Kamieniarz_711[04].Z3.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Kusina

Wykonywanie kamiennych detali architektonicznych
711[04].Z3.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca:

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Formy ozdobne z kamienia

5.1.1. Ćwiczenia

11
11

5.2. Profile kamienne

5.2.1. Ćwiczenia

12
12

5.3. Kamienne obramowania okien i drzwi

5.3.1. Ćwiczenia

14
14

5.4. Balustrady kamienne

5.4.1. Ćwiczenia

16
16

5.5. Cokoły i gzymsy

5.5.1. Ćwiczenia

18
18

5.6. Zasady konserwacji i napraw kamiennych detali architektonicznych

5.6.1. Ćwiczenia

20
20

5.7. Rozliczanie robót kamieniarskich

5.7.1. Ćwiczenia

22
22

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik jest obudową dydaktyczną jednostki modułowej ”Wykonywanie kamiennych

detali architektonicznych”. Jego przeznaczeniem jest pomoc w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie: kamieniarz.

W poradniku zamieszczono:

– wymagania wstępne, czyli wykaz wiadomości i umiejętności, jakie uczeń powinien mieć

opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

– cele kształcenia jednostki modułowej, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, jakie

uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem.

– przykładowe scenariusze zajęć.
– przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania -

uczenia się oraz środkami dydaktycznymi.

– ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
– wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania: tekstu przewodniego,
samokształcenia kierowanego, ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

711[04].Z3

Technologia kamieniarskich robót

budowlanych

711[04].Z3.05

Wykonywanie

kamiennych

elementów małej

architektury

711[04].Z3.04

Układanie

posadzek

kamiennych

711[04].Z3.03

Wykonywanie

kamiennych detali

architektonicznych

711[04].Z3.02
Wykonywanie

kamiennych

konstrukcji

budowlanych

711[04].Z3.01

Mocowanie okładzin

ściennych z kamienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki, uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

posługiwać się sprzętem pomiarowym i wykonywać pomiary,

−

rozróżniać elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,

−

rozróżniać rodzaje murów, zasady wiązania pospolitego,

−

rozróżniać rodzaje spoin i określać ich grubość,

−

rozróżniać podstawowe materiały budowlane i kamienne,

−

magazynować, składować i transportować materiały budowlane i kamienne,

−

dobierać narzędzia i sprzęt do robót murarskich,

−

wykonywać obróbkę mechaniczną kamienia,

−

wykonywać obróbkę ręczną kamienia,

−

wykonywać podstawowe roboty ślusarsko-kowalskie,

−

przygotować, eksploatować i demontować rusztowania do robót murarskich,

−

przygotować podstawowe zaprawy budowlane,

−

murować z zastosowaniem podstawowych wiązań murarskich,

−

wiercić otwory w kamieniu,

−

wykonywać szablony i przeciwszablony,

−

wykonywać w kamieniu różne profile,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska obowiązujące w budownictwie,

−

wykonać przedmiary i obmiary robót,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie,

−

uczestniczyć w dyskusji i prezentacji,

−

stosować różne metody i środki porozumiewania się na temat zagadnień technicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się dokumentacja techniczną w zakresie niezbędnym do wykonania kamiennych

detali architektonicznych,

−

posługiwać się sprzętem pomiarowym w celu dokonania pomiarów,

−

organizować i zlikwidować stanowisko pracy,

−

określać szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót i sporządzić

zapotrzebowanie materiałowe,

−

wykonywać szablony i przeciwszablony,

−

nanosić zarys profilu na powierzchnię kamienia,

−

sprawdzać dokładność wykonywania profilu,

−

wykonywać profil w kamieniu stosując obróbkę ręczną i mechaniczną,

−

wykonywać profil dobity do płaszczyzny,

−

wykonywać dobicie profilu do profilu,

−

wykonywać wewnętrzne i zewnętrzne załamanie profilu zgodnie z dokumentacją

techniczną,

−

wykonywać meander, wolutę i maswerk,

−

wykonywać otwory montażowe w elementach z kamienia,

−

wykonywać montaż detali kamiennych (gzymsu, cokołu, obramowania otworu w ścianie),

−

oceniać jakość wykonanej pracy i usunąć usterki,

−

sporządzać rozliczenie materiałowe wykonanej pracy,

−

obliczać wynagrodzenie za pracę,

−

wykonywać pracę z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Cele kształcenia zrealizowane w jednostce modułowej „Obróbka ręczna kamienia”

711[04].Z2.03.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz 1

Osoba
prowadząca……………………………………………………………………………….
Modułowy program nauczania: Kamieniarz  711[04].
Moduł: Technologia kamieniarskich robót budowlanych 711[04].Z3.
Jednostka modułowa: Wykonywanie kamiennych detali architektonicznych 11[04].Z3.03.

