III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

1

„Problemy prawne w pracy 
psychologa klinicznego”



Konferencja Psychologów Klinicznych
organizowana przez :



Wojewódzkiego Specjalistę ds. psychologii klinicznej,



Koordynatora Specjalizacji ds. psychologii klinicznej



i Zarząd Krakowskiego Oddziału Polskiego 
Towarzystwa Psychologicznego



Dn. 18 kwietnia 2010 r. Kraków ul. Skawińska 8
II Klinika Chorób Wewnętrznych Szpitala 
Uniwersyteckiego

„Ustawa o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym 
psychologów” – stan aktualny

Beata Trojan



przedstawiciel Krakowskiego Oddziału PTP  w Polskiej Radzie 

Psychologów 



Pełnomocnik Oddziału PTP w Krakowie ds. organizacji 

samorządu zawodowego psychologów



wiceprzewodnicząca I Instancji Sądu Koleżeńskiego PTP



psycholog w Poradni Psychologiczno 

– Pedagogicznej nr 1 

w Krakowie

„

Ustawa o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym 
psychologów” jest aktem 
prawnym, którego inicjatorem i 
pomysłodawcą było Polskie 
Towarzystwo Psychologiczne

Losy Ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym 
psychologów” (Dz. U. z 2001 r. Nr 73 poz. 763)



Istnieje w zapisach Traktatu z Maastricht oraz w 
uzgodnieniach Rady Europy zalecenie, by we 

wszystkich krajach Unii Europejskiej opracować 

system standaryzacji usług psychologicznych, nad 

którymi czuwają profesjonalne samorządy. 



W Polsce Konstytucja (art. 17) dopuszcza, tworzenie 

w drodze ustawy, samorządy zawodowe 

reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania 
publicznego. 



Zadaniem samorządu jest sprawowanie pieczy nad 

należytym wykonywaniem tych zawodów w 
granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. 



Jakkolwiek w systemie prawa nie ma definicji „zawodu zaufania 

publicznego”, 



to w doktrynie prawa oraz w opinii społecznej za taki zawód uznaje 

się

ten, który jest istotny dla ogółu społeczeństwa i charakteryzuje się:



szczególną więzią zaufania między klientem, a osobą wykonującą dany 

zawód,



obowiązkową tajemnicą zawodową,



nienaganną postawą moralną i etyczną osób wykonujących taki zawód,



wysokim poziomem jakości świadczonych usług,



zorganizowaniem się osób wykonujących ten zawód w obowiązkowym 

samorządzie zawodowym.



Biorąc powyższe pod uwagę zawód psychologa należy uznać za 

zawód zaufania publicznego. 

PTP pomysłodawcą i inicjatorem 
Ustawy o zawodzie psychologa 



O konieczności regulacji prawnej zawodu psychologa w 

Polsce mówi się od 1950 roku. 



Prace nad „Ustawą o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów” Polskie 

Towarzystwo Psychologiczne rozpoczęło w 1963 r. 



Decyzją Walnego Zgromadzenia PTP z dnia 19 grudnia 

1991 r. zobowiązano Zarząd Główny PTP do 
opracowania projektu Ustawy o zawodzie psychologa. 



Było już opracowanych kilka wersji tej ustawy. Dwa 

projekty ustawy trafiły do Sejmu. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

2

Dwa projekty Ustawy o zawodzie 
psychologa



Pierwszy z nich (nad którym pracowano od 1996 r.) został 

zgłoszony do Marszałka Sejmu RP jako inicjatywa poselska 
(druk 394) dnia 20 maja 1998 r. 



Po pierwszym czytaniu w Komisjach Sejmowych, wobec 

negatywnej opinii Komisji, projekt został wycofany i podjęto 
prace nad nowym projektem Ustawy. 



W dn. 7 października 1999 r. odbyło się pierwsze czytanie 

nowego projektu ustawy w 3 połączonych Komisjach 

Sejmowych : Komisji Zdrowia, Komisji Transportu i Łączności 

oraz Komisji Polityki Społecznej). 



Nowy projekt różnił się od poprzedniego układem artykułów 

oraz uszczegółowieniem problemów związanych z 

samorządem. 



Po burzliwej dyskusji, w czasie której część posłów była za 

odrzuceniem od razu projektu ustawy, powołano Nadzwyczajną 

Podkomisję ds. prac nad poselskim projektem Ustawy o 
zawodzie psychologa

, która  opracowała poprawiony projekt 

ustawy. 

Uchwalenie Ustawy o zawodzie 
psychologa



Dnia 1 marca 2001 r. Sejm uchwalił Ustawę o zawodzie psychologa 

i samorządzie zawodowym psychologów. (Za uchwaleniem Ustawy 

głosowało 197 posłów, przeciwnych było 176, a 25 posłów 

wstrzymało się od głosowania).



Ustawa została skierowana do Senatu. Senat wniósł swoje poprawki 

(ponad 40). Po przegłosowaniu przez Sejm poprawek Senatu, w dn. 
8 czerwca 2001 r. 

– Sejm RP uchwalił „Ustawę o zawodzie 

psychologa i samorządzie zawodowym psychologów”



Dn. 2 lipca 2001r. 

– Prezydent RP A. Kwaśniewski (, który znany 

był z tego, że popierał te regulacje prawne, które zbliżają nas do 

Unii Europejskiej) podpisał „ Ustawę o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów”



„Ustawę z dn. 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów” ogłoszono w Dzienniku 
Ustaw z dn. 18 lipca 2001 r. (Dz. U. z dn. 18 lipca 2001 r. Nr 73, 
poz. 763)

Wejście w życie Ustawy o zawodzie 
psychologa z 8 czerwca 2001 r.



Zgodnie z art. 64 tej ustawy ustawa miała wejść w życie z dniem 

1 stycznia 2002 r. ale w grudniu 2001 r. Sejm przyjął „Ustawą  z 
dn. 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o zawodzie psychologa 

i samorządzie zawodowym oraz o zmianie niektórych innych 
ustaw

” (Dz. U. z 2001 r. Nr 154 poz. 1798), która odraczała 

wejście w życie naszej ustawy do 1 stycznia 2006 r.



W tym okresie ustawa miała być poprawiona. Minister Hausner 

ówczesny minister pracy przygotował nowelizację ustawy (druk 

sejmowy nr 2084), ale nie została ona uchwalona przez Sejm. 



W pracę nad nowelizacją ustawy włączył się Komitet 

Porozumiewawczy Stowarzyszeń Psychologicznych i Związków 

Zawodowych Psychologów.



Przy ogólnym zamieszaniu politycznym w kraju (wybory do 

parlamentu) Ustawa sama obudziła się z 4 – letniego uśpienia i 

weszła w życie 1 stycznia 2006 r. 

Co reguluje Ustawa o zawodzie 
psychologa z 8 czerwca 2001 r. ?



ochrania tytułu zawodowego oraz prawo do samodzielnego 
wykonywania zawodu



ustawa określa zasady uzyskiwania uprawnień do wykonywania zawodu 
psychologa, 



wskazuje sposób udzielania i cofania tych uprawnień 



określa profesjonalne standardy wykonywania zawodu psychologa 



ustawa definiuje na czym zawód psychologa polega i warunki jego 
wykonywania, 



co ma zapewnić klientom należytą jakość wykonywanych usług 
psychologicznych, 



wprowadza ochronę prawną metod i narzędzi psychologicznych,



narzuca konieczność wykonywania zawodu psychologa zgodnie z 
zasadami etyki zawodowej



Określa warunki i formy organizacyjne sprawowania kontroli nad
wykonywaniem zawodu. 

Co reguluje Ustawa o zawodzie 
psychologa z 8 czerwca 2001 r. ?



Wprowadza samorządową formę nadzoru (Izby 
Psychologiczne) nad wykonywaniem zawodu 
psychologa.



Psycholog podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej 

przed organami samorządu zawodowego za zawinione, 

nienależyte wykonywanie zawodu i za czyny sprzeczne 

z zasadami etyki zawodowej określonej w Kodeksie 
Etyki Zawodowej.



Wprowadza zasadę bezpośredniej, osobistej 

odpowiedzialności psychologa za formę i treść 

wykonywanych usług psychologicznych (ustawa daje 

możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego 

wobec psychologa, który postępuje niezgodnie ze 
standardami zawodowymi), 

Czego nie reguluje Ustawa o zawodzie 
psychologa z 8 czerwca 2001 r. ?



„Ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym 

psychologów” podlegają wszyscy psychologowie niezależnie 
od resortu i miejsca zatrudnienia.



Ustawa nie  reguluje :



tygodniowego czasu pracy,



urlopów,



wynagrodzenia, 



drogi awansu zawodowego psychologów pracujących w 

różnych resortach



warunków emerytury.



Takich ustaleń nie obejmuje „Ustawa o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów”. Wynikają one z ustaw 

i rozporządzeń ministrów poszczególnych resortów 

zatrudniających psychologów i Kodeksu Pracy

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

3

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



Po wielu monitach 23 kwietnia 2006 r. Minister właściwy ds. pracy (K. 

Michałkiewicz) powołał Komitet Organizacyjny Izb Psychologów w 

składzie 25 osób :



2 przedstawicieli Ministerstwa Pracy 

– jako przewodniczący komitetu 

wiceminister Robert Jerzy Kwiatkowski oraz Agnieszka Sut 

–

prawniczka z biura legislacyjnego ministerstwa pracy



i 23 przedstawicieli stowarzyszeń psychologicznych i 

psychoterapeutycznych oraz związków zawodowych psychologów.



8 maja 2006 r. odbyło się I posiedzenie Komitetu w czasie którego :



wybrano 2 wiceprzewodniczących : M. Toeplitz – Winiewską (PTP) i 

Tadeusza  Bratosa (Stowarzyszenie Psychologów Transportu w 
Polsce). 



Przewodniczący Komitetu Robert Kwiatkowski – podsekretarz stanu 
w Ministerstwie Pracy-

upoważnił M. Toeplitz – Winiewską do 

organizowania i prowadzenia obrad komitetu w przypadku jego 

nieobecności. 

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



22 maja 2006 r. odbyło się kolejne, a I merytoryczne 

spotkanie Komitetu, podczas którego :



Ustalono, że Komitet powoła na następnym spotkaniu regionalne 

komitety organizacyjne, w skład których wchodzą wydelegowani 

przedstawiciele stowarzyszeń (po 1 osobie) oraz przedstawiciel 

Komitetu ogólnopolskiego.



Komitet przyjął uchwałę o zasadach organizacji regionalnych Izb 

psychologów



Uzgodniono, że Komitet wystąpi do premiera Marcinkiewicza o 

przeznaczenie środków finansowych na organizację samorządu 

z rezerwy budżetowej (ok. 450 tys. Zł.)

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



6 czerwca 2006 r. w związku ze zmianą 

premiera został odwołany Robert Kwiatkowski 

wiceminister pracy i przewodniczący Komitetu 
Organizacyjnego. 



Zostało odwołane planowane na 12 czerwca 
2006 r. spotkanie Komitetu, 



bo zdaniem prawników z Ministerstwa bez 

przewodniczącego byłoby ono nieważne, 



także upoważnienia wystawione przez 

przewodniczącego straciły ważność. 

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



Od 9 czerwca M.Toeplitz 

–Winiewska  zabiegała o 

spotkanie z nową minister pracy Anną Kalatą. 



Do spotkania doszło 17 lipca 2006 r. ale pani minister, 

nie mająca nijakiej  wiedzy o Ustawie,  oprócz 

stwierdzenia że ustawa jest niedobra, nie podjęła żadnej 
decyzji o wznowieniu prac Komitetu Organizacyjnego.



(Minister Kalata została nagrodzona tytułem człowieka 
roku 2006 przez Forum Psychologiczne za 

wprowadzenie korzystnych rozwiązań gospodarczych, a 
Forum jest za blokowaniem ustawy.)

