plik

SOFTWARE

Podział dysku twardego na partycje i dyski logiczne

szerzoną, którą dzielimy na dyski

logiczne. Na partycji rozszerzonej

możemy utworzyć wiele dysków lo-

gicznych. Choć ograniczeniem co

do ich liczby jest rozsądny wybór

litery dysku, pod którą dany dysk

logiczny będzie widziany w syste-

mie operacyjnym (np. w Eksplora-

torze Windows).

Czym dzielić dysk?

Wbudowane w Windows narzędzia

doskonale nadają się do dzielenia

nowych dysków. Jeżeli jednak chce-

my podzielić dysk już zapełniony

danymi, musimy najpierw albo za-

bezpieczyć te dane (zapisując ich ko-

pię np. na płytkach DVD lub wy-

konując backup), albo pogodzić się

z ich utratą.

Rozwiązaniem przy „krojeniu”

używanych dysków jest skorzystanie

z programu Norton Partition Ma-

gic, gdyż umożliwia on podzielenie

dysku na partycje czy też zmianę

rozmiaru istniejących partycji, bez

potrzeby kasowania z nich danych.

Inna sprawa, że backup danych wciąż

jest wskazany, bo nawet używając

narzędzia, które dzieli dysk bez usu-

wania jego zawartości, musimy się

liczyć z tym, że zarządzanie partycja-

mi to delikatna materia i gdy coś się

nie uda, dane na dysku mogą zostać

skasowane.

Metoda zarządzania plikami znajdu-

jącymi się na dysku czy innej pamię-

ci masowej. System plików pozwala

m.in. tworzyć na dyskach pliki i foldery.

W różnych wersjach Windows są różne

systemy plików.

FAT (File Allocation Table)

Stary system obsługiwany przez

wszystkie wersje Windows. Powstał

pod koniec lat 70. Charakteryzuje go

bardzo mała pojemność partycji (do

2 GB) oraz duże ryzyko utraty da-

nych. Praktycznie wszystkie informacje

o plikach i katalogach są zawarte w nie-

wielkim obszarze dysku, tzw. tablicy alo-

kacji plików (stąd nazwa FAT), której

uszkodzenie oznacza utratę danych. Now-

sza odmiana – FAT32, wprowadzona

w Windows 95 OSR 2, standardowo

pozwala na korzystanie z dysków o po-

jemności do 32 GB.

NTFS

Nowy i znacząco lepszy system plików

wprowadzony w Windows 2000 i XP.

Utrzymuje spójność dysku, co pozwala

na szybkie automatyczne przywracanie

systemu.



Efektywnie wykorzystuje dysk dzię-

ki stałej wielkości jednostki alokacji

(4 kB).



Pozwala zapisać bardzo duże

pliki, ograniczone tylko wielkością

dysku. W systemie FAT maksymalna

wielkość pliku wynosi 2 GB (np. go-

dzina ﬁlmu MPEG2 to ok. 4 GB).



Umożliwia nadawanie różnych

praw dostępu różnym użytkowni-

kom.



Obsługuje domeny będące czę-

ścią Active Directory (w domowych

komputerach praktycznie nie do

wykorzystania).

Aby sprawdzić system plików, jaki jest

na dysku, należy kliknąć

prawym klawi-

szem myszy na ikonie dysku lub partycji

i z wyświetlonej listy funkcji wybrać

. Pojawi się okno, w któ-

rym znajdziemy wszystkie informacje

o dysku twardym, w tym o systemie

plików



System plików

Dzielenie dysku

Dyski twarde są obecnie na tyle pojemne, że warto pomyśleć o ich podziale na

wyodrębnione obszary – partycje i dyski logiczne. Dzięki temu dane przechowywane

na dysku będą bardziej uporządkowane i znacznie bezpieczniejsze.

Korzyści z partycji

BEZPIECZNIEJ

Lepsze zabezpieczenie przed utratą

danych przy ataku wirusa.

PORZĄDNIEJ

Odrębne partycje na różne typy da-

nych pozwolą łatwiej odnaleźć pliki.

