Technik_tech_wyr_skorz_311[35]_Z3.06

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Maria Molendowska

Ocenianie jakości wyrobów
311[35].Z3.06

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Struktura organizacyjna Działu Kontroli Jakości

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Metoda organoleptyczna oceny jakości

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Metoda laboratoryjna oceny jakości wyrobów

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny nabywaniu umiejętności teoretycznych i praktycznych

niezbędnych do oceniania jakości gotowych wyrobów skórzanych.

W poradniku zamieszczono:

1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś

mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej, czyli umiejętności, jakie osiągniesz podczas

pracy z poradnikiem.

3. Materiał nauczania, który umożliwi Ci samodzielne przygotowanie się do wykonania

ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Do poszerzenia wiedzy wykorzystaj wskazaną
literaturę oraz inne źródła informacji.

4. Pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia.
5. Ćwiczenia, które umożliwią Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne.

6. Sprawdzian postępów.
7. Zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej

jednostki modułowej.

8. Literaturę.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Jednostka modułowa: ocenianie jakości wyrobów, której treści teraz poznasz jest jedną

z jednostek koniecznych do zapoznania się z końcowym etapem wytwarzania wyrobów
skórzanych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

311[35].Z3

Technologia wytwarzania

wyrobów skórzanych

311[35].Z3.02

Przygotowanie elementów wyrobów

skórzanych do montażu

311[35].Z3.03

Dokonywanie montażu wyrobów

skórzanych

311[35].Z3.04

Zdobienie i wykończanie wyrobów

skórzanych

311[35].Z3.01

Dokonywanie rozkroju materiałów

311[35].Z3.05

Wykonywanie międzyoperacyjnej

kontroli produkcji wyrobów skórzanych

311[35].Z3.06

Ocenianie jakości wyrobów

311[35].Z3.07

Przechowywanie i transport

wyrobów skórzanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

– posługiwać się dokumentacją technologiczną i techniczną stosowaną w produkcji

wyrobów,

– stosować podstawowe badania organoleptyczne i oznaczenia laboratoryjne do określania

jakości materiałów użytych do produkcji wyrobów,

– rozróżniać materiały podstawowe i pomocnicze stosowne w produkcji wyrobów,
– rozróżniać maszyny, urządzenia, narzędzia i przyrządy pomiarowe stosowane w produkcji

wyrobów,

–  posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
–  organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
–  korzystać z różnych źródeł informacji,
–  przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

dokonać klasyfikacji wyrobów skórzanych do określonych grup i rodzajów
asortymentowych,

–

ocenić cechy użytkowe wyrobów skórzanych,

–

ocenić dobór materiałów i trwałość użytkowania wyrobów skórzanych,

–

ocenić jakość konstrukcji wykonanego wyrobu,

–

dokonać oceny jakości wykończenia wyrobu,

–

ocenić estetykę wykonania wyrobu,

–

określić gatunki wyrobów kaletniczych, rymarskich i rękawiczniczych,

–

ocechować sklasyfikowane wyroby zgodnie z obowiązującymi normami i umowami
handlowymi,

–

ocenić jakość i wartość użytkową wyrobów kaletniczych, rymarskich i rękawiczniczych
na podstawie badań organoleptycznych i laboratoryjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Struktura organizacyjna Działu Kontroli Jakości

4.1.1. Materiał nauczania

Problem jakości produkowanych wyrobów dotyczy całego przedsiębiorstwa. Wysoki

poziom  jakości  osiągany  dzisiaj,  gwarantuje  dobrą  perspektywę  na  przyszłość.  W  celu
poprawy  pozycji  firmy  w  stosunku  do  konkurencji  oraz  zwiększenia  zysku  i  podniesienia
wiarygodności,  niezbędne  jest  produkowanie  wyrobów  wysokiej  jakości,  które  zaspokoją
wymagania  odbiorców.  Taką  politykę  przyjmuje  Dyrekcja  przedsiębiorstwa  wraz
z pracownikami Działu Kontroli Jakości oraz wszystkimi zatrudnionymi.
Polityka jakości dotyczy:

−

priorytetowego charakteru działań projakościowych,

−

wizerunku przedsiębiorstwa i opinii o nim, ze względu na poziom jakości,

−

roli personelu odpowiedzialnego za wdrażanie polityki jakości,

−

rozwoju i doskonalenia kadry,

−

rozwoju potencjału produkcyjnego przedsiębiorstwa.

Politykę jakości wdraża się poprzez:

−

planowy system szkolenia wszystkich pracowników,

−

doskonalenie procesu produkcyjnego i poprawę organizacji pracy,

−

odpowiedzialność finansową za poziom jakości wyrobów,

−

optymalizacje kosztów jakości,

−

utrzymanie wymaganej organizacji pracy, zapewniającej wysoki poziom jakości
wykonania,

−

podział odpowiedzialności i uprawnień w ramach organizacji działań projakościowych,

−

wspieranie i doskonalenie współpracy z dostawcami materiałów, półfabrykatów czy
elementów.

Za wysoką jakość wyrobów produkowanych w przedsiębiorstwie odpowiedzialni są wszyscy
zatrudnieni, a niejako z urzędu pracownicy Działu Kontroli Jakości.

Jednym z podstawowych czynników decydujących o pracy Działu Kontroli Jakości jest

właściwa optymalna w warunkach danego zakładu, organizacja służb kontroli jakości.
Pracowników  tego  działu  powinny  cechować  wysokie  kwalifikacje  zawodowe  oraz
obiektywne  i  rzeczowe  podejście  do  ocenianych  materiałów  i  wyrobów  zgodnie
z  obowiązującymi  w  tym  zakresie  normami.  Dział  kontroli  jakości  kontroluje  cały  proces
technologiczny  od  odbioru  jakościowego  wszystkich  materiałów  stosowanych  do  produkcji
poprzez kontrolę  międzyoperacyjną aż do odbioru gotowego wyrobu. Dział  Kontroli Jakości
zasięgiem swym obejmuje kontrolę w zakresie technicznego przygotowania produkcji, a także
rozpatrywanie  wszelkich  reklamacji.  Kierownik  Działu  Kontroli  Jakości  podlega
organizacyjnie  dyrektorowi  zakładu  produkcyjnego.  W  dziale  kontroli  jakości  każdy  wyrób
przed  jego dopuszczeniem  do sprzedaży ocenia się  i klasyfikuje do odpowiedniego gatunku.
Gatunkowość  jest  tylko  jednym  z  elementów  jakości  wyrobu,  na  który  wpływ  mają  między
innymi  nowoczesność,  estetyka  wzornictwa,  zastosowane  materiały  czy  wartości  użytkowe.
Czynniki te są niewymierne i nie są ujęte w normach klasyfikacji jakościowej. Oceną jakości
wyrobów i półproduktów w zakładzie zajmują się pracownicy kontroli jakości.

