- 1 - 

Chirurgia wykład 5 (część II) – Badanie jamy brzusznej 
 
Badanie podmiotowe – wywiad: 

•  wiek chorego 
•  kiedy wystąpiły objawy – czas 
•  charakter objawów na początku 
•  bóle brzucha 
•  wymioty, nudności 
•  stolec 
•  oddawanie moczu 
•  miesiączka 
•  choroby przebyte 

 
Charakter objawów na początku: 

•  nagle 
•  występowały wcześniej 

 
Bóle brzucha: 

•  umiejscowienie na początku i potem 
•  rodzaj bólów – kolkowe, stałe 
•  promieniowanie bólów 

–

  bark 

–

  okolica podłopatkowa 

–

  okolica lędźwiowa 

–

  okolica krzyżowa 

–

  jądro 

•  bóle a perystaltyka jelit, a oddawanie moczu, a oddawanie moczu 

 
Wymioty, nudności: 

•  kiedy wystąpiły, po czy przed bólami 
•  częstość 
•  wygląd 

 
Stolec: 

•  charakter wypróżnień, zaparcia 
•  kiedy ostatni stolec 
•  biegunka 
•  wygląd stolca 
•  krew 

 
Oddawanie moczu: 

•  częstość 
•  bolesność przy oddawaniu moczu 
•  wygląd moczu 

 
Miesiączka: 

•  kiedy ostatnia 
•  charakter obecnej i poprzedniej miesiaczki 

- 2 - 

•  odstęp czasu pomiędzy ostatnią a poprzedzającą 

 
Choroby przebyte: 

•  przebyte operacje 
•  objawy występujące w przeszłości 

 
Bóle trzewne: 

•  rozdęcie, skurcz przewodu pokarmowego, układu żółciowego, moczowego 
•  rozciąganie torebki narządu 
•  charakter kolki 
•  zlokalizowane w narządzie, ale brak dokładnej lokalizacji 
•  chory niespokojny, szuka ułożenia, aby ból był mniejszy 
•  w trakcie bólu poty, wymioty, napięcie mięśni brzucha 

 
Bóle somatyczne: 

•  drażnienie otrzewnej, zawartość przewodu pokarmowego, mocz, krew 
•  pocieranie zmienionych zapalnie narządów 
•  rozciąganie otrzewnej przez krwiaki, naciekanie zapalne 
•  dokładne umiejscowienie 
•  chory spokojny, ból przy zmianie pozycji 

 
Badanie przedmiotowe: 

•  stan ogólny: 

–

  tętno 

–

  ciśnienie tętnicze 

–

  częstość oddechów 

–

  temperatura 

•  oglądanie 
•  obmacywanie 
•  opukiwanie 
•  osłuchiwanie 

 
Oglądanie: 

•  kolor skóry (zażółcenie, zasinienie) 
•  poszerzenie żył skórnych 
•  wzdęcie 
•  uwypuklenie określonych obszarów brzucha 
•  stawianie się jelit 
•  przymusowe ustawienie konczyny dolnej (mięsień lędźwiowy) 
•  ruchomość oddechowa brzucha 

 
Badanie palpacyjne, obmacywanie: 

•  wzmożone napiecie mięśniowe 
•  bolesność uciskowa 
•  objaw otrzewnowy Blumberga 
•  badanie rektalne 
•  bolesność na wstrząsanie 
•  guz, tętniący guz 

- 3 - 

•  zatrzymanie wdechu (objaw Murphiego) 
•  objaw mięśnia biodrowo—lędźwiowego 
•  objaw mięśnia zasłonowego 
•  przeczulica 

 
Opukiwanie: 

•  stłumienie od płynu w jamie brzusznej 
•  stłumienie pochodzące od wypełnionego pęcherza moczowego 
•  obecność powietrza pod przeponą po prawej stronie 

 
Osłuchiwanie: 

•  nagłe, dźwięczne, metaliczne szmery – początek niedrożności mechanicznej 
•  osłabienie perystaltyki – początkowy okres zapalenia otrzewnej 
•  cisza w brzuchu – rozlane zapalenie otrzewnej 
•  osłuchiwanie klatki piersiowej 

 
Badanie radiologiczne (rtg przeglądowe jamy brzusznej): 

•  sierp  gazu  pod  kopułą  przepony  po  prawej  stronie  w  pozycji  stojącej,  w  ułożeniu  na 

lewym boku 

•  cień kamienia w rzucie na układ moczowy 
•  poszerzenie jelita, poziom płynu 
•  jelito cienkie – położenie w środkowej części brzucha 
•  fałdy błony śluzowej – obraz „rulonu monet” 
•  jelito grube – położenie na obwodzie brzucha 
•  karby w obrysie ścian 
•  wręby – wpuklenia do światła 

 
Badanie radiologiczne z użyciem środka cieniującego: 

•  urografia 
•  wlew kontrastowy jelita grubego 
•  pasaż przewodu pokarmowego 

 
USG: 

•  kamica pęcherzykowa 
•  ostre zapalenie trzustki 
•  tętniak aorty brzusznej 
•  płyn w jamie otrzewnowej 
•  torbiel jajnika 
•  kamica układu moczowego 

 
USG – wartość?: 

•  wrzód żołądka 
•  guz jelita grubego 
•  zapalenie wyrostka robaczkowego 

 
Endoskopia: 

•  niedrożność jelita grubego (rak, skręt esicy) 
•  choroba wrzodowa 

- 4 - 

TK—CT, MRI: 
Ograniczona skuteczność w ostrych schorzeniach jamy brzusznej 
 
Badania laboratoryjne: 

•  morfologia 
•  jonogram 
•  badanie ogólne moczu 
•  bilirubina 
•  AST 
•  ALT 
•  ALP 
•  diastazy w surowicy i moczu 

 
Większość ostrych bólów brzucha które trwają ponad 6 godz. Wymaga operacji 
 
 

 
 

Każdy kto nie udostępnia posiadanych materiałów jest kurwą

1

! 

 
 

                                                 

1

 kutwą