Ja i moja rodzina

Przykładowa interpretacja 

1.   

Akcentowanie  ruchu

:  postaci  rozrzucone,  z oddalonymi  od  ciała  kończynami  — 

agresja, puste przestrzenie między postaciami mogą być wczesną oznaką depresji.

2.   

Akcentowanie  wewnętrznego  niepokoju

:  postaci  babci  (druga  od  lewej)  i mamy 

(trzecia od lewej) mają czerwone, kanciaste ręce, co może oznaczać 

doznawanie 

aktów przemocy

 z ich strony lub pragnienie posiadania matki stwarzającej poczu-

cie bezpieczeństwa; szczególne znaczenie dla chłopca mają nogi wujka (postać 
pierwsza od prawej), które wyraźnie zaznaczył, operując wielkością i kolorem; 
na rysunku nie ma postaci dziadka ani ojca.

3.  

Karykaturalność postaci

: trudno stwierdzić na podstawie tej pracy, czy postaci są 

karykaturalne, czy ich wygląd związany jest z niskim poziomem umiejętności 
chłopca w zakresie grafomotoryki.

4.  

Inne uwagi

: wyraźnie podkreślona linia ziemi, zaznaczona również kolorem czer-

wonym, oznacza 

brak poczucia bezpieczeństwa

, co dodatkowo uwydatnia rysunek 

własnych rąk bez palców; chłopiec na czerwono narysował także postać psa. 

Uwaga: podana interpretacja jest wynikiem analizy psychologicznej rysunku dziec-
ka dokonanej przez profesjonalistę. Użyto tego przykładu dla wskazania pewnych 
charakterystycznych  cech  rysunku  dziecka,  które  dla  pedagoga  czy  nauczyciela 
mogą być zwiastunami niepokojącej sytuacji.

Przedstawiony rysunek przyczynił się do dalszych działań rozpoznających sytuację 
rodzinną dziecka, w wyniku której ustalono, że:
—  dziecko jest regularnie karcone fizycznie przez matkę i babkę (obie ogłosiły jaw-

nie  ten  fakt,  uznając  karcenie  za  naturalną  metodę  wychowawczą  stosowaną 
wobec „winnego czemuś” dziecka),

—  kilkukrotne bicie dziecka po twarzy przez babkę (w szkolnej szatni) zostało zgło-

szone nauczycielowi przez matki innych uczniów,

— wujek dziecka stosował przemoc fizyczną w postaci kopania chłopca,
— chłopiec został wielokrotnie pogryziony przez domowego psa.

Skutkiem wstępnej diagnozy przemocy było zgłoszenie przypadku do kuratora są-
dowego, a w wyniku dalszego postępowania wyrokiem Sądu Rodzinnego rodzina 
została objęta stałą opieką kuratorską. 

Rysunek ośmioletniego Michała, 

praca wykonana  

we wrześniu 2002 r.