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



25 lipca 2006 r. M. Toeplitz 

– Winiewska jako 

wiceprzewodnicząca Komitetu wystosowała 2 
pisma 



Skargę do premiera Kaczyńskiego na opieszałość 

organu powołanego do nadzoru nad wykonywaniem 
ustawy (2 

– krotne pisma do premiera pozostały bez 

odpowiedzi)



Pismo do marszałka Sejmu Marka Jurka (kuriozalna 

odpowiedź - marszałek jest powołany do tego aby 

prowadzić obrady)

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



Obowiązki ministra Kwiatkowskiego przejął Kazimierz Kuberski 

(PiS), który 18 sierpnia 2006 r. 



przesłał pismo do wiceprzewodniczącej Komitetu Organizacyjnego, w 

którym pisze, że ministerstwo ustala jak jest uregulowany zawód 
psychologa w innych krajach Unii Europejskiej. 



Otrzymał odpowiedź, że Senat już w 2002 r. dokonał analizy regulacji 

zawodu psychologa w krajach  UE (na polecenie Senatu materiały takie 

przygotowało Ministerstwo Pracy Hausera już w 2001 r.)   



22 sierpnia 2006 r. M. Toeplitz 

– Winiewska jako 

wiceprzewodnicząca Komitetu Organizacyjnego wystosowała 

ponownie pismo do premiera Kaczyńskiego ze skargą na Ministra 
Pracy 

– pismo pozostało bez odpowiedzi. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

4

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



Inni członkowie Komitetu Organizacyjnego 
wystosowali pisma do Ministra Pracy by 
wstrzymał ustawę. 



Polska Federacja Psychoterapii wysłała list do 
Ministra Pracy, w którym informuje, że PFP nie 
widzi możliwości kontynuacji pracy w Komitecie 
Organizacyjnym, skoro Ministerstwo Pracy 
prowadzi prace nad nowelizacją Ustawy

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



Na nadzwyczajnym posiedzeniu ZG PTP w dn. 4 

października 2006 r. została podjęta uchwała ZG o 
sfinansowaniu przez PTP konsultacji prawnej dot. 

dalszych losów realizacji Ustawy.



Na zlecenie ZG PTP została sporządzona w dn. 20 

października 2006 r. przez prof. Zbigniewa Hołdę i 

jego pracowników opinia prawna w sprawie 
zastosowania przepisu art. 62 Ustawy z dn. 8 czerwca 
2001 r. o zawodzie psychologa oraz w sprawie 

konieczności dalszego procesowania Komitetu 

Organizacyjnego Izb Psychologów w sytuacji 

odwołania jego przewodniczącego. 

Opinia prawna w sprawie zastosowania 
przepisu art. 62 Ustawy z dn. 8 czerwca 
2001 r. o zawodzie psychologa



Sporządzona przez 

prof. Z.Hołdę, M.Gurgula i M.Ozimka

opinia prawna 

wskazuje, że prace Komitetu powinny być jak najszybciej wznowione i 

kontynuowane aż do wykonania zadań określonych w art. 62 ust.2 
ustawy. 



To psychologowie, członkowie Komitetu są odpowiedzialni za 

organizację samorządu. 



Komitet ma więc nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek kontynuować 
swoje prace. 



Do czasu wyboru krajowych władz samorządu Komitet Organizacyjny 

ma uprawnienia Krajowej Rady Psychologów



Żadnego znaczenia nie ma fakt, że minister pracy do chwili obecnej 

nie powołał przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego. 



To minister narusza prawo nie powołując przewodniczącego.  



Odwołanie osoby odpowiedzialnej za nadzorowanie czy 

kierowanie ciałem kolegialnym powołanym na mocy ustawy nie 

pociąga za sobą konieczności zawieszenia prac, gdy ta osoba 

swe uprawnienia w sposób zgodny z prawem przelała na 

zastępcę.

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



30 października 2006 roku wiceprzewodnicząca 
Komitetu M. Toeplitz 

– Winiewska zwołuje jego 

zebranie. 



Komitet spotyka się w składzie 14 osób w siedzibie 
Fundacji Helsińskiej, by podjąć dalsze prace. 



Zostają wybrani pełnomocnicy regionalni, mają być 
organizowane zjazdy w województwach. 



W okresie do lutego 2007 roku Komitet odbywa 
jeszcze 6 spotkań - bez qorum

, 

Próby zorganizowania samorządu 
zawodowego psychologów



W 2007 roku

, zgodnie z przyjętymi wcześniej zasadami zostają 

powołane trzy samorządy regionalne - podlaski, świętokrzyski 
i zachodniopomorski. 



Komitet Organizacyjny Małopolskiej Izby Psychologów 

zarezerwował na dzień 28 kwietnia 2007 r. Auditorium Maximum 
UJ na I zjazd, 
ale 27 marca 2007 r. podjął uchwałę o zawieszeniu prac do 

czasu formalnego powołania Małopolskiego Komitetu 
Organizacyjnego przez Krajowy Komitet Organizacyjny. 



Krajowy Komitet Organizacyjny Izb Psychologów powołał 

koordynatorów regionalnych izb psychologów spśród członków 

KKOIP. Z uwagi na brak kworum nie zatwierdził składów 

regionalnych komitetów organizacyjnych. 

Prace nad nowelizacją Ustawy o 
zawodzie psychologa w MPiPS



W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w tym czasie  

trwały prace nad nowelizacją ustawy o zawodzie 

psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.”



Początkowo intencją MPiPS była likwidacja samorządu 

zawodowego, ponieważ w ocenie MPiPS instytucja ta 

nie jest niezbędna do zapewnienia właściwego poziomu 

świadczenia usług psychologicznych.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

5

Prace nad nowelizacją Ustawy o 
zawodzie psychologa w MPiPS



Pierwszy projekt Ustawy o uchyleniu ustawy o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów przygotowany przez Ministra Pracy 

z dn. 4 stycznia 2007 r. ograniczał się do stwierdzenia, ze Ustawa z 8 

czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa traci moc z dniem wejścia w życie 
ustawy



Drugi projekt uwzględnił uwagi rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z 

którymi uchylenie ustawy bez jednoczesnego wprowadzenia nowej regulacji 
prawnej nie jest uzasadnione i narusza 17 art. Konstytucji RP



W Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwo Pracy ogłosiło 5 lutego 2007 

r. nowy projekt Ustawy o zawodzie psychologa, który nie przewidywał 

istnienia samorządu zawodowego

.



Polskie Towarzystwo Psychologiczne 



wyraziło protest wobec takiego rozwiązanie wskazując na konieczność 
zagwarantowania prawnej ochrony zawodu 



i wniosło wobec tego, o wprowadzenie nowej regulacji ustawowej, jeśli 

nie ma możliwości nowelizacji ustawy obowiązującej.

Cytat fragmentu wystąpienia premiera Jarosława 
Kaczyńskiego wygłoszonego na konferencji prasowej w dn. 
16 lutego 2007 r.

…Dalej, proszę Państwa, polityka, którą my określamy jako politykę 

spójności. Chodzi o działania antykorporacyjne, Co w tej dziedzinie 

robimy? Działania antykorporacyjne są znane. One napotykają 

trudności ze strony Trybunał Konstytucyjnego. My, mimo wszystko, 

będziemy je kontynuować. One dotyczą w tej chwili przede wszystkim 

zawodów prawniczych, ale przymierzamy się także do działań w 

odniesieniu do innych zawodów. A poza tym bardzo pilnujemy, nawet 

na posiedzeniach Rady Ministrów, żeby nie powstawały nowe 
korporacje. Bo tego rodzaju podpowiedzi mamy. 

I w niektórych 

wypadkach z rozwiązań korporacyjnych, jak na przykład w
przypadku psychologów, się wycofujemy. Krótko mówiąc, dbamy i 

będziemy dbali o to, żeby ta ciężka choroba, jaką jest 

korporacjonizacja polskiego społeczeństwa, korporacjonizacja wielu 

zawodów, niemożliwość dostania się do nich ludzi, którzy pochodzą 

spoza korporacji, zablokowania awansu społecznego, zablokowanie 

tego ruchu w górę młodego pokolenia, żeby to wszystko zostało 

zniesione. To jest bardzo istotny element naszej polityki…...

Prace w MPiPS nad nowelizacją ustawy o 
zawodzie psychologa i samorządzie 
zawodowym psychologów



W listopadzie 2008 roku

wiceminister pracy i polityki społecznej 

Radosław Mleczko zaprosił przedstawicieli stowarzyszeń 
psychologicznych i psychoterapeutycznych  do pracy nad nowym 

projektem ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym 

psychologów. 



MPiPS rozesłało do 24 stowarzyszeń pismo z zapytaniem o rozwiązania 

organizacyjne, jakie miałyby być zapisane w nowej ustawie. 



Uzyskało odpowiedzi od 12 stowarzyszeń



z czego 7 z nich (w tym PTP) opowiada się za bezzwłoczną 

organizacją samorządu zawodowego psychologów



2 docelowo widzą taką potrzebę, a obecnie proponują powołanie 

zespołu przy ministrze właściwym ds. pracy 



a 3 stowarzyszenia są przeciw samorządowi



W przygotowanym przez MPiPS projekcie umieszczono więc przepisy 

tworzące samorząd zawodowy psychologów.

Prace w MPiPS nad nową wersją Ustawy o 
zawodzie psychologa i samorządzie 
zawodowym psychologów



W lutym 2009 roku

MPiPS przygotowało 

projekt ustawy o uchyleniu ustawy o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym 
psychologów i zastąpieniu jej nową ustawą.



Projekt ten we wrześniu 2009 roku został 
skierowany do Komitetu Stałego Rady 
Ministrów. 

Prace nad nową „Ustawą o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym 
psychologów”



Projekt nowej ustawy o zawodzie psychologa 
opracowywany przez MPiPS  jest konsultowany ze 

środowiskiem psychologów.



Spotkania w MPiPS odbywają się dość regularnie :



19 stycznia 2010, 



12 lutego 2010, 



28 kwietnia 2010 , 



25 maja 2010 



i 15 czerwca 2010.



Konsultacje społeczne MPiPS obejmują 29 podmiotów 

Konsultacje społeczne MPiPS 
obejmują 29 podmiotów :

1.

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych;

2.

NSZZ „Solidarność”;

3.

Forum Związków Zawodowych;

4.

Związek Rzemiosła Polskiego;

5.

Konfederacja Pracodawców Polskich;

6.

Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”;

7.

BCC -

Związek Pracodawców; 

8.

Polskie Towarzystwo Psychologiczne;

9.

Polskie Towarzystwo Psychoterapeutów i Trenerów Psychologii 
Procesu;

10.

Stowarzyszenie Psychologów Chrześcijańskich;

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

6

Konsultacje społeczne MPiPS 
obejmują 29 podmiotów :

11. Stowarzyszenie Psychologów Sądowych w Polsce;
12. Stowarzyszenie Psychologów Transportu w Polsce;
13. Polskie Stowarzyszenie Studentów i Absolwentów Psychologii;
14. Ogólnopolskie Zrzeszenie Związków Zawodowych Psychologów;
15. Polskie Stowarzyszenie Psychologów i Terapeutów;
16. Polska Federacja Psychoterapii;
17. Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej;
18. Polskie Towarzystwo Psychologii Behawioralnej;
19. Wielkopolskie Towarzystwo Terapii Systemowej;
20. Polskie Towarzystwo Terapeutyczne;
21. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Uzależnień;

Konsultacje społeczne MPiPS 
obejmują 29 podmiotów :

22. Stowarzyszenie Ruch Pomocy Psychologicznej „Integracja”;
23. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Gestalt;
24. Instytut Terapii Gestalt;
25. Polskie Stowarzyszenie Psychologii Klinicznej; 
26. Wielkopolski Związek Pracodawców Ochrony Zdrowia;
27. Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie;
28. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Integratywnej;
29. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego 

– Państwowy Zakład 

Higieny.

