BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE
(część I)
(część I)
Krzysztof Sroka
Krzysztof Sroka
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska
Instytut Elektroenergetyki
Instytut Elektroenergetyki
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE
(część I)
(część I)
Krzysztof Sroka
Krzysztof Sroka
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska
Instytut Elektroenergetyki
Instytut Elektroenergetyki
Dwa oblicza energii
Dwa oblicza energii
•
•
Energia jest niezbędnym czynnikiem rozwoju
Energia jest niezbędnym czynnikiem rozwoju
ekonomicznego, społecznego i kulturowego ludzkości
ekonomicznego, społecznego i kulturowego ludzkości
•
•
Procesy związane z wywarzaniem, przesyłem,
Procesy związane z wywarzaniem, przesyłem,
dystrybucją i użytkowaniem energii, z uwagi na swój
dystrybucją i użytkowaniem energii, z uwagi na swój
charakter i skalę, są najbardziej uciążliwymi
charakter i skalę, są najbardziej uciążliwymi
procesami dla środowiska naturalnego prowadzonymi
procesami dla środowiska naturalnego prowadzonymi
przez człowieka
przez człowieka
Zrównoważona polityka energetyczna
Zrównoważona polityka energetyczna
jest to polepszenie dobrobytu społeczeństwa w aspekcie
jest to polepszenie dobrobytu społeczeństwa w aspekcie
długotrwałym poprzez dążenie do utrzymania równowagi
długotrwałym poprzez dążenie do utrzymania równowagi
pomiędzy:
pomiędzy:
bezpieczeństwem energetycznym,
zaspokojeniem potrzeb społecznych,
konkurencyjnością gospodarki,
ochroną środowiska.
Zrównoważona polityka energetyczna
Zrównoważona polityka energetyczna
•
•
Miarą prowadzenia
Miarą prowadzenia
przez dany kraj
przez dany kraj
polityki
polityki
zrównoważonego rozwoju jest
zrównoważonego rozwoju jest
głównie:
głównie:
realizacja polityki z Kioto (redukcja emisji gazów
cieplarnianych do atmosfery),
innowacyjność w sektorze energetyki,
wzrost efektywności energetycznej gospodarki,
wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł energii
(OŹE) w bilansie energetycznym kraju.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
Celem polityki energetycznej państwa jest:
Rada Europejska w dniach 8 – 9 marca 2007 r. podkreśliła, że europejska
polityka energetyczna ma na celu:
zwiększenie bezpieczeństwa dostaw,
zapewnienie konkurencyjności gospodarek europejskich i dostępności
energii po przystępnej cenie,
promowanie równowagi ekologicznej i przeciwdziałanie zmianom
klimatu.
•
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju,
•
wzrostu konkurencyjności gospodarki i jej
efektywności energetycznej,
•
a także ochrony środowiska
Cele te Unia Europejska zamierza osiągnąć poprzez:
•
pogłębienie i urzeczywistnienie unijnego wewnętrznego
rynku gazu ziemnego i energii elektrycznej,
•
pełne wykorzystanie dostępnych instrumentów w celu
poprawy dwustronnej współpracy UE ze wszystkimi
dostawcami energii oraz zapewnienia stabilnych
przepływów energii do Unii,
•
bardzo ambitne, określone ilościowo cele dotyczące
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, racjonalnego
wykorzystania energii, źródeł odnawialnych i stosowania
biopaliw,
•
wpieranie rozwoju nowoczesnych technologii w energetyce.
Cele Unii Europejskiej zostały wyznaczone na
2020 r. i są następujące:
•
zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w
stosunku do roku 1990,
•
zmniejszenie do 2020 r. zużycia energii o 20% w
porównaniu z prognozami dla UE na 2020 r.,
•
zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20%
całkowitego zużycia energii w UE oraz zwiększenie udziału
biopaliw w paliwach transportowych do 10%.
