Opracowała: Mirosława Dr g

TEST RYSUNKU RODZINY

Podr czniki:

• Frydrychowicz Anna (1984). Rysunek Rodziny.

Projekcyjna metoda badania stosunków
rodzinnych. Pozna : Wydawnictwo naukowe
UAM.

• Braun – Gałkowska (2001). Metody poznawania

sytemu rodzinnego. Lublin: KUL.

• Lachowska B., Łaguna M. (2004). Rysunek

projekcyjny jako metoda bada  psychologicznych.
Lublin: TN KUL

Zało enia teoretyczne

Rysunku Projekcyjnego:

•  jest to metoda projekcyjna
•  materiał jest najmniej strukturalizowany, osoba

badana kreuje własn  wizj

•  zadaniem osoby badanej jest wykonanie rysunku

na okre lony temat.

•  rysunek jest graficzn  reprezentacj

emocjonalnego, poznawczego do wiadczenia
jednostki

•  pozwala na przedstawienie własnej osoby bez

konieczno ci posługiwania si  słowami, docieramy
do nie nara onego na naciski zewn trzne poziomu
obrazu własnej osoby i  wiata

•  stosowany zwłaszcza w badaniu dzieci

RÓ NE TEMATY RYSUNKÓW

-

 Temat dowolny

-

 

„Narysuje rodzin ” 

L. Corman,

A. Frydrychowicz, M. Braun-Gałkowska

-

 „Dom–Drzewo-Człowiek” („House-Tree-

Person” HTP) 

F. L. Goudenough

-

 „Narysuj drzewo

” Ch. Koch

-

 „Narysuj człowieka” („Draw a Person” DAP)

M. Harrower

-

 

„Narysuj grup ” 

A. Abraham

-

 

„Ja w ród ludzi” 

M. Łaguna, A. Gałkowska

-

 Genogram  

M. McGoldrick

RYSUNEK RODZINY

Technika badania

1.

  Nawi zanie kontaktu

2.

  Podanie  instrukcji,  kartka  z  bloku

rysunkowego A4, kredki „ wiecowe”

3.

  Obserwacja w czasie badania

4.

  Rozmowa o rysunku

5.

  Wywiad o faktycznym składzie rodziny

I

NTERPRETACJA RYSUNKÓW

(Stasiakiewicz, 2000)

1.

  Lokalizacja rysunku w przestrzeni kartki i

relacje mi dzy jego elementami

2.

  Charakterystyki postaci lub obiektów

3.

  Sposób rysowania

4.

  Symbole i znaki

Analiza aspektów formalnych

Analiza tre ci

RYSUNEK RODZINY

Kategorie interpretacyjne

(Braun – Gałkowska, 2002)

A.  Analiza aspektów formalnych rysunku

1.

 Poziom formalny rysunku

2.

 Typ rysunku – sensoryczny, racjonalny

3.

 Elementy graficzne – rozmach kreski i siła nacisku

4.

 Symbolika barw

5.

 Rozmieszczenie rysunku na kartce

Ad. 1 Poziom formalny

Okres przedschematu
2 - 3 r. . - bazgroty
3 - 4  r. .  -  pojawiaj   si   postacie  ludzkie,  wi kszo   z  nich  to
głowonogi
5 - 6 r. . - okres schematu uproszczonego, pojawia si  ubiór
Okres schematu
7 - 11  r. .  -  głowa  zaczyna  przyjmowa   kształt  owalu,  usta  z
kreski przechodz  w owal
9 r.  - zaznaczenie stawów, wci cie w pasie
10 r. . - ro nie liczba postaci rysowanych z profilu
Okres realizmu
12 - 15  r. .  -  znikaj   postacie  b d ce  tylko  schematem  bez
ubrania.  Realistyczne  ukazanie  tułowia.  W  tym  okresie  rysunki
trac  najcz ciej swój wdzi k i dzieci rysuj  coraz mniej ch tnie.
Rysunki osób dorosłych
bywaj   bardzo  ró ne,  czasem  s   to  schematy,  czasem  uj cia
symboliczne,  czasem  realistyczne.  Je eli  jest  to  realizm  typu
dzieci cego,  wiadcz  o infantylizmie autora.

Ad 2. Typ rysunku
F.Minkowska (1950) wyró niła dwa typy rysunku:
•  sensoryczny 

(emocjonalny). 

Rysunek

emocjonalny daj  osoby spontaniczne, witalne, dla
których  w  grupie  rodzinnej  najwa niejsze  jest
ciepło  powi za .  W  rysunkach  tych  linie  s
krzywe,  zaokr glone,  dynamiczne,  a  postacie  na
rysunku uj te s  w jakim  działaniu i interakcjach.

•  Racjonalny  -  wyra a  si   w  liniach  prostych  i

sztywnych. Postacie s  nieruchome i wyizolowane,
nieraz  stereotypowo  reprodukowane,  ale  cz sto  z
dbało ci   o  szczegóły.  Rysunki  takie  daj   osoby
zahamowane przez wewn trzn  cenzur , poddaj ce
si  regułom.

