1
KSZTAŁTOWANIE
Ś
RODOWISKA
MIEJSKIEGO
Miasto – ekosystem przekształcony przez
człowieka
Osiedle rozrastające się poza
obręb starej części miasta
Targ żywności – poszukiwanie
produktów żywnościowych
pochodzących z mniej lub
bardziej naturalnych
ekosystemów
2
Zakład przemysłowy -
ewentualne źródło
zanieczyszczenia
środowiska
Ruch uliczny w godzinach
szczytu
Wraz ze wzrostem uprzemysłowienia i stale wzrastającą
liczbą ludności miast, politycy i osoby odpowiedzialne za
gospodarkę przestrzenną musiały zacząć poświęcać
coraz więcej uwagi
stylowi życia
w mieście, w tym takim
zagadnieniom jak:
•
Mieszkalnictwo,
•
Zaopatrywanie miasta w wodę,
•
Zaopatrywanie miasta w energię,
•
Oferta pracy,
•
Organizacja ruchu,
•
Kształcenie,
•
Wypoczynek,
3
Co potrzebuje ekosystem miasta?
Miasto jako ekosystem sztuczny – podobnie jak i naturalny
– może funkcjonować wyłącznie wówczas gdy dostarczane
są surowce i energia
Surowce paliwowe i kopalne
Woda
Potrzebna zarówno
dla gospodarstw
domowych jaki dla
przemysłu
Drewno pozyskiwane dla
celów budowlanych, do
produkcji mebli,
wytwarzania papieru
Surowce naturalne
4
Produkty rolnicze także trafiają do miasta
Mięso
Warzywa i owoce
Przeciętne, duże miasto liczące 1 milion
mieszkańców „zużywa ” jednego dnia:
625 000 ton wody
9500 ton surowców
2000 ton wyrobów spożywczych
5
Co wytwarza ekosystem miasta?
Przeciętne, duże miasto liczące 1 mln mieszkańców
„produkuje” dziennie następujące ilości odpadów:
2 000 ton odpadów stałych
950 ton związków szkodliwych, zanieczyszczających powietrze
500 000 ton ścieków
6
Zajmowanie terenów pod zabudowę
1927 (plan miasta)
1953 – zdjęcie lotnicze
1983
1996
Rozbudowa miasteczka dotyczyła zarówno części
mieszkalnej, jak i zajmowania terenów pod zabudowę
najpierw typowo przemysłową, a później usługową
7
W ramach Szóstego Programu Działań
w Zakresie Ochrony Środowiska powstało
siedem strategii „tematycznych”
Jako pierwsze zostały zatwierdzone
21 grudnia 2005 r. w Brukseli
- Strategia w sprawie gospodarowania
odpadami
i
- Strategia w sprawie zrównoważonego
wykorzystania zasobów naturalnych
Pozostałe pięć strategii tematycznych
poświęconych jest:
-
zanieczyszczeniu powietrza,
-
środowisku morskiemu,
-
ochronie gleb,
-
pestycydom),
-
i
środowisku miejskiemu
.
8
Komisja Europejska zaprezentowała „Nową
strategię dla środowiska miejskiego” 12 stycznia
2006 r.
Strategia ta stanowiła część 6. Programu Działań
„Środowisko 2010: Nasza przyszłość, nasz
wybór”.
Jednym z celów przygotowania tej strategii była
poprawa implementacji polityk i prawa
europejskiego w dziedzinie ochrony środowiska
na szczeblu lokalnym,
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Na pomoc miastom
Na terenach zurbanizowanych problemy środowiskowe
zaznaczają się bardzo wyraźnie.
Należą do nich m.in. hałas, niska jakość powietrza,
intensywny ruch uliczny, zaniedbanie terenów
zabudowanych, słabe zarządzanie środowiskiem i brak
strategicznego planowania.