Prace nad nową „Ustawą o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym 
psychologów”



Przy ZG PTP została powołana w maju 2009 r.  Polska Rada 

Psychologów , która konsultuje w imieniu PTP nowy projekt ustawy



Koordynatorem prac rady jest 

Małgorzata Toeplitz – Winiewska. Jej 

członkami są przedstawiciele różnych stowarzyszeń psychologicznych i 
uczelni.



Koordynator Polskiej Rady Psychologów jest w stałym kontakcie z osobami 

z Ministerstwa Pracy zajmującymi się nowelizacją naszej Ustawy.



Reprezentanci różnych środowisk psychologicznych pracujący w Polskiej 

Radzie Psychologów dyskutują nad przygotowanym przez Ministerstwo 

Pracy projektem nowelizacji Ustawy, uzgadniają wspólne merytoryczne 

stanowisko wobec proponowanych projektów rozwiązań prawnych i 

przekazują swoją opinię do Ministerstwa Pracy.



B. Trojan została wydelegowana do pracy w Polskiej Radzie Psychologów 

przez Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i od 

stycznia tego roku bierze udział w jej pracach. 

Prace nad nową „Ustawą o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym 
psychologów”



Do obecnej chwili Polska Rada Psychologów skonsultowała 



6 przygotowanych przez Ministerstwo Pracy rozdziałów znowelizowanej 

Ustawy i założenia do Ustawy



Projekt rozporządzenia MPiPS w sprawie upoważnienia Krajowej Rady 

Psychologów do uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodu 
psychologa



Projekt Rozporządzenia MPiPS w sprawie stażu adaptacyjnego i testu 

umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do 
wykonywania zawodu psychologa



Prace MPiPS nad projektem z udziałem przedstawicieli różnych 

stowarzyszeń doprowadziły do uzgodnienia wszystkich 

najważniejszych dla projektu zapisów



Założenia do projektu ustawy teraz zostaną skierowane przez 

MPiPS do konsultacji międzyresortowych

Potrzeba uchwalenia ustawy o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym 
psychologów



Zawód psychologa należy uznać za zawód 
zaufania publicznego. 



Zawód psychologa powinny wykonywać 
osoby o odpowiednich kwalifikacjach i 
postawie etycznej. 



Niezbędne jest zatem ustawowe 
uregulowanie zasad wykonywania tego 
zawodu.

Celem projektowanej regulacji jest :



zapewnienie profesjonalizmu wykonywanych świadczeń 

psychologicznych gwarantujących bezpieczeństwo osób 

z takich świadczeń korzystających,



wprowadzenie regulacji zgodnych z wymogami prawa 
europejskiego,



utworzenie samorządu zawodowego reprezentującego 

osoby wykonujące zawód psychologa i sprawującego 

pieczę nad należytym wykonywaniem tego zawodu,



wprowadzenie nadzoru ministra właściwego do spraw 

pracy nad działalnością samorządu zawodowego.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

7



Projekt ustawy ma przeciwdziałać niekorzystnym 
zjawiskom na rynku pracy, takim jak 



wykonywanie zawodu psychologa przez osoby bez uprawnień 

zawodowych i wystarczających kompetencji, 



otwieraniu przez nie gabinetów psychologicznych, udzielaniu 
pomocy psychologicznej. 



Taka sytuacja jest szkodliwa zarówno dla prestiżu 

zawodu, jak i dla osób korzystających z pomocy 

psychologów. 



Dlatego też proponuje się wprowadzenie ochrony 

prawnej tytułu zawodowego „psycholog”.



Zastrzeżenia wobec ustawy z dnia 8 czerwca 

2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie 

zawodowym psychologów : 



liczne wady prawne i legislacyjne 



oraz niezgodność z prawem Unii Europejskiej.



Z uwagi na konieczność dokonania w ustawie 
licznych zmian, jest zasadne uchylenie ustawy z 
dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów. 

Niezgodność z art. 63 dyrektywy 2005/36/WE 
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 
2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych
(Dz. Urz. UE L 255 z 30.09.2005, str. 22, z późn. zm.)



Przepisy ww. ustawy 

nie przewidują możliwości odbycia stażu 

adaptacyjnego lub przeprowadzenia testu umiejętności w ramach 
procedury uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w innych 

państwach członkowskich Unii Europejskiej. 



Niestety obecny stan prawny nie gwarantuje obywatelom innych 

państw członkowskich UE skutecznego domagania się uznania 
prawa do wykonywania zawodu psychologa na terenie Polski. 



Obecnie ustawa zakłada wyłącznie możliwość uznania dyplomu 

magistra psychologii na podstawie umowy międzynarodowej lub po 
przeprowadzeniu jego nostryfikacji. 

Niezgodność z dyrektywą 2006/123/WE Parlamentu 
Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. 
dotyczącą usług na rynku wewnętrznym (Dz. Urz. UE L 
376 z 27.12.2006, str. 36).



Ograniczenie przez ustawę form prowadzenia prywatnej 
praktyki psychologicznej jedynie do indywidualnej 

działalności gospodarczej oraz spółki partnerskiej. 



Wymóg uzyskania zezwolenia można uznać za 

ograniczenie swobody świadczenia usług przez 
psychologa. 



Ponadto w sprzeczności z dyrektywą 2006/123/WE - ze 

względu na ich nieostry i uznaniowy charakter -

pozostają przyjęte w ustawie kryteria wydawania 

zezwoleń. 

Ustawa ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów 
zawiera przepisy wadliwe zarówno pod względem 
merytorycznym, jak i legislacyjnym :



Błędnie skonstruowaną definicję usług 
psychologicznych, 



Przepis odnoszącego się do nadzoru sprawowanego 

przez ministra właściwego do spraw pracy nad 

wykonywaniem ustawy nie określa formy nadzoru, 

uprawnień nadzorczych, środków prawnych służących 

ich realizacji naruszając tym samym art. 7 Konstytucji 

RP, obligujący organy państwa do działania na 
podstawie i w granicach prawa. 



Ogólnikowa i nieprecyzyjna delegacja upoważniająca 

ministra pracy do wydania rozporządzenia w sprawie 

podyplomowego stażu zawodowego psychologa. 

Jakie regulacje prawne wprowadza „Ustawa o 
zawodzie   psychologa i samorządzie 
zawodowym psychologów” ?



Wprowadzenie prawa do 
wykonywania zawodu psychologa 

(określenie zasad i warunków wykonywania 
zawodu psychologa) 



Powołanie samorządu zawodowego 

psychologów 

(ustalenie organizacji i zasad 

działania samorządu zawodowego 

psychologów).

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

8

Układ rozdziałów w projekcie nowej Ustawy 
o zawodzie psychologa i samorządzie 
zawodowym psychologów



Rozdział 1 – Przepisy ogólne



Rozdział 2 – Prawo wykonywania zawodu 
psychologa



Rozdział 3 – Zasady wykonywania zawodu 
psychologa



Rozdział 4 – Samorząd zawodowy psychologów



Rozdział 5 – Odpowiedzialność zawodowa 
psychologa



Rozdział 6 – Zmiany w przepisach obowiązujących,



Rozdział 7 – Przepisy przejściowe i końcowe,

Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów będzie 
zawierać następujące rozdziały :



Rozdział 1 - Przepisy ogólne, obejmujący:



definicje wykonywania zawodu psychologa,



definicje wykonywanych świadczeń 
psychologicznych, definicje metod psychologicznych 
ze wskazaniem podmiotu uprawnionego do 

określenia listy niektórych z tych metod,



zasadę nienaruszalności uprawnień i obowiązków 

wynikających z odrębnych przepisów,



zorganizowanie psychologów na zasadach 

samorządu zawodowego,



nadzór nad działalnością samorządu.

Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów będzie 
zawierać następujące rozdziały :



Rozdział 2 - Prawo wykonywania zawodu 
psychologa

, obejmujący:



warunki wykonywania zawodu psychologa,



przesłanki wpisu na listę psychologów oraz 
dokonywania zmian tych wpisów,



wykonywanie zawodu psychologa w okresie 
pierwszych 12 miesięcy,



kwestie zawieszenia prawa wykonywania zawodu,



przesłanki skreślenia z listy psychologów.

Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów będzie 
zawierać następujące rozdziały :



Rozdział 3 – Zasady wykonywania 
zawodu psychologa

, obejmujący:



formy wykonywania zawodu,



podstawowe wartości wykonywania zawodu 
oraz prawa i obowiązki psychologa,



ochronę tajemnicy zawodowej.

Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów będzie 
zawierać następujące rozdziały :



Rozdział 4 – Samorząd zawodowy 
psychologów, obejmujący:



status prawny samorządu zawodowego psychologów,



zadania samorządu,



jednostki organizacyjne samorządu,



organy samorządu, procedury ich wyboru i 
kompetencje tych organów,



finansowanie działalności samorządu.

Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów będzie 
zawierać następujące rozdziały :



Rozdział 5 – Odpowiedzialność zawodowa 
psychologa

, obejmujący:



przesłanki odpowiedzialności zawodowej,



katalog kar z tytułu odpowiedzialności zawodowej 
psychologów,



podstawy wszczęcia, zasady i tryb postępowania w 
sprawie odpowiedzialności zawodowej psychologów.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

9

Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów będzie 
zawierać następujące rozdziały :



Rozdział 6 – Zmiany w przepisach obowiązujących, 

obejmujący zmianę w Kodeksie spółek handlowych.



Rozdział 7 – Przepisy przejściowe i końcowe, 

obejmujący:



określenie zasad wyborów delegatów na pierwszy krajowy zjazd 

psychologów i wyboru tymczasowych organów izb psychologów,



zasady wpisów na listy psychologów osób wykonujących zawód 

psychologa przed dniem wejścia w życie ustawy,



określenie terminu wejścia w życie ustawy.

Wykonywanie zawodu psychologa 
będzie polegać



na udzielaniu świadczeń psychologicznych



na prowadzeniu przez psychologa badań 
naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie 
psychologii 



na nauczaniu psychologii w ramach 

przedmiotów podstawowych i kierunkowych, 



a także na wykonywaniu psychoterapii na 

warunkach określonych w odrębnych 
przepisach.

Świadczeniami psychologicznymi będą :



diagnoza psychologiczna, 



opiniowanie psychologiczne,



orzekanie psychologiczne,



pomoc psychologiczna

Definicje świadczeń psychologicznych :



diagnoza psychologiczna

, polegająca na rozpoznawaniu za 

pomocą metod psychologicznych właściwości funkcjonowania 

psychologicznego osoby, ich psychologicznych przyczyn i skutków,



opiniowanie psychologiczne

, polegające na opisie aktualnego 

funkcjonowania psychologicznego osoby, sporządzonego na piśmie 
na podstawie przeprowadzonego badania psychologicznego,



orzekanie psychologiczne, 



jeżeli przepisy odrębne tak stanowią, 



polegające na formułowaniu na piśmie orzeczenia psychologicznego o 
aktualnym funkcjonowaniu psychologicznym osoby, 



ustalone zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej, 



na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych,

Definicje świadczeń psychologicznych  -
pomoc psychologiczna



pomoc psychologiczna

, polegająca na stosowaniu różnorodnych 

form działania psychologicznego ukierunkowanych na 



rozwój, kształtowanie i zachowanie zdrowia psychicznego,



zapobieganie, zmniejszanie i usuwanie nieprawidłowości dotyczących 
zdrowia psychicznego osoby 



pomoc w rozwiązywaniu sytuacji traumatycznych i kryzysowych;



pomoc psychologiczna

polega w szczególności na  



poradzie psychologicznej,



konsultacji psychologicznej,



terapii psychologicznej, 



rehabilitacji psychologicznej, 



interwencji psychologicznej w kryzysie, 

Metody psychologiczne



W rozumieniu ustawy metodami psychologicznymi powinny być



testy psychologiczne 



i inne techniki psychologiczne. 



Testami psychologicznymi będą wystandaryzowane, obiektywne, o 

sprawdzonej trafności i rzetelności techniki pomiaru właściwości 
psychologicznych.



