Specjalista zdrowia publicznego

(228204)

Specjali

ś

ci

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Specjalista zdrowia publicznego (228204)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-019-1 (19)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu .............................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach ...

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy ................................................

4

2. Opis zawodu..........................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu .......................................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

powania

zawodu ....................................................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia pracy,

zagro

ż

enia, organizacja pracy) ................................................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwska-

zania do wykonywania zawodu ................................................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia pracy

w zawodzie ...............................................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji

kompetencji...............................................................................

7

2.7. Zadania zawodowe ...................................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych..............................................

8

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a poziomem

kwalifikacji w ERK/PRK.............................................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych .......................................................... 10

3.1. Monitorowanie stanu zdrowia populacji oraz jego zagro

ż

e

ń

,

przygotowywanie ekspertyz, raportów, sprawozda

ń

Kz1 ......... 10

3.2. Sprawowanie nadzoru sanitarno-epidemiologicznego Kz2 ...... 11
3.3. Prowadzenie działa

ń

edukacyjnych społeczno

ś

ci w zakresie

wzorów wła

ś

ciwego post

ę

powania w

ś

rodowisku pracy i

ż

ycia

Kz3............................................................................................ 13

3.4. Kompetencje społeczne KzS ................................................... 14

4. Profil kompetencji kluczowych ........................................................... 15

5. Słownik ................................................................................................. 16

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

228204 Specjalista zdrowia publicznego

Grupa wielka 2 – Specjali

ś

ci (w Mi

ę

dzynarodowej Klasyfikacji Standardów

Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 7).

Grupa elementarna 2282 – Specjali

ś

ci do spraw higieny, bezpiecze

ń

stwa

pracy i ochrony

ś

rodowiska (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji

Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 2263 Environmental and occupational
health and hygiene professionals).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna, Dział 86. Opieka zdro-
wotna, Grupa 86.9. Pozostała działalno

ść

w zakresie opieki zdrowotnej.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz głównie wyni-

ków bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 5 przedsi

ę

biorstwach

(du

ż

e – 2,

ś

rednie – 3, w tym usługowe – 2, inne − 3), przeprowadzonych

w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Danuta Szeligiewicz-Urban – Niepubliczna Placówka Kształcenia Usta-

wicznego, Siemianowicki O

ś

rodek Szkoleniowy, Wy

ż

sza Szkoła Huma-

nitas w Sosnowcu,

•

Marzena Mentel – Przychodnia Wielospecjalistyczna nr 4 w Knurowie,

•

Izabela Malinowska – Radomski Szpital Specjalistyczny w Radomiu,

•

Teresa Sagan – ekspert niezale

ż

ny, były pracownik Instytutu Technolo-

gii Eksploatacji – PIB w Radomiu.

Ewaluatorzy:

•

Joanna Kobza –

Ś

l

ą

ski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,

•

Barbara Mikołajec – Centrum Medyczne w Rybniku.

Recenzenci:

•

Jan Krakowiak – Uniwersytet Medyczny w Łodzi,

•

Monika Zaremba – Szpital Wojewódzki im. M. Kopernika w Koszalinie.

5

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Urszula Michalska (przewodnicz

ą

ca) – Federacja Zwi

ą

zków Zawodowych

Pracowników Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej w Warszawie,

•

Ewa Bombała – Ogólnopolskie Stowarzyszenie Organizatorów i Me-

nad

ż

erów Pomocy Społecznej i Ochrony Zdrowia w Toruniu,

•

El

ż

bieta Nalewczy

ń

ska-Kuli

ń

ska – Federacja Zwi

ą

zków Pracodawców

Zakładów Opieki Zdrowotnej w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

•

07.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Specjalista zdrowia publicznego zajmuje si

ę

stanem zdrowia populacji.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Specjalista zdrowia publicznego zajmuje si

