL, DML, DQL i komend: CREATE, DELETE, SELECT. Każda komenda SQL
ma swoją specyficzną składnie.
Dane  gromadzone  są  w  tabelach  (TABLE)  i  w  tabelach  wirtualnych  (VIEW),  a  konkretne
wartości wpisywane są do kolumn w tabelach.
TRIGGER to wyzwalacz, pozwala na uruchomienie przebiegu przetwarzania bezpośrednio na
serwerze, tzw. procedura serwerowa.

Zobacz: Z.Biniek, Administrowanie baz danych SQL, INFPLAN, Warszawa 1999

SKRYPT BAZY DAYCH

Connect

nowa;

grant connect to

jan;

identified by

jan;

grant dba

to jan;

create table

jan.tabela1 (id_t1 number not null

nazwa1 char(30)

) pctfree 10;

commit

;

disconnect

nowa;

exit;

Skrypt bazy danych to zestaw komend języka SQL wraz z definicjami własnymi niezbędnych
do utworzenia własnej bazy danych. Powyżej przedstawiono przykładowy skrypt baz danych
„nowa”.  Komendą  „grant  connect  to  jan”  nadano  uprawnienia  użytkownika  bazy  o  naziw
„jan”.  Komenda  „grant  dba”  nadano  temu  użytkownikowi  uprawnienia  administratora  bazy
danych „dba”.
Komendą „create table” utworzono tabelę SQL o nazwie „tabela1”. W nawiasie zdefiniowano
strukturę danych – nazwy pól danych i ich obrazy.
Komenda „commit” służy do zatwierdzenia transakcji, a komenda „disconnect” do
rozłączenia się klienta z bazą.

KOFIGURACJA BAZ DAYCH

Konfiguracja  bazy  danych  należy  do  zadań  administratora  bazy  danych.  Używając
specjalnych programów konfiguracyjnych administrator bd. definiuje parametry niezbędne do
tego aby można było uzyskać połączenie pomiędzy stacją kliencką i serwerem bazy danych.
Administrator  definiuje  protokół  transmisji  danych,  lokalizację  serwera  bazy  danych  oraz
nazwy  baz  danych  umieszczone  na  serwerze.  Parametry  konfiguracyjne  są  zapisywane  w
pliku sql.ini
Jednym  z  parametrów  do  uzgodnienia  jest  wybór  protokołu  komunikacyjnego  dla
użytkowników  bazy  danych  w  ramach  sieci  LAN/WAN  (Local  connection,  IPX/SPX,
NetBIOS, TCP/IP)

. Można ograniczać dostęp do konkretnych baz danych na serwerze.

Z.Biniek, Administrowanie bazami danych SQL, INFOPLAN, Warszawa `1998

PRZETWARZAIE TRASAKCJI

Co to jest transakcja

W języku potocznym transakcja to ciąg czynności, składających się na jedną
całość,która może zakończyć się jednym z dwóch możliwych wyników:
sukces - transakcja jest zatwierdzana, porażka - wszystkie czynności są
odwoływane i transakcja jest nieważna

PRZYKŁAD TRASAKCJI

Konkretnym przykładem może być złożenie zamówienia w sklepie, na które
składa się następujący ciąg pojedynczych czynności:
1)Wybór towaru,
2)Sprawdzenie czy towar jest dostępny,
3)Pomniejszenie zapasów w magazynie,
4)Płatność kartą,
5)Potwierdzenie, że jest pokrycie na towar,
6)Pomniejszenie stanu konta,
7)Wydanie towaru.
Oczywiście jest to pewne uproszczenie rzeczywistości, ale chodzi o samą
zasadę. Załóżmy, że jesteśmy w pkt. numer 5. Okazuje się, że klient nie ma
wystarczająco gotówki, a my już zmniejszyliśmy stan zapasów w magazynie.
Klient się rozmyśla, a my mamy "manko" w towarze. Jeśli to będzie transakcja
to wszystkie czynności muszą zostać odwołane. Czyli anulowane jest
pomniejszenie stanu zapasów itd.