Stanowisko pracy brakarza wyrobów gotowych powinno być usytuowane w końcowej

fazie  procesu  technologicznego  lub  przed  stanowiskiem  pakowania  wyrobów.  Stanowisko
pracy  brakarza  wymaga  odpowiedniego  wyposażenia  w  stół  lub  biurko,  taśmę  mierniczą,
linijkę,  przybory  do  pisania,  kredę,  ściegomierz,  grubościomierz,  komplet  wzorników,
dokumentację techniczno-technologiczną, aktualne normy i inne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Przykładowa struktura organizacyjna Działu Kontroli Jakości

Kontrolowanie jakości wyrobów jedynie w końcowej fazie procesu produkcyjnego jest

działaniem spóźnionym, aby zapobiec wadom wykonania i usuwać błędy. Dlatego niezbędna
jest kontrola jakości we wszystkich ogniwach działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa.

Dokładna analiza przebiegu produkcji umożliwia, bowiem wyciągnięcie wniosków

w zakresie:

−

obiegu i wykorzystania informacji o jakości wyrobów,

−

poszerzenia obowiązków brakarzy o losową kontrole międzyoperacyjną,

−

zorganizowania stanowisk kontroli międzyoperacyjnej,

−

zorganizowania odpowiedniej struktury działów wpływających na jakość półproduktów,

−

stosowania nagród i premii w celu zainteresowania pracowników wynikami dobrej pracy,

−

włączenia pionu produkcyjnego do ciągłego wykonywania wyrobów dobrej jakości przy
ścisłej współpracy z brakarzami i Działem Kontroli Jakości,

−

rozszerzenia produkcji pierwszej klasy jakości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Najważniejszym zadaniem KJ w zakładzie jest:

−

podniesienie jakości produkcji,

−

wyeliminowanie braków,

−

niedopuszczenie do sprzedaży wyrobów nieestetycznych i o obniżonej jakości,

−

czuwanie nad prawidłowym przebiegiem procesu produkcyjnego oraz zapobieganie
błędom wszędzie tam gdzie mogą one powstać.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie są zadania kontroli jakości w zakładzie produkcyjnym?
2.  Jakie czynniki wpływają na jakość wyrobu?
3.  Jak przedstawia się struktura organizacyjna DKJ?
4.  Jakimi cechami powinni charakteryzować się pracownicy DKJ?
5.  Co podlega kontroli jakościowej w zakładzie wytwórczym?
6.  Komu podlega kierownik DKJ?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaproponuj strukturę organizacyjną DKJ w małym zakładzie produkującym wyroby

skórzane zatrudniającym około 20 pracowników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  przedstawić w zeszycie ćwiczeń strukturę organizacyjną DKJ z uzasadnieniem.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do rysowania i pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Kto może zostać pracownikiem DKJ, a kto nie i dlaczego?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  zapisać w zeszycie ćwiczeń uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–  przybory do rysowania i pisania,
–  zeszyt ćwiczeń,
–  literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) omówić strukturę organizacyjną DKJ?

2) wymienić zadania DKJ?

3) wymienić elementy wpływające na jakość wyrobu?

4) wymienić cechy pracownika DKJ?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Metoda organoleptyczna oceny jakości wyrobów

4.2.1. Materiał nauczania

Rozróżniamy dwie metody oceny jakości wyrobów:

1. Metodę laboratoryjną – polegającą na sprawdzeniu zgodności zakwalifikowanej partii

wyrobów z wymaganiami jakościowymi. Dokonuje się szczegółowej analizy lub części
parametrów fizykomechanicznych produkowanego wyrobu. Metodę tę stosuje się podczas
sporządzania atestów niezbędnych przy przekazywaniu dużych partii wyrobów jednego
wzoru odbiorcom krajowym i zagranicznym.

2. Metodę organoleptyczną – polegającą na sprawdzeniu za pomocą naszych zmysłów

wzroku, dotyku, smaku czy powonienia jakości wyrobu. W niektórych przypadkach
wykorzystuje się proste przyrządy pomiarowe lub wzorniki kontrolne elementów
zewnętrznych i wewnętrznych badanego wyrobu. Kontrola polega również na porównaniu
wyrobu

zatwierdzonym

wzorem,

dokumentacją

techniczno

technologiczną

i wymaganiami norm.

Metoda organoleptyczna

Kontrola jakości wyrobów gotowych ma na celu sprawdzenie prawidłowości montażu,

wymiarów  zewnętrznych  i  wewnętrznych,  a  także  ostateczne  stwierdzenie  przydatności
wyrobu  do  użytku  oraz  klasyfikację  wyrobu  pod  względem  użytkowym  i  estetycznym.
Korzystając z dokumentacji techniczno technologicznej pracownik kontroli jakości stwierdza
prawidłowość  zastosowanych  materiałów  podstawowych,  pomocniczych,  rozwiązań
konstrukcyjnych czy zastosowanych technik montażu.

Podstawą oceny jakości wyrobów są aktualne obowiązujące normy określające wady

materiałowe i błędy wykonania oraz wskazanie wad niedopuszczalnych i dopuszczalnych dla
gotowego wyrobu.

W wyrobach kaletniczych i rymarskich powszechnego użytku możemy wyróżnić błędy

dopuszczalne i niedopuszczalne dotyczące zarówno błędów materiałowych jak i wykonania.

Błędy niedopuszczalne

Nazwa błędu

Opis błędu

Lp.

