Pracownik_pomocniczy_obslugi_hotelowej_913[01].O1.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Wymagania higieniczno-sanitarne oraz środki i zasady postępowania
w przypadku zagroŜeń

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpoŜarowa
w gastronomii i hotelarstwie

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3

Bezpieczeństwo gości i ich mienia oraz ochrona środowiska

4.3.1.  Materiał nauczania
4.3.2.  Pytania sprawdzające
4.3.3.  Ćwiczenia
4.3.4.  Sprawdzian postępów

28
28
32
32
33

Sprawdzian osiągnięć 34

Literatura 39

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej, ochrony środowiska oraz
przepisów sanitarnych podczas wykonywania zadań zawodowych jak równieŜ uświadamianiu
konsekwencji ich nieprzestrzegania.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne,

−−−−

wykaz umiejętności, jakie powinieneś posiadać, aby bez problemów korzystać
z poradnika,

−−−−

cele kształcenia,

−−−−

wykaz umiejętności, jakie będziesz zdobywać podczas pracy z poradnikiem,

−−−−

materiał nauczania,

−−−−

wiadomości niezbędne do opanowania treści jednostki modułowej,

−−−−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

−−−−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−−−−

sprawdzian postępów,

−−−−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań,

−−−−

literaturę uzupełniającą.
Szczególną uwagę zwróć na opanowanie umiejętności: zapobiegania zagroŜeniom

występującym na poszczególnych stanowiskach pracy oraz doborze odzieŜy ochronnej
i sprzętu ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy.

JeŜeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

rozróŜniać podstawowe zagroŜenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego,

−−−−

rozróŜniać podstawowe numery alarmowe,

−−−−

wskazywać podstawowe środki ochrony indywidualnej,

−−−−

czytać ze zrozumieniem instrukcje bhp i instrukcje przeciwpoŜarowe,

−−−−

rozróŜniać ogólne prawa i obowiązki pracownika,

−−−−

korzystać z urządzeń telekomunikacyjnych,

−−−−

korzystać z urządzeń elektrycznych i gazowych,

−−−−

segregować odpady i surowce wtórne,

−−−−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−−−−

obsługiwać komputer,

−−−−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

rozpoznać czynniki szkodliwe, uciąŜliwe i niebezpieczne w środowisku pracy,

−

zapobiec zagroŜeniom zdrowia i Ŝycia, które mogą wystąpić podczas wykonywania
czynności zawodowych,

−

dobrać odzieŜ ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,

−

zastosować się do obowiązującego regulaminu w obiekcie hotelowym,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej,

−

zastosować przepisy sanitarne obowiązujące w gastronomii i hotelarstwie,

−

zastosować zasady postępowania dotyczące bezpieczeństwa gości i mienia,

−

wezwać pomoc w sytuacjach zagroŜenia zdrowia i Ŝycia,

−

zastosować przepisy ochrony środowiska podczas wykonywania czynności zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Wymagania higieniczno-sanitarne oraz środki i zasady
postępowania w przypadku zagroŜeń związanych z pracą
w gastronomii i hotelarstwie

4.1.1

Materiał nauczania

Wymagania higieniczno-sanitarne dla hoteli i innych obiektów noclegowych zawarte są

w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 roku w sprawie
obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie określa
wymagania budowlane, przeciwpoŜarowe i sanitarne dotyczące tych obiektów.

sposób

szczegółowy

wymaganiach

higieniczno-sanitarnych

informuje

rozporządzenie Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 26 lipca 1973
roku.

Przepisy ogólne rozporządzenia określają w rozdziale pierwszym:

−−−−

wymagania higieniczno-sanitarne dla hoteli i innych zakładów noclegowych,

−−−−

sposób zaopatrywania w wodę zdatną do picia i na potrzeby gospodarcze,

−−−−

wymianę powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych,

−−−−

pomieszczenia sanitarno-socjalne, jakie powinny występować w hotelu.

W rozdziale drugim rozporządzenia znajdziemy przepisy dotyczące:

−−−−

wyposaŜenia hoteli w urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne,

−−−−

sposobów zagospodarowania pokoi, klatek schodowych, urządzeń higieniczno-
-sanitarnych i wyposaŜenia wszystkich pomieszczeń,

−−−−

sposobów transportu brudnej bielizny,

−−−−

sposobów i częstotliwości dezynfekcji,

−−−−

sposobu postępowania w razie wystąpienia choroby zakaźnej,

−−−−

zaopatrzenia w apteczki pierwszej pomocy.

Przepisy rozporządzenia określają minimalne wymagania higieniczno-sanitarne dla hoteli

i innych zakładów noclegowych.

Zakład powinien być zaopatrywany w wodę zdatną do picia i potrzeb gospodarczych oraz

posiadać:

−−−−

urządzenia do gromadzenia nieczystości stałych i płynnych,

−−−−

ustęp i umywalnię ogólnie dostępne, oddzielne dla kobiet i męŜczyzn,

−−−−

pomieszczenia zakładów oraz przyległy teren powinny być utrzymywane stale
w czystości i codziennie dokładnie sprzątane,

−−−−

w pomieszczeniach mieszkalnych naleŜy zapewnić wymianę powietrza zgodnie z Polską
Normą.

Pokoje i inne pomieszczenia powinny być suche i oświetlone zgodnie z odrębnymi

przepisami:

−−−−

na klatkach schodowych, korytarzach i hallach powinny znajdować się chodniki lub
wykładziny tłumiące odgłosy kroków i zabezpieczające przed poślizgnięciem,

−−−−

w pokojach powinny znajdować się kosze na odpadki,

−−−−

ustępy powinny być odpowiednio oznakowane, utrzymywane stale w czystości
i dezynfekowane oraz zaopatrzone w środki odorochłonne i papier toaletowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

w pomieszczeniach ustępów powinny być zainstalowane umywalki z bieŜącą wodą,
zaopatrzone w ręczniki, w miarę moŜliwości do jednorazowego uŜycia, i mydło lub
suszarki elektryczne.

W zakładzie powinny znajdować się pomieszczenia:

−−−−

na bieliznę czystą oraz osobne pomieszczenie na bieliznę brudną,

−−−−

transport brudnej bielizny do pralni powinien odbywać się w zamkniętych opakowaniach,

Osoba przybywająca do zakładu powinna otrzymać czystą bieliznę pościelową i ręczniki
zmieniane w okresach ustalonych dla poszczególnych kategorii zakładów odrębnymi
przepisami:

−−−−

kołdry, koce, poduszki, materace itp. powinny być dezynfekowane okresowo, co
najmniej co pół roku, a cały zakład co najmniej raz w roku.

−−−−

w zakładzie naleŜy systematycznie zwalczać owady i gryzonie.
Zakład powinien być zaopatrzony

w środki dezynfekcyjne,

dezynsekcyjne

i deratyzacyjne  przechowywane  w  odpowiednio  zabezpieczonych  pomieszczeniach.  W  razie
stwierdzenia,  Ŝe  w  zakładzie  przebywała  osoba  chora  na  chorobę  zakaźną,  naleŜy
niezwłocznie  przeprowadzić  dezynfekcję  pomieszczenia  przez  nią  zajmowanego  oraz
urządzeń higieniczno-sanitarnych i wspólnych pomieszczeń, z których osoba ta korzystała lub
do których miała dostęp. Pokój, który zajmowała osoba chora na chorobę zakaźną, moŜe być
wynajęty  dopiero  po  dezynfekcji  i  za  zgodą  organu  Państwowej  Inspekcji  Sanitarnej.
W zakładzie  powinna  znajdować  się  odpowiednia  liczba  apteczek  pierwszej  pomocy,
zaopatrzonych w podstawowe leki i środki opatrunkowe, obsługiwanych przez pracowników
przeszkolonych w zakresie udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

W rozdziale trzecim jest mowa o zakładach gastronomicznych, jak równieŜ o innych

placówkach Ŝywienia zbiorowego związanych z hotelami, które są regulowane odrębnymi
przepisami higieniczno-sanitarnymi (Rozporządzenie z dnia 19 sierpnia 2004).

Zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi zaleca się aby zakłady gastronomiczne

spełniały określone wymagania techniczno- technologiczne:

−−−−

odpowiednia wysokość pomieszczeń dla działu produkcyjnego i ekspedycyjnego, 3 m,
a dla magazynów, pomieszczeń sanitarnych i gospodarczych 2,5m,

−−−−

ciany i sufity powinny być z materiału gładkiego, nienasiąkającego i niepalnego,

−−−−

ciany korytarzy powinny być łatwo zmywalne,

−−−−

styki ścian i podłóg powinny być zaokrąglone, dla łatwiejszego utrzymania w czystości,

−−−−

schody powinny być pokryte materiałem antypoślizgowym,

−−−−

posadzki powinny być trwałe, nienasiąkliwe, nieśliskie, łatwe do umycia,

−−−−

podłoga w części produkcyjnej ma być gładka, nieścieralna, nieśliska, nienasiąkliwa,
łatwa w utrzymaniu w czystości,

−−−−

wszystkie pomieszczenia powinny mieć oświetlenie naturalne poza magazynami,

−−−−

oświetlenie sztuczne nie powinno zmieniać barwy naturalnej potraw, światło musi padać
równomiernie, aby nie występowały zacienienia,

−−−−

okna powinny być łatwe w utrzymaniu w czystości oraz zapewniania moŜliwość
wietrzenia pomieszczeń przez uchylanie ich górnych części,

−−−−

w oknach powinny być zamontowane siatki przeciw owadom,

−−−−

drzwi do zaplecza produkcyjnego oraz magazynów powinny być niepalne i osadzone
w niepalnej futrynie.
W miejscach uzasadnionych technologicznie powinny się znajdować wpusty podłogowe

z wymiennymi  wiaderkami  osadnikowymi.  Ścieki  z  pomieszczeń  produkcyjnych
i  zmywalni  powinny  być  odprowadzane  do  instalacji  kanalizacji  technicznej  i  odtłuszczane
przed odprowadzeniem do kanalizacji komunalnej. Zakład gastronomiczny powinien uŜywać
do  celów  produkcyjnych  i  gospodarczych  wody  o  udokumentowanej  jakości,  spełniającej
wymagania  wody  pitnej  do  celów  spoŜywczych  i  potrzeb  gospodarczych.  Do  umywalek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

naleŜy doprowadzić wodę ciepłą i zimną, obok powinien być kran czerpalny ze złączką do
węŜa. Przy umywalkach naleŜy umieścić zasobniki na mydło i środek dezynfekcyjny oraz
ręczniki jednorazowego uŜytku.