Temat: Wykonywanie meandra z kamienia zgodnie z dokumentacją.

Cel ogólny:  Kształtowanie umiejętności projektowania i wykonywania profili kamiennych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–  odczytać dokumentacje techniczną,
–  wykonać rysunek profilu,
–  określić zasady wykonywania meandra,
–  zorganizować stanowisko pracy,
–  dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania pracy,
–  dobrać środki ochrony indywidualnej,
–  wykonać kolejne czynności związane z wykonaniem meandra,
–  uporządkować stanowisko pracy.

Metody nauczania:
–  pokaz z instruktażem,
–  ćwiczenia praktyczne,

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–  praca indywidualna,
–  praca w małych grupach.

Czas:
6 godzin lekcyjnych –270 minut.

Środki dydaktyczne:
–  instrukcja dla uczniów dotycząca zasad wykonywania profili kamiennych,
–  dokumentacja elementu kamiennego,
–  elementy kamienne,
–  zestaw narzędzi i sprzętu do obróbki kamienia,
–  zestaw środków ochrony osobistej,
–  rysunki, schematy lub zdjęcia przedstawiające zasady wykonywania profili kamiennych.

Przebieg zajęć:
1.  Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2.  Plan zajęć:

A. Zasady wykonywania maswerków:
– wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące

konstrukcji maswerku oraz zasad wykonywania profilu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– uczniowie analizują uzyskane informacje i sporządzają krótką notatkę oraz szkic

maswerku.

B.  Wykonanie maswerku z piaskowca zgodnie z tematem zadania.
–  nauczyciel prezentuje na modelu sposób wykonania zadania,
–  nauczyciel zwraca uwagę na trudności jakie mogą wystąpić przy wykonaniu zadania,
–  nauczyciel przypomina uczniom przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
–  uczniowie  przygotowują  stanowisko  pracy  gromadząc  odpowiedni  sprzęt  i  narzędzia

oraz materiały,

– uczniowie wykonują zadanie wg rysunku przedstawionego przez nauczyciela

przestrzegając zasad wykonywania profilu oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy,

– nauczyciel

trakcie

wykonywania

przez

uczniów

czynności

koryguje

nieprawidłowości,

– uczniowie prezentują wykonane zadanie i oceniają jakość jego wykonania,
– uczniowie porządkują stanowisko pracy.

Zakończenie zajęć:
– uczniowie omawiają sposób wykonania zadania, problemy jakie napotkali oraz sposób ich

rozwiązania.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
– Metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych grup

podczas zajęć.

– Ocena prawidłowości i estetyki wykonania zadania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz 2

wymagań użytkownika,

–  dobrać i zaprojektować odpowiedni rodzaj balustrady kamiennej,
–  określić zasady wykonywania balustrad z kamienia,
–  współpracować w grupie,
–  korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania:
–  pokaz z objaśnieniem,
–  praca projektowa,
–  ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–  praca indywidualna,
–  praca w małych grupach.

Czas:
3 godziny lekcyjne – 135 minut

Środki dydaktyczne:
– literatura dotycząca zasad wykonywania balustrad kamiennych,
– film lub zdjęcia (prezentacja multimedialna) przedstawiające przykłady wykonania różnego

typu balustrad kamiennych,

–  katalogi firm realizujących balustrady kamienne,
–  czasopisma specjalistyczne,
–  przybory rysunkowe.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A. Zasady wykonywania balustrad kamiennych:
– wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zasad

wykonywania balustrad,

– nauczyciel prezentuje przykładowe rozwiązania kamiennych balustrad (film, katalogi,

czasopisma),

– uczniowie analizują uzyskane informacje, oglądają katalogi i sporządzają krótką

notatkę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

B. Projektowanie balustrady:
– wstęp – nauczyciel rozdaje uczniom przykładowe dokumentacje projektowe schodów

z przeznaczeniem do wykonania balustrady,

– uczniowie w zespołach dwuosobowych analizują dokumentację i dyskutują nad

doborem najlepszego rozwiązania balustrady do danych schodów i wnętrza,

– uczniowie tworzą projekt balustrady, sporządzają rysunek oraz wykaz potrzebnych

materiałów.