ę

monitorowaniem stanu zdrowia

ludno

ś

ci oraz jego ochron

ą

. Wykonuje zadania zwi

ą

zane ze zwalczaniem za-

gro

ż

e

ń

zdrowotnych, kontroluje i ocenia stan sanitarno-epidemiologiczny, za-

pobiegaj

ą

c masowym zagro

ż

eniom zdrowotnym, współpracuje zarówno z insty-

tucjami pa

ń

stwowymi, administracj

ą

rz

ą

dow

ą

i samorz

ą

dow

ą

jak i organizacja-

mi pozarz

ą

dowymi w zakresie koordynowania działa

ń

na okre

ś

lonym terenie,

ocenia wska

ź

niki zdrowotne grup społecznych oraz przeciwdziała rozprze-

strzenianiu si

ę

zagro

ż

e

ń

epidemiologicznych. Wydaje ekspertyzy i organizuje

pracownie diagnostyczne w stacjach sanitarno

-

epidemiologicznych. Działal-

no

ść

sw

ą

realizuje poprzez upowszechnianie zasad profilaktyki zdrowotnej,

prowadzenie nadzoru i kontroli sanitarno-epidemiologicznej w celu identyfikacji
i przeciwdziałania zagro

ż

eniom zdrowotnym populacji.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Specjalista zdrowia publicznego wykonuje swoj

ą

prac

ę

w pomieszczeniach

biurowych, w laboratoriach oraz na otwartej przestrzeni. Zajmuje stanowiska
w podmiotach leczniczych, instytucjach ubezpiecze

ń

zdrowotnych, administracji

publicznej, nadzorze sanitarnym i instytucjach promuj

ą

cych zdrowie. Posługuje

si

ę

urz

ą

dzeniami laboratoryjnymi oraz sprz

ę

tem komputerowym. W pracy mo

ż

e

wyst

ę

powa

ć

wiele czynników niebezpiecznych i szkodliwych takich jak: pr

ą

d

elektryczny, szkodliwe i truj

ą

ce ciecze, gazy, pyły, ró

ż

ne rodzaje promieniowa-

nia, pole elektromagnetyczne, ska

ż

ony materiał biologiczny. Istnieje zagro

ż

enie

chorobami zawodowymi, takimi jak: alergia, astma oraz chorobami układu od-
dechowego i narz

ą

du wzroku wywołane czynnikami chemicznymi, fizycznymi

lub biologicznymi. Ponadto specjalista zdrowia publicznego mo

ż

e by

ć

nara

ż

ony

na: oparzenia, zatrucia, choroby skóry oraz nast

ę

pstwa wywołane odczynnika-

mi chemicznymi i inne. Godziny pracy s

ą

stałe, pracuje najcz

ęś

ciej od 6 do 8

godzin dziennie. W szczególnych sytuacjach musi pracowa

ć

w dni wolne od

pracy oraz poza wyznaczonymi godzinami pracy. Kieruje i koordynuje działania
instytucji odpowiedzialnych za ochron

ę

zdrowia z uwzgl

ę

dnieniem nadzoru

sanitarnego. Współpracuje tak

ż

e ze specjalistami innych dziedzin i placówkami

ochrony zdrowia. Specjalista zdrowia publicznego mo

ż

e by

ć

zatrudniony np. na

stanowiskach w administracji rz

ą

dowej i samorz

ą

dowej, organizacjach poza-

rz

ą

dowych, nadzorze sanitarnym, ochronie

ś

rodowiska, publicznych i niepu-

blicznych zakładach opieki zdrowotnej, instytucjach promuj

ą

cych zdrowy styl

ż

ycia, instytucjach ubezpiecze

ń

zdrowotnych i społecznych.

7

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu wymaga samodzielnego, sprawnego, rzeczowego

i odpowiedzialnego podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych, umiej

ę

t-

no

ś

ci wykonywania zada

ń

w trudnych warunkach, zdolno

ś

ci organizacyjnych

i kierowniczych. Od

specjalisty zdrowia publicznego wymagana jest zdolno

ść

koncentracji uwagi i jej podzielno

ść

, umiej

ę

tno

ś

ci matematyczne, wyobra

ź

nia,

my

ś

lenie twórcze, zdolno

ść

dostrzegania innowacyjnych rozwi

ą

za

ń

. W zawo-

dzie tym niezb

ę

dna jest sprawno

ść

sensomotoryczna

:

powonienie, ostro

ść

wzroku, rozró

ż

nianie barw, spostrzegawczo

ść

, koordynacja wzrokowo-słucho-

wa, zr

ę

czno

ść

r

ą

k i palców oraz umiej

ę

tno

ść

wykonywania zada

ń

według

ś

ci

ś

le

ustalonych procedur. Praca wymaga sprawno

ś

ci układu oddechowego oraz

narz

ą

dów słuchu i wzroku. Specyfika zawodu wymaga samodzielnej pracy jak

i umiej

ę

tno

ś

ci pracy w zespole. Przydatne s

ą

równie

ż

zainteresowania z zakre-

su medycyny, biologii. Przeciwwskazaniami zdrowotnymi s

ą

alergie, wady

wzroku niepoddaj

ą

ce si

ę

korekcie, daltonizm, dysfunkcje ko

ń

czyn górnych.

Istniej

ą

ograniczone mo

ż

liwo

ś

ci zatrudniania na tym stanowisku osób

z niepełnosprawno

ś

ci

ą

fizyczn

ą

.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Do pracy w zawodzie specjalista zdrowia publicznego wymagane jest uko

ń

-

czenie studiów wy

ż

szych drugiego stopnia najcz

ęś

ciej na kierunku zdrowie

publiczne lub na jednym z kierunków: administracja, biologia, biotechnologia,
chemia, dietetyka, in

ż

ynieria

ś

rodowiskowa, ochrona

ś

rodowiska, politologia,

psychologia, prawo, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia, technologia

ż

ywno

ś

ci i

ż

ywienia człowieka, zarz

ą

dzanie po uko

ń

czeniu szkolenia w ramach

kształcenia podyplomowego. Pracodawcy najcz

ęś

ciej wymagaj

ą

znajomo

ś

ci

programów statystycznych oraz j

ę

zyka obcego na poziomie B2.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Szeroki zakres wykonywanych

ś

wiadcze

ń

przez specjalist

ę

zdrowia pu-

blicznego wymaga specjalistycznej wiedzy, któr

ą

mo

ż

na zdoby

ć

w ramach

kształcenia podyplomowego, np. na kierunkach: edukacja zdrowotna i promo-
cja zdrowia, zdrowie

ś

rodowiskowe, organizacja i zarz

ą

dzanie w ochronie

zdrowia, organizacja i zarz

ą

dzanie w pomocy społecznej, organizacja opieki

długoterminowej, interwencja kryzysowa. Oprócz tego szkolenia, kursy, warsz-
taty oraz kształcenie ustawiczne i konferencje stanowi

ą

podstaw

ę

do dalszego

rozwoju zawodowego.

8

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Organizowanie stanowiska pracy, zgodnie z zasadami BHP (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, KzS).

Z2.

Identyfikowanie i prognozowanie zagro

ż

e

ń

i potrzeb zdrowotnych, moni-

torowanie wska

ź

ników zdrowotnych z uwzgl

ę

dnieniem wpływu proce-

sów społecznych oraz trendów demograficznych (niezb

ę

dne kompeten-

cje: Kz1, KzS).

Z3.

Kontrolowanie i ocenianie stanu sanitarno-epidemiologicznego na
szczeblu krajowym i regionalnym oraz podejmowanie działa

ń

prewen-

cyjnych i naprawczych zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej (nie-
zb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z4.

Opracowywanie raportów, ekspertyz, ewidencji o stanie sanitarno-
epidemiologicznym oraz przygotowywanie opinii, wniosków,

ś

wiadectw

i orzecze

ń

z zakresu zdrowia publicznego (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, Kz2, KzS).

Z5.

Dostosowywanie przepisów dotycz

ą

cych zdrowia publicznego i norm

higieniczno-sanitarnych na potrzeby okre

ś

lonej społeczno

ś

ci (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z6.

Koordynowanie działa

ń

instytucji pa

ń

stwowych oraz administracji rz

ą

-

dowej i samorz

ą

dowej zajmuj

ą

cych si

ę

zdrowiem publicznym (niezb

ę

d-

ne kompetencje: Kz2, KzS).

Z7.

Sporz

ą

dzanie analizy kosztów ekonomicznych usług medycznych, re-

habilitacji, profilaktyki i promocji zdrowia (niezb

ę

dne kompetencje: Kz3,

KzS).

Z8.

Wdra

ż

anie, koordynowanie oraz ocenianie skuteczno

ś

ci programów

profilaktyki, promocji zdrowia oraz edukacji zdrowotnej (niezb

ę

dne kom-

petencje: Kz3, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Monitorowanie stanu zdrowia populacji oraz jego zagro

ż

e

ń

, przygoto-

wywanie ekspertyz, raportów, sprawozda

ń

(potrzebne do wykonywania

zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z4, Z5).

Kz2 – Sprawowanie nadzoru sanitarno-epidemiologicznego (potrzebne do

wykonywania zada

ń

: Z4, Z5, Z6).

Kz3 – Prowadzenie działa

ń

edukacyjnych społeczno

ś

ci w zakresie wzorów

wła

ś

ciwego post

ę

powania w

ś

rodowisku pracy i

ż

ycia (potrzebne do wy-

konywania zada

ń

: Z7, Z8).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

Z1÷Z8).

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w zawodzie su-

geruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu

kwalifikacji na poziomie 7 wła

ś

ciwym dla wy-

kształcenia wy

ż

szego drugiego stopnia w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifi-

kacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfika-
cji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 2 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód specjalisty zdrowia publicznego:

1) w zakresie wiedzy: zna i rozumie pogł

ę

bione fakty, teorie, metody oraz

zło

ż

one zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy nimi niezb

ę

dne do wykonywania zawodu specja-

lista zdrowia publicznego oraz uwarunkowania prowadzonej działalno

ś

ci

w dziedzinie zdrowia publicznego;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: wykonuje zadania oraz formułuje i rozwi

ą

zuje

problemy z wykorzystaniem nowej wiedzy z dziedziny zdrowia publicznego,
a tak

ż

e z innych dziedzin z zakresu monitorowania stanu zdrowia populacji

oraz nadzoru sanitarno-epidemiologicznego, samodzielnie planuje własne
uczenie si

ę

przez całe

ż

ycie oraz ukierunkowuje innych w tym zakresie, po-

trafi uzasadni

ć

swoje stanowisko w trakcie komunikowania si

ę

z instytucja-

mi zwi

ą

zanymi z ochron

ą

zdrowia publicznego.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych

w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Monitorowanie stanu zdrowia populacji oraz jego

zagro

ż

e

ń

, przygotowywanie ekspertyz, raportów,

sprawozda

ń

Kz1

Wiedza – zna i rozumie pogł

ę

bione

fakty, teorie, metody oraz zło

ż

one

zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy nimi zwi

ą

zane

z monitorowaniem przebiegu zagro

ż

e

ń

stanu zdrowia populacji oraz przygoto-
wywaniem ekspertyz, raportów, spra-
wozda

ń

, w szczególno

ś

ci zna:

−

przepisy BHP, ochrony

ś

rodowiska

i ochrony ppo

ż

. podczas monito-

rowania przebiegu zagro

ż

e

ń

stanu

zdrowia populacji;

−

zasady

organizacji

stanowiska

pracy

podczas

monitorowania

przebiegu zagro

ż

e

ń

stanu zdrowia

populacji;

−

rodzaje

zagro

ż

e

ń

zdrowotnych

populacji i wymagania sanitarno-
epidemiologiczne;