Kształtując bezpieczne i higieniczne warunki pracy naleŜy prawidłowo wyposaŜyć oraz

zorganizować  stanowisko  pracy.  W  przestrzeni  stanowiska  roboczego  znajdują  się  sprzęty,
materiały  niezbędne  do  produkcji,  gotowe  wyroby  oraz  odpady.  Stanowisko  pracy  powinno
być  dostosowane  do  rodzaju  i  wielkości  produkcji.  Pracownik  powinien  mieć  swobodę
ruchów  i  przestrzeń  komunikacyjną.  Na  stanowisku  pracy  nie  moŜe  się  znajdować  więcej
surowca  niŜ  jest  przeznaczone  na  jedną  zmianę.  Odpady  poprodukcyjne  powinny  być
wynoszone  sukcesywnie  zwłaszcza  kiedy  zagraŜają  bezpieczeństwu  pracowników  i  jakości
produkcji.  Maszyny  i  urządzenia  musza  być  sprawne  technicznie  i  czyste,  zwłaszcza  przy
produkcji  Ŝywności.  Przed  przystąpieniem  do  pracy  naleŜy  sprawdzić  sprawność  maszyn
i urządzeń, a w razie uszkodzeń poinformować o tym przełoŜonych. Maszyny w ruchu muszą
być pod stałym nadzorem.

Podstawowe zasady zapobiegania poraŜeniom prądem elektrycznym:

−−−−

sprawdzenie, czy urządzenia są wyłączone ze źródła prądu,

−−−−

cały czas naleŜy pamiętać o zagroŜeniu, związanym z poraŜeniem prądem elektrycznym,

−−−−

instalacja elektryczna w pomieszczeniach musi być w dobrym stanie technicznym,

−−−−

natychmiastowe wyłączenie z uŜytku urządzeń z uszkodzoną izolacją i zauwaŜalnym
iskrzeniem,

−−−−

podczas napraw wszelkie czynności przy maszynach i urządzeniach elektrycznych naleŜy
wykonywać stosując dodatkowe zabezpieczenia np. chodnik gumowy, rękawice
dielektryczne, ręczne narzędzia z dodatkową izolacją,

−−−−

prace przy instalacji powinna wykonywać osoba, która posiada stosowne kwalifikacje
uprawnienia.

Ogólne zasady higieny pracownika zakładu gastronomicznego:

−−−−

pracownik przystępujący do pracy musi być zdrowy i posiadać aktualną ksiąŜeczkę
zdrowia, za aktualność badań odpowiada pracownik,

−−−−

w przypadku stwierdzenia przez pracownika zmian, np. ropni, ran na skórze, nieŜytu dróg
oddechowych ma on obowiązek przed rozpoczęciem pracy zgłosić się do przełoŜonego
celem oceny czy moŜe zostać dopuszczony do pracy, wszelkiego typu skaleczenia muszą
zostać osłonięte opatrunkiem wodoszczelnym,

−−−−

pracownik jest zobowiązany nosić odzieŜ ochronną, zabronione jest noszenie części
ubrania cywilnego lub wchodzenie w ubraniu cywilnym.
Wszyscy pracownicy są obowiązani:

−−−−

zachować czystość rąk, twarzy i całego ciała, posiadać czyste paznokcie krótko obcięte,

−−−−

nie nosić w czasie pracy biŜuterii czyli pierścionków, wisiorków, kolczyków itp. oraz nie
malować paznokci,

−−−−

nie przechowywać w kieszeniach Ŝadnych przedmiotów,
Higiena osobista pracownika w trakcie wykonywanych obowiązków:

−−−−

wstęp pracowników na stanowiska robocze zaczyna się od wydzielonej szatni z węzłem
sanitarnym,

−−−−

pracownicy zdejmują odzieŜ własną i przebierają się w odzieŜ roboczą, włosy powinny
być zakryte czepkiem,

−−−−

odzieŜ osobista naleŜy pozostawić w szatni, w szafkach poszczególnych pracowników,

−−−−

pracownik w odzieŜy roboczej moŜe udać się do swojego stanowiska pracy tylko
wyznaczoną drogą,

−−−−

kaŜdy pracownik przed przystąpieniem do pracy przechodzi odpowiednią procedurę
dopuszczającą do stanowiska pracy,

−−−−

po kaŜdym opuszczeniu stanowiska pracy, przed powrotem pracownik musi umyć ręce,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

w czasie pracy pracownicy zobowiązani są do systematycznego mycia i dezynfekowania
narzędzi,

−−−−

w przypadku zabrudzenia odzieŜy pracownicy są zobowiązani do jej wymiany na czystą,

−−−−

narzędzia pracy pozostają w wyznaczonym miejscu w celu ich wymycia i dezynfekcji.
W rozdziale czwartym zawarte są przepisy dotyczące wypoŜyczalni sprzętu i odzieŜy

turystycznej.

W rozdziale piątym jest mowa o dostosowaniu juŜ istniejących placówek do

obowiązujących przepisów oraz o odpowiedzialności za nieprzestrzeganie wymagań
higieniczno-sanitarnych.

Ochrona sanitarna gości i personelu jest uregulowana przepisami prawa. Nadzór nad

stanem sanitarnym sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Do podstawowych obowiązków zakładu hotelarskiego naleŜy zaliczyć:

−−−−

udostępnienie miejsca pobytu w jednostce mieszkalnej i innych pomieszczeniach ogólnego
uŜytkowania,

−−−−

zapewnienie sprawnego funkcjonowania urządzeń i wyposaŜenia w zakładzie hotelarskim,

−−−−

ochronę zdrowia i bezpieczeństwa gościa, a takŜe jego mienia.

Węzły sanitarne sprzęŜone z jednostkami mieszkalnymi z racji duŜego nasycenia występujących

tam funkcji, instalacji, urządzeń i wyposaŜenia specjalistycznego są miejscem, w którym
występują róŜnego rodzaju zagroŜenia, a nawet wypadki, na skutek:

−−−−

poparzeń,

−−−−

poraŜeń prądem elektrycznym,

−−−−

upadków, skaleczeń oraz ogólnych obraŜeń,

−−−−

zaczadzeń i niedotlenienia,

−−−−

zakaŜeń,

−−−−

nagłych niedomagań i braku natychmiastowej, skutecznej pomocy.
Do skutków zagroŜeń pracowników w środowisku pracy moŜemy zaliczyć wypadki przy

pracy (w tym równieŜ cięŜkie, zbiorowe, śmiertelne) oraz choroby zawodowe.

Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło

w związku z pracą, powodujące uraz (uszkodzenie tkanek ciała czy narządów człowieka) lub
ś

mierć.

Do wypadków przy pracy zaliczamy wypadki, które się wydarzyły w następujących

okolicznościach:

−−−−

podczas wykonywania (lub w związku z wykonywaniem) przez pracownika zwykłych
czynności lub poleceń przełoŜonych,

−−−−

podczas wykonywania (lub w związku z wykonywaniem) przez pracownika czynności na
rzecz zakładu pracy (pracodawcy) bez polecenia

−−−−

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy (pracodawcy) w drodze
między siedzibą zakładu pracy (pracodawcy) a miejscem wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku pracy,

−−−−

w czasie podróŜy słuŜbowej,

−−−−

podczas szkolenia,

−−−−

przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające w zakładzie pracy organizacje
związkowe

CięŜki wypadek przy pracy to taki wypadek, w którego wyniku nastąpiło:

−−−−

cięŜkie uszkodzenie ciała, takie jak utrata: wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej,

−−−−

inne uszkodzenie ciała albo zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu,

−−−−

choroba nieuleczalna lub zagraŜająca Ŝyciu,

−−−−

trwała choroba psychiczna,

−−−−

całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie,

−−−−

trwałe, istotne zeszpecenie ciała.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zbiorowy wypadek przy pracy to wypadek, któremu uległo co najmniej dwóch

pracowników w wyniku tego samego zdarzenia.

miertelny wypadek przy pracy to taki wypadek, w którego wyniku nastąpiła śmierć

pracownika na miejscu lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od chwili wypadku.

Choroba zawodowa to choroba, która została spowodowana działaniem czynników

szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy
oraz znajduje się w wykazie chorób zawodowych.

Wypadki przy pracy oraz choroby zawodowe, oprócz zagroŜeń dla zdrowia i Ŝycia

pracowników, powodują równieŜ szkody.

