Jak rozliczać i ewidencjonować zasiłek chorobowy?
Pracownik spółki przebywał na pięciodniowym zwolnieniu lekarskim. Jak prawidłowo ustalić i zaksięgować naliczenie i wypłatę zasiłku
chorobowego ze środków ZUS wypłacanego przez firmę?
RADA
Spółka powinna najpierw wyliczyć wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego oraz ustalić, jaki procent wynagrodzenia
przysługuje pracownikowi za poszczególne dni zwolnienia. Zasiłek chorobowy wypłacany jest za kaŜdy dzień zwolnienia lekarskiego w wysokości
70%, 80% lub 100% wynagrodzenia. W razie nieterminowego dostarczenia zwolnienia lekarskiego zasiłek obniŜa się o 25%, a w wyjątkowych
przypadkach zasiłek nie przysługuje, mimo Ŝe pracownik był niezdolny do pracy i przedstawił zwolnienie lekarskie w terminie. Algorytm naliczenia
zasiłku za poszczególne dni jest następujący: podstawę wymiaru zasiłku naleŜy przemnoŜyć przez wskaźnik przysługującego wynagrodzenia, a
następnie uzyskany wynik podzielić przez 30. Zasiłki za poszczególne dni ulegają zsumowaniu.
UZASADNIENIE
Pytanie postawione przez Czytelnika jest sformułowane bardzo ogólnie, dlatego trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Zmiennymi są zarówno
wynagrodzenie będące podstawą naliczenia, jak i wskaźnik procentowy przyjęty do wyliczeń. Ustawa o świadczeniach pienięŜnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (ustawa zasiłkowa) precyzyjnie określa zasady stosowania wskaźnika procentowego.
Ustalenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
Przy ustalaniu podstawy wymiaru wszystkich zasiłków wypłacanych pracownikom ze środków ZUS naleŜy kierować się zapisami rozdz. 8 ustawy
zasiłkowej. Jeśli pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie, ustalenie podstawy zasiłku jest stosunkowo proste. Jednak w przypadku
wielu zmiennych składników moŜe to stanowić pewien problem. Część składników płacowych zwiększających podstawę wymiaru składki na
ubezpieczenie chorobowe nie jest uwzględniana w podstawie wymiaru zasiłku.
Przy zmiennych składnikach nie bez znaczenia pozostają równieŜ wcześniejsze absencje chorobowe. JeŜeli przerwa między okresami pobierania
zasiłków nie przekracza trzech miesięcy kalendarzowych, podstawy wymiaru nie przelicza się, lecz stosuje się podstawę wyliczoną ostatnio. O
złoŜoności problemu moŜe świadczyć fakt, Ŝe w sprawie uwzględniania w podstawie wymiaru zmiennych składników wynagrodzenia wypowiedział
się Trybunał Konstytucyjny.
Co do zasady podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych
poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli pracownik jest zatrudniony krócej, podstawę wymiaru stanowi przeciętne
miesięczne wynagrodzenie za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.
Natomiast podstawę wymiaru świadczenia w pierwszym niepełnym miesiącu ubezpieczenia ustala się na podstawie wynagrodzenia, które pracownik
uzyskałaby za pełny miesiąc pracy. Wynagrodzeniem pracownika, w świetle ustawy, jest przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie
chorobowe - w części finansowanej przez pracownika (art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Zatem od przychodu uzyskanego przez
pracownika naleŜy odjąć faktyczną kwotę składek na ubezpieczenia społeczne przez niego finansowane.
Do tak określonych zasad ogólnych zawarto kilka wyjątków związanych z wyłączeniem wybranych składników płacowych z podstawy wymiaru
zasiłku, z „historią zatrudnienia” oraz z uproszczeniami dotyczącymi wcześniejszych absencji chorobowych (art. 37-46 ustawy zasiłkowej).
Wysokość zasiłku
Zasiłek chorobowy, poza nielicznymi wyjątkami, przysługuje za kaŜdy dzień niezdolności do pracy. Wysokość zasiłku wynosi 80% podstawy jego
wymiaru, z tym Ŝe:
• za okres pobytu w szpitalu, poza wyjątkami określonymi poniŜej, zasiłek jest zmniejszany do wysokości 70% podstawy wymiaru,
• w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy, chorobą zawodową lub teŜ
przypadającej na okres ciąŜy, a takŜe jeŜeli niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym
dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów, zasiłek chorobowy przysługuje w
wysokości 100% podstawy wymiaru, takŜe za okres pobytu w szpitalu.
Jednak nie wszyscy pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim mają prawo do zasiłku chorobowego. Przypadki, w których zasiłek nie
przysługuje, wyszczególniono w art. 12-17 ustawy. Ponadto w sytuacji, gdy pracownik nie dotrzyma terminu dostarczenia zwolnienia lekarskiego,
zasiłek ulega obniŜeniu o 25% (art. 62 ust. 3 ustawy zasiłkowej). Zaświadczenie lekarskie ubezpieczony jest obowiązany dostarczyć płatnikowi
zasiłków nie później niŜ w ciągu siedmiu dni od daty jego otrzymania. Za dochowanie tej daty uwaŜa się równieŜ wysłanie zwolnienia lekarskiego
pocztą siódmego dnia od dnia jego otrzymania.
Zasiłek chorobowy naleŜy wypłacać za kaŜdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Sposób jego obliczenia jest
następujący:
