Ochrona własności intelektualnej 

wykład 1 05.03.2015r. 

Intellectual Property 

1967r. - Konwencja Sztokholmska ustanawiająca Światową Organizację Własności Intelektualnej 

Pojęcie kojarzone z wytworem twórczości: 



 

literackiej, 



 

naukowej, 



 

wynalazczej 

oraz ochroną jaką przyznaje się uprawnionym. 
Własnośd intelektualna jest względnie młodą dyscypliną prawną liczącą dopiero 300 lat. 
 
Zbiorcze określenie w języku prawniczym dla pojęd: 



 

własnośd literacka,  



 

własnośd artystyczna,  



 

własnośd przemysłowa. 

Dobra materialne i niematerialne 

Medium, w którym utrwalono utwór jest rzeczą w rozumieniu prawa cywilnego i podlega przepisom 
prawa rzeczowego. W konsekwencji jeden podmiot może byd właścicielem dobra niematerialnego, a 
inny właścicielem nośnika.  

"Harry Potter" - utwór literacki książka - nośnik 

Kupując książkę nabywamy własnośd egzemplarza ale nie prawa majątkowe do utworu 

O skali i czasie trwania ochrony dóbr niematerialnych decyduje ustawodawca. Bierze pod uwagę: 



 

nowośd, 



 

twórczy charakter, 



 

użytecznośd,  



 

innowacyjnośd, 



 

zdolnośd do odróżnienia towarów i usług, 



 

nakład inwestycyjny tych dóbr 

 
Własnośd przemysłowa - użyte po raz pierwszy podczas Konwencji Paryskiej (1883) o ochronie 
własności przemysłowej nawiązując do tematyki związanej z : 



 

wynalazkami, 



 

wzorami użytkowymi, 



 

wzorami przemysłowymi, 



 

znakami towarowymi i usługowymi, 



 

nazwami handlowymi, 



 

nazwami i oznaczeniami pochodzenia. 

 

Ochrona własności intelektualnej: 



 

prawo cywilne i inne gałęzie prawa, 



 

na podstawie kryterium przedmiotu  i metody regulacji regulowane są stosunki prawne o 
doniosłości? majątkowej oraz związanych z nimi stosunkami niemajątkowymi. 

W ramach własności intelektualnej wyróżnia się różne zakresy uprawnieo wynikające z prawa 
autorskiego  i praw pokrewnych, chroniących przede wszystkim twórczośd literacką i artystyczną oraz 
prawo własności przemysłowej. 
Chroni: 



 

rozwiązania o charakterze technologicznym (wynalazki topograficzne układów scalonych, 
wzory użytkowe), 



 

rozwiązania o charakterze estetycznym (wzory przemysłowe), 



 

oznaczenia odróżniające (znaki towarowe i oznaczenia geograficzne), 



 

dobra chronione ustawami szczególnymi( prawa do nowych odmian roślin czy baz danych), 

 
Czym jest wynalazek tego ustawa Prawo własności przemysłowej nie mówi. Technika rozwija sie 
szybko i w zbyt nieprzewidywalnych kierunkach, żeby warto było formułowad definicję wynalazku/ 
Wystarczy, że ustawa określa warunki udzielenia ochrony patentowej, wynalazek musi należed do 
jakieś dziedziny techniki, musi byd nowy, mied poziom wynalazczy (byd nieoczywistym dla odbiorcy) 
 
Cechy wynalazku: 



 

wynalazek  to przedmiot, urządzenie, układ, substancja, sposób postępowania (sekwencja 
czynności), zastosowanie wytworu, 



 

opisany cechami technicznymi (zrozumiałymi i jednoznacznymi dla znawcy z danej dziedziny 
techniki), 



 

tytuł jednoznacznie musi identyfikowad przynależnośd do danej dziedziny technicznej , 



 

wytwór powinien byd określony cechami konstrukcyjnymi, materiałowymi, składem, 



 

wynalazek w kategorii sposobu - sekwencja czynności prowadzących do rezultatu 

Cechy wzoru użytkowego: nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym,  dotyczące 
kształtu, budowy, zestawienie przedmiotu o trwałej postaci. Może byd tylko  przedmiotem i to 
zachowującym trwale swoją postad - nie spełniają tego wymogu: pasty, napoje, kremy, związki 
chemiczne, sposoby czy zastosowania. . Cechy techniczne wzoru użytkowego mogą byd tylko cechami 
konstrukcyjnymi. Nie można go określid tylko za pomocą cech funkcjonalnych. 

Wykład 2 19.03.2015r. 

Podobieostwo wzoru użytkowego do wynalazku 

Zarówno jedno jak i drugie są rozwiązaniami jakiegoś problemu technicznego. Spinacz rozwiązuje 
problem tymczasowego złączenie ze sobą luźnych kartek. Jeżeli w świetle dotychczasowego stanu 
techniki spinacz jest nowy i dla znawcy z dziedziny techniki biurowej jest nieoczywisty, to może byd 
chroniony i patentem na wynalazek i prawem ochranianym na wzór użytkowy . Jeżeli natomiast jest 
nowy, ale znawca postawiony przed problemem tymczasowego łączenia kartek doszedłby na 
postawie stanu techniki  i swojej ogólnej wiedzy do takiego samego rozwiązania czyli jeżeli pomysł na 
spinacz jest oczywisty to taki spinacz mógłby byd chroniony jako wzór użytkowy.  

Wytwory, które nie rozwiązują żadnego problemu technicznego, nie mogą byd chronione ani 
patentem na wynalazek ani prawem ochronnym na wzór użytkowy . Piłeczka pingpongowa  
zamknięta w butelce nie jest wytworem przyczyniającym się do rozwoju techniki,  nie stanowi 
rozwiązania żadnego problemu technicznego . Na taki wytwór nie może uzyska d patentu. 

Wynalazek, a wzór użytkowy 

Aby na wynalazek został udzielony patent, rozwiązanie musi: 



 

byd nowe, 



 

musi mied odpowiedni poziom wynalazczości,, 



 

nadawad się do przemysłowego stosowania. 

Wzór użytkowy: 



 

byd nowy, 



 

byd rozwiązaniem użytecznym o charakterze technicznym, 



 

dotyczyd kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. 

Opatentowad można wszystko, coś co jest materialne, konstrukcje, urządzenia, które ma konkretny 
kształt, budowę lub składa się z różnych innych elementów mających kształt (ogólnie mówiąc), ale 
równie dobrze mieszaninę chemiczną, związek chemicznym, stop metali, skład tworzyw sztucznych . 
Można patent uzyskad na coś niematerialnego np. technologię są to wynalazki dot. sposobu 
produkcji. 

Wzorem użytkowym może byd tylko coś materialnego. Musi mied kształt lub byd w jakiś sposób 
zbudowane, ponieważ jest to coś materialnego, to opis wzoru musi zawierad rysunek. Jednak 
wymagana jest taka sama nowośd, jak w przypadku wynalazków! Tak więc aby rozwiązanie zostało 
uznane za nowe nie może byd częścią znanego stano techniki (nie zostało opublikowane przed datą 
zgłoszenia do Urzędu Patentowego). 

Wzór użytkowy i wzór przemysłowy 

Wzór użytkowy - użyteczne rozwiązanie problemu technicznego 

Wzór przemysłowy - nie musi byd użyteczny, techniczny, dotyczy wyglądu jakiegoś  wytworu. Nie Jest 
ważne, czy wzór przemysłowy może do czegokolwiek służyd. Ważne, żeby mógł byd wytwarzany 
przemysłowo, czyli żeby jego cechy wizualne były powtarzalne. 

Kolebką ochrony wzorów przemysłowych jest Francja.  1806r. Napoleon wydał ustawę, w której 
przewidziano , że warunkiem dochodzenia roszczeo  z tytułu wzoru jest zdeponowanie w archiwach 
specjalnego urzędu odpowiedniej próbki w kopercie zaopatrzonej w godło właściciela. 

Projekty racjonalizatorskie : typowe dla krajów socjalistycznych w ZSRR  koncepcję doskonalenia 
produkcji w sektorze gospodarki uspołecznionej. W Polsce, w dekrecie z dnia 12.10.1950r. o 
wynalazczości pracowniczej wprowadzono dwie kategorie projektów: typu racjonalizatorskiego 
"udoskonalenie techniczne", " usprawnienie " W 1962r. połączono je w jedną kategorię o nazwie 
"projekt racjonalizatorski".  

 

Znaki towarowe i oznaczenia geograficzne 

Średniowiecze: oznaczenie produktów stało w ścisłym związku z reglamentacją działalności 
rzemieślniczej i handlowej przez cechy rzemieślnicze i gilde kupieckie. Majstrowie mieli nie tylko 
prawo, ale obowiązek oznaczania swoich wyrobów znakami zapisywanymi w księgach cechowych. 

1726 r: Jedna z pierwszych regulacji dla indywidualnego oznaczania produktów znakami towarowymi: 
Jerzy I (Anglia) przyznał szkockim tkaczom prawo desygnowania wyrabianego przez nich płótna.  

Rozwój przemysłu i handlu zainicjował również w innych częściach Europy koniecznośd regulacji w 
tym zakresie. 

Krajowe źródła prawa 

Ustawa "Prawo autorskie i prawa pokrewne" z 04.02.1994r. reguluje: 



 

podmiot i przedmiot prawa autorskiego, 



 

treśd praw autorskich, osobistych, majątkowych,  



 

dopuszczalnośd dozwolonego użytku chronionych utworów, 



 

czas trwania autorskich praw majątkowych oraz ich obrót, 



 

ochrona praw osobistych, majątkowych, 



 

prawo autorskie do szczególnych kategorii autorów. 

Ustawa z dnia 27.07.2001 o ochronie baz danych, w której uregulowano: 



 

Przesłanki ochrony, 



 

Podmioty uprawnione, 



 

Treśd prawa i czas jego trwania, 



 

Obrót nim, 



 

Dozwolony użytek baz danych, 



 

Ochronę prawa do baz danych. 

Wykład 14.05.2015r. 

Ustawa z dnia 30.06.2000r. Prawo własności przemysłowej reguluje: 



 

wynalazki, 



 

wynalazki  biotechnologiczne,  



 

wzory użytkowe, 



 

wzory przemysłowe,  



 

produkty lecznicze, 



 

produkty ochrony roślin, 



 

znaków towarowych, 



 

oznaczeo geograficznych, 



 

topografii układów scalonych, 



 

kwestie związane z funkcjonowaniem Urzędu Patentowego RP. 

 
 
 

Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej: 



 

przyjmowanie i badanie zgłoszeo dot. wynalazków, worów użytkowych, przemysłowych, 
znaków towarowych, oznaczeo geograficznych, topografii układów scalonych, dokonanych w 
celu uzyskania ochrony, 



 

orzekanie w sprawach udzielania patentów i dodatkowych praw ochronnych na wynalazki, 
praw ochronnych na wzory użytkowe oraz znaki towarowe, a także praw z rejestracji wzorów 
przemysłowych, oznaczeo geograficznych i topografii układów scalonych, 



 

rozstrzyganie spraw w postępowaniu spornym, 



 

prowadzenie rejestru patentowego, rejestru wzorów użytkowych, rejestru wzorów 
przemysłowych, rejestru znaków towarów, rejestru oznaczeo geograficznych i rejestru 
topografii układów scalonych, 



 

wydawanie ?organu? urzędowego pod nazwą "Wiadomości Urzędu Patentowego" i 
"Biuletynu Urzędu Patentowego", 



 

udział w pracach organów międzynarodowych z tytułu zawartych przez RP umów 
międzynarodowych w sprawach z zakresu własności przemysłowej 



 

prowadzenie centralnego zbioru polskich i zagranicznych opisów patentowych, 

 
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych z siedzibą w Słupi Wielkiej, która m.in.: 



 

sporządza i udostępnia: 

o  informacje o odmianach wpisanych do krajowego rejestru, 
o  opisy botaniczne odmian wpisanych do krajowego rejestru, 
o  listy odmian rolniczych, warzywnych, sadowniczych  wpisanych do krajowego 

rejestru. 
 

Prawo autorskie - chroni "utwory" czyli przejawy działalności twórczej o indywidualnym  charakterze 
ustalone w jakiejkolwiek postaci niezależnie od formy, sposobu wyrażenia jakości i przeznaczenia. 
 
Przejaw działalności twórczej: 



 

twórca wzbogacił istniejący stan rzeczy o nowe elementy, 



 

wysiłek intelektualny autora. 

 
Utwór musi charakteryzowad się indywidualnym charakterem, na co ma wpływ jego autor. Ten sam 
temat,  np. temat muzyczny, może zostad potraktowany jako walc, a przez innego kompozytora jako 
tango. 
 
Fonogram i Wideogram 
Fonogramem jest pierwsze utrwalanie warstwy dźwiękowej, wykonanie utworu albo innych zjawisk 
akustycznych. (art.91 ust.1) 
Wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, 
niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny. (art. 94 ust. 2) 

Każdy utwór audiowizualny jest wideogramem, lecz nie każdy wideogram jest utworem 
audiowizualnym. 
Utworem audiowizualnym jest film fabularny, rysunkowy, reklamowy. 

Nakręcona scena z imprezy jest wideogramem, ale nie utworem audiowizualnym. Mimo wszystko 
przysługuje wideogramowi wyłącznie prawo do rozporządzania i korzystania z wideogramu w 
zakresie: 



 

zwielokrotniania określoną techniką,  



 

wprowadzenie do obrotu, 



 

najmu oraz użyczanie egzemplarzy, 



 

publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mied 
do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. 

Takie same prawa przysługują producentowi fonogramu.