Microsoft Word - ec_scoping_guidelines

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA DO PODRĘCZNIKA SCOPINGU

CZĘŚĆ A

SCOPING W POSTĘPOWANIU OOŚ

A1 Ocena

oddziaływania na środowisko (OOŚ) a scoping

Wymagania Dyrektyw 85/337/EWG i 97/11/WE dotyczące scopingu

Implementacja scopingu w UE

A3.1 Systemy scopingu obowiązkowego i dobrowolnego

A3.2 Raporty i opinie o zakresie

A3.3 Konsultacje w sprawie scopingu

CZĘŚĆ B

PRAKTYCZNE PORADY DOTYCZĄCE SCOPINGU

B1 Wprowadzenie

B2 Stosowanie

porad

B3 Procedury

scopingu

B3.1 Scoping dokonywany przez właściwe organy

B3.2 Scoping dokonywany przez inwestora

Potrzebne informacje i rezultaty etapu scopingu

B4.1 Informacje potrzebne na etapie scopingu

B4.2 Rezultaty

scopingu

Konsultacje w sprawie scopingu

B5.1 Z kim się konsultować

B5.2 W jaki sposób się konsultować

B5.3 Najważniejsze zasady skutecznego scopingu

B5.4 Ograniczenia konsultacji w sprawie scopingu

B6 Narzędzia scopingu

B6.1 Identyfikacja

znaczących oddziaływań

B6.2 Identyfikacja potencjalnych wariantów alternatywnych oraz metod

łagodzenia oddziaływań

LISTA POMOCNICZA INFORMACJI DLA POTRZEB SCOPINGU

LISTA POMOCNICZA KONSULTACJI

LISTA POMOCNICZA SCOPINGU

LISTA POMOCNICZA KRYTERIÓW OCENY ZNACZENIA ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO

LISTA POMOCNICZA DLA WARIANTÓW ALTERNATYWNYCH I METOD
ŁAGODZENIA ODDZIAŁYWAŃ

Załącznik

WYMOGI DOTYCZĄCE INFORMACJI O

ŚRODOWISKU USTANOWIONE ZAŁĄCZNIKU IV DO

DYREKTYWY 97/11/WE

SŁOWO WSTĘPNE DO PODRĘCZNIKA UE O

POSTĘPOWANIU W SPRAWIE OCENY

ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (OOŚ)

Ocena Oddziaływania na Środowisko (OOŚ) jest kluczowym elementem unijnej

polityki ochrony środowiska. Od czasu przyjęcia pierwszej Dyrektywy OOŚ w 1985

roku (Dyrektywa 85/337/EWG) rozwijało się zarówno prawo, jak i praktyka OOŚ.

W 1997 roku opublikowano Dyrektywę zmieniającą (Dyrektywa 97/11/WE), a

obecnie Komisja Europejska ma przyjemność przedstawić trzy dokumenty

stanowiące podręcznik odzwierciedlający aktualny stan ustawodawstwa UE oraz

dobrych praktyk. Dokumenty te dotyczą trzech konkretnych etapów w

postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko:

• Screeningu

• Scopingu

• Przeglądu raportu OOŚ.

Przedstawiany podręcznik ma na celu zapewnienie praktycznej pomocy wszystkim

podmiotom zaangażowanym w wymienionych etapach postępowania OOŚ, w

oparciu od doświadczenia zgromadzone w Europie i na całym świecie. Stosowanie

podręcznika

Etap kwalifikowania w postępowaniu OOŚ

oraz

Scoping w

postępowaniu OOŚ

powinno przynieść poprawę jakości decyzji o potrzebie

przeprowadzenia postępowania OOŚ oraz o warunkach odniesienia dla

wymaganych analiz, dając tym samym lepsze podstawy całemu postępowaniu

OOŚ. Podręcznik

Przegląd raportu OOŚ

ma na celu dopomóc inwestorom oraz ich

konsultantom w przygotowaniu wysokiej jakości raportów o oddziaływaniu na

środowisko, a właściwym organom i innym zainteresowanym stronom w poprawie

efektywności procesu przeglądu tychże raportów, zapewniając tym samym

możliwość podjęcia decyzji w warunkach jak najlepszej informacji.

Niniejszy podręcznik przygotowano specjalnie do użytku właściwych organ,

inwestorów oraz praktyków OOŚ w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej

oraz Krajach Kandydujących. Mamy nadzieję, że wzbudzi on również

zainteresowanie w kręgach akademickich i innych organizacjach

uczestniczących w szkoleniach i kształceniu z dziedziny OOŚ oraz praktyków

na całym świecie.

Przedstawiany podręcznik przeznaczony jest do stosowania w całej Europie i nie

może odzwierciedlać szczególnych wymogów oraz praktyk dotyczących OOŚ

obowiązujących w różnych krajach. Nie może on również zastąpić wytycznych

dotyczących OOŚ wydawanych w poszczególnych Państwach Członkowskich, do

których należy się odwoływać zawsze w pierwszej kolejności. Należy również

czytać go zawsze w powiązaniu z Dyrektywami oraz krajowymi i miejscowymi

przepisami w sprawie OOŚ, jako że szczegółowe wymagania różnią się w

poszczególnych Państwach Członkowskich i Krajach Kandydujących.

Niniejszy podręcznik przygotowany został przez Environmental Resources

Management (ERM) w ramach kontraktu badawczego Dyrekcji Generalnej Komisji

Europejskiej ds. Środowiska. Na następnej stronie wymieniono uczestników badań.

Wyjaśnienia podstawowych terminów stosowanych w niniejszym podręczniku
przedstawiono w

Słowniczku terminów.

O dodatkowe egzemplarze podręcznika prosimy zwracać się do Dyrekcji Generalnej

Komisji Europejskiej ds. Środowiska pod adresem:

http://www.europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-support.htm

SŁOWNICZEK TERMINÓW

Termin

Wyjaśnienie

Kraje Kandydujące

Kraje ubiegające się o przyjęcie do Unii Europejskiej.

Właściwe organy (KW)

organy wskazane przez Państwa Członkowskie jako odpowiedzialne za
wypełnianie obowiązków wynikających z Dyrektywy.

Inwestor

Wnioskodawca o pozwolenie na prywatne przedsięwzięcie bądź
instytucja publiczna inicjująca przedsięwzięcie.

Pozwolenie na budowę

Decyzja właściwych organ uprawniająca inwestora do realizacji
przedsięwzięcia.

Skutki / oddziaływanie

Wszelkie zmiany w środowisku fizycznym, naturalnym lub kulturowym
spowodowane realizacją przedsięwzięcia. Terminy „skutki” i
„oddziaływanie” stosowane są zamiennie.

Zespół OOŚ

Zespół prowadzący badania środowiska i przygotowujący Informacje o
Środowisku dla właściwych organ

Ocenia oddziaływania na
środowisko (OOŚ)

Termin stosowany w niniejszym dokumencie w odniesieniu do procedury
spełniającej wymogi oceny ustanowione Dyrektywą 97/11/WE.

Raport o oddziaływaniu na
środowisko (raport OOŚ)

W wielu choć nie we wszystkich systemach OOŚ, informacje o
środowisku dostarczane właściwym organom przez inwestora
przedstawiane są w formie raportu o oddziaływaniu na środowisko. Jest
to dokument bądź szereg dokumentów zawierających informacje o
środowisku wymagane zgodnie z postanowieniami art. 5 Dyrektywy
85/337/EWG z późniejszymi zmianami zgodnie z Dyrektywą 97/11/WE.
Termin „raport OOŚ” w niniejszym podręczniku stosowany jest zarówno
w odniesieniu do raportów o oddziaływaniu na środowisko, jak i innych
form przekazywania informacji o środowisku.

Informacje o środowisku

Informacje dostarczane właściwym organom przez inwestora dotyczące
m. in. przedsięwzięcia i jego skutków dla środowiska. Wymogi dotyczące
wspomnianych informacji ustalone zostały w art. 5 oraz Załączniku IV do
Dyrektywy (por. ocena oddziaływania na środowisko).

Badania środowiska

Badania i analizy przeprowadzane przez inwestora oraz zespół OOŚ
celem przygotowania informacji o środowisku przedstawianych
właściwym organom.

Lista wykluczeń

Lista wartości progowych i kryteriów dla określonych kategorii
przedsięwzięć, wskazująca przedsięwzięcia, dla których OOŚ nie jest
wymagana z uwagi na niewielkie prawdopodobieństwo wywierania
znaczącego oddziaływania na środowisko. Lista wykluczeń może być
uchylona przez inne wymogi, np. mówiące, że OOŚ jest obowiązkowe
dla wszystkich przedsięwzięć w określonych lokalizacjach.

Oddziaływanie

Por. skutki.

Lista obowiązkowa

Lista wartości progowych i kryteriów dla określonych kategorii
przedsięwzięć, wskazująca przedsięwzięcia, dla których OOŚ jest zawsze
wymagana z uwagi na możliwość znacznego oddziaływania na
środowisko.

Lista negatywna

Por. lista wyłączeń

Lista pozytywna

Por. lista obowiązkowa

Przedsięwzięcie

Realizacja prac budowlanych bądź innych instalacji lub projektów, a także
inne interwencje w naturalne otoczenie i krajobraz, w tym przedsięwzięcia
dotyczące wydobycia kopalin.

Przegląd

Proces ustalania, czy dany raport OOŚ jest wystarczający dla właściwych
organ do podjęcia na jego podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę.
Należy zwrócić uwagę, że podjęcie decyzji wymagać będzie zazwyczaj
rozważenia innych informacji oprócz informacji o środowisku, niemniej
przegląd ma na celu sprawdzenie, czy przedstawione informacje o
środowisku są wystarczające.

Screening/Etap
kwalifikowania

Procedura, w której wydawana jest decyzja, czy w odniesieniu danego
przedsięwzięcia wymagana jest OOŚ czy też nie.

Scoping

Proces określania treści i zakresu informacji o środowisku, jakie należy
przedstawić właściwym organom w ramach postępowania OOŚ.

PRZEDMOWA DO PODRĘCZNIKA SCOPINGU

Niniejszy dokument przedstawia wytyczne dotyczące etapu scopingu (określania

zakresu) w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ).

Jest to jeden z trzech podręczników OOŚ wydanych przez Komisję Europejską.

Pozostałe dwa to

Etap kwalifikowania w postępowaniu OOŚ

oraz

Przegląd raportu

OOŚ.

Scoping to proces określania treści oraz zakresu zagadnień wymagających ujęcia

w informacjach o środowisku przedstawianych właściwym organom w przypadku

przedsięwzięć objętych postępowaniem OOŚ.

W wyniku pięcioletniej oceny implementacji Dyrektywy 85/337/EWG, podjętej na

zlecenie Komisji w 1997 roku zarekomendowano wprowadzenie scopingu jako

sposobu zwiększenia roli OOŚ w ochronie środowiska. Rezultaty wspomnianej

pięcioletniej oceny dostępne są w Internecie, pod adresem:

http://europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-studies-and-report/5years.pdf

Zgodnie z rekomendacją Oceny Pięcioletniej, Dyrektywa 97/11/WE wprowadziła

etap określania zakresu. Dyrektywa z 1997 roku nie wymaga, by etap ten był

obowiązkowy, jednak wszystkie Państwa Członkowskie, których procedury OOŚ

nie przewidują etapu scopingu zobowiązane są, jako niezbędne minimum, do

wprowadzenia etapu dobrowolnego określania zakresu. Ów wymóg minimalny

stanowi, że właściwe organy zobowiązane są wydać „Opinię o zakresie”, jeżeli

inwestor o nią wystąpi. W swej opinii o zakresie właściwe organy powinny

wskazać treść oraz zakres informacji, jakie inwestor powinien przygotować i

przedstawić.

Dyrektywa zezwala również, by Państwa Członkowskie uczyniły scoping

obowiązkową częścią procedury OOŚ.

Niniejszy podręcznik składa się z dwóch części głównych (A i B) oraz szeregu list

pomocniczych i załączników.

• Część A podręcznika opisuje wymagania dotyczące scopingu stawiane

dyrektywami Rady Europejskiej o OOŚ (85/337/EWG z późniejszymi zmianami

w drodze 97/11/WE) oraz omawia różne sposoby implementacji wspomnianych

dyrektyw zastosowane przez Państwa Członkowskie. Zawarte w niej wytyczne

należy czytać zawsze w powiązaniu z Dyrektywami oraz krajowymi i

miejscowymi przepisami w sprawie OOŚ, jako że szczegółowe wymagania

różnią się w poszczególnych Państwach Członkowskich. Przegląd wymogów

dotyczących etapu określania zakresu obowiązujących w poszczególnych

Państwach Członkowskich według stanu z sierpnia 1999 roku przedstawiono

w raporcie przygotowanym w trakcie opracowywania niniejszego

podręcznika. Raport ten pobrać można pod adresem:

http://europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-studies-and-reports/study1.htm

• Część B podręcznika przedstawia praktyczne porady dotyczące etapu określania

zakresu, w tym konsultacje na tym etapie, oraz oferuje szereg narzędzi

pomocnych w tym procesie.

Wyjaśnienie podstawowych terminów stosowanych w niniejszym podręczniku
przedstawiono w

Słowniczku terminów.