Szkody spowodowane wypadkami przy pracy to przede wszystkim:

−−−−

urazy psychiczne i fizyczne doznane przez samą ofiarę wypadku lub chorego, jak równieŜ
przez ich współpracowników i rodzinę,

−−−−

straty finansowe (ekonomiczne) poniesione przez zakład pracy (przerwy w produkcji,
działania eliminujące lub ograniczające zagroŜenie, akcja udzielania pomocy
poszkodowanym, ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy),

−−−−

straty społeczne wynikające z utraty wykwalifikowanego pracownika, wypłaty zasiłku
chorobowego,

jednorazowego

odszkodowania,

kosztów

leczenia,

wiadczeń

rehabilitacyjnych, zasiłku wyrównawczego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej, renty rodzinnej dla rodziny lub dodatku pielęgnacyjnego itp.

Profilaktyka przeciw wypadkowa i przeciw chorobowa, prowadzona w zakładach pracy, ma

na celu nie tylko usuwanie zagroŜeń, ale przede wszystkim niedopuszczenie do ich wystąpienia
(powstania).

Do zasadniczych sposobów ochrony pracowników przed zagroŜeniami naleŜy eliminacja lub

ograniczenie źródeł zagroŜeń oraz izolacja indywidualna lub grupowa od czynników
powodujących zagroŜenie.

−−−−

eliminację źródeł zagroŜeń moŜna uzyskać m.in. przez zmianę procesu produkcyjnego,
wymianę maszyn i urządzeń czy modernizację zakładu,

−−−−

ograniczenie stopnia zagroŜeń, na jakie są naraŜeni pracownicy, moŜna osiągnąć przez takie
zorganizowanie pracy, aby ograniczyć czas oddziaływania czynników szkodliwych na
pracowników, do takich metod organizacyjnych naleŜą skracanie czasu pracy, rotacja na
stanowiskach pracy oraz przerwy w pracy,

−−−−

izolacja indywidualna lub grupowa pracowników od czynników zagroŜeń polega na
stosowaniu przez nich środków ochrony indywidualnej lub środków ochrony zbiorowej,

−−−−

rodki ochrony indywidualnej to urządzenia lub wyposaŜenie przeznaczone do noszenia

bądź trzymania przez pracownika w celu ochrony przed jednym zagroŜeniem lub większą
liczbą zagroŜeń, które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo pracy,
Do środków ochrony indywidualnej zalicza się równieŜ:

−−−−

zespoły kilku urządzeń lub rodzajów wyposaŜenia, połączone ze sobą w celu ochrony
człowieka przed jednym zagroŜeniem lub wieloma zagroŜeniami występującymi
jednocześnie,

−−−−

urządzenia lub wyposaŜenie ochronne, połączone z innym środkiem wyposaŜenia
indywidualnego noszonym lub teŜ trzymanym przez osobę, w celu wykonania określonych
czynności.
Ś

rodki ochrony indywidualnej stosuje się wówczas, gdy nie moŜna uniknąć zagroŜeń lub nie

moŜna ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej
organizacji pracy. Obowiązek wyposaŜenia pracowników w środki ochrony indywidualnej
spoczywa na pracodawcy.

Pracownicy powinni otrzymać środki ochrony indywidualnej odpowiednie do istniejącego

zagroŜenia i nie zwiększające tego zagroŜenia same przez się. Przeznaczone do osobistego uŜytku
danego pracownika, środki ochrony indywidualnej powinny być odpowiednio do niego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dopasowane i uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika, a takŜe warunki
istniejące w tym miejscu pracy, w którym pracownik będzie je stosował.

Ze względu na ogólne przeznaczenie środki ochrony indywidualnej dzielimy na

następujące grupy:
1.

OdzieŜ ochronna.

Sprzęt ochrony głowy.

rodki ochrony kończyn górnych.

rodki ochrony kończyn dolnych.

Sprzęt ochrony twarzy i oczu.

Sprzęt ochrony układu oddechowego.

Sprzęt ochrony słuchu.

Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.

rodki izolujące cały organizm.

10.

Dermatologiczne środki ochrony skóry.

−−−−

OdzieŜ ochronną stosuje się podczas wykonywania przez pracownika prac z naraŜeniem
na działanie wody, czynników chemicznych, pyłowych, mechanicznych i biologicznych
oraz  w wysokich  i  niskich  temperaturach,  co  stwarza  ryzyko  dla  zdrowia  lub
bezpieczeństwa  pracownika.  Do  tej  grupy  środków  ochrony  indywidualnej  naleŜą:
ubrania,  kombinezony,  kurtki,  kamizelki,  spodnie,  fartuchy,  płaszcze,  peleryny,
ochraniacze  barku,  ochraniacze  klatki  piersiowej,  ochraniacze  brzucha,  ochraniacze
pośladków,  osłony  tułowia,  osłony  głowy  i karku  oraz  kamizelki,  kurtki  i  spodnie
ostrzegawcze.

−−−−

rodki ochrony głowy stosuje się do wykonywania prac, podczas których pracownik

jest  naraŜony  na  urazy  głowy,  oraz  gdy  wykonywane  prace  stwarzają  ryzyko
pochwycenia  włosów,  zamoczenia  głowy  lub  zanieczyszczenia  substancjami
i materiałami  toksycznymi,  draŜniącymi,  Ŝrącymi,  podatnymi  na  gnicie  lub  mogącymi
być  źródłem  infekcji,  a  takŜe  jeŜeli  praca  wykonywana  jest  w  warunkach  niskiej
i wysokiej  temperatury.  RozróŜnia  się  następujące  rodzaje  środków  ochrony  i  nakryć
głowy: hełmy ochronne, czapki, stoŜki, kapelusze, kaptury, berety, chustki.

−−−−

rodki ochrony kończyn górnych stosuje się przy wykonywaniu przez pracownika

prac,  które  stwarzają  ryzyko  urazów  ręki  lub  związane  są  z  działaniem  wysokich
temperatur, wibracji i substancji Ŝrących, a takŜe w kontakcie z wodą, substancjami
toksycznymi,  Ŝrącymi,  draŜniącymi,  materiałami  mogącymi  być  źródłem  infekcji
oraz  w  pracach  wykonywanych  w  niskich  temperaturach.  Do  tej  grupy  środków
ochrony  indywidualnej  zalicza  się:  rękawice  ochronne,  ochraniacze  palców,
ochraniacze  dłoni,  ochraniacze  nadgarstka,  ochraniacze  nadgarstka  i  przedramienia,
ochraniacze łokcia, ochraniacze przedramienia i ramienia.

−−−−

rodki ochrony kończyn dolnych muszą stosować pracownicy wykonujący prace

stwarzające ryzyko powstania urazów kończyn dolnych w wyniku poparzenia, zamoczenia
lub  zanieczyszczenia  substancjami  materiałami  toksycznymi,  draŜniącymi,  Ŝrącymi,
powodującymi  infekcje  oraz  w  pracach  wykonywanych  w  niskich  lub  wysokich
temperaturach.  Do  ochrony  kończyn  dolnych  słuŜą:  buty,  półbuty,  trzewiki,  skarpetki,
półskarpetki, kalosze, sandały, trepy, ochraniacze stopy, ochraniacze goleni, ochraniacze
kolan, ochraniacze ud oraz getry

−−−−

rodki ochrony twarzy i oczu stosuje się podczas wykonywania prac, przy których twarz

lub oczy pracownika są naraŜone na urazy lub podraŜnienia w wyniku działania
czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla jego zdrowia. Środki ochrony twarzy to:
okulary, gogle, osłony twarzy oraz tarcze.

−−−−

rodki ochrony układu oddechowego muszą być stosowane przez pracownika, jeŜeli

wykonuje on prace w warunkach ryzyka naraŜenia na nadmierne zanieczyszczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powietrza czynnikami szkodliwymi lub w warunkach niedoboru tlenu w powietrzu. Do tej
grupy  środków  ochrony  indywidualnej  naleŜą:  sprzęt  oczyszczający  do  pracy  ciągłej
(filtrujący,  pochłaniający),  sprzęt  izolujący  do  pracy  ciągłej,  sprzęt  ucieczkowy
pochłaniający  (pochłaniacze  i  filtropochłaniacze)  oraz  sprzęt  ucieczkowy  izolujący
(aparaty powietrzne butlowe i regenerujące).

−−−−

rodki ochrony słuchu są stosowane przez pracowników wykonujących prace

w warunkach, w których poziom hałasu przekracza najwyŜsze dopuszczalne natęŜenie.
Ś

rodki chroniące słuch to: wkładki przeciwhałasowe, nauszniki przeciwhałasowe

i hełmy przeciwhałasowe.

−−−−

rodki ochrony przed upadkiem z wysokości są zobowiązani stosować pracownicy

wykonujący prace w warunkach naraŜających ich na upadek z wysokości. Do tej
grupy środków ochronnych zalicza się: uprzęŜe, linki bezpieczeństwa, amortyzatory.

−−−−

Dermatologiczne środki ochrony indywidualnej, które są stosowane w pracach
naraŜających pracownika na podraŜnienia skóry, to: środki osłaniające
skórę(kremy, pasty, maści), środki oczyszczające skórę i środki regenerujące skórę.

−−−−

rodki izolujące cały organizm stanowią połączenie odzieŜy gazoszczelnej oraz sprzętu

izolującego ochronny układ oddechowy (środki z doprowadzeniem powietrza, środki
umoŜliwiające doprowadzenie powietrza lub stosowanie sprzętu ochrony układu
oddechowego).