Innymi technikami psychologicznymi będą techniki służące 

diagnozie psychologicznej, które obejmują w szczególności 



rozmowę, 



wywiad, 



obserwację, 



analizę próbek zachowania, 



eksperyment kliniczny.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

10

Rada Ministrów



po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Psychologów,



uwzględniając aktualny stan wiedzy z zakresu 
psychologii. 



będzie określać, w drodze rozporządzenia listę testów 

psychologicznych zastrzeżonych do stosowania 

przez psychologów, 



Rada Ministrów na wniosek Krajowej Rady Psychologów 

będzie dokonywać aktualizacji tej listy.



Zawód psychologa będzie mogła wykonywać 

tylko osoba, która spełnia wymagania określone 

ustawą. 



Psychologowie zorganizowani będą na 

zasadach samorządu zawodowego. 



Minister właściwy do spraw pracy będzie 

sprawować nadzór nad działalnością samorządu 

zawodowego w zakresie i formach określonych 

ustawą.

Prawo wykonywania zawodu 
psychologa



Prawo wykonywania zawodu psychologa powstanie z chwilą 
dokonania 

wpisu na listę psychologów, którą będą tworzyć i 

prowadzić regionalne rady psychologów właściwe ze względu na 

miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wpis. 



W drodze uchwały regionalnej rady psychologów następować 

będzie : 



wpis na listę psychologów, 



zmiana danych objętych tym wpisem,



odmowa wpisu na listę 



oraz skreślenie z listy



Psycholog powinien zawiadomić regionalną radę psychologów o 

zmianie danych objętych wpisem.

Na listę psychologów wpisana zostanie osoba 
fizyczna, która spełni łącznie następujące warunki:



posiada:

a)

dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku psychologia,  wydany przez  polską 

uczelnię, lub

b)  kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa

, uzyskane w innym niż Rzeczpospolita 

Polska państwie członkowskim  Unii Europejskiej, w Konfederacji  Szwajcarskiej lub w 

państwie członkowskim  Europejskiego Porozumienia  o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie 
umowy  o Europejskim  Obszarze  Gospodarczym,  uznane  w Rzeczypospolitej  Polskiej 
zgodnie  z przepisami  o zasadach  uznawania  kwalifikacji  zawodowych  nabytych w 

państwach  członkowskich  Unii Europejskiej, lub

c)  

wykształcenie niezbędne do wykonywania zawodu psychologa,  potwierdzone dyplomem 

wydanym  w państwie innym niż państwo wskazane  w lit. a i b, uznanym w Rzeczypospolitej 

Polskiej, na podstawie odrębnych przepisów,  za równorzędny z dyplomem magistra 
psychologii  uzyskiwanym  w Rzeczypospolitej  Polskiej,



ma pełną zdolność do czynności prawnych,



w pełni korzysta z praw publicznych,



włada językiem polskim w mowie i piśmie w stopniu wystarczającym do 
wykonywania zawodu psychologa,



nie była karana prawomocnym wyrokiem sądowym na karę pozbawienia 

wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego 

Wpis na listę psychologów



O wpis na listę psychologów prowadzoną przez właściwą regionalną 

radę psychologów będą mogły ubiegać się także osoby, które:



do dnia 1 października 1981 r. uzyskały na Katolickim Uniwersytecie 

Lubelskim dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej ze specjalizacją 
filozoficzno-

psychologiczną lub



do dnia 31 grudnia 1992 r. uzyskały na Akademii Teologii Katolickiej 

dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej w zakresie psychologii.



Osoby legitymujące się powyższymi dyplomami posiadają 
kwalifikacje psychologa, 



ale z uwagi na okoliczność, że we wskazanych okresach na 

wymienionych uczelniach kierunek psychologia nie był odrębnym 

kierunkiem studiów, 



nie mogą przedstawić dyplomu ukończenia studiów wyższych na 
kierunku psychologia.

Wpis na listę psychologów



Wpis na listę psychologów będzie dokonywany na wniosek 
zainteresowanego. 



Zakres danych podlegających wpisowi na listę psychologów określi Krajowa 

Rada Psychologów.



Lista psychologów będzie miała charakter jawny w zakresie danych 

potwierdzających fakt wpisu na tę listę  oraz  określających formę 
wykonywania zawodu.



Wysokość opłaty za wpis określi Krajowa Rada Psychologów. (Opłata nie 

może być wyższa niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę, 

ustalonego na podstawie odrębnych przepisów). 



Zmiana danych objętych wpisem oraz skreślenie z listy nie będą podlegać 

opłacie.



Na wniosek psychologa regionalna rada psychologów będzie wydawać 

nieodpłatnie zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu psychologa.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

11

Wpis na listę psychologów



Uchwała regionalnej rady psychologów o wpisie na listę psychologów 

powinna zostać podjęta w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. 



Od uchwały regionalnej rady psychologów odmawiającej wpisu na listę 

psychologów zainteresowanemu będzie przysługiwać odwołanie do 

Krajowej Rady Psychologów w terminie 14 dni od dnia doręczenia 

uchwały.



Od uchwały Krajowej Rady Psychologów odmawiającej wpisu na listę 

psychologów zainteresowanemu będzie przysługiwać odwołanie do 

ministra właściwego do spraw pracy na zasadach określonych w 

Kodeksie postępowania administracyjnego. 



Od ostatecznej decyzji ministra właściwego do spraw pracy 

zainteresowanemu oraz Krajowej Radzie Psychologów będzie służyć 

skarga do sądu administracyjnego właściwego ze względu na siedzibę 

regionalnej rady psychologów, w której złożono wniosek o wpis, w 

terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały.

Przepisy w sprawie stażu adaptacyjnego i testu 
umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania 
kwalifikacji do wykonywania zawodu psychologa.



Jednocześnie minister właściwy do spraw pracy na podstawie art. 4a ust. 

3 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. 

z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.) upoważni Krajową Radę 

Psychologów do uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii 

Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub w państwach członkowskich 
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy 
o Europejskim Obszarze Gospodarczym, kwalifikacji do wykonywania 
zawodu psychologa.



Niezbędne jest – dla celów uznawania kwalifikacji – wydanie przez 

ministra właściwego do spraw pracy, na podstawie art. 18 ustawy z dnia 
18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych 

w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 63, poz. 394), 

przepisów w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku 

postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu 
psychologa. 

Przepisy te powinny określać :



warunki, sposób i tryb odbywania stażu adaptacyjnego,



sposób i tryb wykonywania nadzoru nad odbywaniem stażu oraz 

oceny nabytych przez wnioskodawcę umiejętności, 



sposób ustalania kosztów odbywania stażu adaptacyjnego oraz 

tryb ponoszenia, pobierania i zwrotu opłaty za odbycie stażu 
adaptacyjnego,



warunki, sposób i tryb przeprowadzania testu 

umiejętności 



oraz oceny wykazanych przez wnioskodawcę umiejętności,



sposób ustalania kosztów przeprowadzania testu umiejętności



oraz tryb ponoszenia, pobierania i zwrotu opłaty za 

przeprowadzenie testu umiejętności.

Przepisy w sprawie stażu adaptacyjnego i testu 
umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania 
kwalifikacji do wykonywania zawodu psychologa.



Procedura wpisu na listę psychologów będzie miała zastosowanie 

jedynie w przypadku psychologów wnioskujących o stałe 
wykonywanie zawodu. 



Nie będzie ona natomiast stosowana wobec psychologa



będącego obywatelem  państwa członkowskiego Unii Europejskiej, 

uprawnionego do wykonywania zawodu psychologa w państwie 

członkowskim Unii Europejskiej 



i świadczącego na obszarze Polski usługi transgraniczne czyli 
wykonywane tymczasowo i okazjonalnie 



Osoby te będą zobowiązane do poinformowania o zamiarze 

świadczenia usług transgranicznych regionalną radę psychologów 

właściwą ze względu na miejsce zamierzonego wykonywania 

takich czynności, w drodze pisemnego oświadczenia. 



Psycholog świadczący usługi transgraniczne na terytorium RP 

będzie podlegać przepisom prawnym dotyczącym wykonywania 
zawodu psychologa i zasadom etyki zawodowej. 

Staż



W okresie pierwszych 12 miesięcy psycholog wykonuje zawód pod 

opieką psychologa o co najmniej 5 letnim stażu zawodowym. 



Celem opieki będzie ułatwienie psychologowi wdrożenia do 
wykonywania zawodu psychologa przez udzielanie porad i 

wskazówek oraz analizowanie poszczególnych przypadków. 



Opieka będzie polegać w szczególności  na:



opracowaniu z psychologiem indywidualnego programu wdrożenia 

zawodowego zgodnego z ramowym programem wdrożenia 

zawodowego określonym przez Krajową Radę Psychologów,



konsultowaniu bieżących zadań wykonywanych przez psychologa,



omawianiu pisemnych opinii przygotowywanych przez psychologa,



ukierunkowaniu rozwoju zawodowego psychologa, szczególnie w 

zakresie samokształcenia.

Staż



Opiekuna wyznaczać będzie regionalna rada psychologów, w 

terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku przez psychologa.



Opiekun będzie mógł sprawować opiekę jednocześnie nad 5 
psychologami.



Ze sprawowania opieki opiekun będzie zobowiązany rozliczyć się 
poprzez przedstawienie sprawozdania. 



Wysokość wynagrodzenia opiekuna określi regionalna rada 

psychologów. 



Koszty tego wynagrodzenia poniesie regionalna izba psychologów. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

12

Staż



Opiekun będzie zobowiązany zawiadomić regionalnego 

rzecznika odpowiedzialności zawodowej o każdym 

zachowaniu psychologa, pozostającego pod jego opieką, 

które może być uznane za zawinione naruszenie 

obowiązków zawodowych oraz za czyny sprzeczne z 

zasadami etyki określonymi w Kodeksie Etyki 
Zawodowej



Co do zasadności podejrzenia opiekuna będzie 

rozstrzygał rzecznik odpowiedzialności zawodowej  

podejmując decyzję o wszczęciu bądź odmowie 

wszczęcia  postępowania wyjaśniającego. 

Uzasadnione podejrzenie o niezdolności 
psychologa do wykonywania zawodu ze względu 
na stan zdrowia



W razie uzasadnionego podejrzenia o niezdolności psychologa do 

wykonywania zawodu ze względu na stan zdrowia regionalna rada 

psychologów powoła komisję



złożoną z lekarzy odpowiednich specjalności i psychologa klinicznego,



do orzeczenia o zdolności psychologa do wykonywania zawodu lub 

czasowej bądź trwałej niezdolności psychologa do wykonywania 
zawodu. 



Odmowa poddania się badaniu będzie uprawniać regionalną radę 

psychologów do zawieszenia prawa wykonywania zawodu 

psychologa do czasu poddania się przez psychologa badaniu. 



Jeżeli komisja orzeknie o czasowej lub trwałej niezdolności 

psychologa do wykonywania zawodu, regionalna rada psychologów 

podejmie uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu 

psychologa lub skreśleniu z listy psychologów. 

Uzasadnione podejrzenie o niezdolności 
psychologa do wykonywania zawodu ze względu 
na stan zdrowia



Uchwała taka, jak również uchwała o zawieszeniu prawa wykonywania 

zawodu do czasu poddania się badaniu, będą zaskarżalne w trybie 

przewidzianym dla uchwał o wpisie na listę psychologów. 



Psycholog, w stosunku do którego podjęto uchwałę o zawieszeniu prawa 

wykonywania zawodu, będzie mógł wystąpić do regionalnej rady 

psychologów z wnioskiem o jej uchylenie, jeżeli ustaną przyczyny 
zawieszenia. 



W takim przypadku regionalna rada psychologów uchyli uchwałę o 

zawieszeniu prawa wykonywania zawodu, jeżeli komisja orzeknie o 

zdolności psychologa do wykonywania zawodu. 



Koszty działalności komisji ponosić będzie regionalna  izba psychologów. 



Powyższe rozwiązanie zabezpieczy interesy klientów, stwarzając przy tym 

podstawę dla fachowej oceny predyspozycji psychologa do wykonywania 
zawodu.