O dodatkowe egzemplarze podręcznika prosimy zwracać się do Dyrekcji Generalnej

Komisji Europejskiej ds. Środowiska (pod adresem:

CZĘŚĆ A SCOPING W POSTĘPOWANIU OOŚ

A1 Ocena

oddziaływania na środowisko (OOŚ) a scoping

OOŚ jest postępowaniem wymaganym zgodnie z postanowieniami Dyrektyw

Unii Europejskiej nr 85/337/EWG i 97/11/WE o ocenie skutków niektórych

przedsięwzięć o charakterze publicznym i prywatnym dla środowiska. Artykuł 2

Dyrektyw stanowi: „Państwa Członkowskie podejmą wszystkie konieczne działania

dla zapewnienia, że przed udzieleniem pozwolenia, przedsięwzięcia mogące

znacząco oddziaływać na środowisko, na podstawie, między innymi ich charakteru,

rozmiaru lub położenia, podlegają wymaganiu pozwolenia na budowę i ocenie w

odniesieniu do ich skutków.” Dalej, artykuł 8 stanowi: „Wyniki konsultacji i

informacje zebrane zgodnie z [procedurą OOŚ] muszą być uwzględnione w

procedurze wydawania pozwoleń na budowę”.

Wymagania te rozwinięte są dalej w treści Dyrektywy oraz w ramach systemów

OOŚ wprowadzonych w Państwach Członkowskich. Procedury OOŚ obowiązujące

w poszczególnych Państwach Członkowskich w swych szczegółach różnią się

między sobą znacząco, jednak ich etapy praktyczne w większości systemów

przedstawiają się jak na

Schemacie 1

. Etapy oznaczone na

Schemacie 1

kolorem

regulują postanowienia Dyrektywy. Pozostałe etapy są częścią dobrych praktyk w

postępowaniu OOŚ i niektóre z nich zostały przyjęte i wprowadzone w niektórych

Państwach Członkowskich.

Scoping to jeden z pierwszych etapów postępowania, który zaprojektowano z

myślą o zapewnieniu, by badania środowiska dostarczały wszelkich istotnych

informacji dotyczących:

• skutków realizacji przedsięwzięcia, szczególnie koncentrując się na

najważniejszych oddziaływaniach;

• alternatywnych wariantów przedsięwzięcia;
• wszelkich innych zagadnień wymagających uwzględnienia.

Wynikiem przeprowadzenia scopingu jest „zakres” informacji o środowisku, jakie

należy przedstawić właściwym organom oraz zalecenia dotyczące badań

środowiska, jakie należy przeprowadzić celem zebrania owych informacji.

Wymagania Dyrektyw 85/337/EWG i 97/11/WE dotyczące

scopingu

Postanowienia Dyrektyw dotyczące scopingu zawarte są w art. 5 ust. 2 Dyrektywy

zmienionym Dyrektywą 97/11/WE. Przepis ten wymaga od Państw Członkowskich

wprowadzenia procedury, jako rozwiązania minimalnego, w której inwestorzy mogą

występować do właściwych organ o poradę w sprawie informacji, jakie mają

przedstawić w ramach postępowania OOŚ. Porada ta udzielana jest w formie

„Opinii o zakresie”.

Artykuł 5 ust. 2 stanowi, że „Państwa członkowskie podejmą konieczne działania

dla zapewnienia, że jeśli inwestor wymaga tego przed złożeniem podania o

zezwolenie na inwestycję, właściwe organy organy wydadzą opinię w sprawie

informacji, które mają być dostarczone przez inwestora zgodnie z ustępem 1

[art. 5 ust. 1]. Właściwe organy organy powinny przeprowadzić konsultacje z

inwestorem i organami organy o których mowa w artykule 6 ust. 1 przed

wydaniem opinii. Fakt, że organy organy wydały opinię w ramach niniejszego

ustępu nie wyklucza, że mogą żądać następnie od inwestora dostarczenie

dalszych informacji.”

Schemat 1 Procedura Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ)

GŁÓWNE ETAPY

UWAGI

Przygotowanie

przedsięwzięcia

Inwestor przygotowuje propozycję przedsięwzięcia.

Powiadomienie właściwych

organ

W niektórych PC istnieje wymóg powiadomienia przez inwestora KW z
wyprzedzeniem o wniosku o wydanie pozwolenia na budowę. Inwestor
może również dokonać wspomnianego powiadomienia dobrowolnie i w
sposób nieformalny.

Etap kwalifikowania

(Screening)

KW podejmują decyzję o konieczności przeprowadzenia OOŚ. Etap ten
może mieć miejsce po otrzymaniu przez KW powiadomienia o zamiarze
złożenia wniosku o pozwolenie na budowę bądź inwestor może złożyć
wniosek o wydanie opinii kwalifikującej. Decyzja na etapie kwalifikowania
rejestrowana jest w aktach i ogłaszana publicznie. (Por. podręcznik

Etap kwalifikowania w postępowaniu OOŚ)

(Artykuł 4).

Scoping

Dyrektywa stanowi, że inwestorzy mogą zwracać się do KW z
wnioskiem o wydanie opinii w ramach scopingu. W opinii tej określone
zostaną zagadnienia, jakie obejmować mają informacje o środowisku.
Może ona również dotyczyć innych aspektów postępowania OOŚ (por.
Podręcznik

Scoping w postępowaniu OOŚ).

Przygotowując swoją

opinię, KW zobowiązane są do przeprowadzenia konsultacji z organami
odpowiedzialnymi za środowisko (art. 5 ust. 2). W niektórych PC
Scoping jest obowiązkowy.

Badania środowiska

Inwestor przeprowadza badania środowiska celem zebrania i
przygotowania informacji o środowisku wymaganych postanowieniami
artykułu 5 Dyrektywy (por.

Załącznik D).

Przedstawienie informacji

o środowisku właściwym

organom

Inwestor przedstawia KW informacje o środowisku wraz z wnioskiem o
pozwolenie na budowę. Jeżeli wniosek w sprawie przedsięwzięcia
objętego Załącznikiem I lub II składany jest bez przedstawienia
informacji o środowisku, KW zobowiązane są dokonać kwalifikacji
przedsięwzięcia w celu ustalenia konieczności przeprowadzenia OOŚ
(por. powyżej). (Art. 5 ust 1 i art. 5 ust. 3).
W większości PC informacje o środowisku przedstawiane są w postaci
Raportu OOŚ.

Przegląd wystarczalności

informacji o środowisku

W niektórych PC istnieje formalny wymóg przeprowadzenia
niezależnego przeglądu wystarczalności informacji o środowisku zanim
zostaną one rozpatrzone przez KW. W innych PC za orzeczenie
wystarczalności informacji o środowisku odpowiadają KW. Do pomocy
na tym etapie przygotowano podręcznik

Przegląd raportu OOŚ

. Jeśli

przedstawione informacje zostaną uznane za niewystarczające,
inwestor może zostać zobowiązany do ich uzupełnienia.

Konsultacje z państwowymi

organami ds. środowiska,

innymi zainteresowanymi

stronami i opinią publiczną

Informacje o środowisku należy udostępnić organom odpowiedzialnym
za środowisko oraz innym zainteresowanym organizacjom i opinii
publicznej. Podmiotom tym należy zapewnić możliwość
wypowiedzenia się na temat przedsięwzięcia i jego skutków dla
środowiska zanim podjęta zostanie decyzja w sprawie pozwolenia na
budowę. Jeśli prawdopodobne jest wystąpienie znaczących skutków
transgranicznych, należy obowiązkowo przeprowadzić konsultacje z
innymi PC, które odczują owe skutki (art. 6 i 7).

Rozpatrzenie informacji o

środowisku przez Właściwe

organy przed wydaniem
decyzji o pozwoleniu na

budowę

KW muszą rozpatrzyć informacje o środowisku i wyniki
przeprowadzonych konsultacji przed podjęciem decyzji w sprawie
wniosku o pozwolenie na budowę (art. 8).

Ogłoszenie decyzji

Decyzję należy ogłosić publicznie wraz z podaniem jej powodów oraz
opisem środków, jakich podjęcie wymagane będzie w celu złagodzenia

negatywnego oddziaływania na środowisko (art. 9).

Monitoring podecyzyjny

jeśli wydano pozwolenie

Można wprowadzić wymóg prowadzenia monitoringu skutków
zrealizowanego przedsięwzięcia.

Etapy oznaczone kolorem są obowiązkowe we wszystkich Państwach Członkowskich na mocy Dyrektyw
85/337/EWG i 97/11/WE. Scoping nie jest etapem obowiązkowym na mocy Dyrektyw, jednak Państwa
Członkowskie zobowiązane są do ustanowienia dobrowolnej procedury, w której inwestorzy mogą
występować do właściwych organ z wnioskiem o opinię w ramach scopingu, jeśli mają takie życzenie.
Etapy, które nie zostały zaznaczone kolorem są częścią dobrych praktyk w postępowaniu OOŚ i zostały
sformalizowane w niektórych Państwach Członkowskich. Na niektórych z przedstawionych dodatkowych
etapów, niektóre Państwa Członkowskie mogą wymagać przeprowadzenia konsultacji z organami
odpowiedzialnymi za środowisko oraz innymi zainteresowanymi stronami.
Stosowane skróty: KW = Właściwe organy; PC = Państwo(a) Członkowskie.

Wydając opinię o zakresie, właściwe organy organy zobowiązane są uwzględnić
wymogi dotyczące informacji dostarczanych przez inwestora, stawiane przepisami
Dyrektywy.

• Artykuł 5 ust. 1 stanowi, że „(…) Państwa Członkowskie podejmą niezbędne

działania dla zapewnienia, że inwestor dostarczy w należytej formie informacje
wyszczególnione w Załączniku IV, o ile:

(a) Państwa Członkowskie uznają, że informacja jest odpowiednia dla

danego etapu procedury wydawania zezwoleń i dla specyficznej

charakterystyki określonego przedsięwzięcia lub typu przedsięwzięcia i

elementów środowiska, na które może mieć wpływ;

(b) Państwa członkowskie uznają, że od inwestora można realnie wymagać

zebrania tych informacji, mając między innymi wzgląd na obecny stan

wiedzy i metody ocen.”

Załącznik IV przedstawiono jako

Załącznik A

do niniejszego podręcznika.

• Dalej w art. 5 ust. 3 czytamy: „Informacje, które ma dostarczyć inwestor

zgodnie z ustępem 1 [art. 5 ust. 1] powinny obejmować przynajmniej:

• opis przedsięwzięcia obejmujący informacje o umiejscowieniu, projekcie i

wielkości inwestycji,

• opis działań przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia i jeśli

możliwe naprawy znaczących szkodliwych skutków inwestycji,

• dane wymagane do rozpoznania i oceny głównych skutków, jakie

przedsięwzięcie może mieć dla środowiska,

• zarys głównych alternatyw przestudiowanych przez inwestora i wskazanie

głównych powodów jego wyboru, z uwzględnieniem skutków dla środowiska,

• nietechniczne podsumowanie informacji wymienionych w poprzednich

akapitach.”

organy organy, z którymi należy się skonsultować na etapie określania zakresu,

zgodnie z art. 6 ust. 1 to organy „które ze względu na ich szczególną

odpowiedzialność w zakresie ochrony środowiska, mogą być zainteresowane

przedsięwzięciem.” Dyrektywa zezwala Państwom Członkowskim na wyznaczenie

organów organy „z którymi należy się konsultować, ogólnie lub indywidualnie.”

Artykuł 5 ust. 2 Dyrektywy zezwala Państwom Członkowskim uczynić scoping

obowiązkowym etapem postępowania OOŚ. Stanowi on: „Państwa Członkowskie

mogą wymagać od właściwych organ wydania takiej opinii, niezależnie od tego, czy

inwestor jej zażąda.”

Implementacja scopingu w UE

W poszczególnych państwach Unii Europejskiej występują znaczne różnice w

sposobie implementacji scopingu.

A3.1 Systemy scopingu obowiązkowego i dobrowolnego

Zaledwie kilka Państw Członkowskich zdecydowało się uczynić scoping

obowiązkowym etapem OOŚ zgodnie z treścią art. 5 ust. 2. Przyjęto dwa rodzaje

systemów obowiązkowego określania zakresu.

• Scoping podejmowany jest przez inwestora lub zespół OOŚ inwestora.

Przygotowywany jest projekt raportu o zakresie i udostępniany konsultantom,

zanim zostanie on wydany w ostatecznej wersji stanowiącej ustalone

zalecenia dla postępowania OOŚ. Wspomnianymi konsultantami mogą być

po prostu organy organ odpowiedzialne za środowisko bądź także inne

zainteresowane osoby oraz opinia publiczna.

• Scoping podejmowany jest przez właściwe organy bądź przez niezależną

organizację jak na przykład Komisja OOŚ czy panel ekspertów w dziedzinie

OOŚ, którzy występują w imieniu właściwych organów organ. Następnie,

właściwe organy wydają inwestorowi opinię o zakresie, która stanowi

zalecenia dla postępowania OOŚ. Przed wydaniem ostatecznej wersji opinii o

zakresie właściwe organy organy konsultują się z organami odpowiedzialnymi

za środowisko, a także mogą przeprowadzić konsultacje z innymi

zainteresowanymi stronami i opinią publiczną.

Niemniej jednak, w większości Państw Członkowskich, w których wprowadzono

etap określania zakresu od czasu wydania Dyrektywy z 1997 roku przyjęto

procedurę nieobowiązkową. W tych systemach przepisy wymagają, by właściwe

organy organy wydały opinię o zakresie, jedynie jeśli wystąpi o nią inwestor. Wydanie

opinii o zakresie nie wyklucza późniejszego żądania przez właściwe organy, by

inwestor przedstawił dodatkowe informacje, jeżeli uznają one, że zachodzi taka

konieczność.

