Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

10.03.2013

Jolanta Data
Kierunek: Technik weterynarii
TW A – semestr

IV

BEZROBOCIE -

rodzaje, skala, skutki.

Praca kontrolna nr. 1

Przedmiot: Podstawy przedsiębiorczości
Wykładowca: mgr inż. Jan Sopel

Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

10.03.2013

Pojęcie bezrobocia:
Bezrobocie to stan w gospodarce, gdy więcej ludzi poszukuje pracy, niż jest miejsc pracy,
to znaczy podaż pracy jest większa niż popyt na nią.
Podobnie jak na rynku towarów i usług , na rynku pracy także może wystąpić nierównowaga. Gdy
liczba osób poszukujących pracy przewyższa liczbę wolnych miejsc pracy, wówczas mówimy
o pojawieniu się zjawiska bezrobocia.

Bezrobotny to osoba pozostająca bez pracy, nie ucząca się w systemie dziennym, zdolna
i gotowa podjąć pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, która między innymi:

ukończyła 18 lat (z wyjątkiem młodocianych absolwentów)

nie ukończyła: kobieta – 60 lat; mężczyzna – 65 lat

nie nabyła prawa do emerytury lub renty.

Inaczej brzmiącą definicję osoby bezrobotnej przyjęły urzędy pracy – status zarejestrowanej osoby
bezrobotnej zyskuje ta osoba, która spełnia podane kryteria:

jest niezatrudniona i nie wykonuje pracy zarobkowej

jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy

nie uczy się w systemie dziennym

jest zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania powiatowym urzędzie pracy

jest w wieku: 18-60 lat kobiety lub 18-65 lat mężczyźni

nie nabyła prawa do emerytury lub renty, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, zasiłku
chorobowego lub macierzyńskiego

nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych, które
przekraczają 2 ha przeliczeniowe

nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego
wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na
rachunkach bankowych.

Wg BAEL (Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności) bezrobotni, to osoby w wieku
15-74 lat, które spełniają jednocześnie trzy warunki:

w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi

aktywnie poszukiwały pracy

były gotowe podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po badanym tygodniu.

Rodzaje bezrobocia:
Bezrobocie jest zjawiskiem powszechnym, które występuje w każdej gospodarce rynkowej,
a przyczyny jego powstawania i utrzymywania się mogą być bardzo różne.
Ze względu na czynniki wywołujące to zjawisko wyróżnia się bezrobocie:

frykcyjne, zwane także naturalnym – jest krótkotrwałe, spowodowane czasowym pozostawaniem
bez pracy, związane np. ze zmiana miejsca zamieszkania lub poszukiwaniem innej / nowej pracy,
zmianą zawodu lub awansem

strukturalne, które jest wynikiem niedopasowania struktury podaży i popytu na pracowników
pod względem np.: ich kwalifikacji, co wynika z zanikania przestarzałych branż czy gałęzi
gospodarki. Bezrobocie strukturalne jest długotrwałe, ponieważ często wymaga zmiany lub
zdobycia nowych kwalifikacji lub zmiany miejsca zamieszkania

koniunkturalne, cykliczne jak sama nazwa wskazuje jest ono następstwem zmian
w koniunkturze gospodarczej państwa, która powoduje wahania popytu i podaży na towary

Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

10.03.2013

i usługi. Niski popyta na produkty i usługi w okresie recesji powoduje spadek popytu na pracę
i wzrost bezrobocia

technologiczne, związane z wprowadzeniem postępu technicznego i zastąpieniem pracy ludzi
pracą komputerów, robotów, maszyn i urządzeń

sezonowe,

które

związane

jest

z

okresową

zmiennością

cyklów

produkcyjnych

w niektórych rodzajach działalności gospodarczej oraz okresowym zapotrzebowaniem na pracę,
np.: rolnictwo.

Natomiast biorąc za kryterium formę występowania zjawiska bezrobocia, wyróżnia się bezrobocie:

krótkookresowe – trwa poniżej 3 miesięcy

ś

redniookresowe – trwające od 3 do 12 miesięcy

długookresowe – utrzymuje się powyżej 1 roku

chroniczne – występuje długotrwale.

Szczególną formą bezrobocia jest bezrobocie ukryte, które w ramach gospodarki centralnie
sterowanej

/

planowanej

(do

1989

r.

w

Polsce)

oznaczało

przerost

zatrudnienia

w przedsiębiorstwach, głównie przemysłowych. Z kolei w warunkach gospodarki rynkowej (obecnie)
dotyczy sytuacji w rolnictwie, kiedy prace w gospodarstwie rolnym mogą być wykonywane przez
jedną lub dwie osoby, z konieczności wykonywane są przez więcej osób. Pojęciem bezrobocia
ukrytego określa się także ludzi, którzy nie rejestrują się jako bezrobotni lub takich, którzy nie próbują
aktywnie poszukiwać pracy.

