Ekologia i ochrona środowiska wykład 28 październik 2013 
 
Ochrona przyrody- Ochrona różnorodności biologicznej  
 
Celem ochrony przyrody w Polsce jest: 
-zachowanie różnorodności biologicznej  
-zachowanie dziedzictwa geologicznego 
-zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i stabilności ekosystemów 
-kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody 
- przywracanie do stanu właściwego zasobów i składników przyrody 
 
Cele ochrony przyrody  
"Zachowanie właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników przyrody, w 
szczególności dziko występujących roślin i zwierząt oraz kompleksów przyrodniczych i 
ekosystemów" wg. Ustawa o Ochronie Przyrody z 16 października 1991r  
 
Ochrona przyrody - motywy podejmowania działań 
- zachowanie walorów estetycznych - potrzeby społeczne 
- ilościowe ograniczenia zasobów przyrody - potrzeby gospodarcze np. Zaopatrzenie w 
wodę, surowce energetyczne itp. 
- zachowanie wartości użytkowej zasobów przyrody - turystyka, rekreacja, 
przyrodolecznictwo itp. 
- zachowanie wartości pozauzytkowej (gatunki dziko żyjące cele naukowo badawcze 
- obniżenie kosztów związanych z zaspokajaniem potrzeb społecznych ( gospodarka 
wodno-ściekowa, koszty wypoczynku, przeciwdziałanie zagrożeniom zdrowia i życia)  
 
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r o ochronie przyrody  
Dz.U. 2009 nr 151 poz.1220 - tekst ujednolicony  
 
Ochrona przyrody  
Bolesław Chrobry zakazał zabijania bobrów i wyznaczył do pilnowania ich żeremi 
strażników zwanych Bobrownikami, uważał również ze należy chronić lasy jako ostoję 
zwierząt.  
 
Kazimierz Wielki zakazał niszczenia pszczelich baroi przez wycinanie drzew bartnych, 
nakazał również chronić lasy przed pożarem.  
Praca barwników w lesie, wspinaczka po drzewach była uciążliwa. Bratnich zaczęli ścinać 
drzewa barwne i odcinki pnia tam gdzie mieszkały pszczoły. 
 
Władysław Jagiełło wydał zakaz wyrębu ciosów karał za kradzieże drewna i polowanie od 
wiosny do jesieni na jelenie, dzikie konie, lury , niedźwiedzie i losie.  
Cel? - przywilej polowania i innej aktywności gospodarowania dla panujących. 
 
Cis odgrywał ważna role w mitologii i wierzeniach ludowych. U Celtów był drzewem 
świętym, dla germanów symbolem wieczności dlatego prawdopodobnie jest często 
sądzony na cmentarzach. 
Przez Polskę przebiega wschodnia granica występowania cisa. Na stanowiskach 
naturalnych występuje dziko. 
Cis pospolity jest obecnie gatunkiem rzadkim. 
 
Statuty litewskie z lat 1529,1566,1588 wprowadzały ochronę drzew bartnych, gniazd 
sokolich o żeremi bobrowych. 
 

W miarę rozwoju rolnictwa powierzchnia puszczy kurczyły się, a wraz z nią środowisko 
życia TURA. Tury zniknęły najpierw z Europy Zachodniej około X w z Francji. 
1919 powstanie Tymczasowej Państwowej Komisji Ochrony Przyrody 
1925 przekształcenie TPKOP w Państwowa Rade Ochrony Przyrody istniejąca do dzisiaj 
1927 wydanie książki "Prawo Ochrony Przyrody"  autor Jan Gwelbert Pawlokowki 
 
"Ochrona przyrody zaczyna się tam, gdzie chronimy tereny i obiekty przyrodnicze 
niezależnie od woli właściciela albo użytkownika, albo, nawet wbrew jego woli. 
 