Dyrektywy Unii Europejskiej
Dyrektywy Unii Europejskiej
•
•
Dyrektywa Nr 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 2
Dyrektywa Nr 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 2
3 października 2001
3 października 2001
r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do po
r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do po
wietrza z dużych
wietrza z dużych
obiektów energetycznego spalania
obiektów energetycznego spalania
•
•
Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 p
Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 p
aździernika 2001 r. w
aździernika 2001 r. w
sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zaniec
sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zaniec
zyszczenia powietrza
zyszczenia powietrza
•
•
Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 p
Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 p
aździernika 2003 r.
aździernika 2003 r.
ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnia
ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnia
nych we Wspólnocie
nych we Wspólnocie
oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE
oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE
•
•
Dyrektywa 2001/77/WE
Dyrektywa 2001/77/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady
Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 27 września 2001 r. w
z dnia 27 września 2001 r. w
sprawie promocji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na
sprawie promocji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na
wewnętrznym rynku
wewnętrznym rynku
energii elektrycznej
energii elektrycznej
•
•
Dyrektywa
Dyrektywa
2004/8/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
2004/8/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z
z
dnia
dnia
11
11
lutego
lutego
2004 r.
2004 r.
w
w
sprawie
sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na
wewnętrznym rynku energii oraz wnosząca poprawki do Dyrektywy 92/42/EWG
•
•
Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 g
Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 g
rudnia 2002 r. w
rudnia 2002 r. w
sprawie charakterystyki energetycznej budynków
sprawie charakterystyki energetycznej budynków
•
•
Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w
sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych
zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE
Podstawowe akty prawne w Polsce
Podstawowe akty prawne w Polsce
•
•
Ustawa Prawo energetyczne (1997)
Ustawa Prawo energetyczne (1997)
•
•
Ustawa Prawo ochrony środowiska (2001)
Ustawa Prawo ochrony środowiska (2001)
•
•
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(2003)
(2003)
•
•
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003
-
-
2006 z
2006 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007
-
-
2010 (2003)
2010 (2003)
•
•
Ustawa Handel uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
Ustawa Handel uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji (2004)
cieplarnianych i innych substancji (2004)
•
•
Polityka klimatyczna
Polityka klimatyczna
Polski. Strategie redukcji emisji gazów
Polski. Strategie redukcji emisji gazów
cieplarnianych w Polsce do roku 2020
cieplarnianych w Polsce do roku 2020
(2003);
(2003);
•
•
Krajowe Plany Alokacji (2005, 2007)
Krajowe Plany Alokacji (2005, 2007)
•
•
Polityka Energetyczna Polski do 2030 r.
Polityka Energetyczna Polski do 2030 r.
•
•
Narodowe Plany Rozwoju
Narodowe Plany Rozwoju
Energetyka w UE
Energetyka w UE
•
•
50 % zależność Unii Europejskiej od dostaw surowców i paliw ene
50 % zależność Unii Europejskiej od dostaw surowców i paliw ene
rgetycznych
rgetycznych
z importu, jeżeli nie będzie podjęta wspólna akcja;
z importu, jeżeli nie będzie podjęta wspólna akcja;
•
•
45 % import ropy naftowej z krajów Bliskiego Wschodu (w tym kraj
45 % import ropy naftowej z krajów Bliskiego Wschodu (w tym kraj
ów
ów
niepewnych politycznie);
niepewnych politycznie);
•
•
40 % gazu ziemnego jest dostarczane z Rosji;
40 % gazu ziemnego jest dostarczane z Rosji;
•
•
5,6 % obecnej produkcji energii pochodzi ze źródeł odnawialnych;
5,6 % obecnej produkcji energii pochodzi ze źródeł odnawialnych;
stawiany jest
stawiany jest
20 % cel udziału energii z OZE w bilansie energetycznym UE w 202
20 % cel udziału energii z OZE w bilansie energetycznym UE w 202
0 roku;
0 roku;
•
•
35 % energii elektrycznej wytwarzana jest w elektrowniach jądrow
35 % energii elektrycznej wytwarzana jest w elektrowniach jądrow
ych;
ych;
•
•
94 % zanieczyszczeń atmosfery CO
94 % zanieczyszczeń atmosfery CO
2
2
związanych z działalnością człowieka
związanych z działalnością człowieka
pochodzi z sektora energetycznego;
pochodzi z sektora energetycznego;
•
•
90 % wzrostu emisji CO
90 % wzrostu emisji CO
2
2
jest związanych z transportem;
jest związanych z transportem;
•
•
20 % redukcja gazów cieplarnianych wyznaczona jako cel w latach
20 % redukcja gazów cieplarnianych wyznaczona jako cel w latach
1990
1990
-
-
2020;
2020;
•
•
według EIA
według EIA
,
,
światowe zapotrzebowanie na energię wzrośnie o 54% do
światowe zapotrzebowanie na energię wzrośnie o 54% do
roku 2025
roku 2025
.