Błędy materiałowe

blizna

wada powierzchni w postaci wgłębienia lub uwypuklenia
o różnych kształtach; w tkaninach brak nitki w osnowie lub wątku

lepkość
powłoki

kleistość powłoki kryjącej, powodująca sklejenia materiałów
składanych licem do lica

nietrwałość
barwy

mała odporność na suche i mokre tarcie powodujące zabarwienie
środka trącego w stopniu przekraczającym wymagania określone w
normie przedmiotowej

wykwit

nieusuwalny nalot na powierzchni barwnika, pigmentu, a także
innych substancji

plamy trwałe

różnego pochodzenia nieusuwalne plamy, naloty i zabrudzenia
występujące na elementach zewnętrznych (widocznych)

rozwarstwienie brak przyczepności między poszczególnymi warstwami materiału

pękanie

wyraźnie widoczne na płaszczyznach rysy, szpary i szczeliny
powstające na skutek pękania warstwy wykończeniowej

odstawanie
lica

oddzielanie się warstwy licowej od podłoża, widoczne przy
zginaniu materiału licem do wewnątrz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zgniecenie

trwałe

mechaniczne

załamanie

surowca,

nie

dające

się

rozprostować

wadliwe
okucia

okucia nie spełniające swojej funkcji zgodnie
z przeznaczeniem

rdza

brunatne plamy na powierzchni okuć spowodowane korozją

wżer w
okuciach

zniszczenie na skutek korozji występujące w postaci wgłębienia lub
wąskiego kanalika sięgającego w głąb metalu

Błędy wykonania

uszkodzenia

częściowe zniszczenie powierzchni wyrobu, dziury, przecięcia,
przebicia, wyrwy, znaki od wypalania i skaleczenia na stronie
zewnętrznej

rozklejenie

częściowe lub całkowite oddzielenie się sklejonych elementów
wyrobu

wadliwe
rozmieszczenie
elementów
podstawowych
i okuć

rozmieszczenie elementów podstawowych i okuć w wyrobie
niezgodne z zatwierdzonym wzorem

wadliwe
zgrzewanie

rozwarstwianie się elementów w miejscu łączenia oraz oparzenia
spowodowane iskrzeniem

wadliwie
umocowane
okucia

nietrwałe przymocowanie okuć

pokaleczone
okucia

wyraźnie widoczne w częściach zewnętrznych skaleczenia lub
pogniecenia okuć w trakcie montażu

wadliwe ściegi

przerwy w ściegach, brak zakończenia linii szycia

pomarszczenie
i ściągnięcia
materiału
niezamierzone

pomarszczenia

ściągnięcia

materiału

spowodowane

nieodpowiednim szyciem, klejeniem, zgrzewaniem
i zawijaniem

Błędy dopuszczalne

Nazwa błędu

Opis błędu

Lp.

Błędy materiałowe

chropowatość
lica

szorstkość powłoki kryjącej wyczuwalna dotykiem

jarzmowatość

wada strukturalna skóry w postaci widocznych i wyczuwalnych fałd
w części karkowej

wiotkość
miejscowa

wyraźnie wyczuwalne rozluźnienia części skóry w porównaniu z
pozostałą powierzchnią sztuki

łysina

miejscowy brak podniesionych włókien w skórach, tworzywach
sztucznych lub w tkaninach drapanych

matowość

miejscowy, niezamierzony brak połysku

nierównomier
ność deseniu

wyraźnie widoczna niezamierzona nierównomierność faktury

niejednolitość
barwy

niezamierzony brak jednolitości odcienia barwy w materiale
jednobarwnym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pękanie

mało widoczne rysy, szpary i szczeliny w miejscach zawinięcia lub
zagięcia, powstające na skutek pękania warstwy wykończeniowej

zgrubienie

miejscowe zgrubienie powłoki kryjącej

plamy trwałe

różnego rodzaju nieusuwalne plamy, naloty i zabrudzenia
występujące na elementach wewnętrznych lub mało widocznych

smuga

plama w postaci wydłużonej, przypominająca wstęgę lub pasmo
powstające na skutek niewłaściwego nabłyszczania, prasowana lub
deseniowania

Błędy wykonania

skaleczenie

mechaniczne

uszkodzenia

powierzchni

wyrobu

stronie

wewnętrznej do 1/3 grubości

niewłaściwe
nici

różnica w grubości lub odcieniu barwy nici występujących
w wyrobie od zastosowanym w zatwierdzonym wzorze

niewłaściwie
rozmieszczone
elementy

wyraźnie widoczne rozmieszczenie elementów pomocniczych
i okuć w wyrobie, niezgodne z zatwierdzonym wzorem

nierówne
zawinięcie
brzegów

wyraźnie widoczne krzywe lub różne szerokości zawinięć brzegów

pokaleczone
okucia

pokaleczone lub pogniecione w trakcie montażu okucia
w częściach wewnętrznych

skrzywienie
linii szycia

wyraźne odchylenie ściegów od linii szycia

wadliwe
liniowanie

wyraźne odchylenia śladu liniowania od krawędzi wyrobu lub zanik
liniowania

wytopy

nadmierne wytopy surowca w wyrobach zgrzewanych

pomarszczenia
i ściągnięcia
materiału
niezamierzone

pomarszczenia

ściągnięcia

materiału

spowodowane

nieodpowiednim

szyciem,

klejeniem,

zgrzewaniem

i zawijaniem

Wielkość oraz punktacja błędów dopuszczalnych w częściach zewnętrznych

i wewnętrznych wyrobów kaletniczych i rymarskich powszechnego użytku podaje poniższa
tabela.