Skreślenie z listy psychologów następowałoby 
tylko z przyczyn określonych w ustawie, takich jak 



wniosek psychologa,



ukaranie prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek 
karny w postaci zakazu wykonywania zawodu psychologa,



ukaranie prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek 
karny w postaci pozbawienia praw publicznych,



utrata albo ograniczenie zdolności do czynności prawnych,



ukaranie prawomocnym wyrokiem sądowym skazującym na karę 

pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z 

oskarżenia publicznego,



ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu



śmierć psychologa.



W przypadkach skreślania z listy na skutek 



ukarania psychologa prawomocnym wyrokiem sądowym 

skazującym na karę pozbawienia wolności za przestępstwo 

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,



ukarania psychologa prawomocnym wyrokiem sądowym 

orzekającym środek karny w postaci pozbawienia praw 
publicznych 



lub ukarania prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym 

środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu 
psychologa 



ponowny wpis na listę psychologów będzie możliwy 

po zatarciu się skazania według przepisów Kodeksu 

postępowania karnego. 

Obowiązkowe przeszkolenie 
uzupełniające



Psycholog, który nie wykonywał zawodu przez 5 lat w okresie 

ostatnich 6 lat lub przez 5 lat od ukończenia studiów 
psychologicznych

, będzie obowiązany odbyć, na własny koszt, 

przeszkolenie uzupełniające trwające nie dłużej niż 6 miesięcy. 



Program oraz sposób i tryb przeszkolenia uzupełniającego określi 

regionalna rada psychologów, na podstawie ramowych wytycznych 

ustalonych przez Krajową Radę Psychologów. 



Powyższe rozwiązanie stanowi realizację postulatów zgłaszanych 

przez środowisko psychologów. 



Dodatkowo proponuje się wprowadzić obowiązek odbycia 

przeszkolenia uzupełniającego dla psychologa ubiegającego 

się o ponowny wpis po skreśleniu z listy psychologów

niezależnie od okresu, w którym psycholog  nie wykonywał zawodu. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

13

Doskonalenie zawodowe



Psycholog będzie obowiązany do doskonalenia 
zawodowego.



Doskonalenie zawodowe będzie mogło odbywać się, w 

szczególności, w następujących formach : 



studiów podyplomowych,



kursów specjalistycznych,



szkoleń specjalizacyjnych.



Zakres i tryb doskonalenia zawodowego określą 

regionalne rady psychologów, uwzględniając wytyczne w 

tym zakresie uchwalone przez Krajową Radę 

Psychologów (wytyczne te wskażą generalny kierunek i 

zakres szkoleń jednolity dla wszystkich psychologów).

Formy, w jakich może być 
wykonywany zawód psychologa :



stosunek pracy, 



stosunek służbowego,



umowa cywilnoprawna, 



spółka cywilna, jawna, partnerska



indywidualna praktyka psychologiczna,



wolontariat 

Indywidualna praktyka 
psychologiczna



Wykonywanie zawodu psychologa w ramach 

indywidualnej praktyki psychologicznej nie będzie 

działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 

lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. 

U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.). 



Dla jej podjęcia wystarczające będzie złożenie wniosku o 

wpis do ewidencji działalności gospodarczej. 



Psycholog byłby zobowiązany do zawiadomienia 

regionalnej rady psychologów o podjęciu wykonywania 

zawodu i formie jego wykonywania, a także o każdej 
zmianie tych informacji. 

Zasady etyki zawodowej



Przewiduje się, że psycholog będzie obowiązany 

wykonywać zawód



zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej i 

należytą starannością, 



zgodnie z zasadami etyki zawodowej



oraz z poszanowaniem intymności i godności 

osobistej osób (klientów), którym udziela świadczeń 
psychologicznych. 



Zasady etyki zawodowej powinny być zawarte w 
Kodeksie Etyki Zawodowej, uchwalonym przez 

Krajowy Zjazd Psychologów.

Zasady etyki zawodowej



Obowiązkiem psychologa będzie udzielenie klientowi lub jego 
przedstawicielowi ustawowemu informacji o jego prawach oraz o 

planowanych działaniach i ich wynikach. 



Podjęcie i wykonywanie świadczeń psychologicznych powinno 

następować za zgodą klienta, po uprzednim poinformowaniu klienta 
lub jego przedstawiciela ustawowego o celu i zakresie planowanych 

świadczeń psychologicznych. 



W przypadku klienta częściowo lub całkowicie 

ubezwłasnowolnionego zgodę wyrażałby jego przedstawiciel 
ustawowy. 



Zgoda nie będzie wymagana w przypadku gdy obowiązek poddania 

się badaniu psychologicznemu wynika z odrębnych przepisów. 

Zasady etyki zawodowej



Ustawa wyraźnie wskaże, że przy wykonywaniu zawodu psycholog 

nie jest związany poleceniem 



co do treści diagnozy psychologicznej, opinii psychologicznej, orzeczenia 
psychologicznego 



ani co do doboru metod psychologicznych wykorzystywanych w toku 

wykonywania świadczeń psychologicznych. 



Zapewni mu to niezależność w wykonywaniu zawodu.



Prawo odmowy udzielenia świadczenia będzie przysługiwać 
psychologowi

,



jeżeli przewiduje, że w trakcie ich wykonywania może być nieobiektywny 



albo oczekiwane przez klienta świadczenie przekracza zakres jego kompetencji. 



W takich przypadkach psycholog powinien wskazać innego 

specjalistę lub instytucję, gdzie klient może uzyskać właściwe 

świadczenie.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

14

Zasady etyki zawodowej



Informację o odmowie udzielenia świadczeń 

psychologicznych psycholog będzie obowiązany 

zawrzeć w prowadzonej dokumentacji 
psychologicznej

i na życzenie klienta pisemnie 

uzasadnić.



W razie wątpliwości diagnostycznych lub 
terapeutycznych psycholog powinien 

skonsultować problem z innym specjalistą. 

Informacja o konsultacji powinna zostać 
odnotowana w prowadzonej dokumentacji.

Obowiązek zachowania tajemnicy 
zawodowej



Przewiduje

się, że psycholog będzie obowiązany do zachowania w 

tajemnicy informacji związanych z klientem uzyskanych w związku z 

wykonywaniem zawodu. Wyjątkiem w tym zakresie będą sytuacje:



gdy zachowanie tajemnicy może stanowić bezpośrednie niebezpieczeństwo dla 

życia lub zdrowia klienta lub innych osób,



zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o kliencie związanych z 

udzielanym świadczeniem psychologicznym innemu specjaliście, 



świadczenie psychologiczne zostało wykonane na zlecenie uprawnionych na 

podstawie odrębnych przepisów organów i instytucji (które to podmioty 

psycholog jest obowiązany poinformować o udzielonym świadczeniu 
psychologicznym). 



Brak obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej dotyczyć powinien również 

przypadków gdy tak stanowią odrębne przepisy .



Psycholog jest związany tajemnicą zawodową także po śmierci klienta. 



Zgoda klienta nie jest przesłanką zwolnienia z tajemnicy zawodowej 
psychologa. 

Zasady etyki zawodowej



W celu przejrzystości czynności podejmowanych przez psychologa 
zostanie wprowadzony 

obowiązek prowadzenia indywidualnej 

dokumentacji psychologicznej klienta

, złożonej  z dokumentów        

psychologicznych, którą powinien on przechowywać przez okres 5 
lat.



Po upływie tego okresu dokumentacja psychologiczna podlegałaby 

zniszczeniu w sposób uniemożliwiający identyfikację klienta, którego 

dotyczyła. 



Minister właściwy do spraw pracy, mając na względzie potrzebę 

ochrony danych osobowych klienta  po zasięgnięciu opinii Krajowej 

Rady Psychologów powinien, w drodze rozporządzenia, określić



zakres, 



sposób prowadzenia 



i przechowywania tej dokumentacji,

Ustawa o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym 

psychologów tworzy samorządową 

formę nadzoru nad wykonywaniem 
zawodu psychologa w postaci :



Regionalnych Izb Psychologów 



i Krajowej Izby Psychologów. 

Samorząd zawodowy psychologów



Krajową Izbę Psychologów tworzą 
psychologowie  zamieszkali na terenie 
kraju.



Regionalne izby psychologów tworzą 
psychologowie zamieszkali na terenie 
danego województwa. 

Samorząd zawodowy psychologów



Ustawa wprowadza obowiązkową 
przynależność do samorządu. 



Samorząd 



będzie niezależny w wykonywaniu swych  

zadań 



i podlegać będzie tylko przepisom prawa. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

15

Działalność samorządu będzie 
finansowana



ze składek członków samorządu;



z działalności gospodarczej;



z innych źródeł, w szczególności z 
zapisów, darowizn, dotacji.

Zadania samorządu zawodowego 
psychologów



sprawowanie pieczy nad należytym i 
sumiennym wykonywaniem zawodu 
psychologa w celu ochronny praw klientów 
korzystających z usług psychologa. 



ochrona praw zawodowych psychologów i 
reprezentowanie osób wykonujących 
zawód psychologa

Zadania samorządu zawodowego 
psychologów



Przygotowanie psychologów do należytego 
wykonywania zawodu poprzez 



doskonalenie zawodowe psychologów 



i współpracę ze szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-

rozwojowymi oraz innymi samorządami zawodowymi, 

organizacjami społecznymi, w tym związkami zawodowymi i 

organizacjami pozarządowymi.



Ustanowienie Kodeksu Etyki Zawodowej i dbanie o 
jego przestrzeganie, 



Prowadzenia postępowania w przedmiocie 

odpowiedzialności zawodowej psychologów. 

Zadania samorządu zawodowego 
psychologów



Przyznawanie prawa wykonywania zawodu

(prowadzenia list psychologów)  



Uczestniczenie w procesie uznawania kwalifikacji 

zawodowych podmiotów zagranicznych pragnących 

wykonywać ten zawód na terytorium Rzeczypospolitej 
Polskiej. 



Sprawowanie zarządu majątkiem samorządu :



pochodzącym ze składek członków samorządu, 



z działalności gospodarczej l



lub z innych źródeł, w szczególności z zapisów, darowizn, 
dotacji.

Zakaz dyskryminacji związanej z 
członkostwem w samorządzie



W związku z koniecznością dokonania transpozycji następujących 
dyrektyw:



dyrektywy Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej 

w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie 
rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180 z 19.07.2000,  str. 22; Dz. Urz. 
UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 20, t.1 str. 23),



dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej 

ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i 
pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000,  str. 16; Dz. Urz. UE Polskie 
wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 4 str. 79),



dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/54/WE  z dnia 5 lipca 

2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz 

równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i 
pracy (wersja przeredagowana) (Dz. Urz. UE L 204 z 26.07.2006, str. 
23),



przewiduje się wprowadzenie zakazu dyskryminacji – zarówno 

bezpośredniej jak i pośredniej – związanej z członkostwem w 

samorządzie psychologów, w szczególności ze względu na płeć, rasę, 

pochodzenie etniczne, narodowość, religię lub przekonania, 

niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

Nadzór nad samorządem 
zawodowym psychologów



Nadzór nad samorządem zawodowym 

psychologów będzie sprawowany przez ministra 

właściwego do spraw pracy w zakresie i na 

zasadach określonych w ustawie.



Organy samorządu psychologów działające na 

szczeblu krajowym będą obowiązane do 

przesłania ministrowi właściwemu do spraw 

pracy odpisu każdej uchwały w terminie 21 dni 

od dnia jej podjęcia.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

16

Organami samorządu są :

Na szczeblu krajowym :



Krajowy Zjazd Psychologów;



Krajowa Rada Psychologów;



Krajowa Komisja Rewizyjna;



Krajowa Komisja Odpowiedzialności Zawodowej;



Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej;

Na szczeblu regionalnym :



regionalny zjazd psychologów;



regionalna rada psychologów;



regionalna komisja rewizyjna;



regionalna komisja odpowiedzialności zawodowej;



regionalny rzecznik odpowiedzialności zawodowej.