W niektórych Państwach Członkowskich inwestor może wystąpić do właściwych

organów organy o wydanie opinii o zakresie, zwracając się o wydanie decyzji

kwalifikującej. Takie podejście może znacząco przyspieszyć postępowanie OOŚ,

eliminując potrzebę drugiej rundy konsultacji.

A3.2 Raporty i opinie o zakresie

Format oraz szczegóły raportów i opinii o zakresie różnią się w poszczególnych

Państwach Członkowskich, a w tych spośród nich, gdzie scoping jest nowością,

praktyka scopingu wciąż się rozwija. Niemniej jednak, wyróżnić można ogólną

zasadę, iż raport bądź opinia o zakresie powinna wskazywać treść i zakres

informacji, jakie inwestor przedstawić ma właściwym organom organy. W

szczególności, raporty i opinie o zakresie powinny zawsze wskazywać rodzaje

oddziaływań na środowisko wymagające przeanalizowania i uwzględnienia w

ramach przedstawianych przez inwestora informacji o środowisku. Mogą one

również obejmować:

• alternatywne warianty przedsięwzięcia, jakie należy rozważyć;
• podstawowe badania i analizy, jakie należy przeprowadzić;

CZĘŚĆ B PRAKTYCZNE PORADY DOTYCZĄCE SCOPINGU

B1 Wprowadzenie

W tej części podręcznika przedstawiono praktyczne wskazówki dotyczące scopingu,
obejmujące:

• procedury scopingu, tj. ustalenia dotyczące dostarczania informacji,

przygotowywania raportów i opinii o zakresie oraz konsultacji;

• metody scopingu, tj. metody identyfikowania oddziaływań podlegających OOŚ.

B2 Stosowanie

porad

Porady te zostały przygotowane przede wszystkim z myślą o właściwych

organach organy, inwestorach, zespołach OOŚ oraz konsultantach, którzy mogą

uczestniczyć w scopingu bądź to w ramach obowiązkowego systemu określania

zakresu bądź też gdy scoping podejmowany jest dobrowolnie. Istnieje szereg

różnych sytuacji, w których członkowie wspomnianych grup sięgnąć mogą po

przedstawione poniżej wskazówki.

Właściwe organy

•

Właściwe organy organy mogą uczestniczyć w procesie scopingu albo jako strony

obowiązkowego postępowania albo w odpowiedzi na wniosek inwestora o wydanie opinii

o zakresie. Do nich należeć może rzeczywiste rozpoczęcie scopingu i wydanie inwestorowi

opinii o zakresie lub skomentowanie i zaakceptowanie raportu o zakresie przygotowanego

przez inwestora.

•

Właściwe organy organ mogą podejmować czynności związane ze scopingiem z własnej

inicjatywy bądź stosując się do zalecenia niezależnej organizacji jak na przykład Komisja

OOŚ.

Inwestorzy i zespoły OOŚ

•

Podobnie jak właściwe organy organy, inwestorzy mogą uczestniczyć w procesie określania

zakresu albo jako strony w systemu scopingu obowiązkowego albo dobrowolnie,

występując do właściwych organów organy o wydanie opinii o zakresie. W ramach

postępowania dobrowolnego mogą oni przygotować projekt raportu o zakresie do

zaopiniowania przez właściwe organy i konsultantów lub po prostu dostarczyć właściwym

organom organy stosowne informacje, by mogły one dokonać scopingu.

•

Niemniej, zasady dobrej praktyki wymagają również, by scoping stanowił integralną część

postępowania OOŚ. Inwestorzy oraz ich zespoły OOŚ powinni dokonywać scopingu na

wczesnym etapie postępowania, tak aby zapewnić, że badania środowiska obejmować będą

wszystkie istotne zagadnienia, bez względu na wymogi prawne dotyczące przeprowadzenia

scopingu.

Konsultanci

•

Dyrektywa stanowi, że właściwe organy organy przed wydaniem opinii o zakresie powinny

skonsultować się z odpowiednimi organami odpowiedzialnymi za środowisko. W wielu

przypadkach sposobność wypowiedzenia się daje się również innym zainteresowanym

stronom oraz opinii publicznej. A zatem rolą konsultantów będzie komentowanie zagadnień

wymagających uwzględnienia w OOŚ.

•

Gdy scoping dokonywany jest przez inwestora lub zespół OOŚ, zarówno w ramach

systemu prawnego, jak i w ramach dobrych praktyk w dziedzinie OOŚ, należy

przeprowadzić konsultacje z organami organy odpowiedzialnymi za środowisko, innymi

zainteresowanymi stronami, a także opinią publiczną. Udział opinii publicznej w procesie

określania zakresu jest coraz szerzej uznawany przez właściwe organy organy oraz innych

uczestników postępowania OOŚ za niezwykle wartościowy. Konsultacje z

zainteresowanymi stronami na jak najwcześniejszym etapie mogą okazać się pomocne w

celu późniejszego uniknięcia wszelkich opóźnień powstających w wyniku pojawiania się

nowych zagadnień już po złożeniu raportu OOŚ.

Bez względu na fakt która strona inicjuje scoping, ważne jest, by
zaangażowane osoby:

• dysponowały wystarczającymi informacjami na temat przedsięwzięcia oraz

obszarów, jakich będzie ono dotyczyć, aby umożliwić im zidentyfikowanie

potencjalnych oddziaływań oraz możliwych wariantów alternatywnych;

• rozumiały stosowne przepisy i ich skutki dla przedsięwzięcia oraz badań

środowiska;

• rozumiały proces podejmowania decyzji, aby uwzględnić zagadnienia,

które mogą być wzięte pod uwagę przez decydentów.

Skuteczny scoping wymagać będzie od właściwych organów organy oraz

inwestora prowadzenia dialogu dotyczącego przedsięwzięcia oraz wynikających

z niego różnych kwestii. Dialog ten uzupełniany będzie poprzez

konsultacje prowadzone z różnego rodzaju ciałami ustawowymi i

pozaustawowymi oraz opinią publiczną, a także poprzez wizytacje

miejsca lokalizacji planowanego przedsięwzięcia i jego otoczenia, które

zawsze będą nieocenione.

Należy również pamiętać, że choć scoping uznawany jest za odosobniony

etap postępowania OOŚ, kończący się wydaniem zaleceń dla postępowania

OOŚ, dokonywanie scopingu powinno trwać przez cały czas postępowania

OOŚ, tak aby zakres prac w każdej chwili można było zmodyfikować w świetle

nowych zagadnień lub informacji. Zakres OOŚ musi być wystarczająco

elastyczny, by umożliwiać uwzględnianie nowych kwestii pojawiających się w

czasie badań środowiska bądź wskutek zmian projektowych lub w drodze

konsultacji. Należy pamiętać, że Dyrektywa zezwala właściwym organom

organy na żądanie dodatkowych informacji na późniejszych etapach

postępowania OOŚ, nawet jeśli nie wymagały one wspomnianych informacji,

wydając formalną opinię o zakresie. A zatem, ciągły monitoring zakresu OOŚ

jest niezwykle ważny z punktu widzenia unikania opóźnień spowodowanych

żądaniem dodatkowych informacji.

Bez względu na fakt, czy scoping podejmowany jest w ramach procedury

prawnej, czy też jako element dobrych praktyk w postępowaniu OOŚ, niesie on

ze sobą szereg korzyści.

Korzyści wynikające ze scopingu

•

Pomaga zapewnić, by informacje o środowisku wykorzystywane w procesie decyzyjnym dawały

wszechstronny obraz istotnych skutków przedsięwzięcia, w tym zagadnień o szczególnym

znaczeniu dla grup i osób dotkniętych oddziaływaniami.

•

Pomaga skupić wysiłki na kwestiach istotnych z punktu widzenia procesu decyzyjnego oraz

uniknąć marnowania nakładów na zagadnienia mało istotne.

•

Pomaga zapewnić, by informacje o środowisku przedstawiały wyważony pogląd i nie były

obciążone nieistotnymi danymi.

•

Stymuluje podejmowanie na jak najwcześniejszym etapie konsultacji pomiędzy inwestorem a

właściwymi organami organy, a także z organami odpowiedzialnymi za środowisko, innymi

zainteresowanymi stronami i opinią publiczną w sprawie samego przedsięwzięcia oraz jego

skutków dla środowiska.

•

Pomaga w efektywnym planowaniu, zarządzaniu oraz dysponowaniu środkami na badania

środowiska.

•

Powinien wskazać alternatywne warianty proponowanego przedsięwzięcia oraz metody

łagodzenia oddziaływań, jakie inwestor powinien rozważyć.

•

Wskazuje inne przepisy lub uregulowania, które mogą być istotne dla danego przedsięwzięcia

oraz daje okazje do równoległego podejmowania oceny koniecznej w ramach różnych

systemów kontroli, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie dublowania się nakładów i środków.

•

Zmniejsza ryzyko opóźnień spowodowanych żądaniami dodatkowych informacji po

złożeniu wniosku o wydanie pozwolenia na budowę oraz informacji o środowisku.

•

Zmniejsza ryzyko niezgodności pomiędzy metodami oceny oddziaływań (badania wyjściowe,

metody prognozowania oraz kryteria oceny) po przedstawieniu informacji o środowisku

B3 Procedury

scopingu

Konkretne procedury scopingu zgodnie z przepisami dotyczącymi OOŚ różnią

się w poszczególnych Państwach Członkowskich oraz pomiędzy różnymi

systemami OOŚ. Jak zasygnalizowano w punkcie A3, występują dwa

podstawowe modele prawne, w których scoping podejmowany jest albo przez

właściwe organy organy albo przez inwestora.

Jednakże, należy również pamiętać, że nawet jeżeli scoping nie jest

wymagany zgodnie z obowiązującymi przepisami, jego przeprowadzenie

należy do dobrych praktyk i inwestorzy zawsze powinni uwzględniać etap

określania zakresu w swoich programach OOŚ.

B3.1 Scoping dokonywany przez właściwe organy

W przypadku gdy scoping prowadzony jest przez właściwe organy organy,

procedura obejmuje zazwyczaj następujące kroki:

1. Inwestor zobowiązany jest przedstawić właściwym organom organy informacje na

temat przedsięwzięcia i jego lokalizacji.

2. Właściwe organy organy konsultują się z innymi organami odpowiedzialnymi

za środowisko oraz ewentualnie z innymi zainteresowanymi organizacjami i

opinią publiczną, aby zidentyfikować istotne zagadnienia.

3. Właściwe ograny organy wydają inwestorowi opinię o zakresie.

B3.2 Scoping dokonywany przez inwestora

W przypadku gdy scoping prowadzony jest przez inwestora, procedura obejmuje

zazwyczaj następujące kroki:

1. Inwestor przygotowuje projekt raportu o zakresie i przedstawia go właściwym

organom organy do zaopiniowania i/lub akceptacji. Inwestor może konsultować

się z organami odpowiedzialnymi za środowisko, innymi zainteresowanymi

stronami i/lub opinią publiczną w trakcie przygotowywania projektu raportu o

zakresie bądź też konsultacje takie mogą być przeprowadzone później przez

właściwe organy.

2. Właściwe organy organy konsultują się z innymi organami odpowiedzialnymi

za środowisko oraz ewentualnie z organizacjami pozaustawowymi i opinią

publiczną w sprawie ich opinii na temat proponowanego zakresu.

3. Uzgadniany jest ostateczny raport o zakresie.

Powyższa procedura ma zastosowanie bez względu na fakt, czy scoping

prowadzony jest w ramach obowiązkowego systemu prawnego czy też jako

element dobrych praktyk OOŚ.

Potrzebne informacje i rezultaty etapu scopingu

B4.1 Informacje potrzebne na etapie scopingu

Aby umożliwić właściwym organom organy wydanie opinii o zakresie, inwestor

dostarczyć musi szereg informacji na temat przedsięwzięcia. Przedstawiona na

końcu tego rozdziału

Lista pomocnicza informacji dla potrzeb scopingu

wskazuje

rodzaje informacji, które najprawdopodobniej będą potrzebne. Jest to taka sama lista

jak w przypadku etapu kwalifikowania (por. podręcznik

Etap kwalifikowania w

postępowaniu OOŚ

), z tym że na etapie określania zakresu najprawdopodobniej

potrzeba będzie bardziej szczegółowych informacji. Ich dostarczenie wymagać

może wstępnego zebrania danych oraz przeprowadzenia prac w terenie. Należy

zawsze dostarczać tak dużo informacji jak to tylko możliwe na danym etapie. W

przypadku gdy inwestor występował już do właściwych organów organy o wydanie

decyzji kwalifikującej, niektóre informacje zostały już podane.

B4.2 Rezultaty

scopingu

Celem scopingu jest zidentyfikowanie zagadnień wymagających uwzględnienia w

informacjach o środowisku przedstawianych przez inwestora właściwym organom

organy, a w szczególności wskazanie najważniejszych spraw, tak aby można je

było jak najwnikliwiej omówić. Zadaniem scopingu jest zapewnienie, by

zidentyfikowano wszystkie istotne zagadnienia i uwzględniono je w należyty sposób

podczas badań środowiska.