Nazwa wyrobu

walizy,
torby,
worki

nesesery,
teczki,
tornistry

torebki

portfele
portmonetki

pasy
i

paski,

etui,
futerały,
wyroby
drobne

miejsce występowania błędu

Nr
błędu

Wielkość

błędu

1

2

3

za każdy 1 cm

3

2

1

0

0

0

3

2

3

0

0

0

5

3

2

0

0

0

1

2

5

0

0

0

1

1

4

0

0

0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

za każdy 1 cm

lub

cm bieżący

za  odchylenia  o  1
numer  lub 1 stopień
odcienia barwy

za jeden element

za każdy 1 cm
długości
za  skaleczenie  lub
zgniecenie
do  ±  1mm  od  linii
wyznaczonej
ponad 1mm
odchylenia od linii
wyznaczonej
za jeden wytop lub 1
cm

za 1cm

Z - w częściach
zewnętrznych

W - w częściach
wewnętrznych

3

5

3

1

2

2

1

2

0

4

4

3

0

2

1

2
1

0

0

0

0

2

0

0

1

2

0

1

1

1

1

0

0
0

2

2

2

1

2

2

1

2

0

4

4

3

0

2

1

2
1

0

0

0

0

2

0

0

1

2

0

1

1

1

1

0

0
0

3

2

3

2

2

5

3

3

0

4

4

3

0

3

3

2
3

0

0

0

0

2

0

0

3

2

0

1

1

1

1

0

0
3

3

3

2

1

2

5

3

5

0

2

4

3

0

4

3

2
5

0

0

0

0

2

0

0

3

2

0

1

0

1

1

0

0
0

2

1

2

1

2

4

2

3

0

2

4

3

0

2

2

2
3

0

0

0

0

2

0

0

2

2

0

1

1

1

1

0

0
0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podział na gatunki

Wymagania ogólne:

1. Podziałowi

gatunki

podlegają

wszystkie

wyroby

niemające

błędów

niedopuszczalnych.

2. Wyroby, w których stwierdzono błędy niedopuszczalne lub dopuszczalne, lecz

występujące w większym nasileniu niż przyjęto dla gatunku II zalicza się do wyrobów
pozagatunkowych.

3. Ustalenia gatunku dokonuje się przez stwierdzenie błędów nieuzbrojonym okiem, przy

rozproszonym świetle i bez użycia siły.

4. W przypadku występowania w tym samym miejscu więcej niż jednego błędu, liczy się

tylko błąd najwyżej punktowany.

5. Błędy niewymienione w normie i nie ujęte w normach przedmiotowych, oraz wielkość

błędów dopuszczalnych występująca w mniejszym nasileniu, uważa się za dopuszczalne
w wyrobie i nie podlegające punktacji.

6. W przypadku stwierdzenia błędu niewymienionego w normie o istotnym znaczeniu dla

wartości użytkowej lub wyglądu estetycznego wyrobu, błąd należy ocenić na podstawie
porozumienia między producentem i odbiorcą.

Gatunki
Rozróżnia się dwa gatunki — I i II w zależności od zgodności wyrobu z wymaganiami

ogólnymi oraz sumy punktów błędów dopuszczalnych, które podaje tabela.

Ustalenia gatunku
W zależności od liczby stwierdzonych punktów za błędy dopuszczalne, wyroby zalicza się do

właściwego gatunku według poniższej tabeli.

Największa dopuszczalna

liczba punktów

Lp.

Grupy wyrobów

gatunek I

gatunek II

1
2
3
4
5
6

walizy
torby
worki
teczki
tornistry
nesesery

torebki

8
9
10
11
12
13
14

portfele
portmonetki
pasy i paski
etui
futerały
szelki
wyroby kaletnicze i rymarskie drobne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie są metody oceny jakości wyrobów?
2.  Na czym polega ocena wyrobów metodą organoleptyczną?
3.  Na czym polega ocena jakości wyrobów metodą laboratoryjną?
4.  Kiedy stosowana jest metoda laboratoryjna oceny jakości wyrobów?
5.  Jaki jest cel kontroli jakości wyrobów gotowych?
6.  Co jest podstawą oceny jakości wyrobów?
7.  Jakie znasz błędy dopuszczalne?
8.  Jakie znasz błędy niedopuszczalne?
9.  Czego dotyczą błędy dopuszczalne i niedopuszczalne?
10.  Jak dzielimy błędy dopuszczalne?
11.  Czego dotyczy punktacja błędów dopuszczalnych?
12.  Od czego zależy klasyfikacja wyrobów na gatunki?
13.  Jakie to są wyroby pozagatunkowe?
14.  W jaki sposób dokonuje się ustalenia gatunku?
15.  Jakie mamy gatunki wyrobów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj oceny organoleptycznej danego wyrobu, wskaż i nazwij występujące błędy

dopuszczalne i niedopuszczalne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  dokonać oceny organoleptyczne wyrobu,
4)  zapisać zaobserwowane błędy,
5)  pogrupować błędy,
6)  nazwać błędy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyrób gotowy,

−

stół,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zatwierdzony wzór wyrobu,

−

dokumentacja techniczno technologiczna,

−

wzorniki,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Znając wielkość błędów dopuszczalnych zaklasyfikuj dany wyrób do odpowiedniego

gatunku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  dobrać punktację do wskazanych błędów dopuszczalnych,
4)  zsumować punktację,
5)  na podstawie tabeli zaklasyfikować wyrób do gatunku,
6)  zapisać wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–  wykaz błędów dopuszczalnych i ich wielkości,
–  wyrób,
–  przybory do pisania,
–  zeszyt ćwiczeń,
–  literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Na podstawie danego wyrobu wskaż błędy materiałowe dopuszczalne i niedopuszczalne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  dokonać oceny użytych do produkcji wyrobów materiałów,
4)  wypisać zauważone błędy materiałowe,
5)  pogrupować błędy materiałowe,
6)  zapisać wyniki w zeszycie ćwiczeń.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–  wykaz błędów dopuszczalnych niedopuszczalnych materiałowych,
–  wyrób,
–  przybory do pisania,
–  zeszyt ćwiczeń,
–  literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

przeprowadzić ocenę organoleptyczną jakości wyrobów?

rozróżnić błędy dopuszczalne i niedopuszczalne?

wymienić metody oceny jakości wyrobów?

wymienić gatunki wyrobów?

scharakteryzować metodę organoleptyczną oceny jakości
wyrobów?

scharakteryzować metodę laboratoryjną oceny wyrobów?

dokonać klasyfikacji wyrobów do odpowiedniego gatunku?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Metoda laboratoryjna oceny jakości wyrobów