Samorząd zawodowy psychologów



Zgodnie z propozycją środowiska psychologów, 
osobowość prawna będzie przysługiwać tylko 
Krajowej Izbie Psychologów. 



Wybory członków organów samorządu 
zawodowego psychologów odbywać się będą 



w głosowaniu tajnym, 



zwykłą większością głosów. 

Prawa wyborcze



Czynne prawo wyborcze będzie przysługiwać wszystkim 
psychologom.



Przewiduje się dwa ograniczenia prawa biernego : 



w stosunku do osób prowadzących postępowanie dotyczące 

odpowiedzialności zawodowej, tak aby prawo to przysługiwało 

psychologom posiadającym co najmniej 7-letni staż pracy w 
zawodzie. 



W stosunku do psychologów odbywających 12 miesięczny staż 
po uzyskaniu dyplomu mgr psychologii (bierne prawo wyborcze 

będzie przysługiwało psychologowi po stażu)



Kadencja organów samorządu będzie 
4 - letnia



Tej samej funkcji nie można będzie pełnić 
dłużej niż przez 2 następujące po sobie 
kadencje. 

Mandat członka organu samorządu będzie 
wygasał przed upływem kadencji tego organu z 
chwilą :



śmierci, 



zrzeczenia się mandatu, 



zawieszenia w prawie wykonywania zawodu psychologa,



ukarania prawomocnym orzeczeniem komisji odpowiedzialności 
zawodowej,



ukarania prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek karny w 
postaci zakazu wykonywania zawodu psychologa,



odwołania przez organ, który dokonał wyboru,



ukarania prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek karny w 
postaci pozbawienia praw publicznych,



utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych,



prawomocnego wyroku sądowego skazującego na karę pozbawienia 

wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,



ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu.

Krajowy Zjazd Psychologów



Najwyższą władzą samorządu jest Krajowy Zjazd Psychologów



W Krajowym Zjeździe Psychologów biorą udział 



delegaci wybrani przez regionalne zjazdy psychologów 



oraz, z głosem doradczym, członkowie ustępującej Krajowej Rady 

Psychologów, Przewodniczący Krajowej Komisji Odpowiedzialności 

Zawodowej, Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej, 

Przewodniczący Krajowej Komisji Rewizyjnej. 



Zasady przeprowadzania wyborów delegatów na Krajowy Zjazd 

Psychologów oraz liczbę tych delegatów z poszczególnych 

regionalnych izb psychologów określa Krajowa Rada Psychologów. 



Krajowy Zjazd Psychologów zwołuje Krajowa Rada Psychologów co 
cztery lata.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

17

Do zadań Krajowego Zjazdu 
Psychologów należy :



określenie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu, liczby 

członków tych organów, trybu ich odwoływania  oraz zasad podejmowania uchwał 
przez te organy; 



uchwalanie  wytycznych działania samorządu i jego organów; 



wybór władz samorządu na szczeblu krajowym



Przewodniczącego Krajowej Rady Psychologów, Krajowego Rzecznika 

Odpowiedzialności Zawodowej i jego zastępców oraz członków:



Krajowej Rady Psychologów,



Krajowej Komisji Rewizyjnej,



Krajowej Komisji Odpowiedzialności Zawodowej;



udzielanie absolutorium  Krajowej Radzie Psychologów;



rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Krajowej Komisji Rewizyjnej, Krajowej 

Komisji Odpowiedzialności Zawodowej oraz Krajowego Rzecznika Odpowiedzialności 
Zawodowej;



uchwalanie podstawowych zasad gospodarki finansowej samorządu;



uchwalenie Kodeksu Etyki Zawodowej.

Krajowa Rada Psychologów



Krajową Radę Psychologów stanowią 



przewodniczący i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Psychologów



oraz członkowie wybrani bezpośrednio przez regionalne zjazdy 

psychologów, po jednym z każdej regionalnej izby psychologów.



Krajowa Rada Psychologów zbiera się nie rzadziej niż raz na 

kwartał.



Krajowa Rada Psychologów wybiera spośród swoich członków 
prezydium,

w skład którego wchodzą obok przewodniczącego, o 

którym mowa w ust.1,  wiceprzewodniczący, sekretarz, skarbnik i 3 

członków.



Prezydium Krajowej Rady Psychologów jest jej organem 

wykonawczym i jest odpowiedzialne za swą działalność przed 

Krajową Radą Psychologów.

Zadania Krajowej Rady 
Psychologów



Krajowa  Rada Psychologów  kieruje działalnością  Krajowej Izby Psychologów w okresie pomiędzy 

Krajowymi Zjazdami Psychologów, a w szczególności:



realizuje  uchwały Krajowego Zjazdu Psychologów;



sprawuje nadzór nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu psychologa;



reprezentuje  i chroni interesy zawodowe członków samorządu zawodowego psychologów;



uznaje kwalifikacje zawodowe psychologa na jego wniosek 



określa zasady i warunki doskonalenia zawodowego;



określa ramowe zasady  przeszkolenia uzupełniającego;



określa ramowy program wdrożenia zawodowego; tj. stażu podyplomowego



upowszechnia  zasady  etyki zawodowej  oraz dba  o ich przestrzeganie;



określa zasady działalności samorządu i jego organów, a także  określa zasady prowadzenia list 

psychologów;



uchwala budżet  Krajowej Rady Psychologów i przyjmuje  na wniosek Krajowej  Komisji Rewizyjnej 
sprawozdania  z jego  wykonywania  przez  prezydium;



rozpatruje odwołania od uchwał regionalnych rad psychologów;



określa wysokość składki członkowskiej i zasady  jej podziału oraz wysokość opłat związanych 

z wpisem  na listę psychologów i zasady ustalania wysokości wynagrodzenia opiekuna;



prowadzi działalność  informacyjną i wydaje Biuletyn  Krajowej Rady Psychologów;



składa kadencyjne sprawozdanie Krajowemu  Zjazdowi  Psychologów  ze swej działalności.

Krajowa Komisja Rewizyjna



kontroluje działalność finansową i gospodarczą 

Krajowej Rady Psychologów; 



przedstawia sprawozdania z działalności 

kontrolnej Krajowemu Zjazdowi Psychologów;



sprawuje nadzór nad działalnością regionalnych 
komisji rewizyjnych; 



występuje na Krajowym Zjeździe Psychologów z 
wnioskiem o udzielenie absolutorium Krajowej 

Radzie Psychologów.  

Krajowa Komisja 
Odpowiedzialności Zawodowej:



rozpatruje odwołania od orzeczeń regionalnych 

komisji odpowiedzialności zawodowej;



corocznie przedstawia Krajowej Radzie Psychologów 

informację o swojej działalności;



składa Krajowemu Zjazdowi Psychologów kadencyjne 

sprawozdanie z działalności. 

Krajowa Komisja Odpowiedzialności Zawodowej orzeka 

w składzie  pięcioosobowym.

Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności 
Zawodowej :



prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach 

odpowiedzialności zawodowej psychologów;



sprawuje nadzór nad działalnością regionalnych rzeczników 

odpowiedzialności zawodowej;



sprawuje funkcję oskarżyciela przed Krajową Komisją 

Odpowiedzialności Zawodowej;



rozstrzyga spory o właściwość pomiędzy regionalnymi rzecznikami 

odpowiedzialności zawodowej;  



corocznie przedstawia Krajowej Radzie Psychologów informację o 

swojej działalności; 



składa Krajowemu Zjazdowi Psychologów kadencyjne 

sprawozdanie z działalności.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

18

Regionalny Zjazd Psychologów



W regionalnym zjeździe psychologów uczestniczą wszyscy 

psychologowie należący do danej regionalnej izby psychologów.



Jeżeli liczba członków regionalnej izby psychologów przekracza 300 osób, 

regionalny zjazd psychologów stanowią delegaci wybrani na zebraniach 

zwołanych dla poszczególnych rejonów objętych działalnością danej izby.



Regionalna rada psychologów ustala podział regionalnej izby psychologów 

na rejony wyborcze oraz liczbę delegatów wybieranych w tych rejonach na 
okres kadencji.  



Regionalny zjazd psychologów zwołuje regionalna rada psychologów nie 

rzadziej niż dwa razy w okresie kadencji. 



Zjazd odbywający się co cztery lata jest zjazdem sprawozdawczo-

wyborczym i uczestniczą w nim także, z głosem doradczym, nie będący 

delegatami członkowie ustępujących organów izby.

Struktura samorządu zawodowego



Regionalne Zjazdy Psychologów wybierają 

przewodniczącego i członków Regionalnych Rad 

Psychologów.



Przynależność do regionalnej Izby Psychologicznej 
jest obligatoryjna

(osoby, które chcą wykonywać 

zawód psychologa muszą zostać wpisane na listę 

prowadzoną przez regionalną Izbę Psychologiczną, na 

obszarze której mieszkają).



Działalność Izb Psychologicznych jest finansowana ze 

składek ich członków (trzeba będzie płacić składki).

Do zadań regionalnego zjazdu psychologów 
należy :



wybór władz regionalnej izby psychologów :



przewodniczącego regionalnej rady psychologów i jej członków 



regionalnego rzecznika odpowiedzialności zawodowej  i regionalnej komisji 

odpowiedzialności zawodowej



regionalnej komisji rewizyjnej;



podejmowanie uchwał w sprawach objętych zakresem działania izby;



ustalanie zasad gospodarki finansowej regionalnej izby psychologów oraz 

uchwalanie jej  budżetu;



rozpatrywanie i zatwierdzenie kadencyjnych sprawozdań regionalnej rady 

psychologów, regionalnej komisji rewizyjnej, regionalnej komisji 

odpowiedzialności zawodowej oraz regionalnego rzecznika 

odpowiedzialności zawodowej;



udzielanie absolutorium regionalnej radzie psychologów;



wybór delegatów na Krajowy Zjazd Psychologów;



wybór członka Krajowej Rady Psychologów.

Regionalna Izba Psychologów :

Działalnością Regionalnej Izby 

Psychologów  między zjazdami 
kieruje Regionalna Rada 

Psychologów

Zadania regionalnej rady 
psychologów :



kieruje działalnością regionalnej izby psychologów w okresie między regionalnymi 

zjazdami psychologów, a w szczególności: 



sprawuje nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa przez członków 

regionalnej izby psychologów; 



upowszechnia zasady etyki zawodowej oraz dba o ich przestrzeganie;



reprezentuje interesy zawodowe członków regionalnej izby psychologów; 



tworzy i prowadzi listy psychologów;



organizuje doskonalenie zawodowe psychologów;



wyznacza opiekunów stażu podyplomowego



określa program i zasady przeszkolenia uzupełniającego;



wykonuje uchwały regionalnego zjazdu psychologów i Krajowego Zjazdu 

Psychologów;



wykonuje zadania zlecone przez Krajową Radę Psychologów;



składa regionalnemu zjazdowi psychologów kadencyjne sprawozdania z działalności; 



zbiera składki członkowskie i prowadzi ich ewidencję; 



zarządza majątkiem i działalnością gospodarczą regionalnej izby psychologów.

Zadania regionalnej komisji rewizyjnej 

: 



kontroluje działalność finansową i gospodarczą 
regionalnej rady psychologów;



przedstawia sprawozdania z działalności 
kontrolnej regionalnemu zjazdowi psychologów;



występuje z wnioskiem o udzielenie 
absolutorium regionalnej radzie psychologów.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

19

Regionalna komisja 
odpowiedzialności zawodowej :



rozpatruje sprawy z zakresu odpowiedzialności 
zawodowej członków regionalnej izby 
psychologów ;



składa regionalnemu zjazdowi psychologów 
kadencyjne sprawozdania z działalności.

Regionalna komisja odpowiedzialności 
zawodowej 

orzeka w składzie trzyosobowym.

Regionalny rzecznik odpowiedzialności 
zawodowej



prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach 

odpowiedzialności zawodowej psychologów 

będących członkami regionalnej izby psychologów; 



sprawuje funkcję oskarżyciela przed regionalną 

komisją odpowiedzialności zawodowej;



corocznie przedstawia regionalnej radzie psychologów 

informację o swojej działalności;



składa regionalnemu zjazdowi psychologów  kadencyjne 

sprawozdania z działalności.

