Giełdy świata – New York Stock Exchange 

Była, ponieważ 4 kwietnia 2007 roku nowojorska giełda połączyła się z 
europejską Euronext, z siedzibami w Amsterdamie, Paryżu i Brukseli. 

 
New York Stock Exchange (NYSE), Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych, była jedną 
z  najbardziej  znanych  instytucji  Stanów  Zjednoczonych  i  jednym  ze  światowych  centrów 
kapitalizmu. Pod względem kapitalizacji NYSE była największą giełdą świata, a pod względem 
dziennych  obrotów  wyprzedzała  ją  tylko  NASDAQ.  Powstała  w  ten  sposób  gigantyczna 
instytucja finansowa, działająca po obu stronach Atlantyku. Na megagiełdzie notowanych jest 
ponad 8 tysięcy walorów, niemal 40% papierów notowanych na świecie. 

Akronim  NYSE  nie  wyszedł  jednak  z  użycia.  Połączone  giełdy  działają  pod  nazwą  NYSE 
Euronext.  Kwaterą  główną  holdingu  pozostał  Nowy  Jork.  Od  ponad  dwustu  lat,  siedziba 
nowojorskiej  giełdy  leży  na  przybrzeżnej  wyspie  Manhattan,  choć  jej  dokładny  adres 
kilkakrotnie uległ zmianie. Słynne wejście główne z koryncką kolumnadą stoi przy Wall Street. 
Nazwa  tej  ulicy  przyjęła  się  jako  synonim  dla  rynku  inwestycyjnego  i  środowiska  wielkich 
inwestorów w Ameryce. 

Burzliwe początki 

W 1790 roku amerykański rząd wyemitował obligacje warte 80 milionów ówczesnych dolarów 
w celu pokrycia długów powstałych po wojnie o niepodległość. Był to początek współczesnego 
rynku  finansowego  w  tworzących  się  Stanach  Zjednoczonych.  Początkowo  rządowymi 
papierami handlowano w różnych miejscach, nawet na ulicach Nowego Jorku i innych miast. 
Już w 1792 roku dwudziestu czterech brokerów, sygnatariuszy porozumienia zawartego pod 
platanem (Buttonwood Agreement), przeniosło handel do kawiarni Tontine Coffee House. 

W  niedługim  czasie  kawiarnia  Tontine  stała  się  głównym  centrum  finansowym  Ameryki 
Północnej.  Handel  był  początkowo  mało  sformalizowany  i  bardzo  burzliwy.  Dla  większej 
przejrzystości transakcji, w 1817 roku członkowie giełdy uchwalili dokument formalne „Rules 
and  Constitution”,  reguły  i  konstytuję.  Powstał  wtedy  New  York  Stock  &  Exchange  Board 
(NYS&EB), bezpośredni przodek NYSE. 

Od  spółek,  akcjami  których  handlowano  na  nowojorskiej  giełdzie  nie  wymagano  wiele, 
przynajmniej  według  dzisiejszych  standardów.  Niemniej,  nie  wszystkie  kompanie  potrafiły 
spełnić nawet te niewielkie wymagania. Stąd już od dziewiętnastego wieku rozwinął się rynek 
równoległy, występujący pod nazwami New York Curb Agency albo, nieco później, New York 
Curb Market. 

Słowo „curb” pierwotne oznaczało przyrząd używany w handlu końmi. Pierwszych maklerów 
nazywano  curb  brokers,  nazwa  ta  miała  podkreślać  surowe  warunki,  w  jakich  startował 
amerykański rynek akcyjny. Dość powiedzieć, że na początku handel akcjami i obligacjami 
prowadzony był bez notowań. 

W tych pionierskich dla giełdy czasach handel  rządził się zaskakującymi, z naszego punktu 
widzenia, prawami. O dopuszczeniu akcji do obrotu na Curb Market decydował trzyosobowy 
komitet. Aby zostać dopuszczoną, spółka musiała przedstawić odpowiednie dokumenty – dla 

kompanii górniczej były to na przykład mapy, koncesje, dzierżawy – oraz wpłacić 100 dolarów 
jednorazowej opłaty. Niejednokrotnie zdarzało się, że członkowie giełdy z własnej inicjatywy 
kontaktowali się z władzami interesującej spółki z propozycją debiutu. 

Nie  zawsze  jednak  spółki  były  tym  zainteresowane.  Wtedy  broker  –  mógł  być  nim  nawet 
członek  komitetu  dopuszczającego  nowe  papiery  –  sam  kupował  kilkaset  akcji  upatrzonej 
kompanii,  po  czym  już  jako  jej  współwłaściciel  sam  uiszczał  100  dolarową  opłatę.  W  ten 
sposób spółka mogła zadebiutować na giełdzie bez wiedzy i zgody zarządu i rady nadzorczej. 

NYS&EB i Curb Market rozwijały się równolegle, konkurując i uzupełniając się. Dopiero w 
2008 roku, już jako NYSE Euronext i American Stock Exchange (Amex), połączyły się w jeden 
organizm. Papiery notowane wcześniej na Ameksie trafiły na największy parkiet świata jako 
NYSE Alternext US. 

Swoją współczesną nazwę New York Stock Exchange uzyskała w 1863 roku. W 1896 roku 
rozpoczęto  publikowanie  najstarszego  indeksu  giełdowego  Dow  Jones  Industrial  Average, 
czyli  średniej  z  cen  akcji  12  spółek  niekolejowych  z  największą  kapitalizacją.  Jest  on 
publikowany  do  dziś,  choć  jego  wartość  informacyjna  zmalała  wraz  ze  wzrostem  liczby 
notowanych walorów. Na początku dwudziestego wieku siedziba giełdy została przeniesiona 
do budynku, który do dziś pełni tę funkcję. 

Wraz z rozwojem giełdy rosła też ilość sprzedawanych i kupowanych akcji, czyli wolumen. 
Pierwszy  raz  dzienny  wolumen  przekroczył  milion  już  w  1886  roku.  10  milionów  padło  w 
pamiętnym  1929  roku.  W  1982  roku  dzienne  obroty  po  raz  pierwszy  wyniosły  ponad  100 
milionów akcji. Dalej poszło już całkiem szybko – miliard w 1997, dwa miliardy cztery lata 
później, pięć miliardów w 2007. Obecny rekord dziennych obrotów padł 10 października 2008 
roku – właściciela zmieniły wtedy 7 341 505 961 akcje. 

Co dalej 

Rozwój  działalności  nowojorskiej  giełdy  wymagał  wprowadzania  kolejnych  udogodnień 
organizacyjnych i technicznych. Pierwszy centralny system notowań powstał w 1929 roku – 
można już było kupować akcje przez telefon. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych ubiegłego 
wieku zaczęto wprowadzać automatyzację i rozliczenia elektroniczne, które z czasem stały się 
głównym sposobem handlu akcjami, obligacjami i instrumentami pochodnymi. 

Fuzja NYSE z Euronextem nie była ostatnim tego typu wydarzeniem. W 15 lutego 2011 NYSE 
Euronext  i  frankfurcka  Deutsche  Boerse  ogłosiły  zamiar  połączenia.  W  nowej  instytucji 
akcjonariusze niemieckiej giełdy obejmą 60%, a właściciele NYSE Euronext 40% udziałów. 
Proporcja ta pokazuje, że w istocie Deutsche Boerse przejmuje giełdę nowojorsko -paryską. 
Tym samym, wzmocnieniu ulegnie europejska gałąź grupy.