Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
STEREOTYPY, UPRZEDZENIA,
STEREOTYPY, UPRZEDZENIA,
DYSKRYMINACJA
DYSKRYMINACJA
Opracowanie: Anna Kami
ń
ska
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
POSTAWA
POSTAWA
Nasz stosunek do innych osób nazywamy
postawą.
W psychologii generalnie uwaŜa się, Ŝe
postawa składa się z 3 elementów:
1.
poznawczego
(myśli, przekonania),
2.
afektywnego
(emocje) i
3.
behawioralnego
(zachowanie).
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
POSTAWA
POSTAWA
ASPEKTY POSTAWY
MY
Ś
Ś
Ś
Ś
L
EMOCJA
ZACHOWANIE
STEREOTYP
UPRZEDZENIE
DYSKRYMINACJA
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
STEREOTYP
STEREOTYP
Funkcjonujący w świadomości społecznej
uproszczony, skrótowy i zabarwiony wartościująco
obraz rzeczywistości, odnoszący się do: grup
społecznych, osób, sytuacji, instytucji.
Stereotyp sprawia, Ŝe identyczne cechy zostają
przypisane wszystkim bez wyjątku członkom grupy,
niezaleŜnie od rzeczywistych róŜnic między nimi
(Z gr.: stereos – sztywny, zastygły; typos – obraz, forma, typ, wzorzec)
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
CECHY STEREOTYPU
CECHY STEREOTYPU
Trwały, trudny do zmiany, sztywny
Uproszczony, często niezgodny z rzeczywistością
Uogólniony
Dziedziczony kulturowo
Automatycznie wzbudzany
Nieweryfikowalny doświadczalnie (wyjątki tylko
potwierdzają regułę)
Mamy przeświadczenie, Ŝe jest prawdziwy
Oporny na niezgodne z nim informacje
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
FUNKCJE I SPOS
FUNKCJE I SPOS
Ó
Ó
B DZIA
B DZIA
Ł
Ł
ANIA
ANIA
STEREOTYP
STEREOTYP
Ó
Ó
W
W
Ułatwiają funkcjonowanie – daje gotowe
wzorce myślenia i zachowania
Porządkują świat
Oszczędzają nam „wysiłku poznawczego”
Wzmacniają toŜsamość grupową – daje
poczucie przynaleŜności i bezpieczeństwa
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
FUNKCJE I SPOS
FUNKCJE I SPOS
Ó
Ó
B DZIA
B DZIA
Ł
Ł
ANIA
ANIA
STEREOTYP
STEREOTYP
Ó
Ó
W
W
Ograniczają nasze doświadczenie i rozwój
Mogą być krzywdzące
Powodują, Ŝe łatwo nami manipulować,
poniewaŜ nie sprawdzamy napływających do
nas informacji
Kierując się nim, moŜemy zacząć
funkcjonować w nieprawdziwej rzeczywistości
Usprawiedliwiają nasz zachowania
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
U
U
PRZEDZENIA
PRZEDZENIA
Uprzedzenie to wrogie bądź negatywne
nastawienie dotyczące wyróŜniającej się grupy
ludzi, oparte wyłącznie na ich przynaleŜności do
tej grupy.
Uprzedzenia karmią się negatywnymi
stereotypami dotyczącymi jednostek lub grup.
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
SK
SK
Ą
Ą
D SI
D SI
Ę
Ę
BIOR
BIOR
Ą
Ą
UPRZEDZENIA?
UPRZEDZENIA?
Strach przed obcym i nieznanym
Niewiedza
Socjalizacja
Skłonność do dzielenia osób na grupy
Jedna to swoi (MY), pozostałe – obcy
(ONI)
„Swoich” cenimy wyŜej niŜ „obcych”
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
DYSKRYMINACJA
DYSKRYMINACJA
Nieusprawiedliwione, negatywne lub
krzywdzące
działanie skierowane
przeciwko członkowi danej grupy, wyłącznie
dlatego, Ŝe do niej naleŜy
Traktowanie danej osoby mniej przychylnie,
niŜ inną w porównywalnej sytuacji ze
względu na jakąś cechę (np. płeć,
orientacja psychoseksualna, wiek,
niepełnosprawność, religia lub przekonania
czy pochodzenie etniczne lub rasowe).
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
DYSKRYMINACJA BEZPO
DYSKRYMINACJA BEZPO
Ś
Ś
REDNIA
REDNIA
Osoba traktowana jest mniej korzystnie niŜ
inna w podobnej sytuacji,
ze względu na
jakąś cechę
(pochodzenie rasowe lub
etniczne, religia lub wyznanie, zdrowie,
niepełnosprawność, wiek lub orientacja
psychoseksualna.)
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
DYSKRYMINACJA PO
DYSKRYMINACJA PO
Ś
Ś
REDNIA
REDNIA
Pozornie neutralne
Pozornie neutralne
warunki, kryteria lub
praktyki są niekorzystne dla osób
posiadających
lub
podejrzewanych
o
posiadanie pewnej obciąŜonej cechy (pochodzenie
rasowe, etniczne, religia lub wyznanie,
niepełnosprawność, wiek lub orientacja seksualna),
o ile praktyka taka nie moŜe zostać uznana
obiektywnie za uzasadnioną prawem.
Projekt zrealizowany w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, ERRSW 2007
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezale
Ŝ
nych MIKUSZEWO
www.galeriatolerancji.org.pl
RODZAJE DYSKRYMINACJI
RODZAJE DYSKRYMINACJI
RASIZM
- dyskryminacja ze względu na rasę (kolor skóry)
SEKSIZM
- dyskryminacja ze względu na płeć
HOMOFOBIA
- dyskryminacja ze względu na orientację
seksualną
KSENOFOBIA
- dyskryminacja ze względu na pochodzenie i
narodowość
ANTYSEMITYZM
- uprzedzenie względem osób pochodzenia
Ŝydowskiego
AGEIZM
- dyskryminacja ze względu na wiek
ATRAKCJONIZM
- dyskryminacja ze względu na wygląd
zewnętrzny
HANDICAPIZM (ABLEISM)
- dyskryminacja ze względu na
niepełnosprawność