background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 

 
 
 
 
Joanna Baran 

 

 
 
 
 
 

 
Wykonywanie operacji techniczno – technologicznych 
723[03].O1.04 
 

 

 

 
 
 

 
Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 

 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Tomasz Jagiełło 
mgr inż. Andrzej Kulka 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Joanna Baran 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Andrzej Kacperczyk 
 
 
 
 

 
 
 
 
 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej

 

723[03].O1.04 

„Wykonywanie  operacji  techniczno – technologicznych” zawartego w modułowym programie 
nauczania dla zawodu mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych. 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI

  

 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Materiał nauczania 

11 

5.1. Części maszyn. Bhp podczas obróbki ręcznej i maszynowej 

11 

5.1.1. Ćwiczenia 

11 

5.2. Organizacja stanowiska do obróbki ręcznej 

13 

5.2.1.  Ćwiczenia 

13 

5.3. Trasowanie, narzędzia i materiały do trasowania 

14 

5.3.1.  Ćwiczenia 

14 

5.4. Cięcie metali piłką i nożycami 

17 

5.4.1. Ćwiczenia 

17 

5.5. Gięcie i prostowanie blach, płaskowników, rur, drutu 

19 

5.5.1.  Ćwiczenia 

19 

5.6. Piłowanie 

21 

5.6.1.  Ćwiczenia 

21 

5.7. Wiercenie,  rozwiercanie  i  pogłębianie  otworów.  Ręczne nacinanie  gwintów. 

Organizacja stanowiska do obróbki ręczno – maszynowej 

 

23 

5.7.1.  Ćwiczenia 

23 

5.8. Lutowanie twarde i miękkie 

26 

5.8.1.  Ćwiczenia 

26 

5.9. Spawanie elektryczne i gazowe 

27 

5.9.1.  Ćwiczenia 

27 

5.10. Zgrzewanie, klejenie, nitowanie 

29 

5.10.1. Ćwiczenia 

29 

5.11. Obróbka cieplna, cieplno – chemiczna i plastyczna metali 

31 

5.11.1. Ćwiczenia 

31 

5.12. Zjawisko tarcia i zużywania materiałów 

32 

5.12.1. Ćwiczenia 

32 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

33 

7.  Literatura 

45 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik – operator pojazdów i maszyn 
rolniczych, w jednostce modułowej 723[03].O1.04 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, 

 

cele kształcenia, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

ćwiczenia: 

 

wskazówki do realizacji ćwiczeń, 

 

sposób wykonania ćwiczenia, 

 

metody nauczania – uczenia się, 

 

wykaz środków dydaktycznych, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, 

 

wykaz literatury. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami,  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.  ćwiczeń  praktycznych, 
tekstu przewodniego itp. 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy uczniów, do pracy zespołowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

723[03].O1 

Podstawy techniki ogólnej 

723[03].O1.02 

Posługiwanie się 

dokumentacją techniczną

 

723[03].O1.05 

Wykonywanie operacji 

obróbki skrawaniem

 

723[03].O1.03 

Stosowanie materiałów 

konstrukcyjnych i eksploatacyjnych

 

723[03].O1.04 

Wykonywanie operacji 

techniczno-technologicznych

 

723[03].O1.07  

Obsługiwanie maszyn i urządzeń elektrycznych

 

723[03].O1.06 

Analizowanie obwodów elektrycznych  

i elektronicznych

 

723[03].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, 

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 

Schemat układu jednostek modułowych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

  

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

korzystać z różnych źródeł informacji, 

 

odczytywać rysunki techniczne, 

 

wykonywać proste działania matematyczne, 

 

wykonywać proste pomiary warsztatowe, 

 

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

rozróżnić typowe rodzaje części maszyn, 

 

scharakteryzować podstawowe techniki wytwarzania elementów maszyn, 

 

scharakteryzować proces technologiczny wytwarzania typowych części maszyn, 

 

wskazać zastosowanie podstawowych elementów, zespołów i mechanizmów, 

 

rozpoznać typowe narzędzia do obróbki ręcznej i określić ich przeznaczenie, 

 

wykonać operacje trasowania na płaszczyźnie, 

 

wykonać  podstawowe  prace  z  zakresu  obróbki  ręcznej  (cięcie,  prostowanie,  gięcie, 
piłowanie, wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie), 

 

scharakteryzować metody i techniki łączenia metali i materiałów niemetalowych, 

 

wykonać typowe połączenia nierozłączne: spawane, zgrzewane, lutowane i klejone, 

 

wyjaśnić  istotę  obróbki  cieplnej,  cieplno-chemicznej,  obróbki  plastycznej  i  procesu 
odlewania, 

 

wyjaśnić zjawisko tarcia elementów maszyn i urządzeń, 

 

wyjaśnić proces zużycia i smarowania elementów maszyn i urządzeń,  

 

scharakteryzować procesy starzenia się materiałów oraz metody przeciwdziałania zużyciu 
elementów maszyn, 

 

odczytać  dokumentację  obróbkowych,  montażowych  i  naprawczych  procesów 
technologicznych,  

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony środowiska podczas wykonywania typowych operacji technicznych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 
Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 
723[03] 

Moduł: 

Podstawy techniki ogólnej 723[03].O1 

Jednostka modułowa: 

Wykonywanie operacji techniczno – technologicznych 
723[03].O1.04 

Temat: Trasowanie na płaszczyźnie. 

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności operacji trasowania. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

rozróżnić narzędzia traserskie, 

 

przygotować materiał do trasowania, 

 

wykonać trasowanie na płaszczyźnie, 

 

bezpiecznie posługiwać się narzędziami traserskimi. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz, 

 

ćwiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa. 

 

Czas: 2 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

  rysunki wykonawcze, 

  zestaw narzędzi traserskich, 

  zestaw narzędzi pomiarowych, 

  kreda lub farba, 

  zestaw płytek. 

 

Przebieg zajęć: 
1.  Wprowadzenie. 
2.  Przedstawienie celów zajęć. 
3.  Realizacja tematu: 

 

nauczyciel wyjaśnia celowość, zasady wykonywania operacji trasowania,  

 

nauczyciel  pokazuje  wszystkie  czynności  wykonywane  podczas  trasowania  płaskiego, 
pokazuje trasowanie linii prostych równoległych oraz trasowanie według wzornika, 

 

nauczyciel  dzieli  grupę  na  dwuosobowe  zespoły.  Każdy  zespół  otrzymuje  rysunek 
techniczny wykonawczy według którego ma wykonać trasowanie na płytce stalowej, 

 

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy. 

4.  Po wykonaniu zadania, uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy. 
5.  Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonanych ćwiczeń. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Zapoznaj  się  z  organizacją  stanowiska  do  obróbki  ręcznej będzie  to materiał realizowany 

na następnych zajęciach. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

Przeprowadzenie  anonimowej  ankiety  ewaluacyjnej  dotyczącej  sposobu  prowadzenia 
zajęć, trudności podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2  

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03 

Moduł: 

Podstawy techniki ogólnej 723[03].O1 

Jednostka modułowa: 

Wykonywanie operacji techniczno – technologicznych 
723[03].O1.04 

Temat:     Piłowanie metali. 

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności z zakresu organizacji pracy ślusarza, doboru rodzaju 

pilnika w zależności od kształtu piłowanych powierzchni. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

zorganizować stanowisko pracy ślusarza, 

 

przyjąć postawę podczas piłowania, 

 

nazwać elementy pilnika, 

 

rozróżnić rodzaje pilników, 

 

dobrać pilnik w zależności od kształtu i wielkości wykonywanego przedmiotu, 

 

piłować powierzchnie. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa, 

 

indywidualna. 

 
Czas: 3 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

stanowisko ślusarskie, 

 

rysunki wykonawcze, 

 

płytki stalowe, 

 

pilniki, 

 

narzędzia traserskie. 

 

Przebieg zajęć: 
1.   Wprowadzenie 
2.   Przedstawienie celów zajęć. 
3.   Realizacja tematu: 

  nauczyciel przypomina zasady trasowania na płaszczyźnie, wyjaśnia technikę piłowania 

oraz zwraca uwagę na postawę podczas piłowania, 

  nauczyciel  dzieli  grupę  na  trzyosobowe  zespoły.  Każdemu  zespołowi  rozdaje  jeden 

rysunek wykonawczy. Uczniowie mają za zadanie na postawie rysunku wykonawczego 
wytrasować przedmiot a następnie dobrać odpowiednie pilniki i wypiłować jego kształt 
zachowując wymiary takie jak na rysunku, 

  nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy. 

4.   Po wykonanym zadaniu uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

5.   Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonywanych ćwiczeń. 
 
Zakończenie zajęć 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

  Ewaluacja  poprzez  uzyskanie  informacji  zwrotnej  podczas  prezentacji  i  dyskusji 

podsumowującej.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

5.  ĆWICZENIA

 

 

5.1.  Części maszyn. Bhp podczas obróbki ręcznej i maszynowej  

 

5.1.1.  Ćwiczenia 

 

 

Ćwiczenie 1 

Scharakteryzuj  proces  walcowania.  Wypisz  w  punktach  jego  główne  cechy 

i zastosowanie. 

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zapisać przykłady zastosowania walcowania, 
3)  zapisać na czym polega walcowanie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 

Przeanalizuj tabelkę, w której przedstawione zostały opisy różnych sytuacji zagrażających 

zdrowiu  pracowników.  Określ  rodzaj  zagrożenia wynikającego z przedstawionej sytuacji oraz 
podaj sposób rozwiązania problemu. 

 
 
 
 
 

Opis zagrożenia 

Rodzaj zagrożenia 

Rozwiązanie problemu 

Podczas wykonywania 
operacji trasowania 
pracownik ma 
nieodpowiednio ustawioną 
lampę 

 

 

Pracownik podczas 
wykonywania operacji 
wiercenia jest ubrany w 
luźny strój ze zwisającymi 
mankietami. 

 

 

Na podłodze jest rozlany 
olej. 

 

 

Przy ostrzeniu narzędzi 
pracownik 
nie używa okularów 
ochronnych.

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  uzupełnić tabelkę. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia.

 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

 

5.2.  Organizacja stanowiska do obróbki ręcznej 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Z  zestawu  narzędzi  pomiarowych  i  obróbkowych  przygotowanych  przez  nauczyciela 

wybierz  te,  które  stanowią  stałe  wyposażenie  stanowiska  roboczego  do  obróbki  ręcznej. 
Wyjaśnij zasady prawidłowej organizacji stanowiska do obróbki ręcznej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  rozpoznać  narzędzia  pomiarowe  i  obróbkowe  stosowane  podczas  prac  na  obróbce 

ręcznej, 

2)  rozmieścić odpowiednio narzędzia na stole, 
3)  wyjaśnić zasady rozmieszczenia narzędzi. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

narzędzia:  suwmiarka,  mikrometr,  średnicówka  mikrometryczna,  wiertła,  młotki,  pilniki, 
piłki, imadło ślusarskie, wkrętaki, nożyce ręczne. 

 
Ćwiczenie 2 

Rozpoznaj  jakiego  rodzaju  imadła  znajdują  się  w  pracowni.  Sprawdź,  czy  są  one 

prawidłowo zamocowane uwzględniając swój wzrost. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  przyporządkować znajdujące się w pracowni imadła do odpowiedniej grupy, 
3)  sprawdzić wysokość ustawienia imadła. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

stół ślusarski, 

 

imadło zawiasowe, 

 

imadło równoległe. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

 

5.3. Trasowanie, narzędzia i materiały do trasowania 
 

5.3.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Spośród  narzędzi  które,  dostaniesz  od  nauczyciela  wybierz  5,  które  są  używane  do 

trasowania. Wpisz nazwę narzędzia do tabeli oraz napisz, jakie jest jego przeznaczenie. 

 

Tabela do ćwiczenia 1 

Lp. 

Nazwa narzędzia 

Przeznaczenie 

1. 

 

 

2. 

 

 

3. 

 

 

4. 

 

 

5. 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  wybrać 5 narzędzi, które są stosowane do trasowania, 
3)  nazwać narzędzia traserskie, 
4)  określić przeznaczenie narzędzi traserskich, 
5)  wpisać do tabeli odpowiednie informacje. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

młotek, 

 

imadło równoległe, 

 

rysik, 

 

punktak, 

 

przecinak, 

 

pilnik, 

 

pryzma traserska, 

 

środkownik, 

 

cyrkiel traserski. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Ćwiczenie 2 

Na  płaskim  arkuszu  blachy  wytrasuj  zarys  materiału  do  wykonania  walca  zamkniętego. 

Pamiętaj, że podstawą walca prostego jest koło, a rozwinięciem powierzchni bocznej prostokąt 
o podstawie równej obwodowi koła oraz szerokości równej wysokości walca. 

 

Rysunek do ćwiczenia 2 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  przygotować narzędzia do trasowania, 
3)  wybrać płytkę do naniesienia linii traserskich, 
4)  oczyścić płytkę oraz sprawdzić ją zwracając uwagę na porowatość, pęknięcia, 
5)  sprawdzić główne wymiary materiału, 
6)  pomalować materiał z jednej strony, 
7)  położyć płytkę na płycie traserskiej, 
8)  wybrać podstawy traserskie, 
9)  nanieść linie, 
10)  wypunktować wszystkie przecięcia rys, 
11)  pamiętać o przestrzeganiu zasad bhp. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

narzędzia traserskie, 

 

arkusz blachy, 

 

kreda do trasowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

Ćwiczenie 3 

Na stalowej płytce wytrasuj zarysy części przedstawionej na rysunku. 

 

Rysunek do ćwiczenia 3 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  przygotować narzędzia do trasowania, 
3)  wybrać płytkę do naniesienia linii traserskich, 
4)  oczyścić płytkę oraz sprawdzić ją zwracając uwagę na porowatość, pęknięcia, 
5)  sprawdzić główne wymiary materiału, 
6)  pomalować materiał z jednej strony, 
7)  położyć płytkę na płycie traserskiej, 
8)  wybrać podstawy traserskie, 
9)  nanieść linie, 
10)  wypunktować wszystkie przecięcia rys, 
11)  pamiętać o przestrzeganiu zasad bhp. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

narzędzia traserskie, 

 

płytka stalowa, 

 

kreda do trasowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

5.4.  Cięcie metali piłką i nożycami 
 

5.4.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Zamocuj poprawnie brzeszczot w oprawce. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zamocować poprawnie brzeszczot w oprawie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

piłka ręczna,

 

 

brzeszczot.

 

 
Ćwiczenie 2 

Na  rysunku  przedstawiony  jest  przedmiot.  Na  arkuszu  blachy  wytrasuj  jego  zewnętrzne 

krawędzie, a następnie dobierz odpowiednie narzędzie do cięcia i wytnij jego kształt. 

 

Rysunek do ćwiczenia 2 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zapoznać się z rysunkiem, 
3)  przygotować narzędzia do trasowania, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

4)  wybrać płytkę do naniesienia linii traserskich, 
5)  oczyścić płytkę oraz sprawdzić ją zwracając uwagę na porowatość, pęknięcia, 
6)  sprawdzić główne wymiary materiału, 
7)  pomalować materiał z jednej strony, 
8)  położyć płytkę na płycie traserskiej, 
9)  wybrać podstawy traserskie, 
10)  nanieść linie, 
11)  wypunktować wszystkie przecięcia rys, 
12)  wybrać narzędzia do cięcia, 
13)  wyciąć wytrasowany przedmiot, 
14)  stępić krawędzie po cięciu, 
15)  sprawdzić wymiary wyciętego przedmiotu, 
16)  posprzątać stanowisko pracy, 
17)  pamiętać o przestrzeganiu zasad bhp. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

arkusz blachy, 

 

narzędzia traserskie, 

 

kreda do trasowania, 

 

nożyce ręczne, 

 

nożyce dźwigniowe, 

 

przymiar kreskowy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.5.  Gięcie i prostowanie blach, płaskowników, rur, drutu 

 

5.5.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Oblicz  długość  L  materiału  wyjściowego  części  przedstawionej  na  poniższym  rysunku, 

uwzględniając wymiary: a = 80 mm, b = 65 mm, c = 120 mm, r = 8 mm. 

 

Rysunek do ćwiczenia 1 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  przeanalizować rysunek, 
3)  napisać wzór na obliczenie długości materiału do gięcia, 
4)  podstawić wartości do wzoru, 
5)  obliczyć wynik, 
6)  zapisać odpowiedź. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

zeszyt, 

– 

kalkulator. 

 

Ćwiczenie 2 

Spośród  narzędzi  i  urządzeń  wskazanych  przez  prowadzącego  wybierz  te,  które  są 

używane do gięcia i prostowania metali. Określ ich przeznaczenie. Wpisz nazwy  przedmiotów 
do tabeli. 

 

Lp. 

Nazwa narzędzia 

Przeznaczenie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zapoznać się z narzędziami, 
3)  wybrać narzędzia używane do gięcia i prostowania metali, 
4)  zastanowić się na przeznaczeniem narzędzi, 
5)  zapisać w tabeli odpowiedź. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia

 

Środki dydaktyczne: 

 

imadło, 

– 

prasa ręczna dźwigniowa, 

– 

pilnik, 

– 

giętarka do rur, 

– 

nożyce gilotynowe, 

– 

kowadło, 

– 

piłka ręczna, 

– 

szczypce płaskie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

5.6.  Piłowanie 
 

5.6.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Od  nauczyciela  otrzymasz  przedmiot.  Zamocuj  go  w  imadle,  następnie  używając 

odpowiedniego pilnika, spiłuj jego krawędzie według wskazówek prowadzącego. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zamocować poprawnie przedmiot w imadle, 
3)  wybrać rodzaj pilnika, 
4)  spiłować krawędzie pamiętając o postawie, 
5)  posprzątać stanowisko pracy, 
6)  pamiętać o przestrzeganiu zasad bhp. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

imadło, 

 

różne rodzaje pilników, 

 

obrobiony przedmiot, 

 

podkładki. 

 
Ćwiczenie 2 

Od  nauczyciela  otrzymasz  przedmiot  przedstawiony  na  poniższym  rysunku.  Wybierz 

odpowiedni pilnik oraz spiłuj wewnętrzną krawędź przedmiotu. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel 

powinien  omówić  jego  zakres  i techniki  wykonania  oraz  zapoznać 
uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

 
 
 
 
 

 

Rysunek do ćwiczenia 2 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zamocować poprawnie przedmiot w imadle, 
3)  wybrać odpowiedni rodzaj pilnika, 
4)  spiłować krawędzie pamiętając o prawidłowej postawie,  
5)  posprzątać stanowisko pracy, 
6)  pamiętać o przestrzeganiu zasad bhp. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

imadło, 

 

różne rodzaje pilników, 

 

przedmiot.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

5.7.  Wiercenie,  rozwiercanie  i  pogłębianie  otworów.  Ręczne  

nacinanie  gwintów.  Organizacja  stanowiska  do  obróbki 
ręczno – maszynowej 

 

5.7.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Dobierz średnicę wiertła do wykonania otworu pod gwint M12 w stalowej pokrywie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  odszukać w poradniku tabelę doboru średnic pod gwintowane otwory, 
3)  odczytać wartość z tabeli, 
4)  zapisać średnicę wiertła. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik ślusarza, 

 

suwmiarka, 

 

wiertła kręte. 

 

Ćwiczenie 2  

Dobierz  narzędzia  i  wykonaj  wiercenie,  rozwiercanie  i  pogłębianie,  według  schematu 

przedstawionego na rysunku na stalowej płytce. 

 

Rysunek do ćwiczenia 2

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zapoznać się z rysunkiem, 
3)  dobrać odpowiedni wymiar i kształt wiertła krętego, rozwiertaka, pogłębiacza, 
4)  sprawdzić poprawność działania wiertarki stołowej,  
5)  zamocować 1 narzędzie w uchwycie wiertarskim, 
6)  zamocować przedmiot, 
7)  wykonać wiercenie, 
8)  sprawdzić wymiar otworu, 
9)  zamocować 2 narzędzie w uchwycie wiertarskim, 
10)  wykonać rozwiercenie, 
11)  sprawdzić wymiary otworu, 
12)  zamocować 3 narzędzie w uchwycie wiertarskim, 
13)  wykonać pogłębianie, 
14)  sprawdzić wymiary otworu, 
15)  pamiętać o przepisach bhp, 
16)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

wiertła kręte,  

 

zestaw rozwiertaków, 

 

zestaw pogłębiaczy, 

 

wiertarka stołowa, 

 

suwmiarka uniwersalna, 

 

imadło maszynowe. 

 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj  gwint  wewnętrzny  M12  w  otworze  przelotowym  wykonanym  w  płytce 

z aluminium. Dobierz odpowiednie narzędzia do sprawdzenia gwintu. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zamocować płytkę w imadle, 
3)  przygotować komplet gwintowników, 
4)  przygotować pokrętło do gwintowników, 
5)  przygotować narzędzia do sprawdzania gwintów, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

6)  naciąć gwint używając kolejnych gwintowników, 
7)  sprawdzić poprawność wykonania gwintu, 
8)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

komplet gwintowników, 

 

pokrętło do gwintowników, 

 

imadło maszynowe, 

 

sprawdziany do gwintów, 

 

płytka z otworem pod gwint M12. 

 

Ćwiczenie 4 

Od  nauczyciela  otrzymasz  wiertło.  Naostrz  go  używając  do  tego  celu  szlifierki  do 

szlifowania powierzchni. Wytłumacz, w jakim celu wykonywana jest ta operacja. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  ostrzyć wiertło na szlifierce, 
3)  sprawdzić poprawność wykonanego ostrzenia, 
4)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

  wiertła, 

  szlifierka, 

  narzędzia do sprawdzenia wiertła po szlifowaniu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

5.8. 

 

Lutowanie twarde i miękkie 

 

5.8.1  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj połączenie lutowane płytek stalowych rozmieszczonych w sposób przedstawiony 

na rysunku poniżej. 

 

Rysunek do ćwiczenia 1 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  zapoznać się z rysunkiem, 
3)  oczyścić powierzchnie łączone, 
4)  nagrzać główkę lutownicy i potrzeć jej główkę o topnik, 
5)  dotknąć  główką  do  lutu  tak  by  po  stopieniu  na  części  roboczej  osadziła  się  warstewka 

stopu,

 

6)  ocynowaną część roboczą główki przyłożyć do miejsca lutowanego, 

 

7)  potrzeć i  rozprowadzić stop wzdłuż szwu aż do połączenia powierzchni.

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

  płytki stalowe, 

  narzędzia pomiarowe, 

  narzędzia do oczyszczenia powierzchni, 

  lutownica, 

  topniki, 

  lut. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

5.9.     Spawanie elektryczne i gazowe 
 

5.9.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Od nauczyciela otrzymasz próbki materiałów połączonych różnymi metodami. Rozpoznaj 

te połączenia, które zostały wykonane metodą spawania elektrycznego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  obejrzeć próbki, 
2)  rozpoznać próbki wykonane techniką spawania elektrycznego, 
3)  udzielić poprawnej odpowiedzi. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia.

 

 

Środki dydaktyczne: 

 

różne rodzaje połączeń materiałów. 

 
Ćwiczenie 2 

Od  nauczyciela  otrzymasz  próbki  stalowe.  Połącz  te  materiały  metodą  spawania 

elektrycznego, stosując spoinę czołową. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  zukosować materiały, 
2)  dobrać urządzenia i odzież ochronną, 
3)  dobrać parametry spawania, 
4)  wyregulować parametry spawania, 
5)  wykonać połączenie, 
6)  ocenić jakość wykonanej spoiny, 
7)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

Środki dydaktyczne: 

  materiały stalowe do spawania, 

  aparat spawalniczy.

 

 
Ćwiczenie 3 

Od  nauczyciela  otrzymasz  próbki  stalowe.  Połącz  te  materiały  metodą  spawania 

elektrycznego, stosując spoinę pachwinową. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  zukosować materiały, 
2)  dobrać urządzenia i odzież ochronną, 
3)  dobrać parametry spawania, 
4)  wyregulować parametry spawania, 
5)  wykonać połączenie, 
6)  ocenić jakość wykonanej spoiny, 
7)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

  materiały stalowe do spawania, 

  aparat spawalniczy.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

5.10.  Zgrzewanie, klejenie, nitowanie 
 

 

5.10.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Od  nauczyciela  otrzymasz  próbki  materiałów.  Rozpoznaj  te  próbki,  które  zostały 

wykonane metodą zgrzewania, klejenia, nitowania. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  obejrzeć próbki, 
2)  rozpoznać próbki wykonane metodą zgrzewania, 
3)  rozpoznać próbki wykonane metodą klejenia, 
4)  rozpoznać próbki wykonane metodą nitowania, 
5)  udzielić odpowiedzi. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia.

 

 

Środki dydaktyczne: 

 

różne rodzaje próbek łączonych różnymi metodami. 

 

Ćwiczenie 2 

Od nauczyciela otrzymasz różne materiały. Połącz te materiały metodą klejenia. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  rozpoznać materiały, 
2)  dobrać rodzaj kleju do materiału klejonego, 
3)  oczyść materiały, 
4)  rozprowadzić klej na materiał zgodnie z zaleceniami producenta, 
5)  docisnąć powierzchnie klejone do siebie, 
6)  odczekać, aż klej zostanie utwardzony, 
7)  pamiętać o stosowaniu przepisów bhp. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

Środki dydaktyczne: 

  dwa rodzaje materiałów, 

  odpowiedni rodzaj kleju.

 

 
Ćwiczenie 3 

Od nauczyciela otrzymasz różne materiały. Połącz te materiały metodą nitowania. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  rozpoznać materiały, 
2)  wykonać otwory pod nity, 
3)  włożyć nity do otworów, 
4)  przy pomocy młotka i zakuwnika uformować łby nitów, 
5)  pamiętać o stosowaniu przepisów bhp. 
 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

dwa rodzaje materiałów, 

 

młotek, zakuwnik, 

 

nity. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

5.11.  Obróbka cieplna, cieplno – chemiczna i plastyczna metali 
 

5.11.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Od  nauczyciela  otrzymasz  wyroby  wykonane  różnymi  metodami.  Rozpoznaj  te  wyroby, 

które  zostały  wykonane  metodami  obróbki  plastycznej.  Odpowiedz  na pytanie,  gdzie  wyroby 
wykonane tymi metodami znajdują zastosowanie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  obejrzeć wyroby, 
2)  odnaleźć wyroby wykonane metodami obróbki plastycznej, 
3)  odpowiedzieć na pytanie gdzie znajdują zastosowanie te wyroby. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia.

 

 

Środki dydaktyczne: 

 

4  wyroby  wykonane  techniką  walcowania,  kucia  i  tłoczenia  oraz  3  wykonane  techniką 
spawania elektrycznego, lutowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

5.12.  Zjawisko tarcia i zużywania materiałów 
 

5.12.1 . Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Zastanów  się  i  zapisz  w  tabeli,  jakie  mogą  występować  skutki  nie  smarowania  części 

współpracujących  w  maszynach  oraz  jakie  są  korzyści  z  właściwego  smarowania 
współpracujących części maszyn. 

 

Skutki braku smarowania 

Korzyści smarowania 

 
 
 
 
 
 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać treść zadania, 
2)  wypisać skutki wynikające z nie smarowania współpracujących części maszyn, 
3)  wypisać korzyści wynikające z właściwego smarowania współpracujących części maszyn. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia.

 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego  

 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej

  ,,

Wykonywanie  operacji 

techniczno – technologicznych” 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 5, 8, 9, 11, 13,14,15, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 3, 4, 6, 7, 10, 12, 16, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt  
 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:

 

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

  dostateczny – za rozwiązanie  co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  16  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 

ponadpodstawowego, 

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  7  z  poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  b, 2. b, 3. a, 4. b, 5. c, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. c, 
12. b, 13. b, 14. d, 15. b, 16. d, 17. c, 18. b, 19. d, 20. b.

 

 

Plan testu  

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Rozróżnić rodzaje połączeń 

Rozróżnić narzędzia traserskie 

Określić celowość malowania 
przedmiotów przed trasowaniem 

PP 

Dobrać odpowiedni przyrząd traserski 

PP 

Rozróżnić różnego rodzaju nożyce  

Określić budowę nożyc krążkowych 

PP 

Dobrać odpowiedni wzór do wyliczenia 
długości 

PP 

Rozróżnić rodzaje pilników 

Rozróżnić liczbę nacięć w pilnikach 

10 

Ustalić ustawienie przedmiotu do 
piłowania 

PP 

11  Rozróżnić elementy wiertła 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

12 

Dobrać odpowiedni kąt wierzchołka 
wiertła w zależności od użytego 
materiału 

PP 

13  Rozróżnić rodzaje wierceń 

14  Rozróżnić rodzaje oznaczeń gwintów 

15 

Rozróżnić temperaturę podczas 
lutowania 

16  Dobrać rodzaj topnika do lutowania 

PP 

17 

Rozpoznać oznakowanie butli 
gazowych 

18  Zdefiniować pojęcie zgrzewania 

19  Rozróżnić proces hartowania 

20 

Dobrać sposób zmniejszenia tarcia 
między częściami maszyn 

PP 

 

Przebieg testowania  

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
4.  Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem testu. 
5.  Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości. 
6.  Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.  
3.  Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Na karcie odpowiedzi 

przy  odpowiednim  zadaniu  postaw  X,  w  razie  pomyłki  zaznacz  kółeczkiem  błędną 
odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. 

4.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 
5.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
6.  Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Na rozwiązanie masz 35 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia:

 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Połączenia ruchowe to 

a)  połączenia, w których elementy pozostają nieruchome względem siebie. 
b)  połączenia,  w  których elementy mogą się przemieszczać względem siebie w pewnym 

zakresie. 

c)  połączenia,  w  których  elementy  mogą  się  przemieszczać  względem  siebie  we 

wszystkich zakresach. 

d)  połączenia, w których elementy łączone są ze sobą za pomocą sprężyn. 
 

2.  Punktak traserski służy do 

a)  wykreślania linii. 
b)  punktowania wyznaczonych linii. 
c)  nanoszenia rys na powierzchniach czołowych wałków. 
d)  prowadzenia linii poziomych i pionowych. 

 

3.  Malowanie materiału przed trasowaniem ma na celu 

a)  zwiększenie widoczności trasowanych linii. 
b)  nadanie przedmiotowi estetycznego wyglądu. 
c)  zabezpieczenie przed korozją. 
d)  zabezpieczenie przed zniszczeniem. 
 

4.  Punktak traserski jest przedstawia rysunek 

a)  a. 
b)  b. 
c)  c. 
d)  d. 
 

5.  Brzeszczot znajduje się w 

a)  nożycach krążkowych. 
b)  nożycach gilotynowych. 
c)  piłce ręcznej. 
d)  nożycach ręcznych. 
 

6.  W nożycach krążkowych napędzany jest nóż 

a)  dolny. 
b)  dolny i górny. 
c)  górny. 
d)  żaden. 
 

7.  Aby obliczyć długość drutu potrzebnego do zwinięcia sprężyny należy zastosować wzór 

a)  L=A·D

0

·k. 

b)  L=n·A·s. 
c)  L=k·π. 
d)  L= π·D

0

·n. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

 

8.  Nacięcie  pojedyncze  wielorzędowe  jest  wykonane 

na pilniku 
a)  a. 
b)  b. 
c)  c. 
d)  d. 

 
 
9.  W pilnikach gładzikach liczba nacięć przypadających na długość 10 mm wynosi 

a)  40–90. 
b)  14–56. 
c)  25–63. 
d)  12–22. 
 

10. Płaszczyzna przedmiotu zamocowanego w imadle w celu jej piłowania powinna wystawać 

ponad szczęki imadła o 
a)  2–5 mm. 
b)  5–10 mm. 
c)  1–3 mm. 
d)  4–6 mm. 
 

11. Łysinka wzdłuż rowków wiertła służy do 

a)  skrawania. 
b)  usuwania wiórów. 
c)  prowadzenia wiertła w otworze. 
d)  ułożeniu wiertła na przedmiocie. 
 

12. Kąt wierzchołkowy wiertła do wiercenia stopów aluminium wynosi 

a)  85–90°. 
b)  130–140°. 
c)  110–120°. 
d)  50–75°. 
 

13. Rozwiercanie wykonuje się w celu 

a)  pogłębienia otworu. 
b)  uzyskania dużej dokładności otworu. 
c)  uzyskania większej średnicy otworu. 
d)  powiększenia otworu. 
 

14. Gwint trapezowy symetryczny oznacza się 

a)  S48×8. 
b)  M16LH. 
c)  M12. 
d)  Tr48×8. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

 

15. Do lutowania miękkiego stosuje się luty, których temperatura topnienia nie przekracza 

a)  600°C. 
b)  500°C. 
c)  800°C. 
d)  200°C. 
 

16. Jako topnika do lutowania miękkiego używa się 

a)  boraksu. 
b)  chloru sodu. 
c)  chlorku potasu. 
d)  chlorku cynku. 
 

17. Butle tlenowe do spawania gazowego malowane są na kolor 

a)  biały. 
b)  czerwony. 
c)  niebieski. 
d)  zielony. 
 

18. Proces zgrzewania polega na 

a)  nierozłącznym  połączeniu  metali  poprzez  wprowadzenie  między  przygotowane 

powierzchnie cienkiej substancji. 

b)  łączeniu metali przez nagrzanie obydwu części do stanu plastycznego i dociśnięciu ich 

do siebie. 

c)  łącznie elementów za pomocą cienkich elementów metalowych. 
d)  łączenie metali przy pomocy elektrody. 
 

19. Hartowanie polega na 

a)  nagrzaniu  stali do temperatury 400–1250

0

, wygrzaniu w tej temperaturze i powolnym 

studzeniu. 

b)  nasyceniu węglem warstwy powierzchniowej. 
c)  nasyceniu węglem i azotem warstwy powierzchniowej. 
d)  nagrzaniu i szybkim chłodzeniu w cieczy lub powietrzu. 
 

20. Aby zmniejszyć tarcie w częściach maszyn stosuje się 

a)  malowanie tych elementów. 
b)  smarowanie. 
c)  hartowanie. 
d)  wyżarzanie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Wykonywanie operacji techniczno – technologicznych

 

 

 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1.    

 

2.    

 

3.    

 

4.    

 

5.    

 

6.    

 

7.    

 

8.    

 

9.    

 

10.   

 

11.   

 

12.   

 

13.   

 

14.   

 

15.   

 

16.   

 

17.   

 

18.   

 

19.   

 

20.   

 

Razem:   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

TEST 2

 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej

 

„Wykonywanie  operacji 

techniczno – technologicznych” 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 7, 8, 9, 11, 13,14,15, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 3, 4, 5, 6, 10, 12, 16, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt  
 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:

 

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  16  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 

ponadpodstawowego, 

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  7  z  poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  b,  2.  c,  3.  a,  4.  d, 5. d, 6. b, 7. c, 8. a, 9. c, 10. c, 11. d, 
12. c, 13. c, 14. a, 15. d, 16. b, 17. b, 18. a, 19. c, 20. b.

 

 

Plan testu  

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Dobrać strój ochronny 

Rozróżnić narzędzia traserskie 

Określić celowość malowania 
przedmiotów przed trasowaniem 

PP 

Wskazać odpowiedni przyrząd traserski 

PP 

Wskazać odpowiednia technikę 
przecinania piłką  

PP 

Określić budowę nożyc krążkowych 

PP 

Rozróżnić narzędzia do gięcia drutu 

Zastosować schemat prostowania blach 

Rozróżnić przeznaczenie nożyc 
ręcznych 

10 

Wskazać rodzaj pilnika ze względu na 
liczbę nacięć 

PP 

11  Rozróżnić właściwości wiertła 

12 

Dobrać odpowiedni naddatek podczas 
rozwiercania materiału 

PP 

13  Rozróżnić części maszyn 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

14  Rozróżnić rodzaje rozwiertaków 

15 

Rozróżnić temperaturę podczas 
lutowania 

16 

Scharakteryzować gwint trapezowy 
symetryczny 

PP 

17  Rozpoznać rodzaje spoin 

18  Zdefiniować pojęcie klejenia 

19  Rozróżnić proces cyjanowania 

20 

Dobrać sposób zmniejszenia tarcia w 
częściach maszyn 

PP 

 

Przebieg testowania  

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
4.  Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem testu. 
5.  Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości. 
6.  Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.  
3.  Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Na karcie odpowiedzi 

przy  odpowiednim  zadaniu  postaw  X,  w  razie  pomyłki  zaznacz  kółeczkiem  błędną 
odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. 

4.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 
5.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
6.  Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Na rozwiązanie masz 35 minut. 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia:

 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Pracownik  podczas  wykonywania prac  z zakresu obróbki ręcznej i maszynowej powinien 

być ubrany w 
a)  ubranie ochronne gumowe. 
b)  ubranie ochronne bez zwisających części, głowa okryta czapką, okulary ochronne. 
c)  normalny strój codzienny oraz okulary ochronne. 
d)  czapkę ochronną oraz okulary. 
 

2.  Środkownik służy do 

a)  wykreślania linii. 
b)  punktowania wyznaczonych linii. 
c)  nanoszenia rys na powierzchniach czołowych wałków. 
d)  prowadzenia linii poziomych i pionowych. 

 

3.  Malowanie materiału przed trasowaniem ma na celu 

a)  zwiększenie widoczności trasowanych linii. 
b)  nadanie przedmiotowi estetycznego wyglądu. 
c)  zabezpieczenie przed korozją. 
d)  zabezpieczenie przed zniszczeniem. 
 

4.  Pryzma jest przedstawiona na rysunku 

a)  a. 
b)  b. 
c)  c. 
d)  d. 
 

 
5.  Prawidłowa technika przecinania metali piłką polega na 

a)  nie  naciskaniu  na  piłkę  podczas  ruchu  roboczego,  nacisk  następuje  podczas  ruchu 

powrotnego. 

b)  nie wywieraniu nacisku na piłkę . 
c)  nacisku  na  piłkę  podczas  ruchu  roboczego,  czyli  w  kierunku  imadła,  ruch  powrotny 

również odbywa się z naciskiem. 

d)  nacisku  na  piłkę  podczas  ruchu  roboczego,  czyli  w  kierunku  imadła,  natomiast  ruch 

powrotny jako jałowy odbywa się bez nacisku. 

 

6.  W nożycach krążkowych jest napędzany nóż 

a)  dolny. 
b)  dolny i górny. 
c)  górny. 
d)  żaden. 
 

7.  Do gięcia cienkiego drutu używa się 

a)  młotka. 
b)  imadła. 
c)  szczypiec. 
d)  prasy ręcznej śrubowej. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

8.  Na rysunku jest przedstawiony 

a)  schemat uderzeń przy prostowaniu blachy. 
b)  przyciąganie cząsteczek. 
c)  etapy gięcia płaskownika. 
d)  proces zwijania sprężyny. 
 

9.  Do wycinania otworów służą 

a)  a.  
b)  b. 
c)  c. 
d)  żadne z wymienionych. 
 

10. Pilniki gładziki mają liczbę nacięć przypadających na długość 10 mm 

a)  4,5 – 10. 
b)  10 – 40. 
c)  14 – 56. 
d)  40 – 80. 
 

11. Chwyt w wiertle służy do 

a)  skrawania. 
b)  usuwania wiórów. 
c)  prowadzenia wiertła w otworze. 
d)  mocowanie wiertła we wrzecionie wiertarki. 
 

12. Naddatek podczas rozwiercania dla otworu o średnicy 26÷35 mm wynosi 

a)  2÷2,5. 
b)  1,5÷2. 
c)  1÷1,5. 
d)  0,5÷1. 
 

13. Uwzgledniając przeznaczenie części maszyn, śruby i nity zalicza się do 

a)  części o przeznaczeniu specjalnym. 
b)  części o przeznaczeniu ogólnym. 
c)  części złącznych. 
d)  części przenoszących napęd i zmieniające prędkość obrotową. 
 

14. Zdzierak jest przedstawiony na rysunku 

a)  a. 
b)  b. 
c)  c. 
d)  d. 
 

15. Do lutowania twardego stosuje się luty, których temperatura topnienia jest większa od 

a)  600°. 
b)  200°. 
c)  800°. 
d)  500°. 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43 

16. Rysunek przedstawiający gwint trapezowy symetryczny to 

a)  a. 
b)  b. 
c)  c. 
d)  d. 
 

17. Spoina pachwinowa jest przedstawiona na rysunku 

a)  a. 
b)  b. 
c)  c. 
d)  d. 
 

18. Proces klejenia polega na 

a)  nierozłącznym  połączeniu  metali  poprzez  wprowadzenie  między  przygotowane 

powierzchnie cienkiej substancji. 

b)  łączeniu metali przez nagrzanie obydwu części do stanu plastycznego i dociśnięciu ich 

do siebie. 

c)  łącznie elementów za pomocą cienkich elementów metalowych. 
d)  łączenie metali przy pomocy elektrody. 
 

19. Cyjanowanie polega na 

a)  nagrzaniu  stali do temperatury 400–1250

0

, wygrzaniu w tej temperaturze i powolnym 

studzeniu. 

b)  nasyceniu węglem warstwy powierzchniowej. 
c)  nasyceniu węglem i azotem warstwy powierzchniowej. 
d)  nagrzaniu i szybkim chłodzeniu w cieczy lub powietrzu. 
 

20. Aby zmniejszyć tarcie w częściach maszyn stosuje się 

a)  malowanie tych elementów. 
b)  smary. 
c)  hartowanie. 
d)  wyżarzanie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

44 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Wykonywanie operacji techniczno – technologicznych

 

 

 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1.    

 

2.    

 

3.    

 

4.    

 

5.    

 

6.    

 

7.    

 

8.    

 

9.    

 

10.   

 

11.   

 

12.   

 

13.   

 

14.   

 

15.   

 

16.   

 

17.   

 

18.   

 

19.   

 

20.   

 

Razem:   

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

45 

7. LITERATURA

 

 
1.  Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 

1993 

2.  Jaczewski  J.,  Opalińska  E.,  Pruszkowski  W.: Wiadomości  z techniki.  PWRiL,  Warszawa 

1981 

3.  Kozłowska D.: Podstawy techniki. Hortpress, Warszawa 2001 
4.  Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1992 
5.  Mac  S.,  Leowski  J.:  Bezpieczeństwo  i  higiena  pracy  dla  szkół  zasadniczych.  WSiP, 

Warszawa 2000 

6.  Mały poradnik mechanika. Tom I i II. WNT, Warszawa 1996 
7.  Mistur L.: Spawanie gazowe i elektryczne. WSiP, Warszawa 1999 
 

Literatura metodyczna 

 
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000 
3.  Plewka  Cz.:  Metodyka  nauczania  teoretycznych  przedmiotów  zawodowych.  Cz.  1  i  2. 

ITeE, Radom 1999