.
Energetyka w UE
Energetyka w UE
0%
20%
40%
60%
80%
100%
E
U
2
7
E
U
2
5
B
el
g
ia
B
u
łg
ar
ia
C
ze
ch
y
D
an
ia
N
ie
m
cy
E
sto
n
ia
Ir
la
n
d
ia
G
re
cj
a
H
is
zp
an
ia
F
ra
n
cj
a
W
ło
ch
y
C
y
p
r
Ł
o
tw
a
L
itw
a
L
u
k
se
m
b
u
rg
W
ęg
ry
M
al
ta
H
o
la
n
d
ia
A
u
str
ia
P
o
ls
k
a
P
o
rt
u
g
al
ia
R
u
m
u
n
ia
S
ło
w
en
ia
S
ło
w
ac
ja
F
in
la
n
d
ia
S
ze
w
cj
a
W
ie
lk
a
B
ry
t.
energia odnawialna
energia jądrowa
gaz ziemny
ropa naftowa
paliwa stałe
Energetyka w UE
Energetyka w UE
Struktura dostaw gazu ziemnego dla Europy
29%
17%
1%
13%
2%
1%
37%
Rosja
EU
Inne
Algeria
Nigeria
Norwegia
Katar
Energetyka w UE
Energetyka w UE
Struktura dostaw ropy naftowej dla Europy
26%
13%
5%
9%
3%
3%
18%
10%
3%
2%
8%
Rosja
EU
Inne
Algeria
Nigeria
Norwegia
Kazachstan
Irak
Libia
Arabia Saudyjska
Iran
Energetyka w UE
Energetyka w UE
Struktura dostaw węgla kamiennego dla Europy
8%
13%
3%
4%
54%
7%
6%
5%
Rosja
EU
Inne
Australia
Kolumbia
USA
Indonezja
Afryka Południowa
Produkcja energii elektrycznej
Produkcja energii elektrycznej
wg rodzaju zużytego paliwa w krajach UE i w Polsce
wg rodzaju zużytego paliwa w krajach UE i w Polsce
UE
węgiel
30%
atomowe
32%
ropa naft.
6%
gaz
18%
odnawialne
13%
pozostałe
1%
Polska
węgiel
96%
gaz
2%
wodne
2%
Zdywersyfikowana baza surowcowa do
produkcji energii elektrycznej w krajach
UE zapewniająca wysoki poziom
bezpieczeństwa energetycznego i niższe
koszty związane z ochroną środowiska
Duży udział energii elektrycznej
wytworzonej w elektrowni atomowych
i wodnych
Dominujący, w przeciągu 15 najbliższych lat,
udział węgla w strukturze wytwarzania energii
elektrycznej w Polsce
Niska sprawność większości źródeł
wytwórczych
Wyeksploatowany majątek wytwórczy (63 %)
o negatywnym wpływie na środowisko
Produkcja energii elektrycznej
Produkcja energii elektrycznej
wg rodzaju zużytego paliwa we Francji
wg rodzaju zużytego paliwa we Francji
11,85
0,58
3,21
1,02
5,00
78,33
Węgiel
Ropa
Gaz
Odpady
OZE
Atom
Systemy elektroenergetyczne w Europie
Krajowy System Elektroenergetyczny
Podstawowe dane z pracy
Polskiego Systemu Elektroenergetycznego w roku 2008
•
Suma mocy zainstalowanej w Polskim Systemie Elektroenergetycznym na dzień
31 grudnia 2008 roku wynosiła
35 342 MW
i nieznacznie wzrosła w stosunku
do roku ubiegłego, tj. o 246 MW.
