3.

      

   Mechanizm powstawania odruchów warunkowych oraz metody ich badania

 

 

.

Mechanizm powstawania – w trakcie działania bodźcem warunkowym dochodzi do 
pobudzenia ośrodków odpowiedzialnych za jego interpretację np.( dźwięk pobudza 
ośrodek słuchu), natomiast bodziec bezwarunkowy taki jak pokarm powoduje pobudzenie 
ośrodka pokarmowego w podwzgórzu. Ośrodek pokarmowy mobilizuje ośrodek ślinowy 
do wydzielania śliny. Jak widać w trakcie działania obydwu bodźców jednocześnie 
powstają dwa niezależne pobudzenia ośrodków, które mogą wytwarzać między sobą 
związki czasowe. Jedynym warunkiem jest to, że obydwa ośrodki są pobudzane 
jednocześnie. Pobudzenie ośrodka odruchu bezwarunkowego jest silniejsze niż 
pobudzenie ośrodków odbierających podniety warunkowe. Dlatego toruje on drogę 
impulsacji ze słabszego ośrodka warunkowych bodźców do siebie.

A) Przed wytworzeniem łuku odruchu warunkowego działa tylko łuk odruchu 

bezwarunkowego

1) Pokarm(bodziec) , język(receptor)-2) ośrodek pokarmowy w podwzgórzu-3) 

ośrodek wydzielania śliny- 4) efektor czyli gruczoł ślinowy – efekt – 
wydzielanie śliny.

B) Po wytworzeniu łuku odruchu warunkowego
1) bodziec warunkowy (dźwięk)- 2) receptor komórki w narządzie słuchu- 3) 

ośrodek słuchowy-4) ośrodek pokarmowy-5)ośrodek wydzielania śliny 
6)gruczoł ślinowy – efekt wydzielanie śliny.

Przykładowe badania- badanie odruchu klasycznego- głodnego! Psa umieszczamy w 
wieży milczenia, eksperymentator znajduje się w innym pomieszczeniu( nie na widoku, aby 
pies nie rozpraszał się jego widokiem) a pomieszczenie jest izolowane akustycznie. 
Pobudzamy psa bodźcem akustycznym następnie przez rurkę wprowadzamy pokarm (bodziec 
bezwarunkowy) a rurka ze ssakiem zbieramy ślinę. Powtarzając badanie wielokrotnie w 
pewnym momencie używamy tylko bodźca warunkowego( dźwięku) i obserwujemy 
aktywność wydzielania śliny. Siłę odruchu możemy badać zwiększając do pewnego stopnia 
głośność dźwięku.

Badanie odruchu instrumentalnego- umieszczamy głodne zwierzę w klatce z przyciskiem 
umożliwiającym mu otworzenie szufladki z jedzeniem. Zwierzę w trakcie poruszania się 
naciska na przycisk i dostaje pokarm. W miarę powtarzania eksperymentu zwierze uczy się, 
że za każdym razem, gdy wciśnie przycisk otrzyma nagrodę w postaci jedzenia.