-1-
Czynniki wzrostu ceny powodujące spadek popytu:
1. EFEKT SUBSTYTUCYJNY: zmiany ceny polega na tym, że wzrost ceny danego dobra powoduje, że staje się
ono relatywnie droższe w porównaniu do swoich substytutów, konsumenci zastępują dobro droższe, dobrem
taoszym.
2. EFEKT DOCHODOWY: wzrost ceny danego dobra powoduje spadek dochodów realnych konsumenta –
zakupy konsumpcyjne będą droższe.
Punkt w którym krzywa popytu i podaży jest równa nazywamy punktem RÓWNOWAGI RYNKOWEJ. Jest to zjawisko
utopijne – oznacza to iż konsumenci chcą kupid dokładnie taką ilośd dobra jaką chcą sprzedad producenci.
Równowaga zostaje zachowana o ile cena się nie zmienia.
Jeżeli dochód rośnie, to krzywa popytu przesuwa się w prawo. Dochodzi do większej konkurencji, wyższa cena
sprzedaży, większe zapotrzebowanie na dobro. Podwyżki dla pracowników powodują wzrost kosztów wytwarzania,
więc podaż rośnie, dużo pieniądza, mało towaru, krzywa podaży przesuwa się w lewo. Nowy punkt równowagi
będzie charakteryzował się wyższą ceną jednakowej ilości dobra.
Mamy do czynienia z trzema okresami:
1. OKRES ULTRAKRÓTKI – możliwośd dostosowania podaży. Jest to okres jednego dwóch dni, charakteryzuje
się tym, że podaż jest stała. Cena zależy jedynie od wielkości popytu.
2. OKRES KRÓTKI – kilka tygodni, a nawet kilka miesięcy. Istnieją możliwości dostosowawcze podaży, ale tylko
w ramach istniejącego aparatu wytwórczego.
3. OKRES DŁUGI – możliwości produkcyjne powiększają się – możliwe są inwestycje.
-2-
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY – jest to względna relacja zmian podaży do popytu (%)
Elastycznośd POPYTU:
1. CENOWA (prosta) mierzy siłę reakcji ceny do popytu. E
CP
D0 – wielkośd popytu w okresie wyjściowym; D1 – wielkośd popytu w okresie następnym; P0 – wysokośd
ceny w okresie wyjściowym; P1 – wysokośd ceny w okresie następnym. Wartości –
E
CP
= 0 – popyt jest doskonale nieelastyczny (sztywny) *dobra zaspokajające podstawowe potrzeby, nie
mające substytutów, np. lekarstwa+;
E
CP
= (0,1) – popyt jest mało elastyczny *zależy od charakteru dobra – dobra podstawowe, np. chleb];
E
CP
= 1 – elastycznośd wzorcowa *procentowa zmiana ceny i popytu się równoważą+;
E
CP
> 1 – popyt jest wysoce elastyczny [dobra luksusowe];
E
CP
= nieskooczonośd – popyt jest doskonale elastyczny;
1.1. Charakter dobra -Im większa ilośd substytutów im są to substytuty bliższe tym większa elastycznośd
cenowa popytu.
1.2. Udział w wydatkach konsumenta – im udział wyższy, tym wyższa cenowa elastycznośd popytu.
1.3. Dobra na które wydajemy niewiele – zmiana ceny nawet o 200% nie jest odczuwalna na popyt.
1.4. Czas – im więcej czasu upływa od zmiany ceny, tym większa cenowa elastycznośd popytu.
2. MIESZANA – mierzy siłę reakcji popytu na zmianę ceny dobra substytucyjnego lub komplementarnego.
Miarą siły reakcji jest współczynnik mieszanej elastyczności popytu E
MP
E
MP
> 0 – dobra substytucyjne
E
MP
< 0 – dobra komplementarne
E
MP
= % zmiana popytu na dobro X : % zmiana ceny dobra Y
3. DOCHODOWA – mierzy siłę reakcji popytu na zmianę dochodu. Miarą siły tej reakcji jest współczynnik
dochodowej elastyczności popytu E
DP
=.
E
DP
= % zmiana popytu : % zmiana dochodu.
E
DP
< 0 – dobra podrzędne (wzrost dochodu, spadek popytu)
E
DP
= 0 –popyt sztywny (popyt nie reaguje na zmianę dochodu)
E
DP
= (0,1) – dobra podstawowe (wzrost dochodu, niewielka zmiana popytu)
E
DP
> 1 – dobra wyższego rzędu (wzrost dochodu, duża zmiana popytu dóbr luksusowych)