Ad. 3 Elementy graficzne: siła i rozmach

•  Kreska "rozmachowa", długa, powstaj ca od jednego

poci gni cia,  zajmuj ca  znaczn   cz

  kartki,  mówi  o

rozmachu, energii, odwadze i łatwo ci uzewn trzniania
swoich tendencji.

•  kreska  krótka,  wahaj ca  si ,  lub  przy  liniach

dłu szych  zło ona  z  krótkich  elementów,  wskazuje  na
zahamowanie.

•  Silny nacisk kredki ujawniaj cy si  w grubo ci kreski

i  nacisku  na  papier,  powoduj cym  czasem  a
odci ni cie  na  drug   stron ,  mówi  o  silnym  napi ciu,
odwadze, czasem gwałtowno ci

•  Słaby nacisk kredki mówi o nie miało ci, łagodno ci,

czasami nerwicy i wysokim niepokoju.

•  jedna  posta   lub  jeden  przedmiot,  narysowany  jest

specjalnie mocno - napi cie emocjonalne.

Ad 4. Symbolika barw

Barwy u yte w rysunku mówi  przede

wszystkim o 

emocjonalno ci badanego

• liczne wyst powanie kolorów mówi o

bogatej emocjonalno ci

• brak kolorów, posłu enie si  jedn  tylko

kredk , zwłaszcza szar , wskazuje na

zahamowanie emocjonalne i niepokój

Kategorie interpretacyjne

(Braun – Gałkowska, 2002)

B.  Analiza tre ci

1.

  Przedstawienie osób znacz cych –

waloryzacja, dewaloryzacja

2.

  Osoby dodane, pomini te

3.

  Relacje odległo ci mi dzy postaciami

4.

  Zmiany w stosunku do rodziny realnej

5.

  Identyfikacja autora –  wiadoma,

nie wiadoma

Kategorie interpretacyjne

(Braun – Gałkowska, 2002)

C.  Konflikty wyra one w rysunku

1.

 Jawne – wyra one poprzez pomini cie,

dewaloryzacj , ujawnione tak e w rozmowie o
rysunku

2. 

 Maskowane

–

 tendencja do agresji,

–

 

niepokój,

–

 

reakcje depresywne,

–

 

 identyfikacja z agresorem,

–

 

zwrot narcystyczny,

–

 

nieprawidłowa identyfikacja z własn  płci

1. 

 

Dewaloryzacja 

siebie - do 

tej 

kategorii

kwalifikowane były rysunki zawieraj ce 2 lub wi cej
z  poni szych  wska ników  (Braun-Gałkowska
2002a):

− osoba  rysowana  z  brzegu,  w  k cie,  oddalona  od

innych  postaci,  inne  bywaj   odwrócone  do  niej
tyłem,

− osoba mniejsza ni  inne,

− osoba  narysowana  niestarannie,  z  mniejsz   liczb

szczegółów, czasem pozbawiona niektórych cz ci
ciała,

− osoba w stosunku do której u yto mniejszej liczby

kolorów,

− osoba wykre lona po narysowaniu.

2. 

 

Waloryzacja  siebie - stwierdzenie  wyst powania  tej
kategorii  w  rysunku  nast powało  je li  mo na  było
wyró ni   w  nim  3  lub  wi cej  z  poni szych  wska ników
(Braun-Gałkowska 2002a):

− umieszczenie osoby w centrum kartki,

− miejsce  na  kartce  sugeruj ce,  i   od  tej  postaci

rozpocz to rysowanie (zwykle z lewej strony, ale nie na
samym brzegu),

− najlepsza  pozycja  autora  na  rysunku - inni  s   do  niego

zwróceni  albo  on  stoi  góruj c  nad  innymi,  b d   np.
siedzi na fotelu gdy inni stoj ,

− posta  wi ksza ni  inne, czasem rysowana wy ej,

− posta   rysowana  najstaranniej,  z  najwi ksz   liczb

szczegółów, najlepiej ubrana, uczesana itp.,

− osoba rysowana z u yciem najwi kszej liczby kolorów,

osoba z najwi ksz  liczb  przedmiotów dodanych (torebka,

parasol, fajka, kwiat itp.).

Wska niki niepokoju:

1) 

Du e, białe przestrzenie.

2) 

Rysunek mało barwny.

3) 

Brak ruchu.

4) 

Małe postacie

5) 

Przesuni cie w lewo.

6) 

Brak podstawy.

7) 

Ciało niepełne.

8) 

Brak elementów dodanych.

9) 

Tre  wskazuj ca na l k.

RYSUNEK „JA W RÓD LUDZI”

Kategorie interpretacyjne

(Łaguna, Gałkowska, 2003)

I. Przedstawienie siebie:

Dewaloryzacja siebie 

Waloryzacja siebie

„Ja” tak jak inni 

II. Relacje ja-inni ludzie:

„Ja” osobno

„Ja” w grupie

„Ja” w tłumie

III. Ujmowanie  wiata społecznego:

Rozró nienie stopni blisko ci

Wyodr bnienie podgrup

Pełne ciała