4.3.1. Materiał nauczania

Metoda laboratoryjna oceny jakości gotowego wyrobu obejmuje przede wszystkim

określenie  parametrów  fizycznych.  Zakres  i  sposoby  badań  laboratoryjnych  są  ustalone
odpowiednimi  normami  przedmiotowymi.  W przemyśle  dokonuje  się wielu rodzajów  badań
laboratoryjnych,  umożliwiających  ocenę  użytkową  gotowego  wyrobu.  Podstawową  grupę
stanowią  badania  wytrzymałościowe,  które  mogą  być  określane  w  cyfrach  wymiernych,
pozwalających  wyciągnąć  wnioski  technologiczne.  Badania  laboratoryjne  są  częściowo
związane z kontrolą  międzyoperacyjną, którą przeprowadza się w zależności od potrzeb, np.
w  zakresie wytrzymałości  szwu  łączącego poszczególne elementy  lub  wytrzymałości  spoiny
klejowej.  Poza  tym  ważna  jest  estetyka  i  trwałość  użytkowa  wyrobu.  Wszystkie  materiały
użyte  do  produkcji  np.  skóry  naturalne,  tworzywa  sztuczne,  tworzywa  skóropodobne,  nici,
kleje,  tektury  itp.  podlegają  badaniom  laboratoryjnym,  a  uzyskane  wyniki  świadczą  o  ich
przydatności  do  produkcji  różnego  asortymentu  wyrobów.  Badania  wytrzymałościowe  dla
różnych  materiałów  zostały  omówione  w  odpowiednich  jednostkach  modułowych,  które
zostały już zrealizowane.

Badania wytrzymałościowe

Przed przystąpieniem do badań wytrzymałościowych należy odpowiednio pobrać

i przygotować próbki wyrobów kaletniczych, rymarskich czy rękawiczniczych.
Badania wytrzymałościowe stosuje się w przypadkach:

−

ustalenia parametrów wytrzymałościowych dla nowych wzorów wprowadzanych do
produkcji,

−

badań kontrolnych na zgodność z parametrami określonymi w normach przedmiotowych.

Badania kompleksowe obejmują swym zakresem badania na:

−

zmęczenie dynamiczne,

−

uderzenie przy swobodnym spadku,

−

przebicie udarowe,

−

nacisk statyczny,

−

natrysk wodą.
Każdy wyrób pobrany do badań powinien być oznaczony w sposób trwały.

Oznaczanie

powierzchni

wyrobach

prostopadłościennych

lub

zbliżonych

prostopadłościanu obejmuje: wieko, dno, naroże.
Oznaczanie płaszczyzn wyrobów o podstawie kołowej obejmuje: płaszczyznę z zamknięciem,
spód, szwy boczne.

Do badań odporności na zmęczenie dynamiczne, uderzenie przy swobodnym spadku,

nacisk statyczny i natrysk wodą należy pobrać wyroby sposobem losowym o liczbie: do
badań kompleksowych 3 sztuki, do badań cząstkowych ( z pominięciem badań na nacisk
statyczny i natrysk wodą) 2 sztuki.

Pobieranie próbek do badań wytrzymałościowych na przebicie udarowe - należy pobrać

po 2 próbki o wymiarach 200 × 200 mm z materiałów, z których wykonane są boki wyrobu.
W przypadku ścianek wielowarstwowych próbki należy pobrać z materiałów tworzących

ściankę.
Klimatyzacja próbek polega na umieszczeniu ich, na co najmniej 48 godzin w pomieszczeniu
o normalnych warunkach tj. 20 ± 2

C i wilgotności względnej powietrza 65 ± 2%.

W  celu  przeprowadzenia  badań  na  zmęczenie  dynamiczne  i  uderzenie  przy  swobodnym
spadku  wyrób  przed  klimatyzacją  należy  obciążyć  masą  ustalona  w  normach.  Wyroby
obciążamy  woreczkami  płóciennymi  wypełnionymi  piaskiem  lub  granulatem  z  tworzyw
sztucznych. Obciążenie w wyrobie powinno być rozłożone równomiernie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Badanie wytrzymałości na zmęczenie dynamiczne

Badanie wytrzymałości na zmęczenie dynamiczne dla wyrobów ze skóry i materiałów

skóropodobnych BN-90/8509-04, polega na podnoszeniu i opuszczaniu wyrobu
za  przeznaczone  do  tego  części  wyrobu  (  rączki,  paski,  uchwyty)  określona  liczbę  cykli
i  stwierdzeniu,  czy  wyrób  uległ  deformacji  lub  uszkodzeniu.  Przyrząd  do  wykonania  tego
oznaczenia  powinien  posiadać  zaczep,  na  którym  zawieszamy  wyrób,  licznik  cykli  badania
oraz  urządzenie  umożliwiające  podnoszenie  i  opuszczanie  na  wysokość  80  ±  10mm
z prędkością 30 cykli na minutę. Próbki pobierane są według BN-90/8501-20.
Przed badaniem wyrób  należy obciążyć woreczkami wypełnionymi piaskiem lub granulatem
tworzywa  sztucznego  o  średnicy  granulek  około  5  mm  i  ciężarze  właściwym  0,5  kg/dm

masa  obciążająca  powinna  być  rozłożona  równomierni.  Dopuszcza  się  obciążenie  badanego
wyrobu granulatem wsypanym  bezpośrednio do wyrobu. Norma obciążenia wynosi0,5 kg na
każdy  dm

wyrobu o pojemności do 12 dm

i 0,33 kg na każdy dm

wyrobu plus 2kg dla

wyrobu o pojemności powyżej 12 dm

. Obciążony wyrób należy zamknąć w sposób przyjęty

dla tego wyrobu, zabezpieczając masę obciążającą przed wysypaniem.
Wykonania badania.
Badany wyrób odpowiednio obciążony należy zawiesić na zaczepie przyrządu, następnie
należy uruchomić przyrząd i obserwować okresowo zachowanie się wyrobu w czasie badania.
Badanie należy prowadzić aż do osiągnięcia liczby cykli wg wymagań normy przedmiotowej
lub do momentu uszkodzenia się uchwytu wyrobu. Jako wynik badania należy podać liczbę
cykli oraz opis uszkodzeń w przypadku ich powstania.

Badanie wytrzymałości na przebicie udarowe

Badanie wytrzymałości na przebicie udarowe dla wyrobów ze skóry i materiałów

skóropodobnych BN-90/8509-06, polega na pomiarze energii potrzebnej do przebicia ścianki
wyrobu ostrosłupowym przebijakiem w znormalizowanych warunkach.