Zakończenie zajęć:
– każdy zespól uczniów prezentuje wyniki swojej pracy,
– uczniowie dyskutują nad rozwiązaniami przedstawionymi przez kolegów.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
– Metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych grup

podczas zajęć.

– Ocena prawidłowości wybranego rozwiązania oraz poprawności i estetyki wykonania

rysunków.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Formy ozdobne z kamienia

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odcinek o długości 1350 mm podziel według reguły złotego podziału. Podziału odcinka

dokonaj obliczeniowo i rysunkowo.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady reguły złotego podziału odcinka,
2)  dokonać obliczeń,
3)  sporządzić rysunek.

Zalecane metody nauczania – uczenia się: ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasady reguły złotego podziału odcinka,
–  przybory rysunkowe,
–  kalkulator.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w podręcznikach, katalogach oraz w Internecie przykłady wybranych elementów

architektonicznych. Wykonaj opis i szkic każdego z tych elementów.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać pięć różnych elementów architektonicznych z pośród wymienionych w poradniku,
2)  wyszukać w różnych źródłach opisy wybranych elementów,
3)  sporządzić szkice i opisy wybranych elementów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura,
–  komputer z dostępem do Internetu,
–  przybory rysunkowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Profile kamienne

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj meander z piaskowca, zgodnie z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania meandra,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację elementu,
3)  wykonać rysunek meandra w skali 1:1,
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
6)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
7)  ustawić na stole kamieniarskim surowy blok kamienny,
8)  zaznaczyć linię przebiegu i miejsca zacięć,
9)  wykonać zadany profil,
10)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
11)  zlikwidować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
12)  zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

literatura dotycząca zasad wykonywania meandra,

–

dokumentacja elementu,

–

narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,

–

środki ochrony indywidualnej,

–

blok kamienny,

–

kreda kolorowa.

Ćwiczenie 2

Wykonaj wolutę z piaskowca, zgodnie z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania woluty,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację elementu,
3)  wykonać rysunek woluty w skali 1 : 1,
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
6)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
7)  ustawić na stole kamieniarskim surowy blok kamienny,
8)  zaznaczyć linię przebiegu i miejsca zacięć,
9)  wykonać zadany profil,
10)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
11)  zlikwidować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
12)  zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasad wykonywania woluty,
–  dokumentacja elementu,
–  narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
–

środki ochrony indywidualnej,

– blok kamienny,
– kreda kolorowa.

Ćwiczenie 3

Wykonaj maswerk z piaskowca, zgodnie z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania maswerków,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację elementu,
3)  wykonać rysunek maswerku w skali 1: 1,
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
6)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
7)  ustawić na stole kamieniarskim surowy blok kamienny,
8)  zaznaczyć linię przebiegu i miejsca zacięć,
9)  wykonać zadany profil,
10) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,
11) zlikwidować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
12) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasad wykonywania maswerków,
–  dokumentacja elementu,
–  narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
–

środki ochrony indywidualnej,

– blok kamienny,
– kreda kolorowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Kamienne obramowania okien i drzwi

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj montaż kamiennego podokiennika zewnętrznego, zgodnie z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania montażu podokienników,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację budowlaną,
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
5)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
6)  przygotować element do montażu,
7)  wykonać montaż elementu,
8)  ocenić poprawność wykonania zadania,
9)  zlikwidować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
10) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasad wykonywania podokienników,
–  dokumentacja budowlana,
–  narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
–

środki ochrony indywidualnej,

– materiały: kamienny podokiennik, zaprawa, elementy mocujące.

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż prostego obramowania otworu drzwiowego z kamienia, zgodnie

z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania montażu obramowań,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację budowlaną,
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
5)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6)  przygotować element do montażu,
7)  wykonać montaż elementu,
8)  ocenić poprawność wykonania zadania,
9)  zlikwidować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
10) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasad wykonywania obramowań,
–  dokumentacja budowlana,
–  narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
–

środki ochrony indywidualnej,

– materiały: elementy obramowania, zaprawa, elementy mocujące.