•
Suma mocy osiągalnej w systemie elektroenergetycznym na dzień 31 grudnia
2008 roku wynosiła
34 922 MW
i nieznacznie wzrosła w stosunku do roku
ubiegłego, tj. o 45 MW.
•
Na koniec roku 2008 łączna moc osiągalna cieplnych elektrowni zawodowych
wyniosła
30 129 MW
i stanowiła 86 procent ogółu mocy osiągalnej w
systemie elektroenergetycznym.
•
Maksymalne krajowe zapotrzebowanie na moc w szczytach wieczornych dni
roboczych w roku 2008 wystąpiło 4 stycznia i wyniosło
25 120 MW
.
Natomiast minimalne krajowe zapotrzebowanie na moc w dolinie nocnej
wystąpiło 17 sierpnia i wyniosło
10 703 MW
. Różnica pomiędzy
zapotrzebowaniem maksymalnym i minimalnym wyniosła
14 417 MW
(43
procent zapotrzebowania szczytowego).
•
Średnie roczne rezerwy mocy dostępnej dla operatora systemu przesyłowego
w wieczornym szczycie zapotrzebowania w dni robocze wyniosły
3 383 MW
.
•
Rezerwy mocy dostępnej dla operatora systemu przesyłowego w rocznym
szczycie zapotrzebowania w roku 2008 wyniosły
2 085,5 MW
.
•
W analizowanym roku nie było ograniczeń w poborze mocy ani wyłączeń
odbiorców, spowodowanych brakiem mocy w systemie elektroenergetycznym.
Podstawowe dane z pracy
Polskiego Systemu Elektroenergetycznego w roku 2008
•
Produkcja energii elektrycznej w roku 2008 wyniosła
155 574 GWh
i była niższa o 2,5 procent w stosunku
do roku poprzedniego.
•
Krajowe zużycie energii elektrycznej w roku 2008
wyniosło
154 890 GWh
i było nieznacznie wyższe od
zużycia w 2007 roku.
•
Saldo wymiany energii elektrycznej między Polską a
sąsiednimi krajami w roku 2008 wyniosło
684 GWh
(przewaga eksportu nad importem).
Struktura mocy zainstalowanej w KSE w [MW]
Struktura mocy zainstalowanej w KSE w [MW]
Struktura
Struktura
produkcji energii elektrycznej
produkcji energii elektrycznej
w KSE
w KSE
MAKSYMALNE I MINIMALNE KRAJOWE ZAPOTRZEBOWANIE
NA MOC W 2008 ROKU
struktura sektora elektroenergetycznego
Bardzo restrykcyjna europejska polityka energetyczno
Bardzo restrykcyjna europejska polityka energetyczno
-
-
klimatyczna
klimatyczna
Rozważane jest np.