ŁATWIEJ

Przy backupie lub archiwizacji łatwiej

i szybciej jest wykonać kopię jednej

partycji niż całego dysku.

Podział

dysku podstawowego



55>04

partycje



55>01

słu-

ży nie tylko zachowaniu porządku

w danych przechowywanych na dys-

ku, ale i ich bezpieczeństwu. Istotne

jest oddzielenie od siebie np. aplika-

cji, danych roboczych – wykorzysty-

wanych podczas codziennej pracy –

i mniej ważnych plików. Jeżeli zaata-

kuje wirus zawarty np. w ściągnię-

tym oprogramowaniu, to najczęściej

w pierwszej kolejności infekowane są

pliki i katalogi na tej samej partycji

co zarażony program. Przechowywa-

nie ważnych prac i dokumentów na

odrębnej partycji (

dysku logicznym



57>05

) pozwoli chronić je przy-

najmniej przez jakiś czas, choć

oczywiście nie zastąpi korzystania

ze sprawdzonych i stale aktualizowa-

nych narzędzi antywirusowych.

Partycje i dyski logiczne

Dysk twardy można podzielić na

partycje podstawowe



55>02

i/lub

partycję rozszerzoną



55>03

. Par-

tycja podstawowa jest niepodzielna.

Na partycji podstawowej znajduje

się

główny rekord rozruchowy



57>06

. Maksymalnie można utwo-

rzyć 4 partycje podstawowe, (C,

D, E, F). Strukturą pozwalającą na

tworzenie więcej niż 4 dysków lo-

gicznych jest partycja rozszerzo-

na. Gdy ją wykorzystujemy, naj-

pierw tworzymy jedną (lub więcej

– maksymalnie trzy) partycję pod-

stawową dla systemu operacyjnego.

Następnie tworzymy partycję roz-

dysk logiczny

na partycji

podstawowej

D, E, F, G

dyski logiczne

na partycji

rozszerzonej

partycja podstawowa

partycja rozszerzona

C D E F G

Zasady dzielenia dysku

ZRÓŻNICOWANIE DANYCH

Umieszczajmy na różnych partycjach

dane ważne: systemowe, istotne pliki,

i dane mniej ważne: np. pliki ścią-

gnięte z internetu. Bezpieczniejsza

jest ta partycja, na której nie ma za-

instalowanego systemu operacyjnego

ani używanych aplikacji.

DOBÓR WIELKOŚCI

Zaplanujmy właściwie wielkość partycji,

uwzględniając dane, jakie się na nich

znajdą. Np. na partycji systemowej

oprócz systemu warto mieć zainsta-

lowane stale używane aplikacje.

DOBRA NAZWA

Nazywajmy partycje krótko i jed-

noznacznie wskazujmy, jakie dane

znajdują się na nich, np. „System”,

„Prace”, „Rozrywka”.

Podzia� dysku.indd 54

2006-03-27 15:40:01

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

SOFTWARE



Podział dysku twardego na partycje i dyski logiczne

Partycja

Część dysku ﬁzycznego,

która działa jak oddzielny

dysk ﬁzyczny. Po utwo-

rzeniu partycji należy ją

sformatować i przypisać

jej literę dysku (C, D, E...).

Dopiero wówczas można

przechowywać na partycji

dane.

Partycja

podstawowa

Rodzaj partycji, którą

można tworzyć na dys-

kach podstawowych MBR

(master boot record). Jest

to część dysku ﬁzycznego,

która działa, jakby była

fizycznie oddzielną jed-

nostką. Na dysku podsta-

wowym można utworzyć

maksymalnie 4 partycje

podstawowe lub 3 party-

cje podstawowe i partycję

rozszerzoną z wieloma dys-

kami logicznymi. Partycja

podstawowa może służyć

do uruchamiania systemu

operacyjnego zainstalowa-

nego w komputerze.

Partycja

rozszerzona

Rodzaj partycji tworzony

tylko na dyskach podsta-

wowych MBR. Partycje

rozszerzone są użyteczne,

gdy trzeba utworzyć więcej

niż cztery woluminy.