−

zasady wykrywania i rozpoznawa-

nia

biologicznych,

ś

rodowisko-

wych, demograficznych i społecz-
nych zagro

ż

e

ń

zdrowia w celu ich

identyfikacji;

−

sposoby monitorowania podsta-

wowych wska

ź

ników zdrowotnych

i ewidencjonowania przebiegu za-
gro

ż

e

ń

zdrowotnych, chorób i ró

ż

-

norodnych patologii populacji;

−

sposoby planowania działa

ń

w ce-

lu zapobiegania zagro

ż

eniom zdro-

wia społecze

ń

stwa zgodnie z za-

sadami Unii Europejskiej;

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

i rozwi

ą

zuje zło

ż

one i nietypowe pro-

blemy z wykorzystaniem nowej wie-
dzy, tak

ż

e z innych dziedzin, w szcze-

gólno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony

ś

rodowiska oraz

ochrony ppo

ż

. podczas monitoro-

wania przebiegu zagro

ż

e

ń

stanu

zdrowia populacji;

−

ró

ż

nicowa

ć

zagro

ż

enia zdrowotne

na podstawie wymaga

ń

sanitarno-

epidemiologicznych;

−

wykrywa

ć

zagro

ż

enia zdrowia;

−

rozpoznawa

ć

zagro

ż

enia zdrowia

i wska

ź

niki zdrowotne;

−

identyfikowa

ć

zagro

ż

enia zdrowia;

−

monitorowa

ć

i ewidencjonowa

ć

przebieg zagro

ż

e

ń

zdrowotnych

populacji i wska

ź

ników zdrowot-

nych;

−

monitorowa

ć

i ewidencjonowa

ć

przebieg chorób populacji;

−

monitorowa

ć

i ewidencjonowa

ć

przebieg ró

ż

norodnych patologii

populacji;

−

zastosowa

ć

wiedz

ę

o celach i za-

daniach zdrowia publicznego w kra-
jach Unii Europejskiej w celu zapo-
biegania zagro

ż

eniom zdrowia;

−

planowa

ć

działania w celu zapo-

biegania

zagro

ż

eniom

zdrowia

zgodnie z polityk

ą

zdrowotn

ą

kra-

jów Unii Europejskiej;

11

−

zasady prowadzenia dokumentacji

i oceniania stanu sanitarno-epide-
miologicznego populacji;

−

procedury gromadzenia i wykorzy-

stywania informacji w celu identy-
fikacji problemów zdrowotnych.

−

ocenia

ć

stan sanitarno-epidemio-

logiczny populacji;

−

dokumentowa

ć

stan sanitarno-

-epidemiologiczny populacji jed-
nostkom nadrz

ę

dnym i przedsta-

wia

ć

sprawozdania;

−

gromadzi

ć

i przygotowywa

ć

opinie,

wnioski, raporty i ekspertyzy,

ś

wiadectwa i orzeczenia o stanie

sanitarno-epidemiologicznym grup
społecznych i zawodowych;

−

opracowywa

ć

opinie,

wnioski,

raporty i ekspertyzy,

ś

wiadectwa

i orzeczenia o stanie sanitarno-
epidemiologicznym grup społecz-
nych i zawodowych;

−

gromadzi

ć

dane

statystyczne

posługuj

ą

c si

ę

systemami informa-

tycznymi;

−

interpretowa

ć

dane statystyczne

posługuj

ą

c si

ę

systemami informa-

tycznymi.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z4, Z5, Z6 wymaga posiadania kompeten-

cji zawodowej Kz2.