Rozważane jest np.
wprowadzenie dopuszczalnego wskaźnika
wprowadzenie dopuszczalnego wskaźnika
poziomu emisji EPS30 w wielkości
poziomu emisji EPS30 w wielkości
350 kg CO
2
/MWh
,
,
co praktycznie wyeliminuje tradycyjne elektrownie zasilane
co praktycznie wyeliminuje tradycyjne elektrownie zasilane
węglem
węglem
(elektrownie węglowe emitują ok. 1000 kg CO
(elektrownie węglowe emitują ok. 1000 kg CO
2
2
/
/
MWh
MWh
)
)
Dwie najważniejsze dolegliwości polskiego
Dwie najważniejsze dolegliwości polskiego
sektora infrastruktury energetycznej:
sektora infrastruktury energetycznej:
•
•
bardzo wysoka emisyjność właściwa
bardzo wysoka emisyjność właściwa
•
•
bardzo wysoki stopień zużycia technicznego
bardzo wysoki stopień zużycia technicznego
Źródło:
Wł.
Kotowski,
Energia
Gigawat.
2008/3
Emisja CO
Emisja CO
2
2
w wybranych państwach oraz odniesienie emisji
w wybranych państwach oraz odniesienie emisji
do wytworzenia wartości 1000 USD produktu krajowego brutto
do wytworzenia wartości 1000 USD produktu krajowego brutto
1,8
5
5,8
1,3
0,6
0,8
0,2
5,2
3,2
0,55
0,26
0,36
0,46
1,5
0
1
2
3
4
5
6
7
Rosja
Chiny
USA
Japonia
Wlk.
Brytania
Niemcy
Polska
mld ton CO2
ton CO2/1000USD PKB
Emisja właściwa CO
2
w wybranych państwach UE
0,95
0,94
0,62
0,54
0,52
0,42
0,34
0,24
0,07
0,02
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1
E
m
is
ja
w
ła
ś
c
iw
a
t
C
O
2
/M
W
h
Es
to
ni
a
Po
ls
ka
Cz
ec
hy
N
ie
m
cy
W
.B
ry
ta
ni
a
Hi
sz
pa
ni
a
Fi
nl
an
di
a
Sł
ow
ac
ja
Fr
an
cj
a
Sz
w
ec
ja
Charakterystyka
wiekowa
polskich elektrowni
Szacunek stopnia
dekapitalizacji
środków trwałych
Źródło: Zielona Księga Narodowego
Programu Redukcji Emisji
Warszawa, wrzesień 2010 r.
JWCD będące w eksploatacji oraz których rozpoczęcie
eksploatacji jest planowane w ciągu najbliższych 3 lat
Polityka energetyczna Polski do roku 2030
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
Plany budowy nowych mocy wytwórczych w Polsce
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
Plany budowy nowych mocy wytwórczych w Polsce
Aktualna i przyszła struktura źródeł wytwórczych według
Aktualna i przyszła struktura źródeł wytwórczych według
„Polityki energetycznej Polski do roku 2030”
„Polityki energetycznej Polski do roku 2030”
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
2006
2010
2015
2020
2025
2030
M
o
c
z
a
in
s
ta
lo
w
a
n
a
[
M
W
]]
Fotowoltaika
Biogaz CHP
Biomasa stała - CHP
Wiatrowe
Małe wodne
Lokalne Gaz
Przemysłowe Inne-CHP
Przemysłowe–Gaz-CHP
Przemysłowe–Węgiel-CHP
Jądrowe
Wodne pompowe
Duże elektrownie wodne
Gaz ziemny - GTCC
Gaz ziemny - CHP
W.Kamienny -CHP
W.Kamienny -PC/Fluidalne
W.Brunatny - PC/Fluidalne
Wybrane projekty inwestycyjne
według
według
„Polityki energetycznej Polski do roku 2030”
„Polityki energetycznej Polski do roku 2030”
Wybrane cele i działania polityki energetycznej do 2030 r.
i ich wpływ na nowe inwestycje wytwórcze
Wybrane cele i działania polityki energetycznej do 2030 r.
i ich wpływ na nowe inwestycje wytwórcze
Wybrane cele i działania polityki energetycznej do 2030 r.
i ich wpływ na nowe inwestycje wytwórcze
Łagisza(460MW) / Tauron
Pątnów II (464MW) / ZE PAK
Energetyka odnawialna –nowe planowane moce
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
Determinanty ceny energii elektrycznej
oraz poszczególne składowe wpływające na cenę
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
Cena energii elektrycznej na rok 2010
© Ministerstwo Zasobów Naturalnych Kanady 2001 – 2005.