Skala bezrobocia w Polsce:
Zapoczątkowana w 1989 roku transformacja polskiej gospodarki przyniosła charakterystyczne dla
gospodarki rynkowej zjawisko bezrobocia, które dla Polaków było nowe i zaskakujące, gdyż okazało
się, że nie każdy chcący pracować może znaleźć zatrudnienie. Poziom bezrobocia w naszym kraju
w latach 1990-2010 podlegał znaczącym zmianom [załącznik nr 1]. Zmiany te związane były głownie
z przemianą polskiej gospodarki oraz zmianami koniunktury gospodarczej.
Istotną cechą bezrobocia w Polsce jest jego zróżnicowanie terytorialne [załącznik nr 2],
gdzie najniższą stopę bezrobocia odnotowuje się w dużych aglomeracjach miejskich oraz
w województwach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego. Z kolei największe
bezrobocie rejestruje się w województwach północnej i zachodniej Polski, a szczególnie
w rejonach wiejskich, w których istniały kiedyś PGR-y.
W celu obliczenia stopy bezrobocia potrzebne są takie dane jak:
~ zasoby pracy – czyli pracujący i bezrobotni
~ liczba bezrobotnych w danym okresie
Obliczamy => stopa bezrobocia = bezrobotni / zasoby pracy

x

100%. [załącznik nr 3]

Według danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej stopa bezrobocia w Polsce
w styczniu 2013 [załącznik nt 4] przekroczyła 14,2% i była wyższa o 0,8% niż w miesiącu
poprzednim [załącznik nr 5] (grudzień 2013). Najniższą skalę bezrobocia odnotowano
w województwie wielkopolskim – bezrobocie wynosiło tam 10,6%, natomiast województwem
o najwyższej skali bezrobocia w styczniu 2013 było województwo warmińsko – mazurskie, gdzie
bezrobocie wyniosło 22,2%.

Skutki bezrobocia:
Bezrobocie to jeden z najtrudniejszych problemów społecznych oraz ekonomicznych państwa.
Według niektórych źródeł (książek) skutki bezrobocia można podzielić na negatywne i pozytywne.
Do negatywnych skutków bezrobocia w aspekcie ekonomicznym zalicza się:

Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

10.03.2013

obniżenie poziomu życia bezrobotnych

zwiększenie wydatków z budżetu państwa, między innymi na wypłatę zasiłków dla
bezrobotnych

zmniejszenie dochodów budżetu państwa – zmieszone wpływy z tytułu podatku dochodowego
oraz podatków pośrednich zawartych w cenie towarów i usług

zmniejszenie PKB - czyli poziomu produkcji wytwarzanej w gospodarce

emigrację zarobkową.

Z kolei do najważniejszych skutków negatywnych bezrobocia w aspekcie społecznym zalicza się:

spadek poczucia własnej wartości wśród osób bezrobotnych – szczególnie tych pozostających bez
pracy przez dłuższy czas

spadek motywacji do podjęcia pracy

powstawanie patologii społecznych – np.: alkoholizm, narkomania

Zjawisko bezrobocia może także wpływać pozytywnie, jeżeli prowadzi do:

umacniania dyscypliny pracy i podniesienie wydajności

zwiększenia poszanowania pracy

podwyższania kwalifikacji zawodowych

wzrostu samo zatrudnienia wśród bezrobotnych – zakładanie przez nich małych firm.

Skutki bezrobocia jak widać obejmują nie tylko pojedyncze osoby, ale także całe państwo. Rząd
podejmuje próby rozwiązania tego problemu, jednak sami bezrobotni też mogą wpłynąć na zmianę
swojej sytuacji.












Słowniczek – pojęcia dodatkowe:
Stopa bezrobocia – udział bezrobotnych w zasobach pracy.
Zasoby pracy – pracujący oraz bezrobotni w danej gospodarce.
Podaż pracy – określona liczba ludzi gotowych podjąć pracę za oferowaną płacę w określonym
czasie.
Popyt na pracę – zapotrzebowanie pracodawców na pracowników przy danym poziomie płac
i w określonym czasie.
Zatrudnienie – określona liczba osób wykonujących pracę na podstawie obowiązujących norm
prawnych.

Bibliografia:
„Krok w przedsiebiorczość” Zbigniew Makieła, Tomasz Rachwał, wyd. Nowa Era
„Przedsiębiorczość – klucz do sukcesu” Agnieszka Mikina, Małgorzata Sienna, wyd. Rea
Portal finansowy – forsal.pl
Portal społecznościowy - wp.pl

Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

10.03.2013

Załącznik nr 1

Załącznik nr 2

Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

10.03.2013

Załącznik nr 3

  

 


  

 100%

Załącznika nr 4

Załącznik nr 5