A zatem, scoping w pierwszej kolejności koncentruje się na identyfikacji oddziaływań

wymagających oceny oraz wskazaniu najważniejszych spośród nich, może on

jednak dotyczyć także wybranych lub wszystkich wymienionych poniżej zagadnień:

• wariantów alternatywnych, jakie należy rozważyć;
• badań stanu wyjściowego koniecznych w celu scharakteryzowania istniejącego
środowiska;
• wszelkich specjalnych wymogów odnoszących się do badań stanu wyjściowego,

a dotyczących ich zasięgu geograficznego i czasu, np. z uwagi na sezonowe
zmiany dotyczące zwierząt i roślinności;

• poziomu

szczegółowości wymaganych badań;

• metody, jakie należy wykorzystywać do prognozowania wielkości oddziaływań na

środowisko;

• kryteriów oceny znaczenia oddziaływań;
• metod

łagodzenia oddziaływań, jakie należy rozważyć;

• wszelkich dalszych konsultacji, jakie należy przeprowadzić podczas badań

środowiska;

• struktury,

treści oraz długości informacji o środowisku (lub raportu OOŚ);

• członków i kierownictwa zespołu OOŚ;
• harmonogramu

oraz

środków koniecznych na przeprowadzenie badań

środowiska.

Powyższe dane określą zakres informacji o środowisku, jakie należy przedstawić

oraz zalecenia dotyczące badań środowiska.

Konsultacje w sprawie scopingu

We wszystkich rodzajach scopingu istotną rolę odgrywają konsultacje z organami

organy odpowiedzialnymi za środowisko, innymi zainteresowanymi stronami oraz

opinią publiczną. Konsultacje przyczynią się do zapewnienia, że uwzględnione

zostaną wszystkie oddziaływania, zagadnienia, obawy, alternatywy i metody

łagodzenia, które zdaniem zainteresowanych stron należy rozważyć w ramach

postępowania OOŚ.

Znaczenie konsultacji na tym i innych etapach OOŚ wzrosło wraz z przystąpieniem

przez UE do Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w

podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących

środowiska.

B5.1 Z kim się konsultować

Przedstawiona na końcu rozdziału

Lista pomocnicza konsultacji

wskazuje rodzaje

organizacji, z którymi można się konsultować w ramach OOŚ. Nie jest to lista

wyczerpująca, dlatego zespoły OOŚ zawsze powinny rozważyć, jakiego rodzaju

organizacje i instytucje miejscowe lub krajowe należałoby włączyć do

prowadzonych konsultacji w przypadku danego postępowania OOŚ. Osoby

regularnie zajmujące się postępowaniami OOŚ mogą prowadzić rejestr

dostępnych konsultantów.

B5.2 W jaki sposób się konsultować

Skuteczne konsultacje w ramach scopingu ułatwić można na wiele sposobów, w
tym:

• poprzez

wstępne ogłoszenia na temat scopingu prasie lokalnej lub krajowej;

• zamieszczając ogłoszenia o wszczęciu procedury określania zakresu w miejscu

oraz w okolicach terenu inwestycji, a także w siedzibach organ lokalnych;

• przygotowując folder lub broszurę na temat planowanego przedsięwzięcia,

przedstawiającą pokrótce szczegóły proponowanej inwestycji wraz z planem
lub mapką, opisującą procedurę OOŚ oraz cele scopingu i wreszcie
zapraszającą do wyrażenia opinii na temat projektowanego przedsięwzięcia;

• wysyłając do lokalnych mieszkańców listy lub ankiety z prośbą o informacje i

opinie na temat proponowanej inwestycji (często jest do dobry punkt wyjścia

dla scopingu, szczególnie gdy liczba zainteresowanych osób i instytucji jest

znaczna);

• poprzez rozmowy telefoniczne i spotkania z organizacjami, grupami i osobami o

kluczowym znaczeniu;

• zamieszczając w prasie stosowne artykuły oraz nadając programy w radiu lub w

telewizji;

• organizując otwarte spotkania (pomocne może okazać się zaproszenie osoby

niezależnej, by prowadziła takie spotkania);

• poprzez otwarte wystawy (wystawa może być lepszym rozwiązaniem niż otwarte

spotkanie, gdyż osoby nieśmiałe lub stremowane zabieraniem głosu podczas

większych zgromadzeń mogą czuć się znacznie swobodniej rozmawiając sam

na sam podczas tego rodzaju imprezy; ponadto, otwarte spotkania mogą zostać

zdominowane przez kilku głośnych uczestników uniemożliwiających omówienie

wszystkich zagadnień, a nawet poruszenie niektórych najważniejszych spraw);

• organizując warsztaty dotyczące scopingu, podczas których uczestnicy

pracują wspólnie w ramach ustalonego programu nad identyfikacją zagadnień

wymagających uwzględnienia w postępowaniu OOŚ (metoda ta może być

szczególnie pomocna w przypadku gdy zagadnienia wymagające

rozstrzygnięcia są szczególnie złożone, a występuje kilka różnych grup

zainteresowanych przedstawianymi propozycjami; dobrym rozwiązaniem

zapewniającym owocność warsztatów może być zaangażowanie niezależnego

negocjatora);

• ustanawiając grupę scopingową obejmującą właściwych ekspertów lub lokalną

społeczność, która kontynuować będzie sprawowanie nadzoru nad badaniami

środowiska przez cały czas trwania postępowania (rozwiązanie takie może być

skuteczne w przypadku przedsięwzięć wiążących się z zagadnieniami o

charakterze bardziej złożonym bądź które znajdują się na wczesnym etapie

procesu planowania, w związku z czym znaczenie poszczególnych kwestii jest

jeszcze niejasne);

• publikując projekt raportu o zakresie celem zaopiniowania przed zakończeniem

procedury scopingu.

W większości systemów OOŚ istnieje możliwość zastosowania szeregu różnych

podejść odpowiadających różnym rodzajom organizacji, instytucji i osób

zainteresowanych przedsięwzięciem oraz różnym poziomom wspomnianych

zainteresowań.

Typowe zasady dobrej praktyki dotyczące konsultacji w ramach scopingu

Skuteczny proces konsultacji obejmować będzie zazwyczaj szereg kroków:

1. Zidentyfikowanie organizacji i osób zainteresowanych przedsięwzięciem oraz aktualizowanie

stworzonej listy w miarę realizacji przedsięwzięcia.

2. Skontaktowanie

się z poszczególnymi konsultantami w sprawie pomocy w scopingu.

3. Przesłanie konsultantom informacji na temat przedsięwzięcia w formie atrakcyjnego folderu lub

broszury. Należy podać dane kontaktowe dla przekazywania informacji i komentarzy.

4. Udostępnienie broszury w różnego rodzaju ośrodkach o charakterze lokalnym (bibliotekach,

ratuszach, na pocztach); ewentualnie dostarczenie po jednej kopii do każdego domu i każdej

firmy w okolicy.

5. Zestawienie i analizę wszystkich odpowiedzi oraz ich uwzględnienie przy planowaniu badań

środowiska.

6. Wysłanie każdemu respondentowi odpowiedzi z podziękowaniami za udzieloną pomoc oraz

wyjaśnieniami, w jaki sposób uwzględniono ich uwagi.

7. Jeśli ma to zastosowanie, umówienie się na rozmowę telefoniczną lub osobiste spotkanie celem

omówienia kwestii podniesionych przez danego respondenta.

8. W przypadku znacznego zainteresowania ze strony społeczności lokalnej, należy rozważyć

zorganizowanie otwartej wystawy (w ratuszu lub odpowiednio przygotowanych pojazdach) lub

zebrań społeczności lokalnej, na których prezentowane będzie projektowane przedsięwzięcie

oraz gdzie obecny personel służyć będzie wyjaśnieniami i odpowiadać na stawiane pytania.

9. Jeżeli występuje kilka różnych grup o wspólnym zakresie zainteresowań, należy rozważyć

ustanowienie specjalnego forum, na którym będą one mogły spotykać się z innymi stronami

postępowania w regularnych odstępach czasu.

10. W przypadku długotrwałego postępowania OOŚ, wydawanie regularnych biuletynów

informujących konsultantów na bieżąco o rozwoju wydarzeń.

11. Należy zawsze odnotowywać wszelkie poglądy wyrażane podczas prowadzonych konsultacji w

raporcie OOŚ.

Należy zachęcać wszystkich uczestników scopingu do wyrażania opinii na temat

projektu przedsięwzięcia, jego potencjalnych skutków dla środowiska, metod

łagodzenia oddziaływań oraz wszelkich wariantów alternatywnych, jakie ich

zdaniem trzeba przeanalizować. Konsultanci są również nieocenionym źródłem

wiedzy, dlatego należy zwracać się do nich o wszelkie informacje, jakie

posiadają na temat lokalnego otoczenia czy innych miejscowych kwestii o

szczególnym znaczeniu.

B5.3 Najważniejsze zasady skutecznego scopingu

Bez względu na stosowaną metodę prowadzenia konsultacji, należy:

• dostarczyć konsultantom wszelkie informacje konieczne do zrozumienia

proponowanego przedsięwzięcia oraz identyfikacji wszelkich związanych z nim
zagadnień;

• wyjaśnić uczestnikom postępowania, że scoping polega na wysłuchiwaniu

i rozumieniu poglądów wyrażanych przez inne osoby, a nie na
„sprzedawaniu” idei przedsięwzięcia;

• dać konsultantom wystarczająco dużo czasu, by mogli wyrazić swoje

poglądy i przekazać posiadane informacje;

• zapewnić konsultantów, że wszelkie poglądy wyrażane przez nich na etapie

określania zakresu nie pozbawią ich możliwości zgłaszania uwag czy
ewentualnie wyrażania sprzeciwu na późniejszych etapach postępowania OOŚ;

• dopilnować, by wyrażane poglądy brane były pod uwagę oraz by było to widoczne,

że są one uwzględniane w planowaniu badań środowiska i przygotowywaniu
raportu OOŚ, a także iż w przypadku niestosowania się do zgłaszanych
zaleceń, przedstawiane były odpowiednie wyjaśnienia.

Skuteczną metodą uzmysławiania uczestnikom konsultacji, w jaki sposób ich

poglądy zostały wzięte pod uwagę jest podsumowanie wyników scopingu w raporcie

OOŚ.

B5.4 Ograniczenia konsultacji w sprawie scopingu

W przypadku niektórych przedsięwzięć poufnych lub o szczególnie wrażliwym

charakterze, a także inwestycji, przy których szeroko zakrojone konsultacje

oznaczałyby utratę przewagi konkurencyjnej występować może konieczność

ograniczenia konsultacji do właściwych organ oraz ustawowych konsultantów w

sprawach związanych ze środowiskiem. Postępowanie takie jest niedozwolone w

systemach OOŚ, w których wcześniejsze powiadomienie i scoping są

obowiązkowymi etapami procesu OOŚ, jak również ogólnie nie jest ono uznawane

za dobrą praktykę. Niemniej, jeżeli zachodzi takowa sytuacja, organizacje

pozaustawowe i inne zainteresowane strony, w tym opinia publiczna, powinny

zostać zaproszone do wypowiedzenia się na temat przedsięwzięcia możliwie jak

najwcześniej na dalszych etapach oceny.

B6 Narzędzia scopingu

Kiedy właściwe organy organy lub inwestor inicjują procedurę określania zakresu,

stoją przed nimi trzy pytania wymagające odpowiedzi.

• Jakie skutki dane przedsięwzięcie może przynieść dla środowiska?
• Które z tych skutków mogą być znaczące i dlatego wymagają szczególnej

uwagi podczas badań środowiska?

• Które warianty alternatywne i metody łagodzenia oddziaływań należy uwzględnić,

opracowując propozycje przedsięwzięcia?

Opracowano szereg różnych technik z myślą o pomocy w procesie określania

zakresu, niemniej podstawowymi narzędziami wykorzystywanymi przez większość

z nich są listy pomocnicze i macierze będące systematycznym podejściem do

potencjalnych interakcji pomiędzy przedsięwzięciem a jego środowiskiem.

W naszym podręczniku przedstawiamy trzy listy pomocnicze dla procesu scopingu.

•

Listę pomocniczą scopingu składającą się z dwóch części

. Pierwsza z nich jest

wykazem cech przedsięwzięcia, które mogą prowadzić do znaczących

oddziaływań na środowisko. Druga natomiast to wykaz elementów

środowiska przedsięwzięcia, które mogą być podatne na znaczne

oddziaływania o charakterze szkodliwym.

•

Listę pomocniczą kryteriów oceny znaczenia oddziaływania na środowisko.

Jest ona wykazem czynników, jakie należy rozważyć, podejmując decyzję,

czy dane oddziaływanie może być znaczące. Jest to ta sama lista, co w

przypadku etapu kwalifikowania.

•

Listę pomocniczą dla wariantów alternatywnych i metod łagodzenia oddziaływań

które należy rozważyć na etapie określania zakresu.

B6.1 Identyfikacja

znaczących oddziaływań

Oddziaływania na środowisko zdefiniować można jako interakcje pomiędzy

niektórymi elementami przedsięwzięcia a niektórymi elementami otaczającego go

środowiska.

Listę pomocniczą scopingu

przygotowano, by dopomóc w identyfikacji

wspomnianych interakcji.