Udział poszczególnych składników w cenie energii dla
odbiorcy końcowego na przestrzeni lat
Międzynarodowe traktaty redukcji emisji zanieczyszczeń
Międzynarodowe traktaty redukcji emisji zanieczyszczeń
•
•
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu (1992 )
zmian klimatu (1992 )
•
•
Protokół z
Protokół z
Kioto
Kioto
został sporządzony 11 grudnia 1997 r
został sporządzony 11 grudnia 1997 r
•
•
Biała Księga UE (1997)
Biała Księga UE (1997)
•
•
Dyrektywy i Komunikaty Unii Europejskiej
Dyrektywy i Komunikaty Unii Europejskiej
Protokół z
Protokół z
Kioto
Kioto
•
•
Redukcja emisji antropogenicznych gazów cieplarnianych wyrażonyc
Redukcja emisji antropogenicznych gazów cieplarnianych wyrażonyc
h w
h w
ekwiwalencie dwutlenku węgla, w okresie zobowiązań 2008
ekwiwalencie dwutlenku węgla, w okresie zobowiązań 2008
–
–
2012, o
2012, o
co najmniej 5% poniżej poziomu emisji z 1990 r. (artykuł 3, punk
co najmniej 5% poniżej poziomu emisji z 1990 r. (artykuł 3, punk
t 1).
t 1).
•
•
Wprowadzenie mechanizmu wspólnego wypełniania zobowiązań
Wprowadzenie mechanizmu wspólnego wypełniania zobowiązań
(artykuł 6).
(artykuł 6).
•
•
Wprowadzenie mechanizmu czystego rozwoju (artykuł 12).
Wprowadzenie mechanizmu czystego rozwoju (artykuł 12).
•
•
Wprowadzenie handlu emisjami (artykuł 17).
Wprowadzenie handlu emisjami (artykuł 17).
92
UE-15
100
Ukraina
93
USA
100
Federacja Rosyjska
94
Kanada
100
Nowa Zelandia
94
Japonia
101
Norwegia
94
Polska
108
Australia
95
Chorwacja
110
Islandia
Protokół z
Protokół z
Kioto
Kioto
Emisje GC w Polsce w latach 1988
Emisje GC w Polsce w latach 1988
–
–
2020
2020
w milionach ton równoważnika CO2
w milionach ton równoważnika CO2
280
330
380
430
480
530
580
1988
1993
1998
2003
2008
2013
2018
[m
ln
T
]
Emisja 1988 - 2004
Kioto
UE2020
BLN-KPRU
TL
Emisje GC w krajach UE
Emisje GC w krajach UE
-
-
15
15
w latach 1988
w latach 1988
–
–
2020
2020
w milionach ton równoważnika CO2
w milionach ton równoważnika CO2
3400
3500
3600
3700
3800
3900
4000
4100
4200
4300
4400
1990
1995
2000
2005
2010
2015
2020
[m
ln
T
]
Emisja 1990 - 2020
Kioto
UE2020
TL
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
emisji gazów cieplarnianych
emisji gazów cieplarnianych
•
•
podnoszenie sprawności energetycznej
podnoszenie sprawności energetycznej
•
•
zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
spalaniem gazu ziemnego
spalaniem gazu ziemnego
•
•
inwestycje w energetykę jądrową
inwestycje w energetykę jądrową
•
•
inwestycje w odnawialne źródła energii
inwestycje w odnawialne źródła energii
•
•
rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
recyrkulacją CO
recyrkulacją CO
2
2
•
•
magazynowanie CO
magazynowanie CO
2
2
w podziemnych zbiornikach
w podziemnych zbiornikach
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
Uprawnienia
Udział
Obiekty
Kraj
[mln T]
[%]
[-]
Niemcy
1497,0
22,8
1849
Wielka Brytania
736,0
11,2
1078
Polska
717,3
10,9
1166
Włochy
697,5
10,6
1240
Hiszpania
523,3
8,0
819
UE-25
6572,4
100
11428
Podział pozwoleń do emisji na lata 2005 – 2007.