3.2. Sprawowanie nadzoru sanitarno-epidemiologicznego Kz2

Wiedza – zna i rozumie pogł

ę

bione

fakty, teorie, metody oraz zło

ż

one

zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy nimi zwi

ą

zane ze

sprawowaniem nadzoru sanitarno-
-epidemiologicznego, w szczególno

ś

ci

zna:

−

przepisy BHP, ochrony

ś

rodowi-

ska i ochrony ppo

ż

. podczas spra-

wowania nadzoru sanitarno-epide-
miologicznego;

−

zasady organizacji stanowiska pra-

cy podczas sprawowania nadzoru
sanitarno-epidemiologicznego;

−

metody wykrywania

ź

ródeł zaka-

ż

e

ń

;

−

zasady przeprowadzania kontroli

i oceniania stanu sanitarnego oraz
podstawy nadzoru sanitarno-epi-
demiologicznego;

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

i rozwi

ą

zuje zło

ż

one i nietypowe pro-

blemy z wykorzystaniem nowej wie-
dzy, tak

ż

e z innych dziedzin, w szcze-

gólno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony

ś

rodowiska i ochro-

ny ppo

ż

. podczas sprawowania

nadzoru sanitarno-epidemiologicz-
nego;

−

przestrzega

ć

zasad ochrony

ś

ro-

dowiska i ochrony przeciwpo

ż

aro-

wej podczas sprawowania nadzo-
ru sanitarno-epidemiologicznego;

−

organizowa

ć

stanowiska

pracy

osób podległych podczas spra-
wowania nadzoru sanitarno-epide-
miologicznego;

12

−

podstawy prawne orzecznictwa

w zakresie przepisów prawnych
i norm higieniczno-sanitarnych;

−

zasady norm higieniczno-sanitar-

nych w laboratoriach i pracow-
niach diagnostycznych;

−

zasady organizowania pracowni

diagnostycznych.

−

organizowa

ć

pracownie diagno-

styczne w stacjach sanitarno-epi-
demiologicznych;

−

wykrywa

ć

, rozpoznawa

ć

, identyfi-

kowa

ć

ź

ródła zaka

ż

e

ń

w zakła-

dach wytwórczych, usługowych,

ż

łobkach, przedszkolach, szko-

łach, zakładach

ż

ywienia;

−

stosowa

ć

normy

ż

ywieniowe oraz

zasady

racjonalnego

ż

ywienia

w przedszkolach,

ż

łobkach i za-

kładach

ż

ywienia zbiorowego;

−

ocenia

ć

jako

ść

zdrowotn

ą

ż

ywno-

ś

ci;

−

przeprowadza

ć

kontrole sanitarne;

−

opracowywa

ć

wnioski po kontro-

lach sanitarnych;

−

przekazywa

ć

wnioski po kontro-

lach sanitarnych jednostkom nad-
rz

ę

dnym;

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

prawnych w zakresie norm higie-
niczno-sanitarnych;

−

dostosowywa

ć

do potrzeb ludno

ś

ci

zasady i przepisy prawne w zakre-
sie norm higieniczno-sanitarnych;

−

stosowa

ć

normy higieniczno-sani-

tarne w nadzorze epidemiologicz-
nym w pracowniach diagnostycz-
nych i w laboratoriach;

−

sprawowa

ć

nadzór epidemiolo-

giczny nad pracowniami laborato-
ryjnymi i pracowniami diagnosty-
cznymi.

13

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z7, Z8 wymaga posiadania kompetencji

zawodowej Kz3.

3.3. Prowadzenie działa

ń

edukacyjnych społeczno

ś

ci

w zakresie wzorów wła

ś

ciwego post

ę

powania

w

ś

rodowisku pracy i

ż

ycia Kz3

Wiedza – zna i rozumie pogł

ę

bione

fakty, teorie, metody oraz zło

ż

one

zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy nimi zwi

ą

zane

z edukowanie społecze

ń

stwa w za-

kresie wzorów wła

ś

ciwego post

ę

po-

wania w

ś

rodowisku pracy i

ż

ycia,

w szczególno

ś

ci zna:

−

przepisy BHP, ochrony

ś

rodowi-

ska i ochrony ppo

ż

. podczas edu-

kowania społecze

ń

stwa;