Ćwiczenie 3

Wykonaj montaż łuku z ciosów kamiennych, nad otworem okiennym, zgodnie

z dokumentacją. Wykonując ćwiczenie, wykorzystaj przygotowaną wcześniej zaprawę oraz
krążynę łuku.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania montażu łuków z ciosów kamiennych,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację budowlaną,
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
5)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
6)  sprawdzić przydatność wykonanej krążyny,
7)  przygotować elementy łuku do montażu,
8)  wykonać montaż łuku,
9)  ocenić poprawność wykonania zadania,
10) zlikwidować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
11) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

literatura dotycząca zasad wykonywania łuków z kamienia,

–

dokumentacja budowlana,

–

narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,

–

środki ochrony indywidualnej,

–

krążyna łuku,

–

materiały: kamienne elementy łuku, zaprawa, elementy łączące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Balustrady kamienne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj ozdobną balustradę kamienną dla budynku jednorodzinnego. Wykonaj szkic

projektowanej balustrady oraz zestawienie elementów do jej wykonania. W swojej pracy
wykorzystaj dostępne przykłady rozwiązań balustrad.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania balustrad,
2)  przeanalizować materiały pomocnicze: literaturę, katalogi, Internet,
3)  zaplanować rodzaj  balustrady, dobrać poszczególne elementy,
4)  wykonać szkic projektowanej balustrady,
5)  wykonać zestawienie potrzebnych elementów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasad wykonywania balustrad,
–  komputer z dostępem do Internetu,
–  przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż słupków (tralek) balustrady kamiennej, zgodnie z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania montażu balustrad kamiennych,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację budowlaną,
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
5)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
6)  przygotować elementy do montażu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Cokoły i gzymsy

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W dostępnej literaturze oraz w Internecie odszukaj przykłady zastosowania gzymsów

kamiennych w obiektach historycznych i współczesnych. Wykonaj szkice i opisy wybranych
elementów.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować materiały pomocnicze: literaturę, katalogi, Internet,
2)  odszukać przykłady zastosowania różnego rodzaju gzymsów kamiennych,
3)  wykonać szkice i opisy wybranych elementów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura,
–  komputer z dostępem do Internetu,
–  przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż kamiennego elementu gzymsowego, zgodnie z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować zasady wykonywania montażu elementów gzymsowych,
2)  przeanalizować otrzymaną dokumentację budowlaną,
3)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5)  dobrać narzędzia i sprzęt oraz przyrządy pomiarowe niezbędne do wykonania zadania,
6)  dobrać materiały: element kamienny, zaprawę, elementy mocujące,
7)  przygotować element do montażu,
8)  wykonać montaż elementu,
9)  ocenić poprawność wykonania zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Zasady

konserwacji

napraw

kamiennych

detali

architektonicznych

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w swoim otoczeniu trzy zabytkowe obiekty architektoniczne. Obejrzyj elementy

kamienne w tych obiektach i opisz uszkodzenia detali architektonicznych. Sporządź fotografie
detali, ich opis, inwentaryzację stwierdzonych wad i uszkodzeń oraz zaproponuj sposoby
wykonania naprawy.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać przykładowe obiekty budowlane,
2)  ocenić stan zachowania detali architektonicznych w tych obiektach,
3)  sporządzić opis poszczególnych detali architektonicznych w występujących w wybranych

obiektach, wraz ze szczegółową inwentaryzacją wad i uszkodzeń,

4) ustalić zakres prac naprawczych,
5) zaproponować dla każdego detalu architektonicznego sposób naprawy stwierdzonych

uszkodzeń,

6) sporządzić notatkę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  literatura dotycząca zasad wykonywania napraw elementów kamiennych,
–  aparat fotograficzny,
–  szkicownik.

Ćwiczenie 2

Wykonaj naprawę uszkodzonego fragmentu gzymsu cokołowego w zabytkowej

kamienicy. Opisz uszkodzenia i dobierz sposób naprawy.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1)  dokonać oględzin elementu,
2)  opisać uszkodzenia elementu,
3)  przeanalizować i przypomnieć sobie zasady naprawiania elementów kamiennych,
4)  dobrać sposób naprawy elementu,
5)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
6)  przygotować narzędzia do wykonania pracy,
7)  przygotować stanowisko pracy,
8)  przygotować powierzchnię elementu,
9)  wykonać naprawę elementu,
10) ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
11) uporządkować stanowisko pracy,
12) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  element kamienny przeznaczony do naprawy,
–  materiały do naprawy kamienia,
–  narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
–

środki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Rozliczanie robót kamieniarskich

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj obmiar robót związanych z montażem wewnętrznych podokienników kamiennych

w domu jednorodzinnym..

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady wykonywania obmiaru,
2)  dokonać pomiarów z natury,
3)  wpisać wyniki pomiarów do książki obmiarów,
4)  wykonać obliczenie ilości robót,
5)  sporządzić notatkę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalog nakładów rzeczowych,

−

literatura,

−

przyrządy pomiarowe,

−

ksiązka obmiarów,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Określ szacunkowo ilość materiału potrzebnego do wykonania balustrady kamiennej

o wymiarach: długość – 3.5 m, wysokość – 1.1 m oraz sporządź zapotrzebowanie
materiałowe. Aby wykonać zadanie wykonaj szkic balustrady.
Balustrada składa się z następujących elementów:

−

nakrywa i cokół o przekroju 0.10 m

każde,

−

tralki co 0.50 m,

−

wypełnienie balustrady – płyty kamienne.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1)  wykonać szkic balustrady,
2)  obliczyć liczbę poszczególnych elementów, ich powierzchnie oraz objętość,
3)  policzyć potrzebną ilość materiałów na wykonanie całej balustrady,
4)  sporządzić zapotrzebowanie materiałowe.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Katalog Nakładów Rzeczowych,

−

kalkulator,

−

przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 3

Oblicz wynagrodzenie za wykonanie montażu balustrady z ćwiczenia 2. Nakłady

robocizny (według KNR) wynoszą 17.42 r-g na 1mb balustrady. Do obliczeń przyjmij stawkę
za 1 roboczogodzinę - 50 zł.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  obliczyć ilość roboczogodzin potrzebnych do wykonania balustrady,
2)  obliczyć wynagrodzenie za pracę.
3)  sporządzić notatkę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalog nakładów rzeczowych nr 4-01,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie kamiennych detali
architektonicznych”

Test składa się z 20 zadań jednokrotnego wyboru, z których:

– z poziomu podstawowego są zadania: 1, 2, 3, 4,6 , 8, 9, 10, 12,13, 14, 15, 16, 17, 18, 20,
– z poziomu ponadpodstawowego są zadania: 5, 7, 11, 19.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

– dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

– dobry – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. c, 4. a, 5. d, 6. a, 7. a, 8. b, 9. b, 10. d, 11.
b, 12. d, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. b, 18. c, 19. b, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia

ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić rodzaje form ozdobnych

Rozpoznać profile kamienne

Rozpoznać element architektoniczny

Scharakteryzować element
architektoniczny

Określić zasady wykonywania maswerku

Scharakteryzować budowę obramowań
okien

Scharakteryzować materiał kamienny do
wykonania parapetów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować kapinos

Wskazać zasady budowy parapetu

10 Rozpoznać elementy obramowań

Wskazać zasady zastosowania różnych
nadproży kamiennych

12 Zdefiniować pojęcie wezgłowia

13 Zdefiniować pojęcie krążyna

14 Wskazać zasady wykonywania balustrad

15 Rozpoznać elementy balustrady

16 Rozpoznać rodzaje gzymsów

17 Rozpoznać elementy prefabrykowane

Wskazać uszkodzenia mechaniczne
występujące w elementach detali
architektonicznych

Wskazać metody napraw uszkodzeń
mechanicznych

Wskazać zasady obliczania nakładów
rzeczowych na wykonanie montażu
elementów kamiennych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielną pracę uczniów w czasie rozwiązywania zadań.
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom „instrukcję dla ucznia”.
5.  Upewnij się, czy wszyscy uczniowie ją zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.
6.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań. Do każdego dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna z

nich jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy zakreślić kółkiem a
następnie ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Gdy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do tego zadania, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja do testu,
–  zestaw pytań testowych
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

estaw zadań testowych

1. Co nazywamy symetrią w budynku lub elemencie:

a)  wszystkie elementy dekoracyjne są takie same,
b)  formy symetryczne są inaczej ukształtowane,
c)  budowla składa się z dwóch lustrzanych równych części,
d)  części elementu na prawo i na lewo nie są całkowicie równe.

