2013-01-13
1
Kultura i język (socjolingwistyka)
Etykiety, przenośnie, banały i żargon pracy
Z życia korporacji…
Forwardnij mi ASAP brief, bo muszę dać response
zgodnie z timingiem!
Robię research i gugluję, więc jestem na stendbaju.
Sendnij mi response, to zbriefuję akanta
– czyli co powiedział do mnie kolega zza biurka obok.
I jak, do diaska, wytłumaczyć mamie, jakie stanowisko
zajmuję w moim nowym miejscu pracy?
Kultura organizacji
Kultura wchłania członków organizacji do społecznie skonstruowanej
rzeczywistości. Wspólnie posiadają oni tę rzeczywistość w podwójnym
znaczeniu – podobieństwa i różnicy.
Elementy, na których oparte jest współposiadanie kultury, to:
- artefakty (fizyczne objawy jej funkcjonowania)
- symbole
- normy i wartości
- przekonania i założenia
Kultura organizacji – model Scheina
2013-01-13
2
Socjolekt – definicja wg A. Wilkonia
Według typologii socjolektów A. Wilkonia, w zakresie kryteriów językowo-
społecznych, można wyróżnić:
1. socjolekty dużych znaczących grup społecznych, tworzących duże skupiska
na określonym terytorium, np. socjolekt środowisk górniczych itp.;
2. socjolekty grup zinstytucjonalizowanych i zorganizowanych, idzie o takie
grupy jak: wojsko, organizacje paramilitarne, marynarze, harcerstwo i inne.
3. socjolekty środowiskowo-towarzyskie, czyli środowisk powstałych na
zasadzie dobrowolnych zrzeszeń, towarzystw, klubów, można w tej grupie
wymienić język grup sportowych, język wędkarzy, taterników, a także i język
łowiecki;
4. socjolekty środowisk przestępczych bliżej nieokreślonych środowisk
lumpenproletariackich, kryminogennych, tworzących tzw. margines
społeczny;
5. socjolekty środowisk młodzieżowych: idzie o gwary uczniowskie, studenckie,
młodzieżowe grupy punków itp. Odmiany te kształtują się na zasadzie
opozycji wobec szkolnego i oficjalnego języka oraz wobec języka ludzi
dorosłych.
Od socjolektu do profesjolektu
W zależności od charakteru działalności grupy, rodzaju więzi łączącej jej
członków, miejsca, jakie grupa zajmuje w strukturze społecznej
- odmiany środowiskowe (socjolekty)
- zawodowe (profesjolekty).
profesjolekty, to odmiany języka tworzone przez wykonawców
zawodów, którzy nie kształtują środowiska społecznego (np.
elektryków, szewców, fryzjerów, architektów)
NOWOMOWA
Zapożyczenia właściwe
Zapożyczenia właściwe to obce wyrazy i zwroty, które zostały przejęte na grunt języka
polskiego razem ze swym znaczeniem. W obrębie niektórych wyrazów występuje
uproszczona pisownia. Np.:
banner (w wersji spolszczonej baner) - prostokątny napis reklamowym, zawierający np:
nazwę firmy, logo lub reklamę produktu;
slogan (które zadomowiło się w polskim systemie języka w tak znaczny sposób, że
przeciętny odbiorca może nie zauważyć, że jest to pożyczka)
logo - graficzne przedstawienie marki produktu, znaku firmowego i innych symboli
umieszczanych na opakowaniach produktów, w reklamie, drukach firmy itp..