Nie licząc środków ochrony indywidualnej, kaŜdy pracownik powinien umieć odczytywać

i interpretować wszelkiego rodzaju instrukcje i znaki dotyczące bezpieczeństwa podczas pracy
(rys. 1).

Ogólny znak ostrzegawczy (ostrzeŜenie, ryzyko niebezpieczeństwa)

OstrzeŜenie

przed

niebezpieczeństwem

zatrucia

substancjami

toksycznymi

OstrzeŜenie przed substancjami Ŝrącymi

OstrzeŜenie przed poraŜeniem prądem elektrycznym

Uwaga zły pies

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

OstrzeŜenie przed kruchym dachem

OstrzeŜenie przed niebezpieczeństwem potknięcia się

OstrzeŜenie przed śliską powierzchnią

Rys.1. Ogólne znaki ostrzegawcze [10, s. 210]

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są podstawowe obowiązki zakładu hotelarskiego w zakresie wymagań sanitarno-
higienicznych?

Co to jest wypadek przy pracy?

Jaka jest definicja zbiorowego wypadku przy pracy?

Jaka jest definicja śmiertelnego wypadku przy pracy?

Co to jest choroba zawodowa?

Jakie szkody powodują wypadki przy pracy?

Jakie są zasadnicze sposoby ochrony pracowników przed zagroŜeniami?

Co zalicza się do środków ochrony indywidualnej przed zagroŜeniami?

Jak dzieli się środki ochrony indywidualnej?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w rozporządzeniu z dnia 26 lipca 1973r, Ministra Gospodarki Terenowej

i Ochrony Środowiska materiały dotyczące wymogań sanitarno-higienicznych dla zakładu
hotelarskiego i gastronomicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia (rozporządzenie) rozdziały
dotyczący wymagań sanitarno-higienicznych dla zakładów hotelarskich i gastronomii,

dokonać analizy rozdziałów poświęconych wymaganiom sanitarno-higienicznym,

zapisać najwaŜniejsze zagadnienia dotyczące wymagań sanitarno-higienicznych oraz
obowiązków zakładów hotelarskich i gastronomicznych w tym zakresie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, długopis ,ołówek,

−

ksero rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 26
lipca 1973 w sprawie wymogów sanitarno-higienicznych dla hoteli,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Na rysunkach przedstawiono sześć znaków ostrzegawczych, Określ zagroŜenia przed

którymi ostrzegają oraz skutek nie przestrzegania ostrzeŜeń.

Rysunki do ćwiczenia

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiednie schematy pasujące do przedstawionych znaków w materiale
nauczania w poradniku dla ucznia,

zapisać jakie zagroŜenia przedstawiają znaki .

określić skutki ich nie przestrzegania.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

ołówek, długopis, flamastry,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Na rysunkach przedstawiono środki ochrony indywidualnej, przyporządkuj je do

określonych grup w zaleŜności od pełnionych funkcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunki do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać rodzaje środków ochrony indywidualnej w materiale nauczania,

zapisać grupy ochrony środków indywidualnych,

dokonać przyporządkowania do poszczególnych grup,

dokonać analizy wyszczególnionych środków ochrony indywidualnej.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić podstawowe obowiązki zakładu hotelarskiego w zakresie
wymagań sanitarno-higienicznych?

wyjaśnić pojęcie wypadku przy pracy?

wyjaśnić pojęcie zbiorowego wypadku przy pracy?

zdefiniować pojęcie śmiertelnego wypadku przy pracy?

zdefiniować pojęcie choroby zawodowej?

sklasyfikować rodzaje zagroŜeń?

określić zasadnicze środki ochrony przed zagroŜeniami?

określić środki ochrony indywidualnej?

zastosować poznane środki ochrony indywidualnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Bezpieczeństwo

higiena

pracy

oraz

ochrona

przeciwpoŜarowa

4.2.1 Materiał nauczania

KaŜdy pracodawca (osoba kierująca zakładem, firmą, przedsiębiorstwem) ma obowiązek

zapewnić  bezpieczne  i  higieniczne  warunki  pracy  wszystkim  pracownikom.  KaŜda  osoba
kierująca  pracą  pracowników  obowiązana  jest  organizować  stanowiska  pracy  zgodnie
z przepisami  i  zasadami  bhp,  a  kaŜdy  pracownik  ma  obowiązek  przestrzegać  obowiązujących
przepisów i zasad bhp.

Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy są uregulowane przepisami prawa

w rozdziale X Kodeksu pracy.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie

pracy. W ramach tej odpowiedzialności zapewnia ochronę zdrowia i Ŝycia pracowników oraz
szkolenia w celu zaznajomienia ich z przepisami i zasadami bhp.

Bezpieczne i higieniczne warunki pracy osiąga się przez odpowiednie wykorzystanie

zdobyczy nauki i techniki, a takŜe przez:

−−−−

właściwe zorganizowanie pracy, przestrzeganie przepisów i zasad bhp w zakładzie pracy,

−−−−

usuwanie uchybień w zakresie bhp,

−−−−

wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru
nad warunkami pracy,

−−−−

wykonywanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Osoba kierująca zakładem pracy jest zobowiązana do odbycia szkolenia w dziedzinie

bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciąŜących na niej
obowiązków, a szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.

Zakład pracy (pracodawca) jest obowiązany równieŜ do:

−−−−

dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia (jeŜeli takie występują
w zakładzie pracy); rodzaj badań i pomiarów tych czynników określa decyzją właściwy
państwowy inspektor sanitarny,

−−−−

informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąŜe się z wykonywaniem,
określonej pracy oraz o zasadach ochrony przed zagroŜeniami,

−−−−

stosowania środków zapobiegających chorobom zawodowym i innym chorobom,

−−−−

zaznajomienia pracowników z przepisami i zasadami bhp dotyczącymi wykonywanych  przez
nich  prac,  dostarczenia  pracownikom  nieodpłatnie  środków  ochrony  indywidualnej,
zabezpieczającej  przez  działaniem  niebezpiecznych  i  szkodliwych  dla  zdrowia  czynników
występujących w środowisku pracy.
Obowiązki osoby kierującej pracownikami (bezpośredniego przełoŜonego, np. kierownika

działu, kierownika produkcji) w zakresie bhp są następujące:

−−−−

organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp,

−−−−

dbanie o środki ochrony indywidualnej dla pracowników oraz dopilnowanie stosowania ich
zgodnie z przeznaczeniem,

−−−−

organizowanie, przygotowywanie i wykonywanie prac z uwzględnieniem zabezpieczenia
pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami
związanymi z warunkami środowiska pracy,

−−−−

dbanie o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposaŜenia technicznego a takŜe
sprawność środków ochrony zbiorowej i dopilnowanie stosowania ich zgodnie
z przeznaczeniem,

−−−−

egzekwowanie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bhp,

−−−−

wykonywanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pracownik jest obowiązany do przestrzegania przepisów i zasad bhp, ale ma prawo odmówić

wykonywania pracy, jeŜeli warunki jej nie odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bhp,

a w szczególności:

−−−−

poznanie przepisów i zasad bhp, udział w szkoleniu i instruktaŜu z tego zakresu oraz
poddanie się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

−−−−

wykonywanie pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp oraz stosowanie się do
wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełoŜonych,

−−−−

dbanie o naleŜyty stan maszyn, urządzeń i sprzętu oraz porządek w miejscu pracy,

−−−−

stosowanie środków ochrony zbiorowej, a takŜe przydzielonych środków ochrony
indywidualnej oraz odzieŜy i obuwia roboczego, zgodnie z przeznaczeniem,

−−−−

poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim i stosowanie się do
wskazań lekarskich,

−−−−

niezwłoczne zawiadomienie przełoŜonego o zauwaŜonym w zakładzie pracy wypadku albo
zagroŜeniu Ŝycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzeŜenie współpracowników, a takŜe
innych osób znajdujących się w rejonie zagroŜenia, o groŜącym niebezpieczeństwie,

−−−−

współdziałanie z pracodawcą i przełoŜonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy.
JeŜeli pracodawca nie wywiązuje się w sposób właściwy lub wystarczający z obowiązków

w zakresie bhp, pracownik ma prawo:

−−−−

powstrzymać się od wykonywania pracy (zawiadamiając o tym niezwłocznie swojego
przełoŜonego), jeŜeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają
bezpośrednie zagroŜenie dla zdrowia i Ŝycia pracownika albo gdy wykonywana praca grozi
takim niebezpieczeństwem innym osobom,

−−−−

oddalić się od miejsca zagroŜenia (zawiadamiając o tym niezwłocznie swojego
przełoŜonego), jeŜeli mimo powstrzymania się od wykonywania pracy zagroŜenie nadal
występuje,

−−−−

powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej
(po uprzednim zawiadomieniu swojego przełoŜonego), jeŜeli stan psychofizyczny
pracownika nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagroŜenie dla
innych osób.
Pracodawca zobowiązany jest do konsultowania z pracownikami lub z ich przedstawicielami

wszystkich działań związanych z bhp, a w szczególności:

−−−−

zmian w organizacji pracy i wyposaŜenia stanowisk pracy, wprowadzania nowych technologii
oraz substancji i preparatów chemicznych, jeŜeli mogą one stwarzać zagroŜenie dla zdrowia
lub Ŝycia pracowników;

−−−−

oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz
informowania pracowników o tym ryzyku;

−−−−

tworzenia słuŜby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej słuŜby innym osobom oraz
wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy;

−−−−

przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieŜy roboczej i obuwia
roboczego;

−−−−

szkolenia pracowników w dziedzinie bhp (nie rzadziej niŜ raz na 3 lata).
Jak widać bezpieczeństwo i higiena pracy jest niezbędnym elementem w kaŜdym zakładzie

pracy.