Pierwsza część listy to wykaz potencjalnych cech przedsięwzięcia, które

mogłyby prowadzić do oddziaływań na środowisko. Użytkownik powinien

wpierw zastanowić się, czy z przedsięwzięciem wiązać się będą którekolwiek

spośród czynności lub elementów wymienionych na liście oraz dać jedną z trzech

odpowiedzi w kolumnie 2:

•  tak – jeżeli prawdopodobne jest wystąpienie danej czynności,
•  nie – jeżeli nie spodziewa się wystąpienia danej czynności;
•  ? – jeżeli brak jest pewności, czy dana czynność wystąpi.

Jeżeli odpowiedź na którekolwiek pytanie brzmi „tak”, użytkownik powinien

rozważyć, które elementy okolicznego środowiska mogą ucierpieć wskutek danej

czynności. Drugą część

Listy pomocniczej scopingu

zaprojektowano z myślą o

pomocy użytkownikowi na tym etapie rozważań. Uzyskane wyniki wpisuje się w

kolumnie 3 pierwszej części listy, tworząc tym samym wykaz wszystkich

potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia.

Informacje o środowisku dostarczane właściwym organom organy odnosić się

muszą do wszystkich zidentyfikowanych w ten sposób oddziaływań, jednak w

warunkach ograniczonych zasobów, z jakimi zazwyczaj mamy do czynienia ważne

jest, by badania środowiska i przedstawiane informacje koncentrowały się na

zagadnieniach najważniejszych z perspektywy podejmowania decyzji w sprawie

danego przedsięwzięcia oraz nie były obciążone zbędnymi szczegółami lub

nieistotnymi kwestami.

Niemniej, określenie na etapie scopingu, które z oddziaływań są najistotniejsze

może być trudne, gdyż wymaga to decyzji, co może być istotne zanim jeszcze

przeprowadzone zostały jakiekolwiek badania środowiska. Aby dopomóc w

rozwiązaniu powyższego problemu, przygotowano

Listę pomocniczą kryteriów

oceny znaczenia oddziaływania na środowisko

. Dla każdej potencjalnej interakcji

zidentyfikowanej w kolumnie 3

Listy pomocniczej scopingu,

użytkownik powinien

rozważyć czynniki wymienione na

Liście pomocniczej kryteriów oceny znaczenia

oddziaływania na środowisko

, aby ocenić czy i na ile znaczące może być dane

oddziaływanie.

Wyniki wpisuje się w ostatniej kolumnie

Listy pomocniczej scopingu

, podając istotne

zagadnienia wymagające bardziej szczegółowej analizy w ramach badań środowiska

i uwzględnienia w raporcie OOŚ. Raport OOŚ powinien również wskazywać kwestie

uznane za nieistotne i wyjaśniać powody takowej decyzji.

B6.2 Identyfikacja potencjalnych wariantów alternatywnych oraz metod
łagodzenia oddziaływań

Artykuł 5 ust. 3 Dyrektywy w sprawie OOŚ wymaga od inwestora, by w

przedstawianych przez siebie informacjach o środowisku zawarł „zarys głównych

alternatyw przestudiowanych przez inwestora i wskazanie głównych powodów jego

wyboru, z uwzględnieniem skutków dla środowiska” oraz „opis działań

przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia i jeśli możliwe naprawy znaczących

szkodliwych skutków inwestycji”.

W niektórych Państwach Członkowskich analiza wariantów alternatywnych jest

obowiązkowym etapem OOŚ, w innych natomiast decyzja o jej przeprowadzeniu

jako istotnej z perspektywy przedsięwzięcia należy do inwestora. Niemniej,

ogólnie przyjętą dobrą praktyką jest rozważenie dostępnych wariantów

alternatywnych na etapie planowania przedsięwzięcia, aby wybierając

określone rozwiązanie, zbadać potencjalne oddziaływanie poszczególnych

wariantów na środowisko oraz aby przedstawić dokonaną ocenę

poszczególnych wariantów w raporcie OOŚ.

Warianty alternatywne to w zasadzie dostępne dla inwestora różne metody

osiągnięcia celów przedsięwzięcia, na przykład wykonując inny rodzaj działalności,

wybierając inną lokalizację, czy przyjmując inną technologię lub projekt

przedsięwzięcia. Na poziomie bardziej szczegółowym, warianty alternatywne

zlewają się z metodami łagodzenia oddziaływań, w przypadku których w

projekcie przedsięwzięcia, sposobach jego realizacji lub eksploatacji dokonuje się

konkretnych zmian zmierzających do uniknięcia, zmniejszenia lub naprawienia

szkodliwych skutków inwestycji dla środowiska. We wszystkich systemach OOŚ

inwestorzy zobowiązani są również do rozważenia metod łagodzenia oddziaływań

(tj. sposobów unikania, zmniejszania lub naprawiania istotnych, negatywnych

skutków przedsięwzięcia).

A zatem, rozwiązania alternatywne oraz metody łagodzenia oddziaływań dotyczą
zakresu zagadnień od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych
aspektów projektu przedsięwzięcia. Dla przykładu mogą one obejmować:

• różne strategie, np. zarządzania popytem lub zmniejszania strat zamiast

wykorzystywania nowych zasobów;

• różne lokalizacje lub szlaki dla całości lub części przedsięwzięcia;
• różne technologie i surowce, np. budowa elektrociepłowni gazowej zamiast

węglowej;

• zmiany układów lub projektów, np. umiejscowienie działalności

powodującej znaczne natężenie hałasu z dala od wrażliwych odbiorców
bądź zastąpienie jednego dużego komina dwoma mniejszymi;

• elementy

ochrony

środowiska włączone do projektu przedsięwzięcia, np.

budowa ekoduktu, aby umożliwić zwierzętom przechodzenie przez autostradę
zamiast tworzyć dla nich zastępcze siedlisko.

Należy również rozważyć wariant polegający na niepodejmowaniu realizacji

przedsięwzięcia jako wariant wyjściowy, do którego porównuje się skutki dla

środowiska wywoływane realizacją innych wariantów. Może on obejmować zmiany

obecnej sytuacji wskutek innych inwestycji realizowanych w pobliżu lub zmian w

środowisku.

Przedstawiona na końcu rozdziału

Lista pomocnicza dla wariantów alternatywnych

i metod łagodzenia oddziaływań

stanowi użyteczne narzędzie w rozważaniach na

temat różnych alternatywnych wariantów przedsięwzięcia oraz metod łagodzenia

oddziaływań, jakie inwestor powinien uwzględnić.

LISTA POMOCNICZA INFORMACJI DLA POTRZEB SCOPINGU

Poniżej wymieniono rodzaje informacji, jakie mogą być przydatne na etapie określania zakresu.

Jest ona podobna do listy danych potrzebnych na etapie kwalifikowania, z tym że wymaga

bardziej szczegółowych odpowiedzi. Na etapie scopingu konieczne okazać się może

przeprowadzenie określonych badań celem ustalenia możliwości wystąpienia istotnych

oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko. Badania te obejmować mogą zebranie i analizę

danych, badania w terenie oraz konsultacje. Ich celem nie jest przeprowadzenie pełnych badań

OOŚ, lecz tylko uzyskanie informacji wystarczających do stworzenia rozsądnego planu takich

badań. Szczegółowe dane, jakich przedstawienia można wymagać ustalą poszczególne Państwa

Członkowskie w drodze stosownych przepisów i wytycznych.

Należy pamiętać, że informacji tych można żądać, jedynie jeśli uzasadnione jest mniemanie,

że na danym etapie realizacji przedsięwzięcia inwestor znajduje się w ich posiadaniu. W

przypadku występowania luk i niepewności zostaną one zidentyfikowane i uwzględnione.

Informacje dla potrzeb scopingu

Dane kontaktowe inwestora

•

Firma

•

Adres siedziby, numer telefonu, faks oraz adres e-mail firmy

•

Nazwisko głównej osoby kontaktowej oraz bezpośredni adres, telefon, faks i adres e-mail

Charakterystyka przedsięwzięcia

•

Krótki opis proponowanego przedsięwzięcia

•

Powody zaproponowania przedsięwzięcia

•

Plan ukazujący granice przedsięwzięcia, w tym tereny wymagane tymczasowo podczas

budowy

•

Forma fizyczna przedsięwzięcia (planowane rozmieszczenie, budynki, inne konstrukcje,

materiały budowlane, itp.)

•

Opis podstawowych procesów, w tym rozmiary, pojemność, przepustowość, wejście i wyjście

•

Wszelkie nowe drogi dojazdowe lub zmiany w istniejącym układzie dróg

•

Harmonogram prac budowlanych, rozruchu, eksploatacji, a także przywrócenia i fazy

poeksploatacyjnej, w przypadku gdy ma to zastosowanie

•

Techniki budowlane

•

Zasoby wykorzystywane w fazie realizacji i eksploatacji (materiały i surowce, woda, energia,

itp.)

•

Relacje z innymi istniejącymi/planowanymi przedsięwzięciami

•

Informacje na temat rozważanych wariantów alternatywnych

•

Informacje na temat rozważanych metod łagodzenia oddziaływań

•

Inne czynności, jakie mogą być konieczne na skutek realizacji przedsięwzięcia (np. budowa

nowych dróg, wydobycie kruszywa, zapewnienie dostaw świeżej wody, generowanie lub

przesył energii elektrycznej, zwiększone potrzeby mieszkaniowe lub odprowadzania ścieków)

•

Szczegóły wszelkich innych pozwoleń wymaganych w związku z przedsięwzięciem

Lokalizacja przedsięwzięcia

•

Mapy i fotografie ukazujące lokalizację przedsięwzięcia względem otoczenia fizycznego,

naturalnego oraz innych elementów zagospodarowania

•

Dotychczasowe wykorzystanie terenu przedsięwzięcia oraz terenów przyległych, a także

wszelkie planowane przyszłe zastosowania

•

Polityki planowania przestrzennego

•

Obszary i obiekty chronione

•

Obszary wrażliwe

•

Szczegóły dotyczące rozważanych lokalizacji alternatywnych

Charakterystyka potencjalnego oddziaływania

Krótki opis potencjalnego oddziaływania przedsięwzięcia z uwzględnieniem następujących

czynników:

•

Oddziaływanie na mieszkańców, ludzkie zdrowie, faunę i florę, glebę, wykorzystanie terenów,

aktywa materialne, jakość wód i zagadnienia hydrologiczne, jakość powietrza, klimat, hałas i

drgania, krajobraz i środowisko wizualne, obiekty historyczne i dziedzictwa kulturowego oraz

zależności pomiędzy wymienionymi elementami

•

Charakter oddziaływania (tj. bezpośrednie, pośrednie, wtórne, kumulatywne, krótko-, średnio-

czy długookresowe, trwałe i tymczasowe, pozytywne i negatywne)

•

Zasięg oddziaływania (obszar geograficzny, rozmiary populacji /siedlisk/gatunki w zasięgu

oddziaływania)

•

Wielkość i złożoność oddziaływania

•

Prawdopodobieństwo oddziaływania

•

Czas trwania, częstotliwość oraz odwracalność skutków oddziaływania

•

Metody łagodzenia przewidziane w projekcie przedsięwzięcia mające na celu zmniejszenie,

zapobieganie bądź zrównoważenie istotnych skutków szkodliwych dla środowiska

•

Transgraniczny charakter oddziaływania

LISTA POMOCNICZA KONSULTACJI

Istnieją trzy główne grupy organizacji i osób, w odniesieniu do których może być wskazane

przeprowadzenie konsultacji na etapie scopingu. Są to:

• organy organy odpowiedzialne za środowisko,
• inne zainteresowane organizacje i instytucje,
• opinia

publiczna.

Poniżej wymieniono rodzaje organizacji, jakie należy uwzględnić w poszczególnych grupach.

Lista pomocnicza konsultantów w procesie scopingu

organy organy odpowiedzialne za środowisko:

• organy regionalne i lokalne,
• organy odpowiedzialne za kontrolę emisji zanieczyszczeń, w tym zanieczyszczenia wody, gleb,

powierza oraz emisje hałasu i odpady,

• organy odpowiedzialne za ochronę środowiska naturalnego, dziedzictwa kulturowego i walorów

krajobrazowych,

•  ograny odpowiedzialne za ochronę zdrowia i bezpieczeństwo,
•  organy odpowiedzialne za nadzór nad użytkowaniem gruntów i planowanie przestrzenne,
•  ograny organy w państwach sąsiadujących w przypadku możliwości wystąpienia oddziaływań

transgranicznych.

Inne zainteresowane strony:

• lokalne, krajowe i międzynarodowe grupy zaangażowane w ochronę środowiska i interesów

społecznych,
• organy organ państwowych odpowiedzialne za poszczególne sektory gospodarki: rolnictwo,

energetyka, leśnictwo, rybołówstwo itp., na których interesy przedsięwzięcie może oddziaływać,

• agendy

międzynarodowe i transgraniczne, których interesy mogą odczuć skutki realizacji

przedsięwzięcia, np. komisje nadzoru wód granicznych,

• lokalne zrzeszenia pracodawców i przedsiębiorców takie jak izby handlowe, stowarzyszenia

gospodarcze, itp.,

• organizacje pracownicze takie jak związki zawodowe,

• ugrupowania

reprezentujące użytkowników środowiska naturalnego, np. rolników, rybaków,

spacerowiczów, wędkarzy, turystów, lokalne stowarzyszenia ochrony przyrody,

• instytuty badawcze, uniwersytety i inne ośrodki naukowe,

• opinia

publiczna.

Opinia publiczna:

• właściciele gruntów i mieszkańcy,
• członkowie społeczności lokalnej i szerszej,
• przedstawiciele

społeczności oraz lokalne osobistości takie jak przywódcy religijni czy nauczyciele,

• lokalne grupy społeczne, ugrupowania mieszkańców, itp.

LISTA POMOCNICZA SCOPINGU

Instrukcje

Listę tę przygotowano z myślą o wsparciu użytkowników w identyfikacji na etapie

scopingu wszelkich znaczących oddziaływań proponowanego przedsięwzięcia na

środowisko. Należy posługiwać się nią w połączeniu z

Listą pomocniczą kryteriów

oceny znaczenia oddziaływania na środowisko.

Procedura obejmuje dwa etapy:

• najpierw

określa się potencjalne oddziaływania przedsięwzięcia;

• a

następnie wybiera się te spośród nich, które mogą być znaczące, a zatem

wymagają poświęcenia im więcej uwagi przy dokonywaniu oceny.

Wygodną metodą identyfikacji potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia jest

określenie wszystkich elementów lub źródeł oddziaływań związanych z realizacją,

eksploatacją lub likwidacją przedsięwzięcia, a następnie zestawienie ich z elementami

otoczenia inwestycji, na które może ona oddziaływać w celu ustalenia potencjalnych

interakcji pomiędzy nimi. Aby wesprzeć użytkownika w powyższym procesie,

przygotowano dwie części Listy pomocniczej s

copingu

Analizę rozpocząć należy od pytań przedstawionych poniżej. W kolumnie 2 wpisujemy odpowiedź:

•  tak – jeżeli w trakcie realizacji przedsięwzięcia dana czynność może wystąpić;
•  nie – jeżeli nie spodziewa się wystąpienia danej czynności;
•  ? – jeżeli brak jest pewności na danym etapie, czy określona czynność wystąpi.

Dla każdej czynności, dla której odpowiedź w kolumnie 2 brzmi „tak” lub „?”, należy

rozważyć elementy otoczenia inwestycji wymienione w drugiej części Listy

pomocniczej scopingu, na które przedsięwzięcie może oddziaływać, określając które z

nich mogą odczuć skutki danej realizacji danej czynności. Aby przejść przez ten etap

analizy, konieczne będzie posiadanie informacji na temat otoczenia inwestycji. W

kolumnie 3 wpisujemy elementy tegoż otoczenia, na które planowane przedsięwzięcie

może oddziaływać oraz charakter potencjalnych oddziaływań.

Wreszcie, korzystając z

Listy pomocniczej kryteriów oceny znaczenia oddziaływania

na środowisko

należy uzupełnić kolumnę 4. W ten sposób określimy, które

oddziaływania mogą być znaczące. Przedstawione pytania zaprojektowano w taki

sposób, że odpowiedź „tak” wskazuje, iż oddziaływanie może być znaczące. Decyzja

czy dane oddziaływanie jest znaczące może często sprawiać trudności, niemniej

prostym i wygodnym w użyciu testem okazać się może postawienie sobie pytania,

czy dane oddziaływanie jest na tyle ważne, że powinno być uwzględnione i wpływać

na decyzję w sprawie pozwolenia na budowę. W kolumnie 4 należy podać

maksymalnie dużo informacji na temat poziomu znaczenia oddziaływania jako

wytyczne dla badań środowiska.

Poniżej przedstawiono przykłady ilustrujące sposób użycia listy pomocniczej.

Lp. Zagadnienia

rozważenia na etapie
scopingu

Tak/Nie/? Na które elementy

otoczenia
przedsięwzięcie może
oddziaływać i w jaki
sposób?

Czy dane
oddziaływanie może
być znaczące?
Dlaczego?

1. Czy realizacja, eksploatacja lub likwidacja przedsięwzięcia będzie mogła powodować fizyczne
zmiany na danym terenie (np. pod względem cech topograficznych, użytkowania terenu, zmian
warunków hydrologicznych, itp.)?

1.6

Roboty rozbiórkowe?

tak

Konieczne będzie

wyburzenie 2 historycznych

budynków

Tak – budynki te wpisane

są do krajowego rejestru

obiektów chronionych

1.11

Pogłębianie?

tak

Konieczne będzie

pogłębienie kanału w celu

stworzenia nowego

nabrzeża

Nie – kanał i tak jest

regularnie pogłębiany

Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wykorzystywane

zasoby środowiska, np. ziemia, woda, surowce lub energia, a zwłaszcza jakiekolwiek
nieodnawialne lub ograniczone zasoby środowiska

2.4

Kruszywo?

tak

Podbudowa wymagać

będzie sprowadzenia

znacznych ilości

materiałów - ziemi i
kruszywa. Pośrednie

oddziaływanie na tereny

wydobywcze położone na

obszarach dotychczas nie

przekształconych przez

człowieka.

Tak – istotne zmiany w

środowisku terenów

wydobywczych.

Oddziaływania na
pobliską ludność o dużej

liczebności. Stworzy

znaczne obciążenie dla

lokalnego zaopatrzenia.

3. Czy przedsięwzięcie będzie wymagać wykorzystania, przechowywania, transportu,
zagospodarowania lub wytwarzania substancji lub materiałów, które mogłyby szkodzić zdrowiu
ludzi lub środowisku albo budzić wśród społeczeństwa obawy o faktyczne lub domniemane
zagrożenie dla zdrowia ludzi?

3.4

Czy w okolicy

występują szczególnie

narażone grupy osób,

na które

przedsięwzięcie

mogłoby oddziaływać,

np. pacjenci szpitali,

osoby w podeszłym

wieku?

tak

Teren przewidziany pod

przedsięwzięcie sąsiaduje ze

szpitalem rejonowym oraz

ośrodkiem długotrwałej

opieki. Możliwość

znacznego hałasu i innych
zakłóceń w trakcie budowy.

Tak – poziom hałasu w

otoczeniu szpitala

może znacznie

wzrosnąć na ponad

roczny czas budowy.

4. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wytwarzane odpady
stałe?

4.2

Odpady i ścieki

komunalne (odpady z

gospodarstw domowych

lub obiektów o

charakterze handlowo-

usługowym)?

tak

Nowa ludność wytwarzać

będzie różnego rodzaju

ścieki i odpady.

Nie- miejscowe zakłady

utylizacji odpadów i

oczyszczania ścieków
mają wystarczające

moce przerobowe.

5. Czy przedsięwzięcie będzie uwalniać do atmosfery substancje zanieczyszczające lub
substancje niebezpieczne, toksyczne czy szkodliwe?

5.5

Pyły i fetor
powstające w wyniku
manipulacji
materiałami, w tym
materiałami
budowlanymi,
ściekami i
odpadami?

tak

Przemieszczanie ziemi w

trakcie robót budowlanych

w suchym klimacie może

podnosić znaczne ilości

kurzu, oddziaływując na
sąsiednie siedliska

naturalne i mieszkańców.

Tak – wspomniane

siedlisko naturalne

znajduje się pod

międzynarodową

ochroną i jest wrażliwe
na osadzanie się pyłów.

Stan pacjentów szpitala

mógłby się pogorszyć

na skutek narażenia na

działanie kurzu i pyły.

6. Czy przedsięwzięcie będzie powodować emisje takie jak hałas, wibracje, światło, energia
cieplna lub pola elektromagnetyczne?

6.5

W wyniku ruchu
związanego z
realizacją lub
eksploatacją?

tak

Znaczne natężenie ruchu

drogowego z uwagi na

sprowadzanie dużych ilości
materiałów w czasie

budowy oddziaływujące na

mieszkańców i szpital.

Tak – poziom hałasu jest

już i tak znaczny z uwagi

na ruch drogowy i
lokalny przemysł.

7. Czy przedsięwzięcie będzie zagrażać skażeniem gleby lub wody na skutek wprowadzania
substancji do ziemi, do wód powierzchniowych lub podziemnych, przybrzeżnych lub morskich?

7.2

Wskutek uwolnienia

ścieków lub innych

odpadów płynnych

(oczyszczonych lub

nieoczyszczonych) do

wód lub gleby?

tak

Zwiększona ilość ścieków

wytwarzanych przez

nowych mieszkańców.

Potencjalnie – zależy od

potrzeby budowy

nowych oczyszczalni
ścieków.

8. Czy z realizacją, eksploatacją lub likwidacją przedsięwzięcia związane będzie ryzyko
wystąpienia awarii mogących oddziaływać na zdrowie ludzi lub środowisko?

8.4

Czy przedsięwzięcie

może ucierpieć

wskutek klęsk

żywiołowych

powodujących szkody

w środowisku (np.

powodzi, trzęsień ziemi,

osunięć gruntów, itp.)?

tak

Teren inwestycji położony
jest w obszarze
zalewowym.

Tak – rząd w swojej

polityce przestrzega

przed inwestowaniem na

terenach zagrożonych

zalaniem.

Czy przedsięwzięcie będzie mogło powodować zmiany społeczne, np. zmiany demograficzne,

zmiany sposobu życia mieszkańców lub struktury zatrudnienia

9.1

Zmiany dotyczące

rozmiarów, wieku,

struktury populacji,

grup społecznych,

itp.?

tak

10.000 nowych

mieszkańców spowoduje
wzrost ludności z 5.000 do

15,000 oraz zmieni

charakter otoczenia z

wiejskiego na miejskie.

Wpłynie na istniejącą

społeczność, jej tożsamość
kulturową, warunki

gospodarcze oraz

zróżnicowanie warunków

mieszkaniowych.

Tak – społeczność

lokalna jest niewielka i
stabilna, wytworzyła

silne instytucje i

tożsamość.

Korzystając z

Listy pomocniczej scopingu

należy pamiętać o możliwości wystąpienia oddziaływań

wtórnych lub dalszego rzędu wskutek bezpośrednich interakcji pomiędzy określoną czynnością w

ramach przedsięwzięcia a otoczeniem inwestycji. Na przykład zmiana w zakresie odwodnienia terenu

wpłynąć może na warunki hydrologiczne oraz cieki wodne, co z kolei może wpływać na jakość wód i

warunki ekologiczne zbiorników wodnych, a to z kolei może oddziaływać na rybołówstwo lub inne

sposoby wykorzystania wspomnianych wód. W przypadku zidentyfikowania oddziaływania

bezpośredniego, użytkownik zawsze powinien rozważyć możliwość wystąpienia skutków wtórnych lub

dalszego rzędu dla innych elementów środowiska.

Użytkownicy powinni również pamiętać, że oddziaływania mogą mieć nie tylko trwały lub

długookresowy charakter, lecz także tymczasowy, na przykład bezpośrednio po zakończeniu realizacji,

oddaniu do użytku czy likwidacji albo wyłącznie w określonych fazach eksploatacji przedsięwzięcia, czy

wreszcie mogą one występować tylko w sposób nieciągły, na przykład w pewnych okresach

działalności, porach roku lub wskutek nietypowych zdarzeń wpływających na przedsięwzięcie

(wypadków, nietypowych warunków pogodowych, trzęsień ziemi, itp.).

Dyrektywa wymaga również, by w postępowaniu OOŚ uwzględniano potencjalne pośrednie skutki

przedsięwzięcia, na przykład w wyniku innych inwestycji realizowanych wskutek danego

przedsięwzięcia, np. w związku z zapewnieniem dróg dojazdowych, dostaw energii elektrycznej oraz

wody, oczyszczania ścieków lub usuwania odpadów, czy mieszkań lub pracy dla ludności

przyciągniętej w dany rejon w związku z realizacją przedsięwzięcia. Wymaga ona również rozważenia

oddziaływań skumulowanych, jakie mogą pojawić się w wyniku kumulacji skutków przedsięwzięcia z

oddziaływaniami innych inwestycji istniejących lub planowanych w okolicy. Więcej informacji na ten

temat znaleźć można w dokumencie Komisji pt. „Wytyczne dotyczące oceny oddziaływań pośrednich i

skumulowanych oraz interakcji pomiędzy oddziaływaniami”. Dokument ten dostępny jest w Internecie,

pod adresem:

http://europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-studies-and-reports/guidel.pdf

Metodą ułatwiającą pracę z proponowaną listą pomocniczą jest wyobrażenie sobie jej dwóch części
jako pionowej i poziomej osi wirtualnej macierzy. Obie części listy są zbyt długie, aby można było
przedstawić w formie prawdziwej macierzy, a nawet gdyby tak zrobić, poszczególne komórki byłyby
zbyt małe, aby pomieścić potrzebne informacje na temat charakteru czy znaczenia oddziaływań,
niemniej koncepcja taka może być przydatnym podejściem do etapu określania zakresu.

CZĘŚĆ LISTY POMOCNICZEJ SCOPINGU: PYTANIA DOTYCZĄCE
CHARAKTERYSTYKI PRZEDSIĘWZIĘCIA

Lp.

Zagadnienia do rozważenia na
etapie scopingu

Tak/Nie/? Na które elementy

otoczenia
przedsięwzięcie
może oddziaływać i
w jaki sposób?

Czy dane
oddziaływanie
może być
znaczące?
Dlaczego?

1.1

Trwałe lub czasowe zmiany w
zakresie wykorzystania terenów,
szaty roślinnej lub topografii, w tym
zwiększona intensywność
wykorzystania terenu?

1.2

Usuwanie istniejących
gruntów, roślinności i
zabudowań?

1.3

Tworzenie nowych sposobów
zagospodarowania terenu?

1.4

Badania przed podjęciem budowy,
np. odwierty, analizy gruntów?

1.5

Roboty budowlane?

