Oto lista zadań sprawdzających, którą przygotowałem dla Państwa przez ten
weekend. Mam nadzieję, że pomoże ona w przygotowaniach do zbliżającego się
kolokwium.
(1) Wyjaśnij proces rozpuszczania poniższych osadów w oparciu o iloczyn rozpuszczalności
(zapisz odpowiednie jonowe równania reakcji).
[a] wodorotlenek glinu w roztworze chlorku amonu i w roztworze mocnej zasady
[b] węglan wapnia w roztworze kwasu octowego i poprzez przepuszczanie przez roztwór
CO
2
[c] wodorotlenku miedzi(II) w kwasie azotowym i wodnym roztworze amoniaku
[d] wodorotlenku magnezu w roztworze azotanu(V) żelaza(III)
(2) Co stanie się w następujących doświadczeniach (zilustruj je odpowiednimi równaniami reakcji):
[a] zmieszanie chlorku chromu(III) i węglanu potasu
[b] dodanie do roztworu azotanu żelaza wody amoniakalnej
[c] dodanie wody siarkowodorowej do roztworu zawierającego jony miedzi(II) i żelaza(II)
[d] dodanie roztworu jodku potasu do roztworu znajdującego się nad osadem
chlorku srebra(I)
[e] dodanie tiosiarczanu sodu do roztworu znajdującego się nad osadem
chlorku srebra(I)
[f] dodanie chlorku amonu do roztworu krzemianu sodu
(3) Zapisz warunek wytrącania osadu AgCl, AgBr i Ag
2
CO
3
. Oblicz stężenie jonów Ag
+
, przy
którym wytrącą się powyższe osady z 0.05 M roztworów KCl, KBr, K
2
CO
3
. Jaki osad
wytrąci się jako pierwszy jeśli do roztworu równomolowej mieszaniny KCl, KBr, K
2
CO
3
będziemy dodawać kroplami roztworu jonów Ag
+
? pK
so
(AgCl) = 10; pK
so
(AgBr) = 16;
pK
so
(Ag
2
CO
3
) = 11
(4) Określ odczyny wodnych roztworów związków z poniższej tabeli, uzasadnij je jonowymi
równaniami reakcji.
Związek
Odczyn
Jonowe równanie reakcji
NH
3
CO
2
Fe(NO
3
)
3
NaHSO
3
NaHCO
3
AlCl
3
CH
3
COONH
4
CH
3
COOK
NH
4
NO
3
H
2
S
K
2
S
Anilina, C
6
H
5
NH
2
(5) Wodny roztwór propyloaminy (CH
3
CH
2
CH
2
NH
2
, pK
b
= 5.8) ma odczyn zasadowy.
Uzupełnij poniższy tekst:
Dysocjacja propyloaminy zachodzi według równania ______________________________.
Jeżeli do wodnego roztworu propyloaminy dodamy stechiometryczną ilość HNO
3
zachodzi
reakcja _______________ wg równania:
forma cząsteczkowa:________________________________________________________
forma jonowa:________________________________________________________. Tak
powstały roztwór ma odczyn ____________________, ponieważ powstała sól jest solą
_________________________________, która ulega ______________________________
wg jonowego równania: _____________________________________________________.
Jeżeli do roztworu propyloaminy wprowadzimy_________________________ uzyskamy
roztwór o właściwościach buforowych, które oznaczają, iż __________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________.
Składnikami tak powstałego roztworu buforowego są:
____________________________________________________. Przy równych stężeniach
tych składników pH roztworu buforowego będzie wynosić: ___________. Jeżeli do roztworu
buforowego wprowadzi się niewielką ilość NaOH zachodzi reakcja wg jonowego równania:
_________________________________________________________________. pH
roztworu buforowego_____________________________________________________.
(6) Na poniższym wykresie przedstawiono wyniki miareczkowania pehametrycznego. Podpisz
osie, narysuj krzywą miareczkowania, zaznacz punkt równoważnikowy (PR) i punkt
połowicznego zmiareczkowania (PP). Następnie rozwiąż zadania podane w poniższych
punktach.
[a] Jakie są współrzędne PR i PP?
[b] Czy wykres przedstawia
miareczkowanie słabego kwasu
mocną zasadą czy słabej zasady
mocnym kwasem? Uzasadnij swój
wybór!
[c] Oblicz stężenie analitu jeżeli
stężenie titranta wynosiło 0.5 M a
do analizy pobrano 100 cm
3
roztworu
[d] oblicz skład roztworu w
liczbach moli w PP i PR
[e] Załóżmy, że powyższe
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
miareczkowanie ma zostać przeprowadzone względem barwnego wskaźnika
alkacymetrycznego. Oceń przydatność tymonoftaleiny (zakres zmiany barwy 9.3 – 10.5) i
fenoloftaleiny (zakres zmiany barwy 8.2 – 10.0). Który z tych dwóch wskaźników możesz
rekomendować?
[f] wyznacz pK
a
i pK
b
dla badanego słabego elektrolitu
[g] Zaproponuj sposób identyfikacji analitu na podstawie powyższej krzywej
miareczkowania.
(7) Jak i dlaczego zmieni się pH jeżeli:
[a] do roztworu amoniaku dodamy chlorku amonu
[b] do roztworu kwasu octowego dodamy octanu potasu
[c] równomolowy roztwór octanu potasu i kwasu octowego rozcieńczymy dwukrotnie
(8) Wodorotlenek glinu rozpuszcza się zarówno w _____________ i _______________,
wodorotlenek bizmutu(III) rozpuszcza się tylko w ___________________________,
ponieważ... (dokończ zdanie)
(9) Dodanie rozcieńczonego roztworu wodorotlenku sodu do roztworu szczawianu potasu
przesunie równowagę poniższej reakcji:
…......................................................................................................................................
(zapisz równanie)
w prawo / w lewo (niepotrzebne skreślić), ponieważ …...........................................................
…................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
wskutek tego stężenie jonów szczawianowych w roztworze ulega zwiększeniu /
zmniejszeniu.
(10) Dodanie rozcieńczonego roztworu kwasu solnego do roztworu azotanu amonu przesunie
równowagę poniższej reakcji:
…......................................................................................................................................
(zapisz równanie)
w prawo / w lewo (niepotrzebne skreślić), ponieważ …...........................................................
…................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
wskutek tego stężenie jonów amonowych w roztworze ulega zwiększeniu / zmniejszeniu.
(11) Zaproponuj sposób oddzielenia jonów Cu
2+
od jonów Fe
2+
. Zilustruj go odpowiednimi
równaniami reakcji.
(12) Uzupełnij poniższą tabelkę:
Wzór sumaryczny
(NH
4
)
3
[Cu(SCN)
4
]
Nazwa systematyczna
pentaaminamanganian(II)
fosforanu(V)
Liczba koordynacyjna jonu
centralnego
Stopień utlenienia metalu
Dysocjacja elektrolityczna soli
Dysocjacja jonu
kompleksowego
Wyrażenie na stałą trwałości
jonu kompleksowego
Reakcja otrzymania soli
kompleksowej (cząsteczkowo)
(13) Dla [Ni(NH3)6]
3
(PO
4
)
2
zapisz:
[a] reakcję otrzymywania (cząsteczkowo)
[b] nazwę systematyczną tej soli
[c] dysocjację elektrolityczną tej soli
[d] dysocjację jonu kompleksowego
[e] wyrażenie na stałą trwałości jonu kompleksowego
[f] jonową reakcję rozkładu jonu kompleksowego pod wpływem wodorotlenku potasu
(wydziela się wodorotlenek niklu(II))
(14) Celem wyznaczenia standardowego potencjału elektrochemicznego pary redoks Pd
2+
/Pd z
badanego półogniwa standardowego (metaliczny pallad zanurzony w roztworze jonów Pd
2+
o stężeniu 1M) oraz standardowego półogniwa z Cu
2+
/Cu (E
0
= 0.37 V) zbudowano ogniwo
i zmierzono jego siłę elektromotoryczną, SEM = 0.5 V. Następnie przeprowadzono
elektrolizę wodnego roztworu KNO
3
, do którego dodano kilka kropli fenoloftaleiny,
używając zbudowanego ogniwa jako źródła prądu. Zaobserwowano zabarwienie
fenoloftaleiny wokół elektrody połączonej z półogniwem miedziowym.
[a] wyjaśnij zabarwienie wokół elektrody elektrolizera i na tej podstawie ustal znak ogniwa
[b] zapisz schemat ogniwa
[c] zapisz reakcje połówkowe biegnące w ogniwie i reakcję sumaryczną będącą źródłem
prądu
[d] oblicz potencjał standardowy E
0
(Pd
2+
/Pd)
(15) Jakich odczynników użyjesz i/lub jakie czynności wykonasz by przeprowadzić poniższe
przemiany?
Odczynniki i/lub
czynności
Równania reakcji
obserwacje
MnO
4
-
→ MnO
4
2-
NH
3
→ N
2
MnO
4
-
→ MnO
2
NO
2
→ NO
HNO
3
→ NO
2
PbS → PbSO
4
H
2
O
2
→ O
2
Br
-
→ Br
2
CrO
4
2-
→ Cr
2
O
7
2-
CH
3
CH
2
OH →
CH
3
COOH
KNO
2
→ N
2
O
3
NO
2
→ N
2
O
4
P
4
→ PO
4
3-
AsO
3
3-
→ AsH
3
AsO
3
3-
→ AsO
4
3-
Mn
2+
→ MnO
4
-
CH
3
COONa → CH
4
SiO
2
→ SiH
4
SiO
2
→ Mg
2
Si
Sn → H
2
SnO
3
Bi
3+
→ Bi
CuS → Cu
2+
Cu
2+
→ Cu
H
2
O → H
2
i O
2
Ag
+
→ Ag
[Fe(SCN)
6
]
3-
→
[FeF
4
]
-
[Co(H
2
O)
6
]Cl
2
→
[Co(H
2
O)
4
Cl
2
]
Bi(NO
3
)
3
→ K[BiI
4
]
[Cu(NH
3
)
4
]
2+
→ CuS
(16) Na podstawie podanych obserwacji zidentyfikuj produkt/produkty podanych reakcji redoks
i zbilansuj równania połówkowe.
PbO
2
+ H
2
O
2
+ H
+
→ Pb
2+
+ …..................
redukcja: …...............................................................................
utlenienie: …...............................................................................
Czarny osad roztwarza się.
Intensywnie wydzielają się
banieczki bezwonnego i
bezbarwnego gazu.
MnO
2
+ ClO
3
-
+ OH
-
→ Cl
-
+ …..................
redukcja: …...............................................................................
utlenienie: …...............................................................................
Brunatny osad roztwarza się.
Powstaje klarowny zielony
roztwór.
I
-
+ SO
4
2-
+ H
+
→ …............... + …..................
redukcja: …...............................................................................
utlenienie: …...............................................................................
Bezbarwny roztwór brunatnieje.
Wydziela się gaz o drażniącym
zapachu.
MnO
4
-
+ NO
2
-
+ H
+
→ NO
3
-
+ …..................
redukcja: …...............................................................................
utlenienie: …...............................................................................
Fioletowy roztwór odbarwia się.
Pojawia się brunatny osad.
I
-
+ NO
2
-
+ H
+
→ N
2
+ …..................
redukcja: …...............................................................................
utlenienie: …...............................................................................
Bezbarwny roztwór zabarwia się
na brązowo.
(17) Zapisz i zbilansuj równania połówkowe dla następujących procesów. Jak można
zidentyfikować produkt tych reakcji?
[a] redukcja KMnO
4
w środowisku obojętnym
[b] utlenienie KI
[c] utlenienie NaHSO
3
w środowisku zadadowym
[d] redukcja H
2
SO
4
[e] redukcja K
2
Cr
2
O
7
w środowisku kwaśnym
[f] utlenienie Cr(NO
3
)
3
w środowisku kwaśnym
[g] redukcja PbO
2
[h] redukcja KMnO
4
w środowisku zasadowym
[i] redukcja NaBiO
3
w środowisku kwaśnym
(18) W dwóch probówkach zawierających po 5 cm3 0.1 M roztworu CuNO
3
strącono
stechiometrycznie osady CuSCN (w probówce 1, pK
so
= 13) oraz Cu
4
[Fe(CN)
6
] (w
probówce 2, pK
so
= 15). W której probówce stężenie jonów nad osadem będzie mniejsze?
Wykonaj niezbędne obliczenia. Jak i dlaczego tak, na stężenie jonów Cu
+
nad osadem w
probówce 1 wpłynie dodanie roztworu HNO
3
?
(19) Do dyspozycji masz następujące odczynniki rozpuszczające: KOH, NH
3
(aq), HNO
3
(rozcieńczony), HNO
3
(stężony). Wykorzystaj je do rozpuszczenia następujących osadów.
Każdy odczynnik wolno użyć tylko raz.
Osad
Odczynnik
rozpuszczający
Jonowe równanie reakcji
Cu(OH)
2
CaC
2
O
4
H
2
SiO
3
CuS
(20) Źródłem prądu w pewnym ogniwie jest reakcja: Cu
2+
(5M) + Cu(1M) ↔ Cu(5M) +
Cu
2+
(1M).
[a] narysuj to ogniwo, zaznacz katodę i anodę, znaki biegunów ogniwa, kierunek ruchu
elektronów w obwodzie i jonów w kluczu elektrolitycznym (wypełnionym KCl)
[b] napisz schemat ogniwa i wyrażenie na SEM
[c] oblicz SEM ogniwa jeśli E
0
(Cu
2+
/Cu) = 0.37 V
[d] z którym półogniwem będzie połączona anoda, z którym katoda elektrolizera, jeżeli
powyższe ogniwo zostanie użyte jako źródło prądu do przeprowadzenia elektrolizy
wodnego roztworu KNO
3
? Zapisz odpowiednie równania połówkowe. Przy anodzie czy
katodzie elektrolizera fenoloftaleina zabarwiłaby się na malinowo?