2. Na rysunku przedstawiono przykładowe profile kamienne. Są to profile:

a)  stopowe,
b)  wieńczące,
c)  prostoliniowe,
d)  krzywoliniowe.

3. Jaki element architektoniczny przedstawiono na rysunku:

a)  gzyms,
b)  wolutę,
c)  meander,
d)  maswerk.

4. Woluta jest to element dekoracyjny w formie:

a)  ślimacznicy,
b)  linii załamującej się,
c)  linii wzajemnie prostopadłych,
d)  różnych kształtów geometrycznych.

5. Wykonanie maswerku rozpoczyna się od:

a)  obróbki obu stron płyty kamiennej,
b)  obrobienia powierzchni wewnętrznych,
c)  zarysowania maswerku na przedniej stronie płyty,
d)  narysowania w skali naturalnej i wykonania szablonu.

6. Który z wymienionych elementów nie należy do obramowania okna:

a)  próg,
b)  naproże,
c)  podokiennik,
d)  pionowy element boczny.

7. Parapety zewnętrzne muszą być wykonane z materiału:

a)  nienasiąkliwego,
b)  łatwo ścieralnego,
c)  trudno ścieralnego,
d)  łatwo obrabialnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Kapinos jest to:

a)  szczelina w murze pod parapetem,
b)  rowek wycięty pod spodem parapetu,
c)  rowek wycięty na wierzchu wzdłuż krawędzi bocznych parapetu,
d)  rowek wycięty na wierzchu wzdłuż krawędzi przedniej  parapetu.

9. Spadek powierzchni parapetu powinien wynosić:

a)  2%,
b)  10%,
c)  12%,
d)  !5%.

10. Na rysunku przedstawiono:

a)  przekroje nadproży,
b)  detale nadproży,
c)  przykłady podokienników,
d)  przykłady obramowań bocznych.

11.Nadproża kamienne nad otworami o dużej rozpiętości wykonuje się jako:

a)  płaskie,
b)  łukowe,
c)  łamane,
d)  dowolne.

12. Wezgłowie jest to:

a)  spodnia powierzchnia łuku,
b)  wierzchnia powierzchnia łuku,
c)  podpora, na której wspiera się łuk,
d)  powierzchnia, na której wspiera się łuk.

13. Krążyna jest to:

a)  kamienny element służący do budowy łuku,
b)  drewniane rusztowanie do budowy łuku,
c)  przednia lub tylna płaszczyzna łuku,
d)  najwyższy kliniec łuku.

14. Wysokość balustrady balkonów w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych powinna

wynosić minimum:
a)  0.80 m,
b)  1.00 m,
c)  1.10 m,
d)  1.20 m.

15. Który z wymienionych poniżej elementów balustrady nazywa się tralką:

a)  cokół,
b)  słupek,
c)  poręcz,
d)  płyta osłonowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Na rysunku przedstawiono fragment elewacji budynku. Jaki gzyms oznaczono numerem 4:

a)  główny,
b)  cokołowy,
c)  podokienny,
d)  międzykondygnacyjny.

17. Jakie elementy prefabrykowane przedstawiono na fotografii:

a)  cokoły,
b)  gzymsy,
c)  poręcze,
d)  balustrady.

18. Jakie uszkodzenia mechaniczne występują na cokołach kamiennych:

a)  plamy,
b)  przebarwienia,
c)  ubytki kamienia,
d)  łuszczenie się powierzchni.

19. Która z poniższych metod nie jest stosowana przy naprawie uszkodzeń mechanicznych

elementów kamiennych detali architektonicznych:
a)  wypełnianie ubytków kitem,
b)  impregnacja wodoodporna,
c)  uzupełnienie ubytków łatkami,
d)  wymiana uszkodzonych elementów.

20. Która z podanych czynności nie jest wliczana do nakładów rzeczowych na wykonanie

montażu elementów kamiennych zawartych w KNR:
a)  wykucie gniazd,
b)  wyspoinowanie,
c)  wykonanie elementu,
d)  przygotowanie podłoża.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Wykonywanie kamiennych detali architektonicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne „próba pracy”

Na podstawie dokumentacji technicznej wykonaj nadproże łukowe z ciosów kamiennych.
Podczas wykonywania pracy zastosuj przygotowaną wcześniej krążynę.

