background image

Koter R., 50 groszówki z 1938 roku bez znaku mennicy?

 

Koter R., 50 groszówki z 1938 roku bez znaku mennicy? [w:] "Przegląd 

Numizmatyczny", nr 2 (28) 1998

 

Od  kilku  lat  zbieram  monety.  Moją  specjalnością 

jest  kolekcjonowanie  monet  polskich.  Przyczyną 
powstania  tej  notatki  jest  problem  numizmatyczny,  z 
którym  nie  potrafię  sobie  poradzić.  Dotyczy  on  dwu 
monet,  które  znajdują  się  w  moim  zbiorze.  Są  to  ort 
koronny  Zygmunta  III  Wazy  z  162?  roku  i  50  groszy 
bite  dla  Generalnej  Guberni,  z  datą  1938.  W 
Przeglądzie  Numizmatycznym,  a  dokładnie  w 
Katalogu 

monet 

polskich 

zauważyłem 

niedoszacowanie  monety  50  groszowej  bez  znaku 
mennicy  z  datą  1938.  W  Przeglądzie  podaje  się,  że 
tylko  moneta  niklowana  bez  znaku  mennicy  ma  cenę 
amatorską, tzn. należy do rzadkości, jest to częściowo 
sprzeczne z tym co do tej pory o tej monecie czytałem. 
Obydwie  monety,  niklowana  i  nie  niklowana,  bez 
znaku  mennicy  należą  do  rzadkości.  Potwierdzają  to 
katalogi  Kopickiego  i  Parchimowicza.  Jednak  poza 
tym  dyskusyjnym  elementem  w  ocenie  tych  monet, 
powstaje  pytanie,  czy  istnieją  monety  50-  groszowe 
bez znaku mennicy? 

Pracując  w  dużej  berlińskiej  placówce  naukowo 

badawczej  mam  dostęp  do  różnych  urządzeń 
technicznych, m.in do różnego rodzaju mikroskopów. 

To  pozwoliło  mi  na  dokładne  zbadanie  dwóch 

monet  z  mojego  zbioru,  na  których  gołym  okiem,  a 
nawet  pod  lupą  nie  widać  śladów  znaku  mennicy. 
Jednak po wykonaniu serii zdjęć, wykonywanych pod 
mikroskopem pod różnymi powiększeniami od 40x do 
20x, udało mi się stwierdzić istnienie wyraźnego śladu 
znaku  mennicy  na  obu  przebadanych  przeze  mnie 
sztukach.  Zbadane  pole  tych  monet,  wyklucza 
jednocześnie  istnienie  śladów  usuwania  znaku 
menniczego. 

Zaczynając 

fotografowanie 

od 

mniejszych po coraz wyraźniejsze powiększenia widać 
pojawiający się i to coraz wyraźniejszy ślad po zna- 

 

 

Drugi egzemplarz - 50 groszy 1938, bez znaku mennicy? 

background image

Koter R., 50 groszówki z 1938 roku bez znaku mennicy?

 

 

ku  menniczym.  Wydaje  mi  się,  że  wszystkie 

monety 50 groszowe z datą 1938 mają znak menniczy, 
tylko,  że  na  niektórych  z  nich  w  momencie  produkcji 
został  on  bardzo  słabo  odbity.  Opublikowane  poniżej 
sfotografowane  obie  monety  wyraźnie  to  pokazują. 
Być  może  ta  notatka  pozwoli  na  dyskusję  i  przyczyni 

się  do  wyjaśnienia  czy  faktycznie  istnieją  czy  nie 
monety  bez  znaku  mennicy,  czy  też  jest  to  wynik 
usterek w produkcji. 

Odmienny  problem  powstał  przy  zbadaniu  orta 

koronnego  Zygmunta  III  Wazy  z  datą  1627!,  kiedy 
postanowiłem ustalić korzystając z mikroskopu datę na 
tej  monecie.  Po  wielokrotnym  powiększeniu  tego 
fragmentu monety pojawiły się ślady daty, wskazujące 
wyraźnie  na  rok  1627!,  jednak  w  tym  roku  ortów 
koronnych  już  nie  bito.  Według  E.  Kopickiego  orty 
bito tylko do 1625 roku. Badając pod zwykłą lupą mój 
egzemplarz  nie  sposób  doczytać  się  ostatniej  cyfry 
daty,  ale  fotografując  orta  pod  bardzo  dużym 
powiększeniem  nie  umiem  dopasować,  żadnej  innej 
cyfry  poza  7.  Może  w  oparciu  o  zamieszczone 
fotografie  uda  się  czytelnikom  ustalić  datę.  Jest 
możliwe,  iż  rytownik  wykonując  stempel,  błędnie 
wybił  datę  1627.  Potem  w  stemplu  zatarto  i  tak 
omyłkowo  wykonanym  stemplem,  wybito  monety.  W 
tym  wypadku  mielibyśmy  do  czynienia  ze  swoistym 
unikatem. 

background image

Koter R., 50 groszówki z 1938 roku bez znaku mennicy?

 

 

Robert Koter Berlin