KE skoordynowała cele tej strategii z innymi programami
i strategiami wspólnotowymi. Komisja zaproponowała
pomoc w realizacji miejskich inwestycji proekologicznych,
takich jak transport miejski, rewitalizacja zdegradowanych
terenów przemysłowych czy szkolenia w zarządzaniu
aglomeracjami.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Na pomoc miastom
9
W STRONĘ STRATEGII
TEMATYCZNEJ
W ZAKRESIE
ŚRODOWISKA
MIEJSKIEGO
OGÓLNY CEL
Poprawa stanu środowiska i jakości
terenów zurbanizowanych
Zdrowe środowisko życia mieszkańców
Zrównoważony rozwój terenów
miejskich
Miasta stołeczne i aglomeracje
powyżej 100 000 mieszkańców
10
PROBLEMY
Słabe zarządzanie środowiskiem
Zaniedbanie terenów
zabudowanych
Hałas
Intensywny ruch
uliczny
Brak strategii
planowania
Niska jakość powietrza
TEMATY
PRIO
RYTETOWE
Zarządzanie miastem
Transport miejski
Budownictwo
Projektowanie na terenach
zurbanizowanych
11
ZARZĄDZANIE
MIASTEM
System Ekozarządzania i Audytu
EMAS - dobrowolny
- elastyczny
- wyznaczanie priorytety
- zdobywanie informacji o
problemach
- przygotowanie raportów
- wdrażanie Lokalnej Agendy 21
(LA 21)
Jednolite Wskaźniki Europejskie
„Ślad w Środowisku
ZARZĄDZANIE –
dalsze kroki
Konsultacje z obywatelami,
firmami i innymi
zainteresowanymi
stronami
Wyznaczenie celów
na szczeblu lokalnym
Monitorowanie
postępów
i informowanie
o nich
12
ZARZĄDZANIE –
plan
Zużycie energii
Emisja gazów cieplarnianych
Zużycie i oczyszczanie wody
Odpady i hałas
Jakość powietrza
Przyroda i bioróżnorodność
ZARZĄDZANIE –
plan
Transport i ruchliwość
Projektowanie i budowa
Kwestie zdrowotne
Jakość życia
Katastrofy naturalne
i spowodowane przez
człowieka
13
TRANSPORT
MIEJSKI
Hałas
Wypadki drogowe
Zanieczyszczenie
powietrza
TRANSPORT
MIEJSKI
- obecne
inicjatywy
Biała Księga
- czysty transport miejski
- mniejsza śmiertelność
wypadków o 50%
Zielona Księga
- biopaliwa, gaz ziemny, wodór
TENS (Program transeuropejskich
sieci transportowych)
Inicjatywa eSafety
14
TRANSPORT
MIEJSKI
- dalsze
kroki
Zintegrowanie transportu z planami
użytkowania gruntów
Konsultacje z mieszkańcami, firmami
i innymi zainteresowanymi stronami
Wyznaczenie celów
na szczeblu lokalnym
Monitorowanie
postępów
i informowanie o nich
Internalizacja kosztów zewnętrznych
BUDOWNI
CTWO
Wymóg minimalna
energooszczędność budynków
Certyfikaty parametrów
energetycznych
Efektywne użytkowanie
energii
i usług energetycznych
CEN – testowanie jakości
powietrza w pomieszczeniach
15
BUDOWNICTWO
– dalsze kroki
Zrównoważony rozwój w narodowych
kodeksach budownictwa,
normach i przepisach
Szkolenia osób
zawodowo związanych
z budownictwem
Program etykietowania materiałów
budowlanych (EPD i/lub eko-etykiety)
Nagrody za projekty architektoniczne
na zasadach zrównoważonego rozwoju
BUDOWNICT
WO
– ocena długoter
minowa
Czynniki środowiskowe:
Koszt budynków w całym okresie
eksploatacji
Dostępność
Poziom hałasu
Wygoda
Jakość powietrza
w pomieszczeniach
Jakość materiałów pod względem
wpływu na środowisko
Odporność na burze, powodzie
i trzęsienia ziemi
16
PROJEKTOWANIE NA
TERENACH
ZURBANIZOWA
NYCH
„Rozpełzanie” się miast
„Brunatne pola”
Lokalizacja infrastruktury
– tereny zielne
Podział funkcji
w użytkowaniu gruntów
Domy i mieszkania
dla pojedynczych osób
PROJEKTOWANIE
– obecne inicjatywy
Dyrektywa ESPD
(1/3 opcji -
ograniczanie fizycznego
rozprzestrzeniania się miast)
Dyrektywy: EIA, SEA, RDW,
SevesoII
Inicjatywa URBAN II
Dyrektywa w sprawie
Infrastruktury
Informacji
Przestrzennej INSPIRE
Strategia w zakresie Ochrony Gleb
17
PROJEKTOWANIE
– dalsze kroki
Osiedla o dużym zagęszczeniu
Mieszane użytkowanie
Powtórne wykorzystanie
zdegradowanych terenów i pustych
obiektów
- bazy nieużytków
Planowany rozwój terenów
zurbanizowanych
Ocena konsekwencji zmian
klimatycznych
BARDZIEJ ZINTERG
ROWANE
PODEJŚCIE
Pozioma integracja
w ramach polityk
Wspólnoty
Pozioma integracja
w ramach Polityki
Środowiskowej
Wspólnoty
Integracja między
różnymi szczeblami
zarządzania
18
DOBRE PRAKT
YKI
NA SZCZEBLU LOK
ALNYM
Władze lokalne
-
Karta Aalborg (1950 gmin)
-
Długofalowe plany w zakresie
zrównoważonego rozwoju
-
Lokalna Agenda 21
-
Inicjatywa INTERREG
-
Wymiana doświadczeń
-
Projekty na małą skalę
-
Program URBACT
-
Inicjatywa URBAN
-
Wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk
Rola obywatela
DALSZE KROKI
Konsultacje z zainteresowanymi
stronami
Spotkania technicznych grup
tematycznych
-
Przedstawiciele
zainteresowanych
stron
-
Eksperci