spot (z ang. kropka) - krótki film reklamowy wyświetlany w przerwach pomiędzy
właściwym programem
lead - część informacji prasowej będąca jej streszczeniem
tabloid - typ gazety, przeważnie dziennika, wydawany najczęściej w specjalnym
formacie edycyjnym. Tabloidy skierowane są do masowego odbiorcy, najczęściej
skupiają się na opisywaniu sensacji;
cookies - niewielkie pliki tekstowe zapisywane na dysku komputera użytkownika w
momencie odwiedzania danej strony internetowej, pozwalający na jego identyfikację
public relations (z ang. relacje z otoczeniem) - kształtowanie wizerunku organizacji,
zarządzanie procesami komunikacyjnymi między organizacją i osobami, a ich grupami
odniesienia przez świadome, celowe i systematyczne kształtowanie tych procesów;
oraz jego odmiana w formie potocznej, jak „pijarowiec, pijarowcy”
Cytaty
W masie wyrazów przejętych z angielszczyzny do profesjolektu można wyróżnić jednostki
tego typu:
payroll – ang. ‘lista płac’
w badanym użyciu ‘płace, premie, finanse’ lub ‘wszystkie składowe wynagrodzenia’;
cash flow – ang. ‘przepływ gotówki’;
power of brand – ang. ‘siła marki’;
fine no draft – ang. ‘szkic bez selekcji’
por. w języku trenerów: wersja fine no draft ‘wersja bez poprawek’;
icebreaker – ‘lodołamacz’,
w badanym języku ‘zamrażacz’, ‘przerywacz w dyskusji’;
lead – ang. ‘prowadzić, przewaga, wskazówka, główna rola i inne’
w badanym profesjolekcie znaczenie węższe ‘pojedynczy kontakt sprzedażowy’;
freelancer – ang. ‘wolny strzelec’
w języku menedżerów ‘osoba prowadząca kilka projektów dla kilku rożnych firm’,
‘bezfirmowiec’;
due diligence – ang. ‘należyta staranność’
w języku menedżerów ‘przegląd finansowo-prawno-merytoryczny firmy, najczęściej przed
jej zakupem’;
case studies – ang. ‘studia przypadku’;
workout – ang. ‘trening’
w języku trenerów ‘warsztaty nakierowane na cel’;
2013-01-13
3
divers – ang. ‘rożnoraki, rozmaity’
tu: ‘rozmaitości’ w użyciu rzeczownikowym;
marketing pool – ang. ‘marketingowa pula’, tu: ‘marketingowe rezerwy’;
cost cutting – ang. ‘obniżanie, redukcja kosztów’;
w badanym języku ma szersze znaczenie ‘polityka cięcia kosztów’;
sales kit – ang. ‘zestaw sprzedażowy’
w badanym profesjolekcie nastąpiła kontaminacja znaczeń ‘sprzedażowy kit’;
event – ang. ‘wydarzenie, zdarzenie’,
eventy w badanym języku to ‘wszelkie działania’;
outplacement – ang. ‘reorientacja zawodowa dla zwalnianych pracowników’,
także: ‘próba sprawdzenia lojalności pracownika przez proponowanie nowego miejsca pracy’.
assesment – ang. ‘ocena, oszacowanie’
w języku trenerów i menedżerów znaczenie węższe ‘badanie/ocena poziomu umiejętności i kompetencji
pracowników’;
outsourcing – ang. ‘korzystanie z obsługi zewnętrznej’, w badanym języku także:
‘wyprowadzenie na zewnątrz firmy, np. księgowości, twardego hr lub świadczenie usług przez jeden
podmiot dla kilku firm’.
W niektórych przypadkach ma tu miejsce zawężenie lub rozszerzenie znaczeń, które dają możliwość
takiego kodowania informacji, aby była dostępna tylko wybranym odbiorcom i odróżniała się od
języka potocznego.
Globish, ponglish, polish globish…
Angielski jest powszechnie uznawanym na świecie językiem biznesu. W różnych częściach globu mówi
się jednak innym angielskim - Chińczycy mówią swoim angielskim, Amerykanie swoim, a Anglicy
tradycyjnie swoim.
Trzecie tysiąclecie ma być okresem nowego, uniwersalnego i takiego samego dla wszystkich języka.
Nastaje era języka globish.