(wybrane kraje UE)
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
259 692 421
239 100 000
RAZEM
24 060 100
0
Pula uprawnień na aukcje
15.
18 513 920
824 135
Rezerwa na nowe instalacje w systemie
14.
150 101
0
Rezerwa na projekty JI
13.
216 968 300
238 275 865
Limit na instalacje uczestniczące w handlu
12.
289 100
Instalacje do produkcji papieru i tektury
[2]
11.
2 381 100
0
Instalacje do produkcji masy włóknistej z drewna
10.
1 005 400
1 846 665
Instalacje do produkcji wyrobów ceramicznych
9.
1 714 200
1 934 700
Instalacje do produkcji szkła
8.
2 717 700
2 868 800
Instalacje do produkcji wapna
7.
11 298 100
11 326 400
Instalacje do produkcji klinkieru cementowego
6.
7 098 800
13 547 400
Instalacje wytopu surówki żelaza lub stali surowej
5.
1 139 300
0
Instalacje prażenia i spiekania rud metali
4.
2 794 100
3 983 600
Piece koksownicze
3.
3 916 300
3 371 100
Rafinerie ropy naftowej
2.
182 903 300
199 108 100
Instalacje do spalania paliw
1.
KPRU II
KPRU I
Przydział uprawnień
[1]
Rodzaj instalacji
[1]
Jedno uprawnienie oznacza pozwolenie na emisję 1 tony CO
2
.
[2]
W KPRU II łącznie z produkcją mediów energetycznych.
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
0
5
10
15
20
25
30
03
.2
00
5
05
.2
00
5
07
.2
00
5
09
.2
00
5
11
.2
00
5
01
.2
00
6
03
.2
00
6
05
.2
00
6
07
.2
00
6
09
.2
00
6
11
.2
00
6
01
.2
00
7
03
.2
00
7
05
.2
00
7
[
e
u
ro
/T
]
PowerNext
EEX
Ceny uprawnień do emisji CO
2
na giełdach
W projekcie KPRU II na lata 2008 – 2012 strona polska
wnioskowała o przyznanie 260 mln uprawnień
– decyzją KE liczbą ta została zmniejszona do 208 mln.
Europejski System Handlu Emisjami
Europejski System Handlu Emisjami
8 000
10 000
12 000
14 000
16 000
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
E
m
is
ja
r
o
c
z
n
a
[ty
s
.
to
n
C
O
2
]
Emisja CO2
Przydzielony limit 2005-2007
Przydzielony limit w projekcie 2008-2012
Prawdopodobny limit 2008-2012
Liniowy (Emisja CO2)
.