10 marzec 1934 przyjęcie pierwszej polskiej ustawy o ochronie przyrody  
1937 ostry kryzys spowodowany przez forsowanie, wbrew stanowisku działaczy ochrony 
przyrody, budowy kolejki linowej na  
Kasprowy Wierch  w Tatrach  
Obchody 75 lecia polskich kolei linowych oraz kolei linowej na Kasprowym Wierch  
Rok 1936 wpisał się w historię Zakopanego powstaniem kolei linowej na KW. 
 
Ochrona przyrody w PRL 
7 kwietnia 1949 uchwalenie nowej ustawy o ochronie przyrody. 
1976 r. Nowelizuje konstytucję PRL z roku 1952 
Wprowadzenie nowych przepisów. 
Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia ochronę i racjonalne kształtowanie środowiska 
naturalnego, stanowiącego dobra ogólnonarodowe. 
 
1980 uchwalenie ustawy "o ochronie i kształtowaniu środowiska. 
Ustawodawca nie przyjął terminologii konstytucyjnej i nie określał środowiska mianem 
naturalnego. 
Podkreślano, ze środowiskiem jest ogół elementów przyrodniczych a nie no. Dzieł rak 
ludzkich o charakterze trwałym. 
Rok 1991 od ochrony przyrody do polityki ekologicznej. 
Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 definicje do. Egzaminu  
 
Środowisko przyrodnicze krajobraz wraz z otworami przyrody nieożywionej oraz 
naturalnymi i przekształconymi siedliskami 
 
Siedlisko przyrodnicze 
Różnorodność biologiczna 
 
Formami ochrony przyrody są: 
-Parki Narodowe 
rezerwaty przyrody 
Parki Krajobrazowe 
Obszary chronionego krajobrazu 
Obszary natural 2000 
Pomniki przyrody 
Stanowiska dokumentacyjne 
Użytki ekologiczne  
Zespoły przyrodniczo-Krajobrazowe 
Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów  
 
Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagrożonych 
składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego wdrożony od 1992r. W 
sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich 
państw członkowskich UE. 

 
Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagrożonych  wyginięciem 
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy, ale tez typowym, 
wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych 
dla 9 regionów biogeograficznych tj. Alpejski, atlantycki, borealnego, kontynentalnego, 
panionskiego, śródziemnomorski, stepowy,  
Podstaw prawna tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady z dnia 2 kwietnia 1979 
w sprawie ochrony dzikich ptaków. 
Polska zobowiązała się do wyznaczenia na swoim terytorium sieci Natura 2000. 
W skład wchodzi: 
Obszary specjalnej ochrony ptaków OSO 
Typy siedlisk przyrodniczych  
Gatunki zwierząt  
Gatunki roślin  
 
 
www.natura2000.org.pl 
www.geoportal.gov.pl 
 
 
Najczęściej zwiedzanie parki w 2012 roku zadanie  
 
 
Rezerwat biosfery to chronione tereny lądowe, nadrzeczne i wodne, stanowiące światowa 
sieć połączona międzynarodowym zrozumieniem celów, standardów i wymiana informacji 
naukowej. 
Sieć rezerwatów biosfery zawiera przykłady ekosystemów reprezentujących biomy świata 
W czerwcu 2010 było 564 rezerwatów biosfery. 
Każdy rezerwat winien Zawierać: 
Reprezentatywne przykłady biomów na danym terenie 
Unikanie zespołu roślin i zwierząt lub tereny szczególnie cenne ze wzg. Przyrodniczych  
Przykłady harmonijnego krajobrazu utworzonego przez tradycyjny sposób  
Musi mieć zapewniona odpowiednia długoterminowa ochronę prawna 
 
Rezerwat biosfery w Polsce 
Rezerwat biosfery Babia Góra  
Białowieski Rezerwat Biosfery 
Rezerwat biosfery Jezioro  
 
Międzynarodowy rezerwat biosfery Karpsty Wschodnie 
-bieszczadzki pn 
-cisniensko- wetlinski PK 
- PK Doliny Sanu