Rys. 2. Przyrząd do badania wytrzymałości na przebicie udarowe

1 - tarcz ze skalami,
2 - zaczep zwalniający,
3 - oś do nakładania obciążników o masie:

A-1350 g,
B-3355 g,
C-5365 g - z nakrętką mocującą,

4 - głowica przebijająca,
5 - korpus,
6 - dźwignia do zamocowania próbki,
7 - uchwyt do zamocowania próbki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Próbki  do  oznaczenia  pobierane  są  wg  BN-90/8501-20.  Należy  pobrać  po  trzy  próbki
o wymiarach 200 ×200 mm z materiałów, z których wykonane są ścianki boczne wyrobu.
W  przypadku  ścianek  wielowarstwowych  próbki  należy  wyciąć  z  całego  układu
materiałowego.  Zaleca  się  wykonanie  badania  na  próbkach  materiałów  lub  układów
materiałowych  w  sferze  przedprodukcyjnej,  albo  na  próbkach  dołączonych  do  wyrobów
przedstawionych do oceny.

Wykonanie badania.

W  celu  określenia  obciążenia  właściwego  dla  badanego  materiału,  należy  przeprowadzić
próbne  oznaczenie  na  jednej  sztuce  próbki  dobierając  obciążenie  tak,  aby  wynik  pomiaru
mieścił  się  pomiędzy  20  a  80  %  zakresu  danej  skali.  Po  przeprowadzeniu  wstępnego
oznaczenia  należy  dźwignię  urządzenia  obciążyć  właściwą  masą,  a  badaną  próbkę
zamocować w uchwycie, tak, aby zewnętrzna strona próbki była skierowana w stronę głowicy
przebijającej.  Następnie  należy  zwolnić  zaczep,  powodując  cofnięcie  dźwigni  i  przebicie
próbki oraz odczytać wynik ze skali właściwej dla użytego obciążenia.

Zależność zakresu skali od obciążenia podaje tabela

Nr
skali

Zakres skali

Masa obciążenia

0 ÷ 6,5

bez obciążenia

2,0 ÷ 11,0

A = 1350 g

6,0 ÷ 21,0

A + B =4705 g

10,0 ÷ 38,0

A + B + C = 10070 g

Jako wynik podać średnią arytmetyczną wielkości energii (w J) potrzebnej do oznaczenia
wytrzymałości na przebicie udarowe dla określonej liczby próbek oraz opis w przypadku, gdy
w wyrobie zastosowano różne materiały lub układy materiałowe na wykonanie części
wyrobu, z którego pobrano próbki do badań.

Badania wytrzymałości zamków błyskawicznych

Zamki błyskawiczne stosowane bardzo często między innymi do zamykania wyrobów

poddawane są szeregowi badań stwierdzających ich wytrzymałość w warunkach użytkowania
wyrobu. Do takich badań zaliczamy:

−

badanie oderwania cząstki z taśmy BN-80/8512-02.03

−

sprawdzanie wymagań ogólnych BN 81/8512-02.01

−

badanie osadzenia końcówek BN-80/8512-02.05

−

badanie suwliwości zamka BN-81/8512-02.09

−

badanie na rozerwanie poprzeczne w strefie łańcucha spinającego BN-80/8512-02.02

−

badanie zabezpieczenia zamka przed samoczynnym otwarciem BN-81/8512-02.10

−

badanie osadzenia łącznika stałego BN-80/8512-02.06

Badanie suwliwości zamka błyskawicznego wykonywane jest w celu określenia

wytrzymałości zamka w czasie jego użytkowania.

Do wykonania badania potrzebujemy:

–  statywu z uchwytami,
–  obciążników o masie 0,4 do 1,5 kg,
–  zaczepu,
–  BN,
–  linijki.

Zamek błyskawiczny (o znanej długości) mocujemy w uchwytach statywu, obciążamy

zaczepem z ciężarkami o określonej wielkości i poddajemy badaniu na zamknięcie i otwarcie,
zapisując uzyskany wynik . Oznaczenie powtarza dla kolejnych zamków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Odporność wyrobu na natrysk wodą

Odporność wyrobu na natrysk wodą oznacza procentowy wskaźnik zmiany wytrzymałości

wyrobu  w  wyniku  działania  natrysku  wodą  według  warunków  określonych  normą,  oprócz
tego sprawdzamy szczelność zamknięć i połączeń.
Przed przystąpieniem do badań należy ustalić powierzchnię części górnej i ścianek bocznych
wyrobu oraz masę pustego wyrobu.
Przed  przystąpieniem  do  klimatyzacji  ścianki  wyrobu  należy  wyłożyć  zwartą  warstwą
o  grubości  3  -  5  mm  papieru  toaletowego,  waty  celulozowej  czy  bibuły.  Środek  wyrobu
należy  wypełnić  płytkami  z  pianki  poliuretanowej.  Po  wypełnieniu  i  zamknięciu  wyrób
należy ponownie zważyć, a następnie poddać klimatyzacji.
Urządzenie  badawcze  do  natrysku  wodą  powinno  posiadać:  podgrzewacz  wody,  przewody
doprowadzające  zimną  i  ciepłą  wodę,  mieszacz  wody,  przewód  doprowadzający  wodę  do
prysznica, prysznic, przewód odpływu wody, termometr, kabinę natryskową, podkładki.
Badany  wyrób  należy  ustawić  na  podkładkach  w  kabinie  natryskowej  tak,  aby  prysznice
zapewniały równomierny opad wody na wierzch i ściany boczne. Po upływie 5 min od chwili
rozpoczęcia  natrysku  należy  zamknąć  dopływ  wody,  a  wyrób  wyjąć  z  kabiny  natryskowej,
ustawić  na  stojakach  na  15  min  w  celu  obcieknięcia  wody,  poczym  przenieść  do
pomieszczenia klimatyzowanego.
W celu sprawdzenia szczelności zamknięć i połączeń należy:

−

wyrób zważyć,

−

otworzyć wyrób i zaznaczyć miejsca przecieków wody,

−

wyjąć materiały wypełniające wyrób i je zważyć.

W celu sprawdzenia odporności wyrobu na natrysk wodą należy:

−

poddać wyrób klimatyzacji przez 24 godz.,

−

obciążyć wyrób w zależności od pojemności zgodnie z normą,

−

poddać wyrób jednemu z następujących badań wytrzymałościowych: na zmęczenie
dynamiczne, uderzenie przy swobodnym spadku, nacisk statyczny.

Obliczanie wyników:
1. Ilość wpłynięcia wody do wnętrza wyrobu ustala się na podstawie różnicy w masie

materiału higroskopijnego wypełniającego wyrób.

2. Ilość miejsc przeciekania wody – podajemy ich lokalizację.
3. Nasiąkliwość materiału podstawowego obliczamy na podstawie różnicy masy wyrobu

pustego przed rozpoczęciem badań i po natrysku.

4. Procentowy wskaźnik zmiany wytrzymałości wyrobu na daną cechę w stosunku do

ustalonej wytrzymałości tego wyrobu określonego w normie grupowej.

Badanie wytrzymałości na uderzenie przy swobodnym spadku

Badanie wytrzymałości na uderzenie przy swobodnym spadku polega na poddaniu

wyrobu  cyklicznym  swobodnym  spadkom  i  określeniu  deformacji  lub  uszkodzeń  wyrobu
w czasie badania. Urządzenie do badania składa się: z dwudzielnej  zapadni umieszczonej  na
konstrukcji nośnej, urządzenia zwalniającego zapadnię, stalowej płyty zderzeniowej, na którą
spada  badany  wyrób.  Odległość  powierzchni  płyty  zderzeniowej  od  powierzchni  skrzydeł
zapadni może być regulowana.
Przed  badaniem  oznaczamy  płaszczyzny,  krawędzie  i  naroża  wyrobów,  następnie  wyrób
obciążamy  woreczkami  wypełnionymi  piaskiem  lub  granulatem  tworzyw  sztucznych.
Wielkość  obciążenia  (masa)  zależy  od  pojemności  wyrobu  (według  norm)  i  powinna  być
rozmieszczone  równomiernie  we  wnętrzu  wyrobu.  Obciążony  wyrób  należy  zamknąć
w sposób przyjęty dla tego wyrobu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Warunki badania
1. Wysokość spadku 1000mm. Cykl spadków dla wyrobów o kształcie prostopadłościanu lub

zbliżonych do niego wynosi 4 spadki według tabeli.

Numer kolejny
spadku - cyklu

Miejsce uderzenia

wieko lub płaszczyzna z kieszenią,
ozdoba itp.

bok

naroże

krawędź

Cykl spadków dla wyrobów o podstawie kołowej lub zbliżonej do koła wynosi 3 spadki.

Numer

kolejny

spadku - cyklu

Miejsce uderzenia

korpus

spód

krawędź

2. Wykonanie badania

Obciążony wyrób należy ułożyć odpowiednio na skrzydłach zapadni tak, aby uderzenie

przy  spadku  na  płytę  zderzeniową  nastąpiło  w  miejscu  według  tabel  umieszczonych
w  punkcie  1.  Zapadnię  podnosi  się  na  wysokość  1000  mm  od  płyty  zderzeniowej
i  uruchamiamy  urządzenie  zwalniające  zapadnię.  Po  każdym  spadku  wyrób  należy  poddać
oględzinom i opisać ewentualne uszkodzenia.

Jako wynik należy podać liczbę cykli spadków, którym poddany był wyrób i opis uszkodzeń
w przypadku ich powstania.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie znasz badania wytrzymałościowe dla wyrobów gotowych?
2.  Kiedy wykonywane są badania wytrzymałościowe?
3.  Jak oznaczane są wyroby o kształtach prostopadłościanu?
4.  Jak oznaczane są wyroby o podstawie kołowej?
5.  Na czym polega klimatyzacja próbek?
6.  Jak wykonujemy badanie wytrzymałości na zmęczenie dynamiczne?
7.  Jak zbudowany jest przyrząd do badania wytrzymałości na przebicie udarowe?
8.  Jak wykonujemy badanie wytrzymałości na przebicie udarowe?
9.  Jakie badania wytrzymałościowe przeprowadzamy dla zamków błyskawicznych?
10.  Jak  przygotowujemy  próbki  do  badań  wytrzymałościowych  na  zmęczenie  dynamiczne

czy badanie na uderzenie przy swobodnym spadku?

11. Jak przygotowujemy wyroby do badania wytrzymałości na natrysk wodą?
12. Jak przeprowadzamy badanie wytrzymałości na uderzenie przy swobodnym spadku?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj zaproponowany przez nauczyciela wyrób do badania odporności na natrysk

wodą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  określić powierzchnię części górnej i ścianek bocznych wyrobu,
4)  zważyć wyrób,
5)  ścianki wyrobu wyłożyć warstwą bibuły,
6)  środek wyrobu wypełnić płytkami pianki poliuretanowej,
7)  zamknąć wyrób,
8)  zważyć ponownie wyrób
9)  poddać wyrób klimatyzacji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–  wyrób gotowy
–  przyrządy pomiarowe,
–  bibuła,
–  pianka poliuretanowa,
–  nóż lub nożyczki,
–  waga,
–  pomieszczenie klimatyzacyjne,
–  literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Przygotuj przyrząd do badania wytrzymałości na przebicie udarowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  przygotować próbkę materiału, z którego wykonano wyrób o wymiarach 200×200mm,
4)  zamocować przygotowaną próbkę w przyrządzie,
5)  obciążyć dźwignię przyrządu,
6)  uruchomić przyrząd,
7)  odczytać wynik i porównać z zakresem skali,
8)  ponowić próbę w przypadku kiedy wynik nie mieścił się między 20 a 80 % zakresu danej

skali.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–  próbki materiału,
–  przyrząd do badania wytrzymałości na przebicie udarowe,
–  obciążniki,
–  tablica zależności zakresu skali od obciążenia,
–  literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Oznacz w wyrobie o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu powierzchnie, które będą

obserwowane w czasie badania laboratoryjnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2)  zapoznać się z wyrobem,
3)  oznaczyć w sposób trwały wieko, naroże, dno,
4)  narysować w zeszycie ćwiczeń wyrób z zaznaczonymi powierzchniami.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

wyrób o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu,

–

przybory do rysowania i pisania,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 6.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

podać sposób oznaczania wyrobów o kształcie
prostopadłościanu czy podstawie owalnej?

wymienić badania wytrzymałościowe dla wyrobów gotowych?

scharakteryzować przebieg badania wytrzymałości na przebicie
udarowe?

wykonać badanie wytrzymałości na zmęczenie dynamiczne?

przygotować wyrób do badania wytrzymałości na natrysk wodą
zmęczenie dynamiczne, na uderzenie przy swobodnym spadku?

wykonać badanie wytrzymałości na natrysk wodą?

wykonać badanie wytrzymałości na uderzenie przy swobodnym
spadku?

wykonać badanie wytrzymałości na zmęczenie dynamiczne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań  dotyczących  oceniania  jakości  wyrobów.  Wszystkie  pytania  są

pytaniami wielokrotnego wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

– w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową).

6. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję

z wykonanego zadania.

7. Trudności mogą przysporzyć Ci pytania: 3, 4, 9, 18, 19, 20 gdyż są one na poziomie

trudniejszym niż pozostałe.

8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podziałowi na gatunki podlegają wyroby

a)  nie mające błędów dopuszczalnych.
b)  nie mające błędów niedopuszczalnych.
c)  mające błędy niedopuszczalne.
d)  mające błędy niedopuszczalne wykonania.

2. Wyroby, w których stwierdzono błędy niedopuszczalne lub dopuszczalne występujące

w większym nasileniu zaliczamy do wyrobów

a)  I gatunku.
b)  II gatunku.
c)  III gatunku.
d)  pozagatunkowych.

3. Drobne błędy stwierdzone w wyrobie, ale niewystępujące w normie zaliczamy do

a)  niedopuszczalnych.
b)  dopuszczalnych.
c)  materiałowych.
d)  wykonania.

4. W przypadku stwierdzenia błędów niewymienionych w normie, ale istotnych dla wartości

użytkowej należy

a)  zignorować je.
b)  zakwalifikować wyroby do I gatunku.
c)  zakwalifikować wyroby jako pozagatunkowe.
d)  porozumieć się z odbiorcą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Dla torebki największa dopuszczalna liczba punktów kwalifikująca ją do I gatunku to

a)  5.
b)  8.
c)  12.
d)  16.

6. Dla drobnych wyrobów kaletniczych czy rymarskich największa liczba błędów

dopuszczalnych kwalifikująca wyroby do I gatunku to

a)  2.
b)  5.
c)  8.
d)  9.

7. Do błędów materiałowych dopuszczalnych zaliczamy

a)  zgniecenie.
b)  pękanie.
c)  rozwarstwienie.
d)  jarzmowatość.

8. Do błędów wykonania niedopuszczalnych zaliczamy

a)  wadliwe ściegi.
b)  wadliwe liniowanie.
c)  niewłaściwe nici.
d)  wytopy.

9. Rozwarstwienie to

a)  trwałe mechaniczne załamanie surowca.
b)  kleistość powłoki kryjącej.
c)  brak przyczepności między warstwami materiału.
d)  mała odporność na tarcie mokre i suche.

10. Pracownikowi kontroli jakości oceniającemu jakość gotowego wyrobu potrzebne są

a)  wzorniki do rozkroju.
b)  wzorniki montażowe.
c)  próbki materiałów.
d)  normy materiałowe.

11. Kontrolera jakości powinno cechować

a)  wieloletnia praktyka
b)  małe doświadczenie.
c)  duże doświadczenie w fazie rozkroju.
d)  duże doświadczenie w montażu.

12. O zakwalifikowaniu wyrobu do pierwszego gatunku decyduje

a)  liczba błędów niedopuszczalnych.
b)  liczba błędów dopuszczalnych.
c)  liczba błędów niedopuszczalnych materiałowych.
d)  liczba błędów niedopuszczalnych wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Dokumentacja niezbędna do oceny jakości gotowego wyrobu to

a)  dokumentacja normowania materiałowego.
b)  dokumentacja dostarczenia materiałów.
c)  dokumentacja rozkroju materiałów.
d)  dokumentacja techniczno-technologiczna.

14. Kontrola jakości gotowego wyrobu ma na celu

a)  sprawdzenie materiałów.
b)  sprawdzenie faz produkcji.
c)  stwierdzenie jakości wyrobu.
d)  sprawdzenie zużycia materiałów..

15. W ocenie organoleptycznej wyrobów kontroler wykorzystuje przede wszystkim

a)  wzrok i dotyk.
b)  normy materiałowe.
c)  analizy laboratoryjne.
d)  dokumentacje techniczno- technologiczną.

16. Kierownik DKJ w zakładzie podlega bezpośrednio

a)  kierownikowi produkcji.
b)  dyrektorowi zakładu.
c)  kierownikowi do spraw ekonomicznych.
d)  kierownikowi do spraw marketingu.

17. O zaklasyfikowaniu wyrobu do odpowiedniego gatunku decyduje ilość błędów

dopuszczalnych, które określa:

a)  dokumentacja.
b)  branżowa norma.
c)  dyrektor zakładu.
d)  kierownik DKJ.

18. Do błędów wykonania należą

a)  wykwit.
b)  rozklejenie.
c)  lepkość powłoki.
d)  nietrwałość barwy.

19. Opis: wyrób podnosimy i opuszczamy określoną ilość cykli, następnie stwierdzamy czy

uległ deformacji czy uszkodzeniu dotyczy?

a)  nacisku statycznego.
b)  przebicia udarowego.
c)  zmęczenia dynamicznego.
d)  uderzenia przy swobodnym spadku.

20. Badanie wytrzymałości na natrysk wodą ma na celu

a)  określenie liczby cykli po których następuje deformacja wyrobu.
b)  pomiar siły przebijającej ściankę wyrobu.
c)  sprawdzenie szczelności zamknięć i połączeń.
d)  określenie uszkodzeń przy swobodnym spadku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Ocenianie jakości wyrobów

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punktacja

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem: