URAZY U DZIECI
URAZY U DZIECI
dr n.med. Janusz Jabło
ń
ski
dr n.med. Janusz Jabło
ń
ski
URAZY U DZIECI
URAZY U DZIECI
dr n.med. Janusz Jabło
ń
ski
dr n.med. Janusz Jabło
ń
ski
Uraz
Uraz
jest to działanie na organizm
energii, pod wpływem której
dochodzi do uszkodzenia tkanek.
Podział urazów
Podział urazów
w zale
Ŝ
no
ś
ci od rodzaju
czynnika uszkadzaj
ą
cego
mechaniczne
termiczne
chemiczne
inne (np. energia promienista)
Podział urazów
Podział urazów
ostre (zranienia)
dr
ąŜą
ce
niedr
ąŜą
ce
t
ę
pe
Podział urazów
Podział urazów
w zale
Ŝ
no
ś
ci od rozległo
ś
ci uszkodze
ń
zlokalizowane (jednonarz
ą
dowe)
uogólnione (wielonarz
ą
dowe)
Podział urazów
Podział urazów
w zale
Ŝ
no
ś
ci od okolicy ciała
czaszkowo-mózgowe
klatki piersiowej
brzucha
ko
ń
czyn
inne
Urazy wielonarz
ą
dowe
Urazy wielonarz
ą
dowe
zebranie wiarygodnego wywiadu
ocena stabilno
ś
ci podstawowych
czynno
ś
ci
Ŝ
yciowych
Schemat post
ę
powania w
Schemat post
ę
powania w
przypadku mnogich
przypadku mnogich
obra
Ŝ
e
ń
ciała
obra
Ŝ
e
ń
ciała
Urazy czaszkowo
Urazy czaszkowo
-
-
mózgowe
mózgowe
jedna z najcz
ę
stszych przyczyn
hospitalizacji dzieci
najcz
ęś
ciej mi
ę
dzy 2 a 10 rokiem
Ŝ
ycia
znacznie cz
ęś
ciej w miesi
ą
cach letnich
skala Glasgow
GCS - suma punktów za najlepsz
ą
odpowied
ź
w ka
Ŝ
dej kategorii
zakres od 3 do 15 punktów
Zwykle ci
ęŜ
ko
ść
obra
Ŝ
e
ń
głowy definiuje si
ę
nast
ę
puj
ą
co:
< 9 punktów - ci
ęŜ
kie
9 - 12 punktów -
ś
rednie
> 12 punktów - lekkie
OTWIERANIE OCZU
punkty
> 1 roku
Ŝ
ycia
< 1 roku
Ŝ
ycia
4
spontaniczne
spontaniczne
3
na polecenie słowne
na krzyk
2
na ból
na ból
1
brak
brak
ODPOWIED
Ź
RUCHOWA
punkty
> 1 roku
Ŝ
ycia
< 1 roku
Ŝ
ycia
6
wykonuje polecenia
spontaniczne
5
umiejscawia ból
umiejscawia ból
4
cofa ko
ń
czyn
ę
w reakcji na ból
cofa ko
ń
czyn
ę
w reakcji na ból
3
zgi
ę
cie w reakcji na ból
(sztywno
ść
po odkorowaniu)
zgi
ę
cie w reakcji na ból (sztywno
ść
po odkorowaniu)
2
wyprost w reakcji na ból
(sztywno
ść
odmó
Ŝ
d
Ŝ
eniowa)
wyprost w reakcji na ból
(sztywno
ść
odmó
Ŝ
d
Ŝ
eniowa)
1
brak
brak
ODPOWIED
Ź
SŁOWNA
punkty
> 5 lat
2-5 lat
< 2 lat
5
zorientowane,
rozmawia
adekwatne słowa i
zdania
prawidłowo gaworzy
4
dezorientacja w
rozmowie
nieadekwatne słowa
płacze, ale daje si
ę
uspokoi
ć
3
nieadekwatne słowa
ci
ą
gły płacz lub krzyk
w reakcji na ból
