FUNKCJONOWANIE DZIECKA 
Z 

AUTYZMEM

W SZKOLE INTEGRACYJNEJ

Ewa Pęczkowska

Warszawa 

19.05.2010

r.

„

„

Osoby autystycznej nie mo

Osoby autystycznej nie mo

ż

ż

na 

na 

traktowa

traktowa

ć

ć

jako takiej samej jak 

jako takiej samej jak 

my tylko wycofanej i zamkni

my tylko wycofanej i zamkni

ę

ę

tej

tej

”

”

Donna Williams

Donna Williams

Autystyczni i neurotypowi

Spektrum zaburzeń autystycznych

Słabo funkcjonujące

osoby z autyzmem

Wysoko funkcjonujące
osoby z autyzmem/ZA

Głęboki poziom zaburzeń

Niski poziom zaburzeń

Zaburzone trzy sfery

y

Relacji 

wyraźne deficyty i nieprawidłowości w zakresie 

interakcji i zachowań społecznych

y

Porozumiewania się

opóźnienia i deficyty w nabywaniu mowy i języka 

oraz w zdolności do porozumiewania się

y

Zachowań

ograniczone, sztywne, powtarzające się

zachowania i zainteresowania

Inne problemy

Zaburzenia:

y

sensoryczne;

y

teorii umysłu;

y

centralnej koherencji;

y

funkcji wykonawczych.

Dodatkowo:

y

problemy somatyczne;

y

problemy neurologiczne.

Opracowanie: Joanna Grochowska

Wybrane cechy funkcjonowania 

poznawczego dziecka z autyzmem

y

przewaga myślenia obrazowego nad werbalnym

y

dobre spostrzeganie wzrokowe i pamięć
wzrokowa 

y

skupianie się na nieistotnym detalu

y

tworzenie specyficznych skojarzeń
znaczeniowych

y

trudności w generalizacji wiedzy i umiejętności 

y

trudności w myśleniu przyczynowo-skutkowym 

y

trudności w przyswajaniu pojęć abstrakcyjnych i 
w myśleniu abstrakcyjnym 

y

dosłowne rozumienie języka

y

powolne przetwarzanie informacji

Wybrane cechy funkcjonowania 

poznawczego dziecka z autyzmem

y

przywiązanie do rutyny,  brak lub mała 

elastyczność w myśleniu, 

y

uczenie się schematyczne, bez wychwytywania 

sensu;

y

trudność w zrozumieniu głównej idei zadania,

y

preferowanie uczenia się sekwencjami, krok po 

kroku,    

y

przewaga pamięci mechanicznej nad 

znaczeniową

y

przewaga uwagi mimowolnej nad dowolną

y

osłabiona ciekawość poznawcza i motywacja 

wewnętrzna, wybiórcze zainteresowania 

Zaburzenia teorii umysłu

Trudności z: 

y

przewidywaniem, rozumieniem swoich 

zachowań oraz ich konsekwencji,

y

przewidywaniem, rozumieniem zachowań

innych osób oraz ich konsekwencji,

y

rozpoznawaniem, rozumieniem, radzeniem 

sobie i właściwym wyrażaniem swoich 

emocji,

y

rozpoznawaniem, rozumieniem, radzeniem 

sobie z emocjami innych.

Opracowanie: Joanna Grochowska

Dzieci ze spektrum autyzmu w 

szkole integracyjnej

y

Wymagania edukacyjne

9

program szkolny

9

metody uczenia

9

sprawdzanie wiedzy i umiejętności

y

Wymagania społeczne

9

funkcjonowanie na lekcjach

9

funkcjonowanie na przerwach

9

relacje z nauczycielami

9

relacje z rówieśnikami

KOMUNIKOWANIE SIĘ

Korzyści i zagrożenia

.

CO ROBIĆ ?

Indywidualny program terapeutyczno -

edukacyjny

Funkcja edukacyjna / 

funkcja terapeutyczna

y

Dostosować zakres programowy i metody pracy 

do możliwości i potrzeb ucznia ze spektrum 

autyzmu

y

Dostosować środowisko (fizyczne i społeczne)

y

Opracować strategie postępowania wobec 

zachowań problemowych

y

Rozwijać umiejętności poznawcze, społeczne i 

komunikacyjne – zajęcia rewalidacyjne

W pracy z uczniem ze spektrum autyzmu ważne 

jest, by  pamiętać o:

y

zapewnieniu stałości i przewidywalności miejsca, planu zajęć, 
osób

y

zadbaniu o komfort sensoryczny ucznia zależnie od jego 

problemów

y

przekazywaniu informacji w sposób wizualny

y

wspieranie ucznia w samodzielnej pracy 

y

wzmacnianiu motywacji dziecka w procesie uczenia się i 

y

wzmacnianiu poczucia własnej wartości

y

kontrolowaniu swojego sposobu mówienia

y

współpracy ze specjalistami mającymi zajęcia rewalidacyjne z 
dzieckiem w szkole i ew. specjalistycznymi placówkami, w 
których ma prowadzoną terapię

„

Największym wyzwaniem stojącym przed 

osobami pragnącymi pomóc osobom z 
autyzmem, jest nauczenie się ich sposobu 
myślenia… jest to zadanie najtrudniejsze i 
wymagające najwięcej wyobraźni.”

Teo Peeters

słowo wstępne do książki Hilde de Clercq  „Autyzm od wewnątrz”

Pomocne książki

y

Danielewicz D., Pisula E. (red.), Terapia i edukacja osób z 

autyzmem. Wybrane Zagadnienia. Wydawnictwo Akademii 

Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2003.

y

Frith U., Autyzm wyjaśnienie tajemnicy, Gdańskie 

Wydawnictwo Psychologiczne 2004.

y

Gałka U., Pęczkowska E., Dzieci z autyzmem, Centrum 

Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 

Warszawa 2007.

y

Pisula E., Autyzm u dzieci. Wydawnictwo Naukowe PWN, 

Warszawa 2000.

y

Winter M., Zespół Aspergera. Co nauczyciel wiedzieć

powinien. Poradnik nauczyciela, wychowawcy, pedagoga, 

Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2006.

y

Waclaw W., Aldenrud U., Ilsted S., Dzieci z autyzmem i 

zespołem Aspergera. Praktyczne doświadczenia z codziennej 

pracy. „Śląsk” , Katowice 2000.