Możliwość dotrzymania przydzielonych limitów do emisji CO
2
w elektrowni Kozienice
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
emisji gazów cieplarnianych
emisji gazów cieplarnianych
•
•
podnoszenie sprawności energetycznej
podnoszenie sprawności energetycznej
•
•
zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
zastępowanie spalania węgla kamiennego i brunatnego
spalaniem gazu ziemnego
spalaniem gazu ziemnego
•
•
inwestycje w energetykę jądrową
inwestycje w energetykę jądrową
•
•
inwestycje w odnawialne źródła energii
inwestycje w odnawialne źródła energii
•
•
rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
rozwijanie technologii spalania w atmosferze tlenu z
recyrkulacją CO
recyrkulacją CO
2
2
•
•
magazynowanie CO
magazynowanie CO
2
2
w podziemnych zbiornikach
w podziemnych zbiornikach
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
Praktycznie stosowane sposoby redukcji
emisji gazów cieplarnianych
emisji gazów cieplarnianych
Sposoby ograniczania emisji dwutlenku węgla
Zastępowanie źródeł
konwencjonalnych
Modernizacja źródeł
konwencjonalnych
Odnawialne
źródła energii
(OZE)
Energetyka
jądrowa
Kogeneracja
Zwiększanie
sprawności
Bezpośrednia
redukcja emisji
Elektrownie na
parametry
nadkrytyczne
Zgazowanie
węgla (IGCC)
Sekwestracja i
spalanie w czystym
tlenie
Udział elektrowni o różnych
Udział elektrowni o różnych
sprawnościach
sprawnościach
wytwarzania
wytwarzania
energii elektrycznej w Europie
energii elektrycznej w Europie
8,00%
43,00%
40,00%
6,00%
3,00%
> 40
35 - 40
30 - 35
25 - 30
19 - 25
Sprawność
Całkowite średnie koszty generacji wg typu elektrowni
Całkowite średnie koszty generacji wg typu elektrowni
PF –
węglowe z kotłami pyłowymi,
PF-SC –
węglowe na parametry
nadkrytyczne,
FBC –
węglowe z kotłem fluidalnym,
IGCC -
gazowo-parowe zintegrowane
ze zgazowaniem węgla,
CCGT –
gazowo-parowe opalane
gazem ziemnym
Bez uwzględnienia kosztów zakupu
uprawnień do emisji CO2
Po uwzględnieniu kosztów zakupu
uprawnień do emisji CO2 po 20 €/Mg
Czyste technologie węglowe CCT
Czyste technologie węglowe CCT
(
(
Clean
Clean
Coal
Coal
Technologies
Technologies
)
)
•
•
Nadkrytyczne i ultra nadkrytyczne technologie parowe
Nadkrytyczne i ultra nadkrytyczne technologie parowe
USC
USC
(
(
Ultra
Ultra
Supercritical
Supercritical
Steam
Steam
Power
Power
Plant)
Plant)
•
•
Kotły fluidalne ze złożem cyrkulacyjnym
Kotły fluidalne ze złożem cyrkulacyjnym
CFB (
CFB (
Circulating
Circulating
Fluidised
Fluidised
Bed
Bed
Combustion
Combustion
)
)
•
•
Ciśnieniowe kotły fluidalne
Ciśnieniowe kotły fluidalne
PFBC (
PFBC (
Pressurised
Pressurised
Fluidised
Fluidised
Bed
Bed
Combustion
Combustion
)
)
•
•
Układy kombinowane gazowo
Układy kombinowane gazowo
-
-
parowe zintegrowane ze
parowe zintegrowane ze
zgazowaniem węgla
zgazowaniem węgla
IGCC (
IGCC (
Integrated
Integrated
Gasification
Gasification
Combined
Combined
Cycle
Cycle
)
)
Parametry techniczne i emisyjne technologii węglowych BAT
Parametry techniczne i emisyjne technologii węglowych BAT
< 20
< 50
< 50
< 200
IGCC
< 20
10 - 250
200 - 400
100 - 400
PFBC
< 50
10 - 250
200 - 400
100 - 400
CFB
< 50
10 - 250
< 400
< 200
UCS
pył, 6 % O
2
mg/m
3
CO, 6 % O
2
mg/m
3
SO
2
, 6 % O
2
mg/m
3
NO
x
, 6 % O
2
mg/m
3
BAT
Parametry emisyjne
52
Średnia
45
< 350
IGCC
45
Średnia
42
< 400
PFBC
45
Wysoka
40
50 – 500
CFB
50 - 55
Najwyższa
46
300 – 1000
UCS
Perspektywiczna
sprawność [%]
Dostępność technologii
Sprawność [%]
Zakres mocy [MW]
BAT
Parametry techniczne