ci
ą
gły płacz lub krzyk
w reakcji na ból
2
niezrozumiałe d
ź
wi
ę
ki
mruczy lub poj
ę
kuje
w reakcji na ból
mruczy lub poj
ę
kuje w
reakcji na ból
1
brak
brak
brak
Modyfikacja
Modyfikacja
GLASGOW COMA
GLASGOW COMA
SCALE
SCALE
dla dzieci
dla dzieci
Rodzaje urazów czaszkowo
Rodzaje urazów czaszkowo
-
-
mózgowych
mózgowych
rany skóry głowy
złamania ko
ś
ci czaszki
wstrz
ąś
nienie mózgu
stłuczenie mózgowia
krwiaki wewn
ą
trzczaszkowe
dr
ąŜą
ce rany głowy
Złamania ko
ś
ci czaszki
Złamania ko
ś
ci czaszki
wyst
ę
puj
ą
rzadziej ni
Ŝ
u dorosłych
leczenie zachowawcze
w przypadku wgłobienia
post
ę
powanie operacyjne
Schemat post
ę
powania w urazie czaszkowo
Schemat post
ę
powania w urazie czaszkowo
-
-
mózgowym
mózgowym
Urazy klatki piersiowej
Urazy klatki piersiowej
wywiad
badanie fizykalne
rtg klatki piersiowej
Powikłania urazu klatki
Powikłania urazu klatki
piersiowej
piersiowej
odma i/lub krwiak opłucnej
tamponada osierdzia (triada Becka)
p
ę
kni
ę
cie du
Ŝ
ych naczy
ń
uszkodzenie tchawicy, oskrzela, przełyku
wiotka klatka piersiowa (mnogie złamania
Ŝ
eber)
Wskazania do operacji w trybie
Wskazania do operacji w trybie
nagłym
nagłym
tamponada osierdzia
p
ę
kni
ę
cie oskrzela lub tchawicy
rozerwanie płuca
p
ę
kni
ę
cie du
Ŝ
ych naczy
ń
rozerwanie przełyku
rozległe zranienia
Urazy jamy brzusznej
Urazy jamy brzusznej
uszkodzenie narz
ą
dów mi
ąŜ
szowych
(p
ę
kni
ę
cia dwuczasowe)
uszkodzenie przewodu pokarmowego
uszkodzenie dróg moczowych
złamania miednicy
Najcz
ę
stsze przyczyny
Najcz
ę
stsze przyczyny
uszkodzenia ko
ś
ci u dzieci
uszkodzenia ko
ś
ci u dzieci
upadek jednopoziomowy (55%)
upadek z wysoko
ś
ci (28%)
wypadki komunikacyjne (8%)
inne (9%)
Umiejscowienie złama
ń
u
Umiejscowienie złama
ń
u
dzieci
dzieci
ko
ś
ci przedramienia 36%
obojczyk 21%
ko
ść
ramienna 19%
ko
ś
ci goleni 11%
inne 13%
Złamania u dzieci
Złamania u dzieci
w 75% wyst
ę
puj
ą
w wieku 1 – 10 lat
u chłopców dwa razy cz
ęś
ciej ni
Ŝ
u
dziewczynek
ponad 40% w miesi
ą
cach letnich
Odr
ę
bno
ś
ci złama
ń
u dzieci
Odr
ę
bno
ś
ci złama
ń
u dzieci
mniejsze uwapnienie ko
ś
ci -
złamania po niewielkich urazach
budowa układu stawowo-
wi
ę
zadłowego - rzadko zwichni
ę
cia
grubsza okostna - złamania
podokostnowe
Odr
ę
bno
ś
ci złama
ń
u dzieci
Odr
ę
bno
ś
ci złama
ń
u dzieci
c.d.
c.d.
