Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Bełchatowie 

Opracowała: mgr inż. Jolanta Prokop 

1 

 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

Pomiary mocy w obwodach prądu zmiennego 

 

 

(Instrukcja do ćwiczenia)

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Bełchatowie 

Opracowała: mgr inż. Jolanta Prokop 

2 

 

Temat: Pomiary mocy w obwodach prądu zmiennego. 
 
Cel ćwiczenia: 
Nabycie umiejętności włączania watomierza w obwód prądu 1-fazowego oraz pomiaru mocy. 
Nabycie umiejętności kompensacji mocy biernej. 
 
Wykaz zagadnień do teoretycznego przygotowania: 

  Jak określamy moc w obwodach prądu zmiennego? 

  Rodzaje mocy. 

  Jak wykonuje się watomierze?  

  Jak włącza się watomierz do pomiaru mocy? 

  Jak określa się stałą watomierza? 

  Co to jest współczynnik mocy i jakie ma znaczenie techniczne i ekonomiczne? 

  Jakie są sposoby poprawy współczynnika mocy (w jaki sposób kompensujemy moc bierną)? 

  Jakimi przyrządami mierzymy moc bierną? 

  W jakim celu przy pomiarze mocy watomierzem stosuje się amperomierz i woltomierz? 

  Rysowanie wykresów wektorowych i trójkąta mocy. 

 
 
 
 

Wskazówki dodatkowe do ćwiczenia: 
 
Celem zmniejszenia kąta 

ϕ do kąta ϕ

1

< 

ϕ ( kompensacja częściowa), równolegle do odbiornika załącza się kondensator 

o pojemności C

1

 określonej według wzoru: 

 

(

)

ω

ϕ

ϕ

2

1

1

U

tg

tg

P

C

o

−

=

. 

 

Chcąc otrzymać pojemność kondensatora potrzebnego do kompensacji całkowitej, do podanego wzoru podstawiamy 

ϕ

1

 

= 0. Wtedy: 
 

ω

ϕ

2

U

Ptg

C

=

. 

Przy przekompensowaniu 

ϕ

1 

> 

ϕ. Wtedy: 

 

(

)

ω

ϕ

ϕ

2

1

1

U

tg

tg

P

C

o

−

=

. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Bełchatowie 

Opracowała: mgr inż. Jolanta Prokop 

3 

 

1. Pomiar mocy w obwodzie prądu zmiennego: 

Połącz układ do pomiaru mocy w obwodach 1 – fazowych prądu zmiennego (wykorzystaj podany w instrukcji 
zestaw elementów) i dokonaj pomiaru mocy watomierzem  dla różnych odbiorników: 

- 

rezystancyjnego, 

- 

pojemnościowego, 

- 

rezystancyjno-indukcyjnego, 

a)  dokonaj obliczeń mocy biernej i pozornej, 
b)  wykreśl wykresy wektorowe i trójkąty mocy. 

 
 
 
 

 

 

2. Kompensacja mocy biernej: 
 

Dokonaj kompensacji mocy biernej odbiornika rezystancyjno-indukcyjnego: 
a)  połącz odpowiedni układ (wykorzystaj podany w instrukcji zestaw elementów), 
b)  dokonaj pomiarów przy: 

- 

niepełnej kompensacji, 

- 

pełnej kompensacji, 

- 

przekompensowaniu, 

c)  wykonaj obliczenia mocy biernej i pozornej, 
d)  wykreśl wykresy wektorowe i trójkąty mocy. 

 
 

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Bełchatowie 

Opracowała: mgr inż. Jolanta Prokop 

4 

 
 
 
 
 
 
 
 
Wyniki pomiarowe: 
 
Pomiary mocy w obwodzie prądu 1-fazowego i kompensacja mocy biernej: 
 

 

Lp. 

U 

[V

] 

I

o

 

[mA

] 

I 

[mA

] 

I

C

 

[mA

] 

P 

[W

] 

S 

[V

⋅A

] 

Q 

[V

⋅Ar

] 

cos

ϕ 

- 

ϕ 

(

°

) 

 

Uwagi 

 

1. 

 

 

 

 
------ 
 

 
------ 

 

 

 

 

 

 
R = …………………….. 

2. 

 

 

 

 
------ 

 
------ 

 

 

 

 

 

 
C = ……………………... 

3. 

 

 

 

 
------ 

 
------ 

 

 

 

 

 

 
R = ……………………... 
 
L = ……………………... 

1. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
C

1 

= 

…………………
… 
 

2. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
C

2

 = 

 

 

………………… 
 
 

3. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
C

3

 = 

 

 

………………… 

 

K

om

p

ens

ac

ja