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Członkowie samorządu zawodowego psychologów będą 

podlegać odpowiedzialności zawodowej 



za zawinione naruszenie obowiązków zawodowych 



oraz czyny sprzeczne z zasadami etyki określonymi w Kodeksie 
Etyki Zawodowej. 



Ustawa wprowadza model odpowiedzialności 

zawodowej psychologów 



oparty na dwuinstancyjnym postępowaniu przed organami 

samorządu zawodowego psychologów 



z możliwością złożenia środka zaskarżenia do sądu 

powszechnego (sądu apelacyjnego). 

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Organami samorządu zawodowego psychologów 

odpowiedzialnymi za przeprowadzanie postępowania 

dotyczącego odpowiedzialności zawodowej 

psychologów będą : 



na szczeblu krajowym  -

Krajowa Komisja Odpowiedzialności 

Zawodowej i Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności 
Zawodowej,



na szczeblu regionalnym  - regionalna komisja 

odpowiedzialności zawodowej i regionalny rzecznik 

odpowiedzialności zawodowej. 



W organach przeprowadzających to postępowanie będą 

zasiadać osoby posiadające co najmniej 7-letni staż 
pracy w zawodzie psychologa. 

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Postępowanie dotyczące odpowiedzialności zawodowej 

psychologów



będzie wszczynane z urzędu przez uprawnione organy samorządu zawodowego 

psychologów. 



dopuszczona jest także możliwość wszczęcia takiego postępowania na wniosek 
pokrzywdzonego podmiotu. 



W przypadku śmierci pokrzywdzonego do złożenia wniosku będą uprawnione 

osoby najbliższe, tzn. małżonek, rodzeństwo, wstępni 

i zstępni pokrzywdzonego. 



Postępowanie dotyczące odpowiedzialności zawodowej 

psychologów



będzie oparte na zasadzie jawności postępowania, 



ale przewidziano także możliwość wyłączenia jawności postępowania w 

przypadku gdy właściwa komisja odpowiedzialności zawodowej uzna, że może 

zostać naruszona tajemnica zawodowa psychologa lub ważny interes 
pokrzywdzonego. 

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów

Ustawa wprowadza następujący katalog kar:



upomnienie,



nagana z ostrzeżeniem,



zawieszenie w prawie wykonywania zawodu 
psychologa na okres od trzech do dwunastu 

miesięcy,



kara pieniężna w wysokości nie niższej niż połowa 

minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na 

podstawie odrębnych przepisów i nie wyższej niż 

pięciokrotności tego wynagrodzenia



skreślenie z listy psychologów czyli odebranie prawa 
do wykonywania zawodu  

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

20

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Pozostawiono obowiązek skreślenia z listy 

psychologów w przypadku wyroku 

skazującego sądu powszechnego. 



Ponowny wpis  na listę psychologów  

będzie możliwy po zatarciu się skazania 
zgodnie z przepisami kodeksu karnego. 

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów

Postępowania dotyczącego 
odpowiedzialności zawodowej nie będzie 
się wszczynać, a wszczęte umarzać, 



gdy upłynęły trzy lata od popełnienia czynu 



lub zachodzi okoliczność, która według art. 

17 

§ 1 Kodeksu postępowania karnego 

wyłącza odpowiedzialność karną.  

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej 

psychologów będzie poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym.



Postępowanie wyjaśniające będzie polegać na zebraniu 

niezbędnych informacji od wszystkich zainteresowanych. 



Prowadzi je regionalny rzecznik odpowiedzialności zawodowej. 



W zależności od wyniku postępowania  wyjaśniającego regionalny 

rzecznik odpowiedzialności zawodowej kieruje do regionalnej 

komisji odpowiedzialności zawodowej wniosek o ukaranie 
psychologa. 



Złożenie wniosku o ukaranie przez regionalnego rzecznika 

odpowiedzialności zawodowej jest równoznaczne z wszczęciem 

postępowania dotyczącego odpowiedzialności zawodowej 
psychologa. 



W przypadku odmowy skierowania przez regionalnego rzecznika 

odpowiedzialności zawodowej wniosku o ukaranie, przyznano 

pokrzywdzonemu prawo do złożenia odwołania do Krajowego 

Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej.

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Stronami postępowania dotyczącego odpowiedzialności 

zawodowej będą :



rzecznik odpowiedzialności zawodowej,



obwiniony,



pokrzywdzony

.



Pokrzywdzony będzie mógł ustanowić nie więcej niż 

dwóch pełnomocników spośród psychologów, 

adwokatów lub radców prawnych. 



Obwiniony mógłby ustanowić nie więcej niż dwóch 

obrońców spośród psychologów, adwokatów lub radców 
prawnych.

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Przewiduje się przyznanie komisji 

odpowiedzialności zawodowej prawa do 

podjęcia decyzji o zawieszeniu w prawie 
wykonywania zawodu psychologa na czas 

trwania takiego postępowania.



W postępowaniu przed komisją 

odpowiedzialności zawodowej w zakresie 
nieuregulowanym przepisami projektowanej 

ustawy, odpowiednie zastosowanie będą miały 
przepisy Kodeksu karnego. 

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



Postępowanie dotyczące odpowiedzialności 

zawodowej będzie się kończyć wydaniem przez 

komisję odpowiedzialności zawodowej 
stosownego orzeczenia. 



Orzeczenie

to powinno zawierać oznaczenie 

komisji, jej skład, datę i miejsce jego wydania, 

oznaczenie stron postępowania, rozstrzygnięcie 
komisji, pouczenie o terminie i trybie wniesienia 

odwołania oraz uzasadnienie. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

21

Odpowiedzialność zawodowa 
psychologów



W razie ukarania 

koszty postępowania ponosi 

obwiniony. 



W pozostałych przypadkach 



koszty postępowania wyjaśniającego i postępowania 

przed regionalną komisją odpowiedzialności 

zawodowej pokrywa właściwa regionalna izba 

psychologów, 



a koszty postępowania przed Krajową Komisją 

Odpowiedzialności Zawodowej - Krajowa Izba 

Psychologów.

To jest projekt, 

a jak jest obecnie ?

Stan prawny na dzień dzisiejszy.



Obowiązuje Ustawa o zawodzie 
psychologa z 8 czerwca 2001 r.



Nowelizacja przygotowana przez 
Ministerstwo Pracy jest na razie tylko 
projektem.



Projekt ten jest opracowywany zgodnie z 
przedstawionymi wyżej założeniami

Aktualny stan prawny



„Ustawa o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym  psychologów” z 
8 czerwca 2001 r. (Dz. U. z 2001 Nr 73 

poz. 763 z późn. zm.) weszła w życie i 

obowiązuje od 1 stycznia 2006 r. 



Można i trzeba się na nią powoływać we 

wszystkich sprawach regulujących zasady 
wykonywania zawodu psychologa (np. 
zawieranie kontraktu, informacja zwrotna o 
wynikach, tajemnica zawodowa)

Aktualny stan prawny



Ustawa obowiązuje, ale nie ma 

samorządu zawodowego psychologów.



Brak organów samorządu powoduje, ze 
faktyczne prawo wykonywania zawodu 

psychologa mają wszyscy, którzy 

posiadają dyplom magistra 
psychologii

, ale nie mogą uzyskać 

formalnego potwierdzenia.

Aktualny stan prawny



Pracodawcy nie mogą żądać dokumentu 
potwierdzającego prawo do wykonywania 
zawodu. 



Także przy rejestracji działalności 
gospodarczej urzędnicy nie mogą 
domagać się takiego dokumentu.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

22

Aktualny stan prawny



Nie obowiązuje staż zawodowy 

absolwentów psychologii, ponieważ nie 

ma przepisów wykonawczych do ustawy, 

do podjęcia pracy wystarcza dyplom mgr 
psychologii



Nie obowiązują przepisy dotyczące 
przerwy w w wykonywaniu zawodu (5 lat) 

z powodu braku samorządu

Wykładnia Ministerstwa Pracy odnośnie 
Ustawy o zawodzie psychologa

Zarząd Główny PTP informuje, iż w dniu 
11 sierpnia 2006 r.

dr Małgorzata 

Toeplitz-

Winiewska, Przewodnicząca PTP 

-

wiceprzewodnicząca Komitetu 

Organizacyjnego Izb Psychologów -
otrzymała od Anny Kalaty, Minister Pracy i 
Polityki Społecznej, pismo znak DDP-IV-
041-209-HL/O6 L.dz. 3112/06
następującej treści :

Wykładnia Ministerstwa Pracy przesłana do 
ZG PTP odnośnie Ustawy o zawodzie 
psychologa

W związku z Pani pismem w sprawie wykładni odnośnie 

stosowania ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie 

psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, 

uprzejmie informuję, iż nadal aktualne jest dotychczasowe 
stanowisko MPiPS we wspomnianej sprawie tj. do czasu 

utworzenia organów samorządu zawodowego psychologów 

oraz stworzenia możliwości odbycia stażu zawodowego 

psychologów, świadczenie usług psychologicznych odbywa 

się na zasadach obowiązujących przed wejściem w życie ww. 
ustawy.

Minister Pracy

i Polityki Społecznej
/-/ Anna Kalata

Powyższa wykładnia Ministra Pracy i 
Polityki Społecznej odnośnie Ustawy o 
zawodzie psychologa może być 
udostępniane przez Zarząd Główny PTP
w formie faksu

osobom potrzebującym 

wyjaśnienia wątpliwości dotyczących ich 
zatrudnienia

Pisma kierowane przez PTP do podsekretarza stanu 
MPiPS

Radosława Mleczko w sprawie tymczasowego 

uregulowania prawa wykonywania zawodu psychologa



Pismo  PTP z dn. 22 lutego 2010 r.



zawierające prośbę o powtórzenie interpretacji prawa 
wykonywania zawodu psychologa z 2006 r.



zgodnie z którą każdy psycholog legitymujący się 

dyplomem ukończenia studiów magisterskich na 
kierunku psychologia ma prawo wykonywania 
zawodu psychologa 



Pismo PTP z dn. 9 czerwca 2010 r.

zawierające ponowną prośbę o pilne, 
tymczasowe uregulowanie prawa 

wykonywania zawodu przez psychologów

Działania PTP



Podczas posiedzenia ZG PTP w dniu 16 

czerwca 2010 r. podjęto uchwałę o skierowaniu 
przez PTP pisma do Ministerstwa Zdrowia w 
sprawie nowelizacji Ustawy o NFZ



Dotyczy ona zmiany absurdalnego zapisu o 

konieczności posiadania przez pacjenta 
skierowania do psychologa 

– nie jest to 

zapisane wprost, ale psychologa nie ma na 

liście wśród lekarzy (?) bez skierowań.

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

23

Jakie są 

konsekwencje 

aktualnego stanu 
prawnego?

Konsekwencje aktualnego stanu 
prawnego 



Zamieszanie prawne -

ustawa obowiązuje, ale 

nie ma możliwości wykonywania jej z powodu 

braku samorządu. 



Nie ma prawa wykonywania zawodu -

może 

być dopiero po powstaniu organów krajowych 

samorządu.



Pracodawcy żądają dokumentu potwierdzającego to prawo przy 

przyjmowaniu do pracy, także przy dodatkowych uprawnieniach 
-

do badań psychologicznych kierowców, detektywów, sędziów, 

itp. 



Sytuacja psychologów na rynku pracy jest bardzo trudna. 

Konsekwencje aktualnego stanu 
prawnego 



Absolwenci psychologii nie mogą podjąć stażu 
zawodowego

(zapis w ustawie), ponieważ brak 

rozporządzenia wykonawczego.



Wprowadzenie rocznej pracy pod opieką 

doświadczonego psychologa dla osób po ukończeniu 

studiów akademickich jest niezbędne jako forma 

wdrożenia do praktyki psychologicznej.



Europejski Dyplom Psychologa (EuroPsy), inicjatywa 
EFPA ( Europejska Federacja Towarzystw 

Psychologicznych), wyraźnie to przewiduje. 



Wprowadzenie tego dyplomu w krajach Unii Europejskiej 

przed wdrożeniem ustawy o zawodzie psychologa 

uniemożliwi polskim psychologom uzyskanie go. 

Konsekwencje aktualnego stanu 
prawnego



Brak możliwości wykonywania realnej pieczy nas 
wykonywaniem zawodu.



W przypadkach zawinionego złamania zasad 

wykonywania zawodu lub wykroczeń wobec zasad 

etycznych nie ma możliwości podjęcia działań 
dyscyplinarnych wobec psychologa. 



Sądownictwo koleżeńskie w stowarzyszeniach 

dotyczy wyłącznie członków. 



Do Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w 
kadencji 2007-

2009 wpłynęło 109 skarg na działania 

psychologów, z czego tylko 33 dotyczyły naszych 

członków i zostały rozpatrzone. 

Konsekwencje aktualnego stanu 
prawnego



Świadczenie usług przez osoby nie będące 
psychologami

lub posługujące się dyplomami 

szkół nie mających wymaganych akredytacji.



Odwlekanie przez ministra właściwego ds. pracy 

rozwiązania tej sytuacji spowoduje dalsze 

ograniczenie praw naszych klientów do 

kompetentnych i profesjonalnych usług 
psychologicznych. 



Sytuacja ta dotyka także psychologów utrudniając im 

swobodny wybór miejsca pracy i korzystania z 

uzyskanych dodatkowych kwalifikacji i uprawnień. 

Ustawa o zawodzie psychologa ma swoich 
przeciwników, głównie psychoterapeutów i 
kwasipsychoterapeutów



Polskie Stowarzyszenie Psychologów i Terapeutów z 

Łodzi już 30 stycznia 2006 r. złożyło do Rzecznika Praw 

Obywatelskich Janusza Kochanowskiego skargę w 

sprawie zapisów i stosowania ustawy z 8 czerwca 2001 

r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym 

psychologów



PSPiT zarzuciło tej ustawie korporacyjny charakter i 
ograniczenie praw obywatelskich



PSPiT uznało, że PTP jako inicjator ustawy uzurpuje 

sobie prawo wyłączności do reprezentowania 

środowiska psychologów polskich w rozmowach z 
MPiPS i zawiera z nim bezprawne porozumienia 



PSPiT wniosło o zaskarżenie ustawy do Trybunału 
Konstytucyjnego

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

24

Dnia 12.01.2009 Rzecznik Praw 

Obywatelskich Jan Kochanowski skierował 
do Trybunału Konstytucyjnego wniosek  o o 
stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP
m. in. art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 21 pkt. 4 
ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie 
zawodowym psychologów ( Dz. U z 2001 r. nr 
73 poz. 763, z późn. zmianami).

16 lutego 2010 roku 

Prezes Trybunału 

Konstytucyjnego Bogdan Zdziennicki 

zwrócił 

się do Polskiego Towarzystwa 

Psychologicznego z prośbą o zaopiniowanie 
wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z 
dnia 12.01.2009 r. o stwierdzenie 

niezgodności z Konstytucją RP ustawy o 

zawodzie psychologa i samorządzie 

zawodowym psychologów ( Dz. U z 2001 r. nr 

73 poz. 763, z późn. zmianami).

Opinia dla Trybunału Konstytucyjnego
Data: 22-03-2010
Temat: Ustawa o zawodzie psychologa

STANOWISKO

POLSKIEGO TOWARZYSTWA 
PSYCHOLOGICZNEGO
dotyczące wniosku Rzecznika Praw 

Obywatelskich o stwierdzenie niezgodności z 

Konstytucją RP art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 21 
pkt. 4 ustawy o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów

(Dz. U z 2001 r. nr 73 poz. 763, z późn. 
zmianami).

Zarzut niezgodności art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z 
art. 17 Konstytucji oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 
ust. 3



Zawód psychologa należy do zawodów 
zaufania publicznego



Konieczność pieczy samorządu zawodowego 

psychologów nad należytym wykonywaniem ich 

działalności zawodowej jest szczególnie ważna 
w sytuacji 

działania zawodowego 

psychologów w różnorodnych dziedzinach 

życia społecznego (zdrowie, oświata, pomoc 

społeczna, wojsko, policja, służba więzienna, 

straż graniczna, straż gminna/miejska, itp.). 

Zarzut niezgodności art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie 
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z 
art. 17 Konstytucji oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 
ust. 3



Ustawowo powołany samorząd zawodowy 

psychologów jest niewątpliwie samorządem 

zawodu zaufania publicznego, tak więc, do 

niego odnosi się art. 17 ust. 1 Konstytucji RP.



Nietrafna jest, więc interpretacja Rzecznika 
Praw Obywatelskich zawarta w uzasadnieniu w 
punkcie 5.9 

wskazująca na niezgodność 

ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie 

zawodowym psychologów z art. 17 ust. 2 
Konstytucji. 

Zarzut możliwości naruszania przez samorządy 
zawodowe istoty wolności wykonywania zawodu, 
a więc ograniczenie wolności konstytucyjnych.



Nadanie pewnym zawodom charakteru zawodów 
zaufania publicznego oznacza, w rozumieniu Konstytucji, 

ustawową dopuszczalność nakładania pewnych 

ograniczeń w zakresie konstytucyjnej wolności dostępu 
do zawodu i jego wykonywania (art. 65 ust. 1 

Konstytucji) oraz objęcie osób wykonujących takie 

zawody obowiązkiem przynależności do samorządu 
zawodowego. 



Konstytucyjnym zadaniem samorządu zawodowego jest 

piecza nad zgodnym z regułami właściwymi dla danego 
zawodu jego wykonywaniem.



Nałożenie owych ograniczeń nie następuje w celu 

stworzenia określonej grupie zawodowej przywilejów, 

lecz ma służyć interesowi publicznemu

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

25

Zarzut możliwości naruszania przez samorządy zawodowe 
istoty wolności wykonywania zawodu, 

a więc ograniczenie wolności konstytucyjnych.



Jeśli więc samorząd zawodu zaufania publicznego 

tworzony jest zgodnie z art. 17.ust. 1 oznacza to, iż 

możliwe jest ograniczenie wolności konstytucyjnych.



Podstawą konstytucyjną do wprowadzenia takich 

ograniczeń jest art. 31 ust. 3, : "Ograniczenia w 

zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i 

praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko 

wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie 

dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź 

dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, 

albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie 

mogą naruszać istoty wolności i praw".

Zarzut obowiązkowej przynależności do 
samorządu zawodowego



W sytuacji dobrowolnej przynależności do samorządu 

reprezentowanie przez niego wszystkich uprawiających 

dany zawód nie ma żadnego umocowania prawnego 



Samorząd zawodowy "stanowi część składową systemu 

władz publicznych- państwa w znaczeniu szerszym.(...) 

W tym sensie każdy samorząd jest organizacją 

przymusową i dany podmiot znajduje się "w 

samorządzie" z woli ustawodawcy, a nie wskutek aktu 

wstąpienia - do samorządu się przynależy, a nie 

pozostaje w stosunku członkostwa". (Hubert Izdebski 

Samorząd terytorialny - podstawy ustroju i działalności. 
Warszawa 2009 str. 26) 

Zarzut obowiązkowej przynależności do 
samorządu zawodowego



Wolność wykonywania zawodu, jako konstytucyjne 
prawo obywatela, zagwarantowane w art. 65 ust. 1 
Konstytucji, nie ma charakteru absolutnego

, a reguły 

jego ograniczenia określić może ustawa. 



Skoro, w interesie publicznym i dla ochrony danej 

korporacji zawodowej, samorząd ma sprawować 

kontrolę nad prawidłowością wykonywania zawodu i 

czyni to w imieniu władzy publicznej, to nie można 

się zgodzić z postulatem, aby część osób 

wykonujących zawód była poza strukturami 

samorządowymi i nie podlegała tej kontroli



Swoboda zrzeszania się zagwarantowana w art. 58 ust. 1 

Konstytucji i w Europejskiej Karcie Społecznej, 



dotyczy wolności i praw politycznych i odnosi się do 

stowarzyszeń, związków zawodowych i partii politycznych. 

Nikomu nie można nakazać przynależności do tych organizacji. 



Zasada ta nie dotyczy samorządów zawodowych, albowiem ich 

organy sprawują kontrolę nad prawidłowością wykonywania 

zawodu, którą zaleciła im władza publiczna 



Należy uznać, że wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w kwestii 

niezgodności art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie psychologa i 

samorządzie zawodowym psychologów ( Dz. U z 2001 nr 73 

poz. 763 z późn. zm.) z art. 17 Konstytucji oraz art. 58 ust. 1 w 

związku z art. 31 ust. 3 jest bezzasadny.

Zarzut niezgodności art. 21 pkt. 4 ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów w zakresie, w jakim nie 
przewidują możliwości ponownego ubiegania się o uzyskanie prawa 
wykonywania zawodu psychologa z art. 32 ust. 1 oraz art. 65 ust. 1 w zw. 
z art. 31 ust. 3 Konstytucji.



Sądownictwo dyscyplinarne sprawowane przez samorząd zawodowy jest 

jednym z ważniejszych instrumentów pieczy nad należytym wykonywaniem 
zawodu. 



Psycholog podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej w przypadku 

zawinionego, nienależytego wykonywania zawodu, a także za czyny 
sprzeczne z zasadami etyki zawodowej. 



Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów 

uchwalona została w 2001 roku, a weszła w życie 2006, natomiast do chwili 

obecnej nie jest realizowana w części dotyczącej samorządu zawodowego, 

w tym także sądownictwa dyscyplinarnego.



Zgodzić się należy z wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich, że 

ustawa o zawodzie psychologa nie przewiduje możliwości ponownego 

ubiegania się o uzyskanie prawa wykonywania zawodu i w tym 

zakresie powinna zostać znowelizowana (należy doprecyzować przepisy 

dot. ponownego wpisu na listę psychologów) 

Skutki ewentualnego uwzględnienie 

wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich



Brak obowiązku przynależności do samorządu zawodowego 

uniemożliwi samorządowi pieczę nad należytym wykonywaniem 
zawodu. 



Powstaną dwie grupy wykonujących zawód psychologa - grupa 

należąca do samorządu i grupa pozostająca poza nim. 



Tak więc, ci, którzy pozostaną poza samorządem nie będą podlegać w 

żadnej mierze oddziaływaniom i nadzorowi nad wykonywaniem przez 
nich zawodu. 



Już dzisiaj, w sytuacji braku samorządu psychologowie, nawet 

zrzeszeni w stowarzyszeniu, w momencie pojawienia się skargi na 

ich profesjonalne działania wypisują się, by uniknąć konfrontacji z 

wymogami zawodowymi i etycznymi oraz uniknąć wszelkiej kontroli 

swoich działań zawodowych. 

III Konferencja Psychologów Klinicznych  „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”

Kraków, 18.06.2010r.

26

Skutki ewentualnego uwzględnienie 
wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich



Konsekwencją uwzględnienia wniosku Rzecznika Praw 

Obywatelskich, a więc utratą przez samorząd zawodowy 

pieczy nad jakością usług psychologicznych oraz 

możliwością reprezentowania zawodu będzie 



obniżenie standardów zawodowych, 



stworzenie stanu zagrożenia dla klientów psychologów, 

(ponieważ działalność psychologów pozostanie poza wszelką 

kontrolą), 



stworzenie możliwości świadczenia usług przez osoby, które nie 

posiadają wykształcenia psychologicznego. 

Trwające w MPiPS prace nad nową wersją 
Ustawy o zawodzie psychologa i 
samorządzie zawodowym psychologów 
potwierdzają jej zgodność z Konstytucją i 
bezzasadność zarzutów Rzecznika Praw 
Obywatelskich.

Dziękuję 

za uwagę 

Beata Trojan