W przeciwieństwie do

partycji podstawowych,

partycji rozszerzonych nie

formatuje się przy użyciu

systemu plików i nie przy-

pisuje się im liter dysków.

Zamiast tego w ramach

jednej partycji rozszerzonej

można utworzyć jeden lub

więcej dysków logicznych,

które można sformatować

i przypisać im literę.

Dysk podstawowy

Dysk ﬁzyczny, do którego

można uzyskać dostęp za

pośrednictwem wszyst-

kich systemów operacyj-

nych zarówno MS-DOS,

jak i Windows. Na

dyskach podstawowych

tworzy się partycje: pod-

stawowe i rozszerzone.

Narzędziem w Windows XP, które umożliwia

tworzenie i kasowanie partycji dyskowych, jest

wbudowana w system operacyjny konsola admi-

nistracyjna

Kliknij prawym przyciskiem myszki ikonę

i z menu kontekstowego wy-

bierz pozycję

. Pojawi się okno konsoli

administracyjnej:

W panelu po lewej stronie okna zaznacz myszką

pozycję



Po prawej stronie okna zobaczysz zestawienie

dysków/partycji dostępnych w twoim komputerze



Nowy dysk oznaczony jest czarnym kolorem

paska



który symbolizuje za-

jętość dysku oraz jest

opisany zwrotem



Kliknij na jego obszarze prawym klawiszem mysz-

ki i z menu kontekstowego, które się wyświetli,

wybierz pozycję



Uruchomi się kreator nowych partycji:

Kliknij przycisk

Kolejny krok to wy-

bór typu partycji.

Partycję podstawową



należy wybrać, gdy z

tworzonej partycji bę-

dziemy chcieli urucha-

miać system operacyjny. Partycję rozszerzoną



wybierz, gdy chcesz dany dysk podzielić na więcej

niż cztery części – dyski logiczne. Kliknij

Następnie określ, ile miejsca ma zajmować

tworzona partycja. Domyślnie kreator przyj-

muje, że partycja wykorzystuje całą dostępną

przestrzeń dysku. Zmieniamy to, wprowadzając

odpowiednio mniejszą wartość wyrażoną w MB,

w polu



Gdy zdecydujesz się na utworzenie partycji

podstawowej, kreator umożliwi przypisanie

litery dysku



57>08

, pod jaką tworzona partycja

będzie widoczna w systemie. Wybierz ją z roz-

wijanej listy



Jeżeli wybrałeś partycję rozszerzoną, to na

tym etapie kreator kończy działanie. Kliknij

przycisk

. Aby jednak utworzona par-

tycja była użyteczna z poziomu Windows, nale-

ży uprzednio utworzyć na niej co najmniej jeden

dysk logiczny, który następnie musimy sformatować

– szczegóły w dalszej części („Partycja rozszerzona:

dyski logiczne”,



56).

Czas na sformatowanie partycji podstawo-

wej. W następnym oknie

wybierz następujące ustawienia



W polu



wpisujemy własną etykietę dla two-

rzonej partycji (będzie ona widoczna w oknie

obok literki partycji). Jeżeli dysk

jest nowy, zaznaczenie opcji



spowoduje automatyczne sformatowanie par-

tycji po zakończeniu pracy. Jeżeli jednak z da-

nego dysku korzystamy już od dłuższego czasu,

warto przeprowadzić dłużej trwające (ale za to

dokładniej sprawdzające powierzchnię dysku)

formatowanie pełne. W tym przypadku nie za-

znaczaj wyżej wymienionej opcji.

Kreator wyświetli podsumowanie tworzenia

partycji podstawowej.

Kliknięcie przycisku

rozpocznie proce-

durę formatowania nowo utworzonej partycji



Jeżeli pod informacją o pojemności nowo

utworzonej partycji widnieje napis



oznacza to, że tworzenie partycji i jej formato-

wanie zakończyło się sukcesem. Jeżeli na dysku

mamy jeszcze obszar oznaczony jako



możemy ponownie utworzyć w nim kolejne par-

tycje, powtarzając całą procedurę.