Globish to język opracowany w 1995 roku przez Francuza Jeana-Paula Nerriere, byłego dyrektora
marketingu IBM w Europie.
Nerriere zauważył, że w wielu regionach świata kontakty biznesowe są utrudnione przez słabą znajomość
języka angielskiego, albo tworzenie jego specyficznych odmian.
Nowy globalny język składa się z zaledwie 1500 słów (przeciętny słownik angielski zawiera 7500-8500
słów), preferuje krótkie, jasne zdania. Sam twórca nazywał go „angielskim bez kofeiny”, bo jako
podstawa i platforma globish służy właśnie angielski. Większość ludzi potrafi się nauczyć tego
języka w sześć miesięcy poświęcając na naukę ledwie godzinę dziennie.
Zwrotami z języka globish są często używane w środkach nowoczesnej komunikacji:
"Lol," "gr8," "2m" i "u".
Znany angielski idiom "A friend in need is a friend indeed" w globish brzmi następująco: “e frend in nid
iz a frend indid”.
Globish rozwija się naturalnym dla nowego języka tempem. Dane World Trade Organization (WTO)
pokazują jednak, że od momentu zaprezentowania globish w 1995 roku do 2009 roku wartość
światowego eksportu wzrosła o 300 proc. Zdaniem ekspertów nic tak nie ułatwia i nie przyspiesza
handlu, jak dobra i równa dla obu stron komunikacja.
Redakcja Pulsu Biznesu
Słowniczek najczęściej spotykanych
stanowisk
Key Account Manager – Kierownik ds. kluczowych klientów
Brand Manager – Menadżer ds. marki, opiekun marki
Product Manager – Kierownik produktu
Preseller – Przedstawiciel handlowy odpowiedzialny za obsługę klienta
przedsprzedażową
Trade Marketing Manager – Kierownik ds. marketingu handlowego
Chief of Technical Departament – Szef Działu Technicznego
Technical Office Engineers – Inżynier Działu Technicznego
Chief of Quantity Surveying Department – Szef Działu Kontroli Kosztów
Quantity Surveyors – Kontroler Kosztów
Purchasing Specialists – Specjalista ds. Zakupów/Kupiec
Settlement Specialists – Specjalista ds. Rozliczeń
Foreman of Roads – Brygadzista Robót Drogowych
Senior Business Development Consultant – Starszy Konultant ds. nieruchomości
Supply Planner – Zaopatrzeniowiec
Executive Assistant – Asystent Zarządu
W polskich firmach rządzi ponglish,
a w japońskich – japlish…
Czy takie zapożyczanie słów z języka angielskiego to trend równie wyrazisty w
innych krajach?
Tak. W Niemczech używa się nawet więcej zwrotów angielskich niż w Polsce. Teraz na
topie jest angielski, ale kto wie, może za kilkaset lat na topie będzie na przykład
hiszpański. Za to językiem, który uwielbia pożyczać słowa z angielskiego, jest japoński.
Na przykład „kohi-miruku” to „coffee with milk”, czyli kawa z mlekiem, albo
„masu-komi”, czyli „mass communication”, komunikacja masowa.
Mówi się na to „japlish”, czyli połączenie japońskiego z angielskim. U nas mamy
„ponglish”, bardzo popularny w środowisku biznesowym misz-masz polskiego i
angielskiego. O! Kolejny przykład – „misz-masz” to oczywiście zapożyczenie z języka
angielskiego!
Fragment wywiadu z Rafałem Uzarem - tłumaczem, językoznawcą, anglistą i trenerem, który pracuje w Szkole Wyższej
Psychologii Społecznej w Warszawie, gdzie prowadzi zajęcia z zakresu specjalistycznego języka angielskiego oraz
teorii i praktyki przekładu. Współpracuje z Instytutem Lingwistyki Stosowanej UW. Jest dwujęzycznym
Brytyjczykiem.