Równie waŜne i konieczne jest zapewnienie w zakładzie odpowiedniej ochrony

przeciwpoŜarowej. PoŜar jest największym nieszczęściem w hotelu. Często pociąga za sobą
ofiary śmiertelne, niszczy budynek, wyposaŜenie. Najgroźniejsze są poŜary w nocy. Z tego
względu zabezpieczenie przeciwpoŜarowe jest dla hotelarzy zawsze sprawą pierwszoplanową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wśród wielu elementów wpływających na stan zagroŜenia poŜarowego moŜna wyróŜnić:

−−−−

warunki bezpieczeństwa budowlanego: odporność poŜarowa budynku, drogi
ewakuacyjne, podział na strefy poŜarowe i oddzielenia poŜarowe, elementy wykończenia
wnętrz,

−−−−

bezpieczeństwo konstrukcji zapewniające niezniszczenie jej przez załoŜony czas podczas
poŜaru,

−−−−

organizacje

warunki

ewakuacji:

procedury

postępowania,

rodki

pomagające

w przeprowadzeniu ewakuacji, oznakowanie wyjść, środki alarmowe (rys. 3–6),

−−−−

liczbą osób przebywających w obiekcie,

−−−−

instalacje i urządzenia techniczne, gazowe, elektryczne, technologiczne,

−−−−

skuteczność dozoru technicznego obiektu,

−−−−

sprawność i skuteczność systemów technicznych zabezpieczeń oraz sprzętu i urządzeń
do prowadzenia akcji ratowniczej,

−−−−

warunki prowadzenia akcji ratowniczej i przygotowanie obiektu do tych działań.
Awarie i katastrofy w hotelach są najczęściej spowodowane niesprawnością instalacji lub

urządzeń technicznych, a poziom bezpieczeństwa zaleŜy głównie od spełnienia wymagań
i przestrzegania przepisów obowiązujących w danym obiekcie oraz wiedzy, doświadczenia
w tym zakresie i kierownictwa hotelu.

Nie naleŜy zapominać, Ŝe bardzo często przyczyną powstania poŜaru jest zachowanie gości,

np. palenie papierosów w łóŜku, uŜywanie grzałek itp.

Wszyscy ulegamy złudnemu przekonaniu, Ŝe potrafimy właściwie zachować się

w wypadku poŜaru. W praktyce okazuje się, Ŝe często nie znamy nawet numeru telefonu
straŜy poŜarnej(998).

Obowiązek zapewnienia ochrony przeciwpoŜarowej
Zgodnie z przepisami obowiązek zapewnienia ochrony przeciwpoŜarowej w zakładach

pracy ciąŜy na kierownikach tych zakładów, a tym samym na wszystkich organizatorach
produkcji w zakładzie.

Kierownicy zakładów pracy i podległy im personel dozoru powinni ustalać wymagania

przeciwpoŜarowe  w  dokumentacji  technologicznej,  techniczno-ruchowej,  remontowej.
Zobowiązani  są  zatem  nie  tylko  umieć  dostrzegać  w  porę  ryzyko  zagroŜenia  poŜarowego,
ale  równieŜ  stosować  sposoby  usuwania  tych  zagroŜeń  oraz  stosować  odpowiednie
procedury postępowania w razie poŜaru.

Obowiązkiem organizatorów produkcji jest:

−−−−

zaopatrzenie zakładów w urządzenia przeciwpoŜarowe (rys. 2),

−−−−

zaznajomienie pracowników z przepisami przeciwpoŜarowymi,

−−−−

zapewnienie nadzoru nad ich przestrzeganiem.
Kierowanie akcją ratowniczo-gaśniczą
W wypadku poŜaru, do czasu przybycia straŜy poŜarnej akcją ratowniczo-gaśniczą

kieruje  dowódca  pogotowia.  Odpowiada  on  za  bezpieczeństwo  wszystkich  pracowników.
Musi prowadzić szybką i skuteczną akcję ratowniczo-gaśniczą, a z drugiej strony  czuwać
nad bezpieczeństwem ludzi.

Dowódca pogotowia powinien:

−−−−

zawiadomić straŜ poŜarną i kierownictwo zakładu,

−−−−

rozdzielić zadania członkom pogotowia i pracownikom zakładu,

−−−−

pamiętać o pozamykaniu drzwi i okien,

−−−−

przynieść sprzęt i środki gaśnicze

−−−−

wyłączyć maszyny i dopływ prądu elektrycznego,

−−−−

przeprowadzić ewakuację ludzi, maszyn i materiałów.

Kolejność realizowanych zadań zaleŜy od aktualnych warunków i moŜliwości. JednakŜe

ewakuacja ludzi z obszaru zagroŜenia zawsze jest etapem najwcześniejszym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Elementy akcji ratowniczo-gaśniczej
W przypadku zaistniałego poŜaru prowadzenie akcji ratowniczo-gaśniczej musi zawierać

następujące elementy:

−−−−

ewakuację ludzi z miejsca zagroŜenia,

−−−−

odcięcie moŜliwych źródeł zapłonu,

−−−−

obniŜenie stęŜenia palnych par i gazów oraz substancji toksycznych przez rozproszone
lub mgłowe strumienie wody,

−−−−

odcięcie dopływu paliwa (zamknięcie zaworu, uszczelnienie wycieku),

−−−−

schłodzenie ogrzanych elementów, zbiorników itp.),

−−−−

usunięcie ze środowiska elementów stwarzających zagroŜenie (zbiorników, butli,
materiałów palnych),

−−−−

gaszenie poŜaru,

−−−−

usuwanie skutków, szczególnie stwarzających zagroŜenie.
WyŜej wymienione kroki mogą być realizowane równolegle bądź kolejno, zaleŜy to od

okoliczności poŜaru, liczby ratowników i posiadanych środków. KaŜdy zakład powinien być
wyposaŜony  w odpowiedni i  sprawny  podręczny sprzęt  gaśniczy, którego rolą jest  gaszenie
poŜarów  w  pierwszej  fazie  ich  powstania,  czyli  w  zarodku.  Do  podręcznego  sprzętu
gaśniczego  zalicza  się:  gaśnice  przenośne,  agregaty  gaśnicze,  hydronetki  wodne,  koce
gaśnicze (rys. 2).

Sprzęt gaśniczy to urządzenia słuŜące do gaszenia poŜarów, natomiast środki gaśnicze

stosowane  w  gaśnicach to substancje i związki  chemiczne mające  właściwości  gaśnicze. Są
nimi:  woda,  piana,  proszki,  CO2,  halony  i  ich  zamienniki.  Zakres  stosowania  środków
gaśniczych  określony  jest  w  oparciu  o  normę  PN  –  EN  –  2:  1998  obowiązującą  w Polsce
i oznaczany  jest  za  pomocą  symboli  literowych  (A,  B,  C,  D,  F)  –  ustalonych  do
poszczególnych grup poŜarów (tabela.1).

WaŜnym elementem skutecznej akcji ratowniczo – gaśniczej jest równieŜ zapoznanie

pracowników ze znakami ochrony przeciwpoŜarowej (rys. 3 i 4), oraz ze znakami
ewakuacyjnymi (rys. 5 i 6). Znajomość przedstawionych znaków ma na celu zabezpieczenie
przed poŜarami, a w razie ich powstania ma przyczynić się do szybkiej i sprawnej ewakuacji
z miejsca zagroŜenia.

Tabela 1. Grupy poŜarów [10, s. 96]

Grupa

poŜaru

Rodzaj palącego się materiału lub

substancji

Środki gaśnicze

Ciała stałe pochodzenia organicznego np.
drewno węgiel, papier.

Woda, piana, tlenek węgla,
proszki gaśnicze.

Ciecze palne i substancje stale topniejące
pod wpływem wysokiej temperatury np.
benzyna, nafta, alkohole.

Tlenek węgla, proszki
gaśnicze, koce gaśnicze.

Gazy

Tlenek węgla, proszki
gaśnicze.

Metale np. magnez, sód

Specjalne proszki gaśnicze,
koce gaśnicze.

Materiały i substancje z grup A, B, C, D
w obrębie urządzeń elektrycznych pod
napięciem.

Tlenek węgla, proszki
gaśnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

AGREGAT GAŚNICZY
– gaśnica o zwiększonych

rozmiarach, często
o pojemności kilkudziesięciu

litrów, zwykle wyposaŜona

w koła ułatwiające

przemieszczanie

HYDRANT ZEWNĘTRZNY –
zawór zainstalowany na zewnątrz
budynku;

HYDRONETKA – plastikowy
pojemnik zaopatrzony w ręczną
pompkę ssąco-tłoczącą i wąŜ z
dyszą rozpylającą strumień wody
lub piany ze zbiornika o
pojemności około 10 I; słuŜy do
gaszenia niewielkich źródeł
ognia; specjalne zakończenie
dyszy, tzw. prądownica, pozwala
na regulowanie strumienia

TŁUMICA

–

płaska

miotła

wiklinowa lub blaszana, osadzona na
długim trzonku, obszyta filcem;
w czasie akcji gaśniczej zanurza się ją
w wodzie i mokrą uderza w zarzewie
ognia. Jest uŜywana do gaszenia
ś

ciółki leśnej, strzech itp.