Zespół w składzie:

1.  ........................................
2.  ........................................
3.  ........................................

Czas wykonania: 6 godzin lekcyjnych

Zakres zadania:
1) Zaplanować czynności związane z wykonaniem zadania:

a)  zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego,
b)  sporządzić plan działania związany z wykonaniem łuku,
c)  sporządzić wykaz niezbędnych materiałów do wykonania łuku,
d)  sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej,
e)  wykonać niezbędne szkice pomocnicze i obliczenia związane z wykonaniem łuku.

2) Zorganizować stanowisko pracy:

a)  zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały kamienne,
b)  przygotować zaprawę, elementy łączące i inne materiały pomocnicze,
c)  sprawdzić jakość materiałów,
d)  zgromadzić  i  rozmieścić  na  stanowisku  pracy  narzędzia  i  sprzęt  zgodnie  z  zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy,

e)  sprawdzić stan techniczny sprzętu,
f)  sprawdzić prawidłowość wykonania krążyny,
g)  dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

3) Wykonać łuk z ciosów kamiennych zgodnie z warunkami technicznymi i zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dokumentacją techniczną,
a) zamocować krążynę,
b) zastosować zgodne z dokumentacją techniczną odpowiednie rodzaje elementów

kamiennych,

c)  ułożyć kamiennie zgodnie z zasadami,
d)  wypełnić prawidłowo spoiny,
e)  wykonać połączenie elementów klamrami.

4) Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt.
5) Zaprezentować efekt wykonanego zadania:

−

uzasadnić sposób wykonania zadania,

−

sprawdzić jakość swojej pracy: prawidłowy przebieg łuku, zadane wymiary, układ

kamieni w łuku, jakość wypełnienia spoin.

Wyposażenie stanowiska roboczego:
–  stanowisko symulacyjne do wykonywania łuków kamiennych,
–  dokumentacja techniczna przewidziana do zadania praktycznego,
–  materiały  potrzebne  do  wykonania  zadania  –  elementy  kamienie,  zaprawa,  elementy

łączące, narzędzia murarskie i sprzęt,

– środki ochrony indywidualnej,
– przyrządy pomiarowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Francuz W.M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP Bud-

Ergon OW PZiTB, Warszawa 1998

2.  Kettler K.: Murarstwo. Cz.1. REA, Warszawa 2002
3.  Praca zbiorowa. Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003
4.  Praca  zbiorowa.:  Warunki  techniczne  wykonania  i  odbioru  robót  budowlanych.  Poradnik

projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru, Verlag Dashofer, Warszawa 2005

5.  Słowiński Z.: Technologia budownictwa cz. 2. WSiP, Warszawa 1997
6.  Słowiński Z.: Technologia budownictwa cz. 3. WSiP, Warszawa 1997
7.  Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2005
8.  Urban L. - Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1968
9.  Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
10. Wilcke H.., Thuning W, - Kamieniarstwo. WSiP, Warszawa 1997
11. Wolski Z. - Sztukatorstwo. WSiP, Warszawa 1988
12. Żenczykowski W.: Budownictwo ogólne. T.I. Arkady, Warszawa 1965
Katalogi:
13.  Katalogi Nakładów Rzeczowych KNR, WACETOB – PZITB, Warszawa 2000

−

KNR NR 2-01 – Budowle i roboty ziemne

−

KNR NR 2-02 – Konstrukcje budowlane, tom I i II

−

KNR NR 4-01 – Roboty remontowe budowlane

14. Kwartalnik –SEKOCENBUD- informacja o stawkach robocizny kosztorysowej oraz

najmu sprzętu budowlanego oraz cenach materiałów budowlanych

Normy:
15. PN-B-11200:1996 – Materiały kamienne. Bloki, formaki, płyty kamienne.
Rozporządzenia:
16. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. W sprawie warunków

technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz.
690, z 2002 r.

17. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6.02.2003 r. w sprawie bhp podczas

wykonywania robót budowlanych (Dz.U.Nr 47).

Czasopisma:
Atlas Budowlany, Murator, Materiały Budowlane, Świat Kamienia.

Strony internetowe producentów i wykonawców elementów kamiennych.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.