Słownik: trudne terminy

Ciąg dalszy słownika na stronie 57

Jako system plików zalecamy wybór NTFS. Opcję

FAT32 należy wybierać tylko wtedy, gdy chcemy

wykorzystywać daną partycję także w starszych sys-

temach Windows (9x/Me). Wybór FAT32 jest możliwy

tylko dla partycji mniejszych niż 32 GB.

System NTFS znacznie lepszy

Pamiętajmy, że jeżeli chcemy podzielić dysk, na któ-

rym już znajdują się dane, musimy je zabezpieczyć,

kopiując na inny nośnik lub robiąc backup.

Tworzenie nowych partycji



Tworzenie i formatowanie partycji w Windows XP

Podzia� dysku.indd 55

2006-03-27 15:40:12

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

SOFTWARE

Podział dysku twardego na partycje i dyski logiczne

Wolne miejsce na dysku, na

którym chcesz utworzyć

partycję, oznaczane jest sza-

rym kolorem i zwrotem



(z ang. nieprzydzielone).

Zaznacz myszką wolne miej-

sce i z listy zadań na pane-

lu w bloku



po lewej stronie okna,

wybierz



Okno

zawiera wszystkie nie-

zbędne opcje do utworzenia nowej partycji.

Jeżeli chcesz utworzyć

dysk logiczny



57>05

(czy tzw. partycję

logiczną) z listy

wybierz



Etykietę tworzo-

nej partycji wpisz

tutaj



Ile megabajtów

ma mieć tworzo-

na partycja, ustal w polu



określamy, ile miejsca zajmie dysk logiczny. Klik-

nij

Przypisujemy dyskowi logicznemu literę,

pod jaką będzie on dostępny w systemie,

wybierając odpowiednią pozycję z listy



Kliknij

Wybierz system plików



następnie podaj etykietę dla tworzonego

dysku logicznego



oraz ewentualnie zaznacz opcję



Tym razem wybierz system plików FAT 32, aby

tworzony dysk logiczny był widoczny w syste-

mach Windows 98/Me. Etykieta dysku logicz-

nego opisuje jego zawartość.

Kreator wyświetli podsumowanie procesu

tworzenia dysku logicznego:

Kliknięcie przycisku

uruchomi proces

formatowania.

Norton Partition Magic oferuje znacznie więcej

możliwości niż wbudowana w system Windows XP

konsola

, pozwala bowiem na

podział dysku i zmianę rozmiaru partycji bez ka-

sowania danych znajdujących się na „twardzielu”.

Tworzenie nowej partycji

Mimo że za pomocą Norton Partition Magic

można tworzyć partycje bez usuwania danych

z dysku, to zanim rozpoczniesz tworzenie par-

tycji, zrób backup.

Uruchom program. W oknie głównym, po

lewej stronie wyświetli się panel zadań



a po prawej zestawienie zainstalowanych w systemie

dysków oraz ustawionych na nich partycji



Jeżeli zdecydujesz się na utworzenie partycji roz-

szerzonej (jest ona oznaczana domyślnie kolorem

zielonym), musisz na niej utworzyć co najmniej

jeden dysk logiczny, aby móc korzystać z prze-

strzeni partycji w systemie operacyjnym.

Tworzenie dysków logicznych

Kliknij prawym przyciskiem myszki ikonę

, z menu kontekstowego wy-

bierz

. W oknie

wybierz

. Kliknij na partycji

rozszerzonej prawym przyciskiem myszki i z menu

kontekstowego wybierz pozycję



Wyświetli się okno

–

tym razem nie możesz wybrać typu par-

tycji, jedyną dostępną opcją jest



Kliknij

Podobnie jak w przypadku tworzenia par-

tycji podstawowych, w polu



Po zakończeniu formatowania w oknie

konsoli

powinien się

wyświetlić pasek danego dysku z zaznaczonym

dyskiem logicznym



oznaczonym jako

. Oznacza to, że dysk

jest w pełni sprawny i gotowy do użycia.