−

zasady organizowania stanowiska

pracy własnej i osób podległych
podczas edukowania społecze

ń

-

stwa;

−

rodzaje zagro

ż

e

ń

w

ś

rodowisku

pracy oraz podstawy ergonomii,
bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy,

ochrony

ś

rodowiska i ochrony

przeciwpo

ż

arowej;

−

podstawy organizacji i zarz

ą

dza-

nia w ochronie zdrowia;

−

podstawy ekonomii, systemu opieki

zdrowotnej i kosztów w ochronie
zdrowia oraz

ź

ródeł finansowania

zdrowia publicznego.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

i rozwi

ą

zuje zło

ż

one i nietypowe pro-

blemy z wykorzystaniem nowej wie-
dzy, tak

ż

e z innych dziedzin, w szcze-

gólno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony

ś

rodowiska i ochro-

ny ppo

ż

. podczas edukowania

społecze

ń

stwa;

−

organizowa

ć

stanowisko

pracy

oraz osób podległych podczas
edukowania społecze

ń

stwa;

−

rozró

ż

nia

ć

zagro

ż

enia w

ś

rodowi-

sku pracy;

−

rozró

ż

nia

ć

choroby zawodowe na

danym stanowisku pracy;

−

wprowadza

ć

profilaktyk

ę

zdrowot-

n

ą

, promocj

ę

zdrowia w celu zmi-

nimalizowania potencjalnych za-
gro

ż

e

ń

zdrowia w

ś

ród populacji;

−

kontrolowa

ć

aspekty zdrowotne

warunków pracy i nauki, w tym
problemy bezpiecze

ń

stwa oraz hi-

gieny pracy, choroby zawodowe,
wypadki przy pracy;

−

udziela

ć

porad w dziedzinie cho-

rób zawodowych i społecznych
oraz powszechnego ubezpiecze-
nia zdrowotnego;

−

współdziała

ć

i koordynowa

ć

dzia-

łania z innymi specjalistami w za-
kresie strategii zapobiegawczych
w celu zminimalizowania poten-
cjalnych zagro

ż

e

ń

zdrowia;

−

promowa

ć

zasady prozdrowotne;

−

prowadzi

ć

o

ś

wiat

ę

i edukacj

ę

zdrowotn

ą

;

−

kreowa

ć

wła

ś

ciwe warunki spo-

łeczne dla udziału jednostki, grup

14

społecznych i pa

ń

stwa w kształto-

waniu własnego zdrowia w

ś

rodo-

wisku pracy i

ż

yciu;

−

gromadzi

ć

dane dotycz

ą

ce pod-

stawowych

ź

ródeł finansowania

zdrowia publicznego;

−

analizowa

ć

koszty ekonomiczne

usług medycznych, rehabilitacji,
profilaktyki i promocji zdrowia;

−

analizowa

ć

aspekty ekonomiczne,

społeczne i zdrowotne chorób;

−

wykorzystywa

ć

dane o kosztach

opieki zdrowotnej oraz programów
promocji zdrowia.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodo-

wych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.4. Kompetencje społeczne KzS:

−

tworzy i rozwija wzorce działa

ń

w zakresie monitorowania i wdra

ż

ania pra-

widłowych zachowa

ń

prozdrowotnych,

−

podejmuje inicjatywy i współpracuje w zespole w zakresie zapobiegania
zagro

ż

eniom epidemiologicznym,

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za realizacj

ę

zada

ń

zwi

ą

zanych ze stanem zdro-

wia populacji,

−

przystosowuje si

ę

do zmian zachodz

ą

cych w dziedzinie zdrowia publicznego,

−

stosuje zasady etyczne obowi

ą

zuj

ą

ce w wykonywaniu zada

ń

wynikaj

ą

cych

z roli zawodowej.

15

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu specjalisty zdrowia

publicznego przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stoso-

wanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt

PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędn
e

Mało
ważne

Ważne

Istotne

Bardzo
ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 228204 Specjalista zdrowia publicznego

16

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.