KOC GAŚNICZY
– wykonany z niepalnej tkaniny;
słuŜy do gaszenia niewielkich
ź

ródeł ognia, małych urządzeńi

płonącej odzieŜy

GAŚNICA  –  ręczny,  przenośny
przyrząd  do  gaszenia  ognia  w
zarodku,  samoczynnie  (ciśnieniowo)
uwalniający zawartość

SZAFKA  HYDRANTOWA  –
hydrant  wewnętrzny  –  zawór
zainstalowany  naspecjalnej  sieci
wodociągowej,

obudowany

metalową szafką

Rys. 2 Sprzęt gaśniczy [10, s. 97]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nie zastawiać

Zakaz uŜywania otwartego ognia Palenie tytoniu zabronione

Palenie tytoniu zabronione

Zakaz gaszenia wodą

Niebezpieczeństwo poŜaru materiały łatwo zapalne

Niebezpieczeństwo poŜaru materiały utleniające

Rys. 4. Znaki ochrony przeciwpoŜarowej [10, s. 211]

Kierunek drogi ewakuacyjnej

Wyjście ewakuacyjne

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w górę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół

Rys. 5. Znaki ewakuacyjne [10, s. 210]

Drzwi ewakuacyjne

Kierunek drogi ewakuacyjnej

Pchać aby otworzyć

Rys. 6. Znaki ewakuacyjne [10, s. 210]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co oznacza skrót bhp?

Jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie bhp?

Jakie są obowiązki pracownika w zakresie bhp?

Co oznacza skrót ppoŜ?

Jakie elementy mogą mieć wpływ na stan zagroŜenia poŜarowego?

Jakie są obowiązki osoby mającej zapewnić ochronę przeciwpoŜarową?

Kto powinien kierować akcją ratowniczo-gaśniczą?

Jakie są etapy akcji ratowniczo-gaśniczej?

Na jakie grupy dzielą się poŜary?

10)

Jakie są rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia przepisy dotyczące wymagań

bezpieczeństwa i higieny pracy dla zakładu hotelarskiego i gastronomicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia podstawowe zasady bhp
obowiązujące pracownika i pracodawcę,

dokonać analizy przepisów bhp,

zapisać najwaŜniejsze obowiązki pracownika w zakresie bhp oraz obowiązki pracodawcy
w zakresie bhp.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

kodeks pracy,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Odczytaj informacje przedstawione znaki oraz jakie mogą być skutki nie przestrzegania

tych znaków.

Rysunki do ćwiczenia 2

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać przedstawione znaki na planszach poglądowych lub w materiale nauczania,

rozpoznać zaprezentowane znaki,

określić skutki nie przestrzegania znaków.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

plansze poglądowe ze znakami przeciwpoŜarowymi i ewakuacyjnymi,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj przedstawiony sprzęt gaśniczy i określ jego zastosowanie w zaleŜności od

określonego rodzaju poŜaru.

Rysunki do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać przedstawiony sprzęt gaśniczy w planszach poglądowych lub w materiale
nauczania w Poradniku dla ucznia,

rozpoznać przedstawiony sprzęt gaśniczy,

określić zastosowanie sprzętu gaśniczego w zaleŜności od rodzaju poŜaru oraz sposobu
jego uŜycia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić pojęcie bhp?

określić obowiązki pracodawcy w zakresie bhp?

określić obowiązki pracownika w zakresie przestrzegania bhp?

wyjaśnić skrót ppoŜ?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wymienić elementy wpływające na stan zagroŜenia poŜarowego?

określić obowiązki osoby mającej zapewnić ochronę ppoŜ.?

określić osobę kierującą akcją ratowniczo-gaśniczą?

określić etapy akcji ratowniczo-gaśniczej?

określić typy poŜarów?

10)

określić podręczny sprzęt gaśniczy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Bezpieczeństwo gości i ich mienia, oraz ochrona środowiska

4.3.1. Materiał nauczania

Odpowiedzialność hotelu wynika z istoty hotelarstwa i przepisów prawa. Gość powierza

hotelowi bezpieczeństwo swoje i swego mienia, a hotel jest zobowiązany zapewnić mu to
bezpieczeństwo w czasie pobytu. Gość ma prawo liczyć na bezpieczny pobyt oraz pieczę nad
jego rzeczami i mieniem wniesionym do hotelu. Oczekuje, Ŝe hotel tak zorganizuje
ś

wiadczenie usług, aby zapewnić stały nadzór nad bezpieczeństwem w szerokim znaczeniu

tego słowa.

Zakres odpowiedzialności hotelarza jest bardzo szeroki: od odpowiedzialności za

nienaleŜyte wykonywanie usług (np. za brak ciepłej wody w pokoju), poprzez
odpowiedzialność za rzeczy naleŜące do gościa, a wniesione do obiektu, do odpowiedzialności
za stworzenie lub przyczynienie się do stworzenia zagroŜenia zdrowia lub Ŝycia osób
przebywających w hotelu, aŜ do konkretnej, karnej odpowiedzialności.

Zakres odpowiedzialności hotelarza moŜna przedstawić w następujących zespołach:

−−−−

odpowiedzialność etyczno-moralna – z tytułu obowiązku starannego wykonywania
zawodu,

−−−−

odpowiedzialność cywilno-materialna – za szkody wyrządzone gościom przez hotel,

−−−−

odpowiedzialność karna – za udowodnioną winę.
Właściciel hotelu ponosi odpowiedzialność za winę własną i winę osób (fizycznych

i prawnych) przy pomocy których wykonuje usługi, tj. za własnych pracowników oraz osoby
i instytucje, którym powierzył wykonywanie określonych czynności (np. ochronę).

Hotelarz jest osobą, która zawodowo trudni się świadczeniem usług zakwaterowania

i wyŜywienia oraz innych związanych z pobytem w hotelu; jest zobowiązany posiadać w tym
zakresie wiedzę, wyspecjalizowany personel, odpowiednio przystosowany i wyposaŜony
budynek. Obowiązek zapewnienia bezpiecznego pobytu jest pojęciem szerokim, rozciąga się
na obowiązek przewidywania, przeciwdziałania i likwidowania potencjalnych źródeł zagroŜeń.

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo osobiste gości oparta jest na zasadzie winy, co

oznacza, Ŝe hotelarz moŜe uwolnić się od tej odpowiedzialności wykazując, Ŝe działał
z naleŜytą starannością, jakiej moŜna było oczekiwać od rzetelnego i profesjonalnego
przedsiębiorcy

Odpowiedzialność za mienie gości w szczególności tzw. rzeczy wniesione przez gości

hotelowych  jest  pod  względem  formalnym  bardziej  zaostrzona.  Opiera  się  bowiem  na
podstawie  obiektywnej,  niezaleŜnej  od  winy  hotelarza  tzw.  zasadzie  ryzyka.  Hotelarz  będzie
odpowiadał  za  szkodę  w  mieniu  gości  nawet  wówczas,  gdy  nie  moŜe  przypisać  mu  winy
w wyrządzeniu szkody.

Zagadnienia bezpieczeństwa osób przebywających w hotelu mogą zostać w sposób

szczególny ukształtowane umową pomiędzy hotelarzem i jego gośćmi, jednak niezaleŜnie od
tego wynikają one z licznych przepisów szczegółowych, wśród których naleŜy wymienić:

−−−−

warunki techniczne,

−−−−

przepisy o ochronie przeciwpoŜarowej,

−−−−

przepisy o ochronie osób i mienia,

−−−−

przepisy dotyczące działalności rekreacyjnej.
W hotelarstwie coraz większą uwagę przywiązuje się do nowoczesnych systemów i metod

zabezpieczenia,  pozwalających  zwiększyć  bezpieczeństwo  hotelu  i  gości.  Stosuje  się,
zwłaszcza  w  obiektach  wysokiej  klasy,  systemy  zabezpieczające,  alarmowe,  monitoring
pomieszczeń,  zastępuje  się  klucze  do  pomieszczeń  systemami  kart  perforowanych,
magnetycznych i elektronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia moŜemy podzielić na :

prawne,

organizacyjno-taktyczne,

architektoniczno-budowlane,

mechaniczne,

elektroniczne,

fizyczne.

Środki prawne

rodki te stanowią zespół powszechnie obowiązujących przepisów i regulacji prawnych

zawierających nakazy, zakazy i zobowiązania oraz określających odpowiedzialność za ich
naruszenie. Celem środków prawnych jest:

−−−−

określenie podmiotów zobowiązanych do zapewnienia bezpieczeństwa,

−−−−

ustalenie wymogów techniczno-eksploatacyjnych w odniesieniu do materiałów i usług,
a takŜe sposobu zachowań się ludzi,

−−−−

zapewnienie naprawienia szkód powstałych w wyniku bezprawnych działań.

Środki organizacyjno-taktyczne

Do środków tych moŜna zaliczyć:

−−−−

organizację sił i środków zwalczania zagroŜeń w obiekcie (zadania i obowiązki oraz
uprawnienia osób odpowiedzialnych za system bezpieczeństwa w obiekcie),

−−−−

plany i instrukcje ochrony oraz procedury reakcji na zagroŜenia,

−−−−

szkolenie i doskonalenie personelu.
Mają one słuŜyć:

−−−−

określeniu zasad organizacji działań zabezpieczająco-ochronnych w ramach obiektu,
przygotowaniu działań na wypadek wystąpienia zagroŜenia.

Środki architektoniczno-budowlane

Na te środki składają się:

−−−−

lokalizacja obiektu (połoŜenie, dojazd, oświetlenie), kształt budynku,

−−−−

konstrukcja obiektu i uŜyte materiały,

−−−−

wewnętrzne funkcje, podziały na strefy ochronne.

Środki mechaniczne

Są to:

−−−−

zamki i okucia otworów okiennych i drzwiowych oraz inne środki zabezpieczenia: kraty,
szyby itp.,

−−−−

urządzenia do przechowywania pieniędzy i przedmiotów wartościowych: szafy, kasy,
skarbce, sejfy,

−−−−

rodki transportu wartości pienięŜnych.

Środki elektroniczne

Zalicza się tu:

−−−−

urządzenia i systemy alarmowe,

−−−−

urządzenia i systemy wspomagające (kontrola, sterowanie, podgląd,rejestracja sytuacji),

−−−−

urządzenia i systemy przekazywania informacji o zagroŜeniach.

Urządzenia elektroniczne mogą słuŜyć:

−−−−

rozpoznawaniu i sygnalizacji zaistniałej sytuacji,

−−−−

przekazywaniu sygnałów alarmowych, ostrzeganiu,

−−−−

dokumentacji zdarzeń w strefie chronionej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki fizyczne

WyróŜnia się tu:

−−−−

dozór i ochronę fizyczną, natychmiastową reakcję odpowiedzialnych osób,

−−−−

współdziałanie innych pracowników obiektu,

−−−−

interwencję policji,

−−−−

zabezpieczenie śladów.
Oprócz wyŜej wymienionych środków bezpieczeństwa waŜnym elementem prawidłowo

funkcjonującego zakładu hotelarskiego jest regulamin pracy.

Regulamin ustala prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika, które są niezbędne dla

organizacji i porządku w procesie pracy. Regulamin pracy powinien ustalać organizację
pracy, na którą poza elementami wymienionymi poniŜej składają się takŜe: określenie
systemu organizacyjnego i związanego z tym podporządkowania pracowników oraz:

−−−−

warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, co
w hotelach ma szczególne znaczenie ze względu na odpowiedzialność za mienie gości,

−−−−

godziny obowiązującej ciszy nocnej (pomiędzy godziną 7.00 a 22.00),

−−−−

wyposaŜenie pracowników w narzędzia i materiały a takŜe w odzieŜ i obuwie robocze
oraz środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej,

−−−−

systemy i rozkłady czasu pracy,

−−−−

terminy dodatkowych dni wolnych od pracy,

−−−−

porę nocną, która obejmuje 8 godzin (pomiędzy godziną 21.00 a 7.00),

−−−−

termin, miejsce i czas wypłaty wynagrodzeń,

−−−−

wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom, uwzględniające
specyfikę hotelu,

−−−−

rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu
odbywania przygotowania zawodowego,

−−−−

obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej,
Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu przed

rozpoczęciem  przez  niego  pracy.  Musi  wyznaczyć  osobę,  która  będzie  zajmowała  się
sprawami  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Te  zadania  moŜna  powierzyć  pracownikowi
zatrudnionemu  przy  innej  pracy,  który  ma  odpowiednie  kwalifikacje  i  ukończył  szkolenie
BHP,  albo  specjaliście  spoza  zakładu  pracy.  Organizacja  pracy  jako  jeden  z  elementów
składowych  regulaminu  pracy  w zakładzie  hotelarskim  uzaleŜniona  jest  od  jego  wielkości
i pełnionej funkcji.

W duŜych hotelach funkcjonuje na piętrze węzeł dyŜurno-porządkowy, w mniejszych

występują stanowiska pokojowych. Zadania ich są podobne – mają zapewnić gościom nie
tylko sprawną, miłą i kulturalną obsługę, ale teŜ bezpieczeństwo osobiste ich i ich mienia.

Pracownicy hotelu powinni być jak najmniej widoczni. Podczas wykonywania swoich

obowiązków nie powinni zakłócać spokoju gościom przebywających w hotelu. Podczas
sprzątania pokoju, rzeczy gościa nie powinny być ruszane i pozostać w tym samym miejscu.
Pracownik hotelu musi zachować dyskrecje, dotyczy to gości, m.in. rozmów.

Do podstawowych obowiązków słuŜby pięter naleŜy utrzymanie porządku:

−−−−

w jednostkach mieszkalnych,

−−−−

w ciągach komunikacyjnych,

−−−−

w pomieszczeniach ogólnego uŜytku,

−−−−

bezpośrednia obsługa gości np. usługi pralnicze.
SłuŜba hotelowa moŜe interweniować tylko w przewidzianym prawem przypadkach,

z zachowaniem generalnej zasady niezakłócania ciszy nocnej. Wyjątek stanowi tutaj
naruszanie regulaminu hotelowego przez gościa np. krzyki dochodzące z pokoju. Ewentualna
kontrola pokoju hotelowego moŜe być dokonywana wyłącznie w dzień i to w uzasadnionych
przypadkach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Hotel jest zakładem o ruchu ciągłym. Wprawdzie nasilenie ruchu spada w godzinach

nocnych, ale przez całą dobę godziny część personelu musi być na miejscu. Wymaga to
szczegółowego rozplanowania pracy. Harmonogramy pracy, które sporządza zwierzchnik raz
na miesiąc, muszą być zgodne z obowiązującymi w kodeksie pracy.

Rozwój współczesnej turystyki charakteryzuje się nie tylko dbałością o bezpieczeństwo

gości  i  ich  mienia,  ale  równieŜ  o  ochronie  środowiska.  Zgodnie  z  ustawą  z  dnia  27  lipca
2001r. Prawo ochrony środowiska, nakłada się min. obowiązek racjonalnego gospodarowania
zasobami  przyrodniczymi.  Przejawiać  się  to  powinno  korzystaniem  z  tych  zasobów  tylko
w zakresie  uzasadnionym  interesem  społecznym.  W ustawie  przyjęto  załoŜenie,  Ŝe
najskuteczniejsze  są  rozwiązania  integrujące  działalność  gospodarczą  i  ochronę  środowiska.
Przy  takiej  konstrukcji  planowanie  lub  podjęcie  jakiegokolwiek  działania,  które  moŜe  mieć
wpływ  na  środowisko,  łączy  się  z obowiązkiem jednoczesnego  określenia  działań  i  środków
mających na celu ochronę środowiska.

W hotelarstwie wyodrębnia się powoli segment hoteli ekologicznych. Proekologiczna

działalność hoteli wpływa na obniŜenie kosztów działalności i poprawienie wizerunku
zakładu. PoniewaŜ hotele bardzo róŜnią się od siebie, np. lokalizacją, funkcją, działalnością
itd. podział proekologicznej działalności będzie róŜny dla poszczególnych zakładów.

Rozwiązaniem kompromisowym jest podział hoteli na kilka grup zaleŜnie od.

−−−−

poziomu oferowanych usług (luksusowych, średniej klasy, niskiego standardu),

−−−−

wielkości hotelu (liczby pokoi lub łóŜek),

−−−−

wykorzystania zdolności usługowej (niska 35%, średnia 36–60%, wysoka ponad 60%).

−−−−

liczby miejsc konsumpcyjnych w przyhotelowej gastronomii,

−−−−

posiadanych pralni,

−−−−

posiadania własnej spalarni śmieci itp.
Przy pomiarze i ocenie proekologicznej aktywności hoteli naleŜy wyodrębnić

następujące obszary aktywności:

−−−−

zuŜycie energii, równieŜ zuŜycie paliwa niezbędnego dla hotelowego transportu,

−−−−

zuŜycie wody,

−−−−

zuŜycie środków czystości,

−−−−

powstawanie odpadów.
Dowiedziono, Ŝe problem ochrony środowiska w hotelarstwie jest bardzo waŜny,

o czym świadczą przeprowadzane liczne seminaria, organizowane z okazji targów
turystycznych.

Wręczane są na nich nagrody GREEN GLOBE dla najlepszych „zielonych” hoteli.
Hotel przestrzegający kryteriów ekologicznych powinien on stosować w swej

działalności zasadę ekorozwoju, czyli tak działać, aby zaspokoić potrzeby osób
korzystających z jego usług i w jak najmniejszym stopniu niszczyć środowisko naturalne.

Powinien on spełniać następujące warunki:

Powinien być zbudowany z materiałów naturalnych, pochodzących z regionu, w którym
jest zbudowany, jak najmniej przetworzonych. Materiały dostępne na rynku lokalnym nie
wymagają zuŜywania duŜej ilości energii na transport.

Posiadać  dobrą  izolację  cieplną,  co  uzyskuje  się  dzięki  skutecznej  izolacji  ścian
i zastosowaniu  odpowiednich  okien,  ma  to  wpływ  obniŜenie  kosztów  eksploatacji.
Oszczędności  związane  z  eksploatacją  takiego  obiektu,  szczególnie  w  zakresie
zuŜycia energii, są bardzo duŜe.

MoŜe posiadać kolektory słoneczne do przygotowania ciepłej wody potrzebnej
w hotelu.

Odpowiednią gospodarkę wodą: oszczędzanie wody m.in. za pomocą ograniczników
przepływu, przyciski eco w toaletach, wtórne wykorzystanie oczyszczonej wody do
nawadniania terenów zielonych, własna, biologiczna oczyszczalnia ścieków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Właściwą gospodarkę odpadami: ograniczanie ilości odpadów dzięki opakowaniom
zbiorczym, ograniczenie zuŜycia opakowań plastikowych, sortowanie odpadów,
kompostowanie odpadów organicznych, butelki z kaucją.

Oszczędzanie  energii:  centralnie  sterowany  system  zarządzania  energią,  instalacje
energooszczędne, świetlówki energooszczędne, czujniki zuŜycia prądu, TV bez funkcji
czuwania,  odzyskiwanie  ciepła,  wykorzystywanie  alternatywnych  źródeł  energii,
korzystanie  ze  źródeł  energii  odnawialnej  (biomasa,  energia  słoneczna,  wiatrowa),
wyłączanie systemów klimatyzacji w wolnych pokojach itp.).

Stosowanie środków czystości ulegających biodegradacji.

Przyrządzanie  posiłków  w  restauracjach  hotelowych  tzw.  „zdrowej”  Ŝywności
(z warzyw  i owoców  pochodzących  z  upraw  nie  stosujących  pestycydów  i  nawozów
sztucznych)  oraz  produktów  pochodzących  od  lokalnych  wytwórców  (oszczędność
na transporcie).

Informowanie  gości  hotelowych  o  praktykach  proekologicznych  stosowanych
w hotelu,  włączanie  gości  w  te  działania  (np.  ograniczenie  częstotliwości  wymiany
ręczników i pościeli i z codziennej do kilkudniowej),

10.

Szkolenie personelu w zakresie ochrony środowiska i moŜliwości oszczędzania
surowców i energii

11.

Drukowanie materiałów reklamowych na papierze z makulatury.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaki jest zakres odpowiedzialności hotelarza?

Jakie są rodzaje odpowiedzialności hotelarza?

Jak dzielą się środki bezpieczeństwa gości i ich mienia?

Co to jest regulamin pracy?

Jakie są prawa i obowiązki hotelarza wynikające z regulaminu pracy?

Jak dzielą się hotele ekologiczne?

Jakie warunki powinien spełniać hotel przestrzegający kryteriów ekologicznych?

Co oznacza działalność ekologiczna w zakresie hotelarstwa i turystyki?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ najwaŜniejsze środki ochrony stosowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa

gościom i ich mieniu w zakładzie hotelarskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia informacje dotyczące środków
bezpieczeństwa gości hotelowych i ich mienia,

dokonać analizy przedstawionych środków,

określić najwaŜniejsze środki ochrony występujące w zakładzie hotelarskim.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Określ podstawowe prawa i obowiązki pracownika hotelu wynikające z regulaminu pracy

w zakładzie hotelarskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia i kodeksie pracy zasady
regulaminu pracy,

dokonać analizy regulaminu pracy w zakładzie hotelarskim,

określić najwaŜniejsze prawa i obowiązki pracownika zakładu hotelarskiego wynikające
z regulaminu pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

kodeks pracy,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy warunków jakie powinien spełniać hotel przestrzegający kryteriów

ekologicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania warunki jakim powinien odpowiadać hotel
przestrzegający kryteriów ekologicznych,

dokonać analizy kryteriów jakie spełnia hotel „ekologiczny”,

określić korzyści jakie płyną z działalności proekologicznej w zakresie hotelarstwa
i turystyki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić zakres odpowiedzialności hotelarza?

określić rodzaje odpowiedzialności hotelarza?

sklasyfikować środki dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia?

zdefiniować pojęcie regulaminu pracy?

określić prawa i obowiązki pracownika wynikające z regulaminu?

sklasyfikować hotele wg. róŜnych kryteriów podziału?

określić warunki hotelu spełniającego kryteria ekologiczne?

określić ekologii na hotelarstwo i turystykę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnieponownie zakreślić odpowiedź prawidłową

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie masz 45 minut.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Przepisy szczegółowe dotyczące wymagań higieniczno-sanitarnych dla hoteli i zakładów
gastronomicznych zawarte są w rozporządzeniu z roku
a)

1973.

1994

2003.

Nadzór nad higieną pracy oraz stanem sanitarnym zakładu sprawuje
a)

Państwowa Inspekcja Pracy.

Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Państwowa Inspekcja Handlowa.

Państwowy Zakład Higieny.

Do skutków zagroŜeń zdrowia i Ŝycia pracowników w zakładzie pracy, moŜemy zaliczyć
a)

tylko wypadki przy pracy.

tylko choroby zawodowe.

wypadki przy pracy oraz choroby zawodowe.

wypadki przy pracy lub choroby zawodowe.

rodki ochrony indywidualnej stosujemy

w kaŜdym przypadku.

gdy nie moŜna uniknąć zagroŜeń.

w nagłych przypadkach.

według własnej potrzeby.

Przedstawiony znak ostrzega przed
a)

poraŜeniem prądem elektrycznym.

poŜarem.

niebezpieczeństwem.

substancjami Ŝrącymi.

Przedstawiony środek ochrony indywidualnej słuŜy do ochrony
a)

głowy.

słuchu.

układu oddechowego.

twarzy i oczu.

Za bezpieczeństwo i higienę pracy w zakładzie odpowiada
a)

pracownik.

pracodawca.

Państwowa Inspekcja pracy.

pracownik i pracodawca.

Osoba kierująca zakładem pracy
a)

powinna odbyć szkolenie w zakresie bhp .

nie musi odbywać szkolenia w zakresie bhp.

moŜe ale nie musi odbyć szkolenia w zakresie bhp.

inna osoba moŜe odbyć za nią szkolenie w zakresie bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Szkolenie pracowników w zakresie bhp powinno odbywać nie rzadziej niŜ raz na
a)

1 rok.

2 lata.

3 lata.

5 lat.

10.

Numer telefoniczny do straŜy poŜarnej to
a)

997.

998.

999.

996.

11.

Pierwszą czynnością podczas akcji ratowniczo-gaśniczej jest
a)

odcięcie moŜliwych źródeł zapłonu.

gaszenie poŜaru.

ewakuacja ludzi.

odcięcie dopływu paliwa.

12.

PoŜar powstały w obrębie urządzeń elektrycznych moŜna gasić
a)

wodą.

pianą.

proszkami gaśniczymi.

kocami gaśniczymi.

13.

Zgodnie z obowiązującą w Polsce normą poŜary moŜemy podzielić na
a)

3 grupy.

4 grupy.

5 grup.

6 grup.

14.

Przedstawiony środek gaśniczy, nazywany jest

hydrantem wewnętrznym.

hydronetką.

agregatem gaśniczym.

tłumicą.

15.

Przedstawiony znak przeciwpoŜarowy oznacza

gaśnice.

zestaw sprzętu poŜarniczego.

hydrant wewnętrzny.

drzwi ewakuacyjne.

16.

Przedstawiony znak naleŜy do grupy znaków

ewakuacyjnych.

ochrony ppoŜ.

bezpieczeństwa bhp.

elektrycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.

Rysunek przedstawia
a)

drogę ewakuacyjną.

drzwi ewakuacyjne.

wyjście ewakuacyjne.

kierunek drogi ewakuacyjnej.

18.

Szkody wyrządzone przez pracownika hotelu związane są z odpowiedzialnością

etyczno-moralną.

cywilno-materialną.

karną.

administracyjną.

19.

Szkolenie i doskonalenie personelu dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia
zaliczamy do

prawnych środków bezpieczeństwa.

organizacyjno-taktycznych środków bezpieczeństwa.

elektronicznych środków bezpieczeństwa.

fizycznych środków bezpieczeństwa.

20.

Pora nocna wynikająca z regulaminu pracy , obejmuje godziny

22.00–8.00.

21.00–7.00.

20.00–6.00.

23.00–9.00.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Boratyński J.: Obsługa klienta – Prawo pracy i higiena pracy. WSiP, Warszawa 2003

Czarniecka – Skubina E., Rosiak E.: Poradnik Gastronoma. Polskie Wydawnictwo
Specjalistyczne „ProMedia”, Warszawa 2004

Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1993

Kodeks pracy

Konarzewska M., Lada E., Zielonka B.: WyposaŜenie techniczne zakładów
gastronomicznych. Wydawnictwo REA, Warszawa 2004

Mac .S, Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Podręcznik dla szkół zasadniczych.
WSiP , Warszawa 1999

Mitura E., Koniuszewska E.: Ekonomika i organizacja pracy w hotelarstwie. Difin,
Warszawa 2006

Oparka S., Nowicka T.: Organizacja i technika pracy w hotelarstwie. Polskie Zrzeszenie
Hoteli, Warszawa 2005

Portale internetowe: Gatroma.pl, Hotelarze.pl, Hotele.net, komers – bhp.pl

10.

Słoma J.: Przysposobienie obronne. Podręcznik dla zasadniczej szkoły zawodowej. Nowa
Era, Warszawa 2004

11.

Witkowski Cz.: Hotelarstwo. Podstawy hotelarstwa. Cz. I. WyŜsza Szkoła Ekonomiczna,
Warszawa 2002

12.

Witkowski

Cz.:

Kierowanie

przedsiębiorstwem

hotelarskim.

WyŜsza

Szkoła

Ekonomiczna, Warszawa 2000

Czasopisma:
–

Hotelarz

–

Hotele i Restauracje

–

Kuchnia

–

Przegląd gastronomiczny