chrz
ą
stka nasadowa - złuszczenia
nasad
du
Ŝ
e zdolno
ś
ci regeneracyjne -
korekcja złego efektu repozycji
znacznie wi
ę
ksza szybko
ść
gojenia
si
ę
złama
ń
Urazy układu kostno
Urazy układu kostno
-
-
stawowego
stawowego
stanowi
ą
około 25% przyj
ęć
do
oddziałów chirurgiczno-urazowych
Schemat rozwoju ko
ś
ci
Schemat rozwoju ko
ś
ci
Trudno
ś
ci diagnostyczne
Trudno
ś
ci diagnostyczne
trudno
ś
ci w zebraniu wywiadu
dyskretne objawy u małych dzieci
(np. złamania podokostnowe)
wykonanie zdj
ęć
rtg w odpowiednich
projekcjach
obraz rtg (j
ą
dra kostnienia, chrz
ą
stki
wzrostowe)
Typy złama
ń
Typy złama
ń
ze wzgl
ę
du na
przebieg szczeliny
złamania
- poprzeczne
- podłu
Ŝ
ne
- sko
ś
ne
- spiralne
ze wzgl
ę
du na
zachowanie osi
ko
ś
ci
-
z przemieszczeniem
- bez przemieszczenia
ze wzgl
ę
du na
ci
ą
gło
ść
powłok
- zamkni
ę
te
- otwarte
Sposoby leczenia złama
ń
Sposoby leczenia złama
ń
pierwsza pomoc:
unieruchomienie transportowe
leki przeciwbólowe
leczenie z wyboru zachowawcze:
łatwiej nastawi
ć
ni
Ŝ
u dorosłych
rosn
ą
ca ko
ść
wyrównuje
przemieszczenia (z wyj
ą
tkiem rotacji)
Leczenie zachowawcze
opatrunek unieruchamiaj
ą
cy
repozycja r
ę
czna
wyci
ą
g po
ś
redni
Metody po
ś
rednie
przezskórna
ś
ródszpikowa
stabilizacja odłamów
wyci
ą
g bezpo
ś
redni
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne
operacyjne nastawienie odłamów
operacyjna stabilizacja
ś
ródszpikowa
stabilizacja wewn
ę
trzna i zewn
ę
trzna
(
ś
ruby, płytki metalowe, ZESPOL)
Wskazania do leczenia
Wskazania do leczenia
operacyjnego
operacyjnego
złamania otwarte
złamania powikłane
interpozycja struktur anatomicznych
mi
ę
dzy odłamy
złamania wewn
ą
trzstawowe
złamania wieloodłamowe
brak efektu leczenia zachowawczego
złamanie szyjki ko
ś
ci udowej
złamania patologiczne
Powikłania
Powikłania
wtórne pogorszenie ustawienia
odłamów
opó
ź
niony zrost
przykurcz Volkmanna
powikłania infekcyjne
staw rzekomy
Złamania ko
ś
ci
Złamania ko
ś
ci
przedramienia
przedramienia
najcz
ę
stsze złamania u dzieci
unieruchomienie po repozycji:
1/3 bli
Ŝ
sza - pozycja odwrócona
1/3
ś
rodkowa - pozycja po
ś
rednia
1/3 dalsza - pozycja nawrócona
złamanie typu “zielonej gał
ą
zki”
Złamanie
Złamanie
podokostnowe
podokostnowe
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
chłopiec 11 l.
chłopiec 11 l.
wyj
ś
ciowo
wyj
ś
ciowo
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 11 l.
chłopiec 11 l.
Po repozycji
Po repozycji
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 11 l.
chłopiec 11 l.
Po zespoleniu
Po zespoleniu
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 11 l.
chłopiec 11 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Po repozycji
Po repozycji
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
chłopiec 13 l.
chłopiec 13 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
chłopiec 13 l.
chłopiec 13 l.
Po repozycji
Po repozycji
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 14 l.
chłopiec 14 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
chłopiec 14 l.
chłopiec 14 l.