1.6

Roboty rozbiórkowe?

1.7

Tereny wykorzystywane czasowo
w związku z robotami
budowlanymi czy
zakwaterowaniem robotników?

1.8

Zabudowania, instalacje i prace
ziemne powyżej poziomu gruntu, w
tym instalacje liniowe, rowy,
wypełnienia i wykopy?

1.9

Roboty podziemne, w tym górnictwo i
budowa tuneli?

1.10

Roboty rekultywacyjne i melioracyjne?

1.11

Pogłębianie?

1.12

Budowle nabrzeżne, np.
falochrony, mola?

1.13

Budowle przybrzeżne?

1.14

Procesy produkcyjne?

1.15

Obiekty przeznaczone do

składowania produktów lub
materiałów?

1.16

Obiekty przeznaczone do

oczyszczania lub usuwania odpadów
stałych lub ścieków?

1.17

Obiekty przeznaczone dla

długookresowego zakwaterowania
personelu operacyjnego?

1.18

Generowanie ruchu drogowego,
kolejowego lub morskiego w czasie
realizacji lub eksploatacji?

1.19

Nowa infrastruktura drogowa,
kolejowa, czy też związana z
transportem powietrznym, wodnym
lub innymi rodzajami transportu, w
tym nowe lub zmienione szlaki,
stacje, porty, lotniska, itp.?

1.20

Zamknięcie lub przesunięcie
istniejących szlaków
transportowych lub infrastruktury
prowadzące do zmian w zakresie
ruchu?

1.21

Nowe lub przesunięte linie przesyłowe
lub rurociągi?

Lp.

Zagadnienia do rozważenia na
etapie scopingu

Tak/Nie/? Na które elementy

otoczenia
przedsięwzięcie
może oddziaływać i
w jaki sposób?

Czy dane
oddziaływanie
może być
znaczące?
Dlaczego?

1.22

Zbiorniki retencyjne, tamy, sklepione

kanały, regulacja lub inne zmiany
hydrologiczne cieków wodnych lub
formacji wodonośnych?

1.23

Przecięcia koryt strumieni i rzek?

1.24

Pobór lub przeniesienie wód
gruntowych bądź powierzchniowych?

1.25

Zmiany w zakresie zbiorników
wodnych lub powierzchni terenu
wpływające na warunki odwadniania
lub odprowadzania wody?

1.26

Przewóz personelu lub materiałów w
związku z realizacją, eksploatacją lub
likwidacją przedsięwzięcia?

1.27

Długotrwałe roboty rozbiórkowe,
likwidacyjne lub rekultywacyjne?

1.28

Bieżąca działalność w czasie
likwidacji, która mogłaby oddziaływać
na środowisko?

1.29

Napływ ludności o charakterze

czasowym lub trwałym?

1.30

Wprowadzanie obcych gatunków?

1.31

Utrata gatunków lokalnych lub
różnorodności genetycznej?

1.32

Wszelkie inne czynności?

Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wykorzystywane zasoby

środowiska, np. grunt, woda, surowce lub energia, a zwłaszcza jakiekolwiek nieodnawialne lub
ograniczone zasoby środowiska

2.1

Tereny szczególnie
niezagospodarowane lub tereny
rolnicze?

2.2

Woda?

2.3

Surowce mineralne?

2.4

Kruszywo?

2.5

Zasoby leśne i drzewne?

2.6

Energia, w tym energia elektryczna i
paliwa?

2.7

Wszelkie inne zasoby?

3.1

Czy w ramach przedsięwzięcia

wykorzystywane będą substancje

lub materiały o działaniu szkodliwym

lub niebezpiecznym dla zdrowia

ludzi lub środowiska (zwierząt,

roślinności, zaopatrzenia w wodę)?

3.2

Czy przedsięwzięcie powodować

będzie zmiany w zakresie

występowania chorób lub

oddziaływać na czynniki

przenoszące choroby i zarazki (np.

choroby przenoszone przez insekty

lub wodę)?

3.3

Czy przedsięwzięcie oddziaływać

będzie na sytuację ludności, np.

poprzez zmianę warunków życia?

3.4

Czy w okolicy występują

szczególnie narażone grupy osób,

na które przedsięwzięcie mogłoby

oddziaływać, np. pacjenci szpitali,

osoby w podeszłym wieku?

3.5

Wszelkie inne powody?

Lp.

Zagadnienia do rozważenia na
etapie scopingu

Tak/Nie/? Na które elementy

otoczenia
przedsięwzięcie
może oddziaływać i
w jaki sposób?

Czy dane
oddziaływanie
może być
znaczące?
Dlaczego?

4. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wytwarzane odpady
stałe?

4.1

Odkład gruntu, nadkład lub odpady
górnicze?

4.2

Odpady i ścieki komunalne (odpady

z gospodarstw domowych lub

obiektów o charakterze handlowo-

usługowym)?

4.3

Odpady niebezpieczne lub toksyczne

(w tym odpady radioaktywne)?

4.4

Inne odpady przemysłowe?

4.5

Nadwyżka produkcji?

4.6

Szlam ściekowy lub inny szlam

powstały w wyniku oczyszczania

ścieków?

4.7

Odpady budowlane lub pochodzące z
rozbiórki?

4.8

Zbędny sprzęt i wyposażenie?

4.9

Skażona gleba lub inne
materiały?

4.10

Odpady rolnicze?

4.11

Wszelkie inne odpady stałe?

5. Czy przedsięwzięcie będzie uwalniać do atmosfery substancje zanieczyszczające lub
substancje niebezpieczne, toksyczne czy szkodliwe?

5.1

Produkty spalania paliw kopalnych
pochodzące ze źródeł stacjonarnych
lub ruchomych?

5.2

Emisje pochodzące z
procesów produkcyjnych?

5.3

Emisje związane z manipulowaniem
materiałami, w tym
przechowywaniem i transportem?

5.4

Emisje związane z pracami
budowlanymi, w tym
instalacjami i wyposażeniem?

5.5

Pyły i fetor powstające w wyniku
manipulacji materiałami, w tym
materiałami budowlanymi,
ściekami i odpadami?

5.6

Emisje w wyniku spalania
odpadów?

5.7

Emisje w wyniku spalania odpadów
na wolnym powietrzu (np. odpady
drzewne, pozostałości budowlane)?

5.8

Emisje z innych źródeł?

6. Czy przedsięwzięcie będzie powodować emisje takie jak hałas, wibracje, światło, energia
cieplna lub pola elektromagnetyczne?

6.1

W wyniku działania sprzętu, np.
silników, systemów wentylacyjnych,
instalacji, kruszarek?

6.2

Pochodzące z procesów
przemysłowych lub o podobnym
charakterze?

6.3

W wyniku robót budowlanych lub
rozbiórkowych?

6.4

W wyniku robót strzelniczych lub
palowania?

6.5

W wyniku ruchu związanego z
realizacją lub eksploatacją?

6.6

Pochodzące z systemów
oświetleniowych lub chłodzących?

Lp.

Zagadnienia do rozważenia na
etapie scopingu

Tak/Nie/? Na które elementy

otoczenia
przedsięwzięcie
może oddziaływać i
w jaki sposób?

Czy dane
oddziaływanie
może być
znaczące?
Dlaczego?

6.7

Pochodzące ze źródeł pól

elektromagnetycznych (należy

rozważyć oddziaływanie na pobliskie

urządzenia wrażliwe na działanie pól

elektromagnetycznych oraz ludność)?

6.8

Pochodzące z innych źródeł?

7. Czy przedsięwzięcie będzie zagrażać skażeniem gleby lub wody na skutek wprowadzania
substancji do ziemi, do wód powierzchniowych lub podziemnych, przybrzeżnych lub morskich?

7.1

Wskutek manipulowania,

przechowywania,

wykorzystywania lub wycieków

substancji niebezpiecznych lub

toksycznych?

7.2

Wskutek uwolnienia ścieków lub

innych odpadów płynnych

(oczyszczonych lub

nieoczyszczonych) do wód lub

gleby?

7.3

W wyniku osiadania zanieczyszczeń

uwalnianych do powietrza na ziemi lub

wodzie?

7.4

Pochodzące z innych źródeł?

7.5

Czy występuje ryzyko długotrwałego

odkładania się w środowisku

zanieczyszczeń pochodzących z

wymienionych źródeł?

8. Czy z realizacją, eksploatacją lub likwidacją przedsięwzięcia związane będzie ryzyko
wystąpienia awarii mogących oddziaływać na zdrowie ludzi lub środowisko?

8.1

Wskutek eksplozji, wycieków,

pożarów, itp. powstałych w wyniku

przechowywania, manipulowania,

wykorzystywania lub wytwarzania

substancji niebezpiecznych lub

toksycznych?

8.2

Wskutek zdarzeń wykraczających

poza zakres normalnej ochrony

środowiska, np. awarii systemów

kontroli emisji zanieczyszczeń?

8.3

Z wszelkich innych powodów?

8.4

Czy przedsięwzięcie może

ucierpieć wskutek klęsk

żywiołowych powodujących szkody

w środowisku (np. powodzi, trzęsień

ziemi, osunięć gruntów, itp.)?

Czy przedsięwzięcie będzie mogło powodować zmiany społeczne, np. zmiany demograficzne,

zmiany sposobu życia mieszkańców lub struktury zatrudnienia

9.1

Zmiany dotyczące rozmiarów,

wieku, struktury populacji, grup

społecznych, itp.?

9.2

W wyniku przesiedlenia ludności lub

wyburzania domów lub zabudowań o

charakterze publicznym, np. szkół,

szpitali, obiektów użyteczności

publicznej?

9.3

W wyniku napływu nowej

ludności lub powstania

nowych społeczności?

9.4

Poprzez zwiększenie wymagań w

stosunku do lokalnej bazy

mieszkaniowej lub obiektów

usługowych, np. w zakresie edukacji,

ochrony zdrowia?

Lp.

Zagadnienia do rozważenia na
etapie scopingu

Tak/Nie/? Na które elementy

otoczenia
przedsięwzięcie
może oddziaływać i
w jaki sposób?

Czy dane
oddziaływanie
może być
znaczące?
Dlaczego?

9.5

Poprzez tworzenie miejsc

pracy w czasie realizacji lub

eksploatacji przedsięwzięcia

bądź powodując utratę miejsc

pracy oddziaływującą na

poziom bezrobocia czy

gospodarkę?

9.6

Z innych powodów?

Pytanie - Czy występują inne czynniki, które należy uwzględnić, np. inwestycje wynikające z
istnienia przedsięwzięcia, które będą mogły oddziaływać na środowisko; lub powstanie
możliwości kumulowania oddziaływań z innymi inwestycjami istniejącymi lub planowanymi w
okolicy?

9.1

Czy przedsięwzięcie stymulować

będzie inwestycje wynikowe, które

mogłyby oddziaływać w istotny

sposób na środowisko, np.

zwiększenie bazy mieszkaniowej,

nowe drogi, nowe inwestycje lub

usługi pomocnicze, itp.?

9.2

Czy przedsięwzięcie stymulować

będzie inwestycje wspomagające,

pomocnicze lub wtórne mogące

oddziaływać na środowisko, np.:

•

infrastruktura wspomagająca

(drogi, zasilanie, oczyszczanie

ścieków lub odpadów, itp.),

•

inwestycje mieszkaniowe,

•

przemysł wydobywczy,

•

zaopatrzenie,

•

inne?

9.3

Czy przedsięwzięcie prowadzić

będzie do późniejszego

wykorzystania terenu, które mogłoby

oddziaływać na środowisko?

9.4

Czy przedsięwzięcie stanowić

będzie precedens dla późniejszych

inwestycji?

9.5

Czy przedsięwzięcie powodować

będzie oddziaływania skumulowane z

uwagi na bliskość innych istniejących

lub planowanych inwestycji o

podobnym zakresie oddziaływań?

CZĘŚĆ 2 LISTY POMOCNICZEJ SCOPINGU: ELEMENTY OTOCZENIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA

W przypadku każdego elementu przedsięwzięcia zidentyfikowanego w części

pierwszej należy zastanowić się, czy może on oddziaływać na następujące elementy

środowiska.

Pytanie – Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się elementy
środowiska lokalnego, które mogłyby ucierpieć wskutek realizacji przedsięwzięcia?

•

Obszary pod ochroną na podstawie przepisów międzynarodowych, krajowych lub miejscowych

ze względu na ich walory przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe lub inne, na które

przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?

•

Inne obszary ważne lub wrażliwe ze względu na ich cechy przyrodnicze, np.:

• obszary

wodno-błotne,

•

cieki lub zbiorniki wodne,

•

morska strefa przybrzeżna,

• góry,
•

lasy lub puszcze.

•

Obszary wykorzystywane przez chronione, ważne lub wrażliwe gatunki roślin lub zwierząt np. w

celu rozmnażania, gniazdowania, żerowania, zimowania lub wędrówek, na które

przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?

• Wody

śródlądowe, przybrzeżne, morskie lub gruntowe?

•

Obszary lub obiekty o wysokich walorach krajobrazowych lub widokowych?

•

Trasy lub obiekty zapewniające dostęp społeczeństwa do urządzeń rekreacyjnych lub innych?

• Mocno

obciążone trasy komunikacyjne lub które same mogą powodować problemy

środowiskowe?

•

Tereny lub obiekty o znaczeniu historycznym lub kulturowym?

Pytanie -

Czy przedsięwzięcie będzie zlokalizowane na terenie znajdującym się

w polu widzenia znacznej liczby osób

Pytanie -

Czy przedsięwzięcie będzie zlokalizowane na terenie

niezagospodarowanym, powodując utratę terenów dotychczas nie
przekształconych przez człowieka?

Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się tereny użytkowane
obecnie w sposób, na jaki przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać? Na przykład:

•

zabudowa mieszkalna, ogrody, inne mienie prywatne,

• obiekty

przemysłowe,

• obiekty

handlowe,

• tereny

rekreacyjne,

• otwarta

przestrzeń publiczna,

• obiekty

użyteczności publicznej,

• tereny

rolne,

• obszary

leśne,

•

obiekty i tereny turystyczne,

•

tereny górnictwa podziemnego lub odkrywkowego.

Pytanie - Czy przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać na przyszłe rodzaje użytkowania terenu
określone dla terenu jego lokalizacji lub pobliskich obszarów w planach zagospodarowania
przestrzennego?

Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się gęsto zaludnione
lub zabudowane obszary, na które przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?

Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się obszary wrażliwe ze
względu na sposób użytkowania, na które przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?

• szpitale,
• szkoły,
• miejsca

kultu,

• obiekty

użyteczności publicznej.

Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu występują obszary
zawierające ważne, wysokiej jakości lub rzadkie zasoby naturalne, na które przedsięwzięcie
będzie mogło oddziaływać? Na przykład:

• wody

gruntowe,

• wody

powierzchniowe,

•

zasoby wykorzystywane w gospodarce leśnej,

•

zasoby wykorzystywane w rolnictwie,

•

zasoby wykorzystywane w rybołówstwie,

•

zasoby wykorzystywane w turystyce,

• zasoby

kopalin.

Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się obszary o wysokim
poziomie zanieczyszczeń lub obszary szkód w środowisku, np. obszary, gdzie już przekroczone
zostały standardy jakości środowiska, na które przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?

Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia
trzęsień ziemi i wstrząsów, osiadania lub osuwania gruntu, erozji, powodzi albo ekstremalnych
lub szkodliwych warunków klimatycznych, np. inwersji temperatury, mgieł i porywistych
wiatrów, na skutek czego przedsięwzięcie będzie mogło powodować problemy środowiskowe?

Pytanie – Czy przedsięwzięcie może oddziaływać na warunki fizyczne elementów środowiska?

•

Środowisko atmosferyczne, w tym mikroklimat oraz warunki klimatyczne na szerszą skalę?

•

Środowisko wodne – np. ilość wód, przepływ lub poziomy rzek, jeziora, wody gruntowe, estuaria,
wody przybrzeżne lub morskie?

•

Warunki glebowe – np. ilość, głębokość, wilgotność, stabilność lub erozyjność gleb?

•

Warunki geologiczne i gruntowe?

Pytanie – Czy emisje mające źródło w przedsięwzięciu mogą oddziaływać na jakość elementów
środowiska?

• Lokalną jakość powietrza?
• Globalną jakość powietrza, w tym zmiany klimatyczne oraz zubożenie warstwy ozonowej?
• Jakość wód – rzek, jezior, wód gruntowych, estuariów, wód przybrzeżnych lub morskich?
• Ilość substancji odżywczych i eutrofizację wód?
•

Zakwaszanie gleb lub wód?

• Gleby?
• Hałas?
• Temperaturę, oświetlenie lub pola elektromagnetyczne, w tym zakłócenia elektryczne?
• Wydajność systemów naturalnych lub rolniczych?
Pytanie – Czy przedsięwzięcie może oddziaływać na lokalną lub globalną dostępność lub
rzadkość zasobów?

• Paliwa

kopalne?

• Wody?
•

Zasoby mineralne i kruszywa?

• Zasoby

drzewne?

•

Inne zasoby nieodnawialne?

• Możliwości lokalnej infrastruktury – zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, produkcji i przesyłu energii

elektrycznej, telekomunikacji, utylizacji i usuwania odpadów, dróg, kolei?

Pytanie – Czy przedsięwzięcie może oddziaływać na zdrowie lub sytuację ekonomiczną ludzi lub
społeczeństwa?

• Jakość lub toksyczność powietrza, wody, pożywienia i innych produktów spożywanych przez

człowieka?

• Zachorowalność lub umieralność obserwowaną wśród poszczególnych osób, społeczności lub

populacji z uwagi na narażenie na działanie zanieczyszczenia środowiska?

• Występowanie lub rozproszenie czynników przenoszących zarazki chorobotwórcze, w tym

insektów?

• Podatność osób, społeczności lub populacji zachorowania?
•

Poczucie osobistego bezpieczeństwa mieszkańców?

• Spójność i tożsamość społeczności?
• Tożsamość i związki kulturowe?
• Prawa

mniejszości?

• Warunki

mieszkaniowe?

•

Zatrudnienie i jakość zatrudnienia?

• Warunki

ekonomiczne?

• Instytucje

społeczne?

LISTA POMOCNICZA KRYTERIÓW OCENY ZNACZENIA
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Instrukcje dotyczące scopingu

Listę tę przygotowano, aby dopomóc użytkownikom w decyzji, czy dane oddziaływanie może być

znaczące i należy stosować ją łącznie z

Listą pomocniczą scopingu.

Lista pomocnicza scopingu

obejmuje szereg pytań mających na celu pomóc w zidentyfikowaniu

potencjalnych zależności pomiędzy przedsięwzięciem a środowiskiem. Poniższą listę stworzono, by

dopomóc w określeniu, czy dane zależności – skutki – mogą być znaczące.

Podmioty odpowiedzialne za scoping mają często trudności ze zdefiniowaniem pojęcia „znaczące”.

Użytecznym, prostym testem jest zadanie sobie pytania, czy dany skutek powinien być uwzględniony i

czy powinien on wpływać na decyzję w sprawie wydania pozwolenia na budowę. We wczesnej fazie

planowania i realizacji przedsięwzięcia najprawdopodobniej będzie niewiele informacji, na których

można by oprzeć taką decyzję, niemniej przedstawione poniżej pytania mogą okazać się pomocne.

Stawiane pytania są takie same jak na

etapie kwalifikowania

, jednak na etapie określania zakresu

kluczową rolę odgrywa dostarczenie maksymalnie dużo informacji wyjaśniających dlaczego uznaje się,

że dane oddziaływanie może być znaczące, zamiast odpowiadać po prostu „tak” lub „nie”.

Zagadnienia, które należy uwzględnić

1. Czy

nastąpi istotna zmiana warunków środowiska?

2. Czy nowe obiekty wyróżniać się będą w istniejącym otoczeniu?
3. Czy oddziaływanie będzie będą nietypowe dla danego otoczenia lub wyjątkowo złożone?
4. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na rozległy obszar?
5. Czy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań transgranicznych?
6. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na dużą liczbę osób?
7. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na elementy środowiska przyrodniczego (np. zwierzęta,

rośliny, siedliska, elementy zagospodarowania)?

8. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na cenne lub rzadkie elementy lub zasoby środowiska?
9. Czy może dojść do naruszenia standardów jakości środowiska?
10. Czy istnieje ryzyko oddziaływania na obszary, tereny lub obiekty prawnie chronione?
11. Czy istnieje wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływania?
12. Czy oddziaływanie będzie długotrwałe?
13. Czy skutki będą raczej trwałe, a nie tymczasowe?
14. Czy oddziaływanie będzie miało charakter raczej ciągły, a nie nieciągły?
15. Jeśli oddziaływanie będzie miało nieciągły charakter, to czy będzie występowało z dużą

częstotliwością, a nie rzadko?

16. Czy skutki oddziaływania będą nieodwracalne?
17. Czy trudno będzie zlikwidować, zminimalizować lub zrekompensować skutki oddziaływania?

LISTA POMOCNICZA DLA WARIANTÓW ALTERNATYWNYCH
O METOD ŁAGODZENIA ODDZIAŁYWAŃ

Celem scopingu jest określenie wariantów alternatywnych i metod łagodzenia oddziaływań, które

inwestor powinien rozważyć, finalizując swoje propozycje w zakresie przedsięwzięcia.

Poniższa lista pomocnicza podaje przykłady rozwiązań alternatywnych oraz metod łagodzenia

oddziaływań, które należałoby rozważyć, gdyż mogłyby przyczynić się do zmniejszenia skutków

przedsięwzięcia dla środowiska.

Dyrektywy UE nie wymagają od inwestorów, by rozpatrywali oni różne warianty alternatywne w swoich

raportach OOŚ, niemniej ogólnie za dobrą praktykę przyjmuje się poświęcenie nieco uwagi

rozważaniom nad istnieniem realnych wariantów alternatywnych danego przedsięwzięcia. W

przypadku gdy rozpatrywane są potencjalne alternatywy, Dyrektywy wymagają od inwestora, by opisał

je w swoim raporcie OOŚ oraz wyjaśnił powody, dla których wybrał proponowane rozwiązanie.

Rodzaje wariantów alternatywnych oraz metod łagodzenia oddziaływań, jakie należy rozważyć

•

Metody zarządzania popytem na towary i usługi

•

Metody oszczędzania oraz zmniejszania strat materiałowych

•

Różne podejścia do zaspokajania popytu

•

Lokalizacje lub szlaki transportowe

•

Stosowane procesy lub technologie

•

Metody pracy

•

Zagospodarowanie terenu i rozplanowanie obiektów

•

Projekt budowli

•

Rodzaje i źródła pozyskiwania materiałów

•

Specyfikacje produktów

•

Harmonogramy realizacji, eksploatacji i likwidacji przedsięwzięcia, w tym poszczególne fazy

przedsięwzięcia

•

Daty rozpoczęcia i zakończenia działalności

•

Skala przedsięwzięcia

•

Wielkość produkcji

•

Odpowiedzialność za wdrożenie

•

Kontrola emisji zanieczyszczeń

•

Usuwanie odpadów, w tym recykling, odzyskiwanie, ponowne wykorzystywanie oraz

ostateczne usuwanie odpadów

•

Drogi dojazdowe i szlaki transportowe do i z obiektów

•

Obiekty pomocnicze

•

Metody i systemy zarządzania

•

Odpowiedzialność za oraz procedury zarządzania środowiskowego

•

Rozwiązania w zakresie zatrudniania i szkolenia pracowników

•

Monitoring oraz plany awaryjne

•

Rozwiązania w zakresie likwidacji przedsięwzięcia, rekultywacja i planowane późniejsze

wykorzystanie terenów

•

Wariant niepodejmowania realizacji przedsięwzięcia lub wariant minimum

ZAŁĄCZNIK A

WYMOGI DOTYCZĄCE INFORMACJI O ŚRODOWISKU
USTANOWIONE ZAŁĄCZNIKU IV DO DYREKTYWY 97/11/WE

Artykuł 5 ust. 1 Dyrektywy 97/11/WE wymaga od Inwestora przedstawienia właściwym organom

wymienionych poniżej informacji w zakresie, w jakim są one istotne na danym etapie procedury

wydawania pozwolenia oraz dla określonych cech przedsięwzięcia i elementów środowiska, na które

potencjalnie oddziaływać będzie dana inwestycja. Od inwestora można w uzasadnionym zakresie

wymagać opracowania wspomnianych informacji, mając na względzie m. in. aktualny stan wiedzy oraz

metody oceny.

Wymogi dotyczące informacji w postępowaniu OOŚ ______________________________________________

1. Opis

przedsięwzięcia obejmujący w szczególności:

- fizyczną charakterystykę całego przedsięwzięcia oraz potrzeb dotyczących terenu zarówno w fazie

realizacji, jak i eksploatacji,

- ogólną charakterystykę procesów produkcyjnych, np. rodzaje i ilości zużywanych materiałów,

- szacunki

dotyczące spodziewanych rodzajów i wielkości pozostałości oraz emisji (wód, zanieczyszczeń

powietrza i gleby, hałasu, drgań, światła, ciepła, promieniowania, itp.) w wyniku eksploatacji proponowanego

przedsięwzięcia.

2. Zarys przeanalizowanych przez Inwestora głównych rozwiązań alternatywnych wraz ze wskazaniem

najważniejszych powodów stojących za dokonanym przez niego wyborem, uwzględniając skutki dla

środowiska.

3. Opis elementów środowiska, na jakie proponowane przedsięwzięcie może oddziaływać w znaczący sposób,

ze szczególnym uwzględnieniem populacji, fauny, flory, gleby, wód, powietrza, czynników klimatycznych,

aktywów materialnych, w tym spuścizny architektonicznej i archeologicznej, krajobrazu, jak również

współzależności pomiędzy wymienionymi czynnikami.

4. Opis prawdopodobnych istotnych skutków proponowanego przedsięwzięcia dla środowiska wynikających z:

- istnienia przedsięwzięcia,

- wykorzystania zasobów naturalnych,

emisji zanieczyszczeń, uciążliwości oraz usuwania odpadów,

także wyjaśnienia Inwestora dotyczące metod prognostycznych zastosowanych przy ocenie oddziaływania

na środowisko.

5. Opis przewidywanych środków zapobiegania, łagodzenia oraz, o ile to możliwe, równoważenia wszelkich

negatywnych skutków dla środowiska.

6. Nietechniczne streszczenie informacji przedstawionych zgodnie z powyższymi punktami.

Wskazanie wszelkich trudności (niedoborów technicznych lub braku know-how) napotkanych przez Inwestora
w trakcie opracowywania informacji.