Usuwanie dysków logicznych

Konsola administracyjna

, wbu-

dowana w Windows XP, pozwala nie tylko na

tworzenie partycji, ale także na ich usuwanie.

Gdy chcesz usunąć wybraną partycję bądź

dysk logiczny, wystarczy kliknąć ją prawym

przyciskiem myszki i z menu kontekstowego

wybrać



(lub

Usuń dysk logiczny

). Uwaga! Partycji roz-

szerzonej nie można usunąć tak długo, dopóki

istnieje na niej choć jeden dysk logiczny.

Po wybraniu poleceń usunięcia partycji/

dysku logicznego pokaże się okno:

Kliknięcie przycisku

, spowoduje skaso-

wanie danych, jakie na usuwanej partycji się znaj-

dowały. Dlatego zanim klikniesz, upewnij się, czy

na pewno usuwasz właściwy element.

Zamiast megabajtów możesz podać, ile procent

całkowitej wolnej przestrzeni dysku będzie zaj-

mować tworzona partycja



Z listy



wybierz literkę dysku, pod

jaką dana partycja będzie

widoczna w systemie.

Program nie wymaga wcześniejszego utworzenia

partycji rozszerzonej. Jest ona tworzona auto-

matycznie razem z dyskiem logicznym.

Gdy chcesz uzyskać partycję podstawową,

wybierz pozycję



Pozostałe opcje widoczne w oknie ustawiamy

podobnie jak w przypadku tworzenia dysku lo-

gicznego – krok



Partycja rozszerzona: dyski logiczne



Korzystanie z programu Norton Partition Magic

Podzia� dysku.indd 56

2006-03-27 15:40:23

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

SOFTWARE

Podział dysku twardego na partycje i dyski logiczne

Dysk logiczny

Wolumin tworzony na

partycji rozszerzonej.

Liczba dysków logicznych,

jaką można utworzyć na

jednym dysku ﬁzycznym,

jest nieograniczona. Dysk

logiczny można formato-

wać i można mu przypi-

sać literę dysku.

Główny rekord

rozruchowy (MBR)

Pierwszy sektor na dysku

twardym, rozpoczynający

uruchamianie komputera.

Zawiera tabelę partycji

dla dysku i niewielki kod

wykonywalny, nazywany

głównym kodem rozru-

chowym.

Wolumin

Obszar, który służy do

magazynowania da-

nych przechowywanych

na dysku twardym.

Wolumin to pojęcie

szersze od dysku, bo

może obejmować dwa

i więcej dysków. Zawar-

tość znajdującą się na

woluminie można prze-

glądać, klikając jego

ikonę w Eksploratorze

systemu Windows lub

w oknie Mój komputer.

Pojedynczy dysk twardy

może zawierać wiele

woluminów, a woluminy

mogą obejmować wiele

dysków.

Litera dysku

Konwencja obowiązująca

przy nazwach dysków

używanych w kompute-

rach IBM lub zgodnych

z nimi. Poszczególne dyski

są reprezentowane przez

litery (począwszy od

litery A), po których na-

stępuje dwukropek.

System plików

Sposób, w jaki komputer

organizuje dane zapisywa-

ne na dysku. Najpopular-

niej stosowane systemy

plików to FAT i FAT32,

zalecane w starszych

wersjach Windows – 9x/

Me oraz NTFS, zalecane

w Windows 2000 i XP.

Partition Magic udostępnia znacznie więcej

syste-

mów plików



57>09

niż wbudowana w system

Windows konsola

. Możesz

utworzyć partycję,

która będzie wi-

doczna w starszych

wersjach Windows

(FAT i FAT32), par-

tycję NTFS (zaleca-

ne dla Windows

2000 i XP), a także

partycje dla syste-

mu Linux



Zmiana rozmiaru partycji

Możliwość modyﬁkacji rozmiaru partycji po jej

utworzeniu, i to bez wymazywania znajdujących

się na niej danych, to unikalna cecha programu

Norton Partition Magic.