Po zespoleniu drutami Kirschnera
Po zespoleniu drutami Kirschnera
Złamanie dalszych nasad
Złamanie dalszych nasad
ko
ś
ci
ko
ś
ci
przedramienia
przedramienia
mechanizm zgi
ę
ciowy lub
wyprostny (upadek na
wyci
ą
gni
ę
t
ą
r
ę
k
ę
)
cz
ę
sto złuszczenia nasady
leczenie zachowawcze
Złamanie ko
ś
ci promieniowej
Złamanie ko
ś
ci promieniowej
-
-
chłopiec 12 l.
chłopiec 12 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Po repozycji
Po repozycji
Złamanie ko
ś
ci promieniowej
Złamanie ko
ś
ci promieniowej
-
-
chłopiec 12 l.
chłopiec 12 l.
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 6 l.
chłopiec 6 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 6 l.
chłopiec 6 l.
Po repozycji
Po repozycji
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
Złamanie obu ko
ś
ci przedramienia
-
-
chłopiec 6 l.
chłopiec 6 l.
Po zespoleniu
Po zespoleniu
Złamanie głowy kości promieniowej-
stabilizacja drutem Kirschnera
Podział
Podział
złuszcze
ń
złuszcze
ń
Powikłania
Powikłania
złuszcze
ń
złuszcze
ń
Złuszczenie dalszej nasady ko
ś
ci promieniowej
Złuszczenie dalszej nasady ko
ś
ci promieniowej
Złuszczenie dalszej nasady piszczeli
Złuszczenie dalszej nasady piszczeli
Złamanie dalszej nasady i
Złamanie dalszej nasady i
przynasady
przynasady
piszczeli
piszczeli
Złamanie Monteggia
Złamanie Monteggia
złamanie ko
ś
ci łokciowej ze
zwichni
ę
ciem głowy ko
ś
ci promieniowej
najcz
ęś
ciej mechanizm wyprostny
trudno
ś
ci w ustawieniu odłamów -
stabilizacja drutem Kirschnera
Złamanie di
Złamanie di
Monteggia
Monteggia
-
-
chłopiec 4 l.
chłopiec 4 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Złamanie di
Złamanie di
Monteggia
Monteggia
-
-
chłopiec 4 l.
chłopiec 4 l.
Po zespoleniu drutem
Po zespoleniu drutem
Kirschnera
Kirschnera
Złamanie di
Złamanie di
Monteggia
Monteggia
-
-
chłopiec 4 l.
chłopiec 4 l.
Po zespoleniu drutem
Po zespoleniu drutem
Kirschnera
Kirschnera
Podwichni
ę
cie głowy ko
ś
ci
Podwichni
ę
cie głowy ko
ś
ci
promieniowej
promieniowej
typowo u małych dzieci
poci
ą
gni
ę
cie za wyprostowan
ą
r
ę
k
ę
leczenie zachowawcze (repozycja)
Złamanie przez
Złamanie przez
-
-
i
i
nadkłykciowe
nadkłykciowe
ko
ś
ci ramiennej
ko
ś
ci ramiennej
mechanizm zwykle wyprostny
próba leczenia drog
ą
repozycji zamkni
ę
tej
(niewielkie przemieszczenie)
przezskórna stabilizacja
ś
ródszpikowa
wyci
ą
g szkieletowy
powikłania nerwowe lub naczyniowe -
leczenie operacyjne
Złamanie przezkłykciowe ko
ś
ci ramiennej
Złamanie przezkłykciowe ko
ś
ci ramiennej
-
-
chłopiec 14 l.
chłopiec 14 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Złamanie przezkłykciowe ko
ś
ci ramiennej
Złamanie przezkłykciowe ko
ś
ci ramiennej
-
-
chłopiec 14 l.
chłopiec 14 l.
Po zało
Ŝ
eniu wyci
ą
gu
Po zało
Ŝ
eniu wyci
ą
gu
Złamanie przezkłykciowe ko
ś
ci ramiennej
Złamanie przezkłykciowe ko
ś
ci ramiennej
-
-
chłopiec 14 l.
chłopiec 14 l.
Po zespoleniu drutami
Po zespoleniu drutami
Kirschnera
Kirschnera
Złamanie
Złamanie
przezkłykciowe
przezkłykciowe
–
–
dziewczynka 10 l.
dziewczynka 10 l.
Po zespoleniu drutami
Po zespoleniu drutami
Kirschnera
Kirschnera
Oderwanie kłykcia przy
ś
rodkowego ko
ś
ci ramiennej
Oderwanie kłykcia przy
ś
rodkowego ko
ś
ci ramiennej
-
-
dziewczynka 12 l.
dziewczynka 12 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Oderwanie kłykcia przy
ś
rodkowego ko
ś
ci ramiennej
Oderwanie kłykcia przy
ś
rodkowego ko
ś
ci ramiennej
-
-
dziewczynka 12 l.
dziewczynka 12 l.
Po przybiciu kłykcia drutem Kirschnera
Po przybiciu kłykcia drutem Kirschnera
Złamanie obojczyka
Złamanie obojczyka
-
-
chłopiec 14 l.
chłopiec 14 l.
Złamanie podgłówkowe V ko
ś
ci
ś
ródr
ę
cza
Złamanie podgłówkowe V ko
ś
ci
ś
ródr
ę
cza
-
-
chłopiec 13 l.
chłopiec 13 l.
Wyj
ś
ciowo
Wyj
ś
ciowo
Po zespoleniu
Po zespoleniu
Złamania trzonów ko
ś
ci
Złamania trzonów ko
ś
ci
długich
długich
trzon ko
ś
ci ramiennej i udowej
stabilizacja
ś
ródszpikowa
wyci
ą
g bezpo
ś
redni
trudno
ś
ci w stabilizacji odłamów w
opatrunku gipsowym
Pręty Endera
Technika operacyjna
•
Repozycja pod kontrolą monitora
rentgenowskiego
• Pręty wprowadzanie do kości udowej około
2 cm powyŜej chrząstki wzrostowej, do
piszczeli na wysokości guzowatości
• Ewentualne zakotwiczenie prętów w kości
udowej za pomocą drutów Kirschnera
Zakładanie drutów Endera
Poprzeczne złamanie kości
udowej - wyjściowo
Poprzeczne złamanie kości
udowej – skopia rtg
Poprzeczne złamanie kości
udowej – skopia rtg
Poprzeczne złamanie kości
udowej – kontrola po 2 tyg.
Poprzeczne złamanie kości
udowej – kontrola po 6 mies.
Skośne złamanie kości udowej z
odłamem pośrednim – wyjściowo
Skośne złamanie kości udowej z
odłamem pośrednim – skopia rtg
Skośne złamanie kości udowej z
odłamem pośrednim – po 1 tyg.
Skośne złamanie kości udowej z
odłamem pośrednim – po 1 mies.
Skośne złamanie kości udowej z
odłamem pośrednim – po 5 mies.
Refraktura piszczeli – wyjściowo
Refraktura piszczeli – po 2 dniach
Refraktura piszczeli – po 6 miesiącach
Zespolenie piszczeli dwoma prętami
Endera i strzałki drutem elastycznym
Schemat leczenia
•
Zabieg operacyjny w ramach ostrego dyŜuru
• Kule łokciowe w pierwszym tygodniu po operacji
• Kontrola rentgenowska po 7 dniach, po miesiącu
oraz przed usunięciem prętów
• ObciąŜanie kończyny po 2 tygodniach od operacji
• Chodzenie bez kul po miesiącu od operacji
• Usunięcie prętów po 3 miesiącach od operacji
Zalety zespolenia prętami Endera
•
Krótki czas hospitalizacji
• Brak unieruchomienia zewnętrznego
• MoŜliwość wczesnego usprawniania
kończyny
• Szybki powrót pełnej sprawności ruchowej
Pacjent w 2 dobie po operacji
Pacjent w 2 dobie po operacji
Urazy porodowe
Urazy porodowe
złamania obojczyka
złamania trzonu ko
ś
ci ramiennej
złamania trzonu ko
ś
ci udowej
złamania ko
ś
ci czaszki
Dziękuje za uwagę