Zacznij od wybrania na liście partycji

po prawej stronie okna głównego programu,

partycji oznaczonej



Następnie z panelu zadań

po lewej stronie okna wy-

bierz zadanie



Okno z opcjami zmiany rozmiaru partycji

zawiera suwak ograniczony strzałkami



Chwytając myszką za strzałki, możesz zwiększać

i zmniejszać (jednak nie mniej niż objętość prze-

chowywanych na partycji danych) rozmiar,

a także przesuwać położenie partycji na po-

wierzchni dysku.

Po zwiększeniu partycji łatwo odróż-

nić jej pierwotną pojemność od nowych

ustawień:

Kliknięcie

wprowadza usta-

wienia do kolejki

zadań, znajdującej

się w lewej dolnej części okna głównego



Należy pamiętać, że

Norton Partition Magic nie

wykonuje od razu operacji dyskowych, zawsze

masz jeszcze możliwość ich późniejszej zmiany.

Wprowadzone zmiany są widoczne na pasku

odzwierciedlającym układ partycji na dysku



W naszym przypadku zwiększyliśmy partycję

rozszerzoną, bez zmiany znajdującego się na

niej wcześniej dysku logicznego.

Konwersja partycji

Niekiedy może się zdarzyć sytuacja, kiedy chcesz

– bez usuwania danych – zmodyﬁkować system

plików na danej partycji. Przykładowo, jeżeli do-

tychczas pracowaliśmy w Windows 9x/Me, to po

przesiadce na Windows XP warto rozważyć „prze-

siadkę” na nowocześniejszy i bezpieczniejszy

system plików – NTFS. Partition Magic umożliwia

taką konwersję.

Z listy partycji (prawa strona okna głównego)

wybierz tę, którą chcemy skonwertować



(w naszym przykładzie wy-

braliśmy partycję FAT32), na-

stępnie z panelu zadań (lewa

strona okna) wybierz



W okienku z opcjami kon-

wersji partycji wybierz

docelowy system plików (tu: NTFS)



Pamiętaj o tym, że po przekon-

wertowaniu partycja nie będzie

„widoczna” dla starszych wersji

Windows, czyli 9x/Me.

Finalizowanie zmian

Bez względu na to, jakich modyﬁkacji dokonamy

za pomocą Partition Magica na dyskach zainsta-

lowanych w naszym komputerze, to tak napraw-

dę nie są one ﬁzycznie wprowadzane dopóki nie

klikniemy widocznego w dolnej, lewej części

okna przycisku

W bloku widocznym nad przyciskiem

wymienione są wszystkie zadania

ustawione do wykonania



Słownik: trudne terminy

Po kliknięciu

pojawi się okno komu-

nikatu z żądaniem potwierdzenia.

Zanim klikniesz



warto kliknąć



, aby upewnić

się co do wprowadzonych zmian.

Otworzy się okno zawierające szczegóły

operacji, jakie będą wykonane na dysku albo

dyskach oraz partycjach.

To ostatni moment, by uważnie przyjrzeć się

wprowadzonym ustawieniom i ewentualnie je

poprawić. Jeżeli zauważysz jakiś błąd, możemy

cofnąć wszystkie zmiany, klikając

. Klik-

nięcie

uruchomi działania na dyskach

i partycjach, w efekcie których zostaną wpro-

wadzone wszystkie ustawienia, jakie określiłeś

w poprzednich krokach

W zależności od wprowadzonych ustawień

operacja tworzenia lub modyﬁkacji partycji

może potrwać od kilkunastu, kilkudziesięciu

sekund do nawet kilkudziesięciu minut.

Koniec wieńczy dzieło – pojawienie się tego

komunikatu



oznacza, że wszystkie zaplanowane przez

użytkownika operacje dyskowe zakończyły się

sukcesem. Po kliknięciu

warto jeszcze

zrestartować komputer i będziemy dysponować

uporządkowaną strukturą na dyskach.

Podzia� dysku.indd 57

2006-03-28 10:13:11

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER