plik

SPIS TREŚCI

1. EKONOMIA
   2. RYNEK
      3. POPYT
         4. ELASTYCZNOŚĆ
            5. PODAŻ
               6. CENA
            7. KONSUMENT
         8. CZYNNIKI PRODUKCJI
      9. PRODUCENT
   10. PODST. MODELE STRUKTURY RYNKU
11. BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA I INNE !!!

1. EKONOMIA-nauka gromadząca i porządkująca wiedzę o gospodarowaniu.
Ekonomia-nauka badająca, w jaki sposób społeczeństwo decyduje co jak i dla kogo wytwarzać.
Funkcje ekonomii:
- teoriopoznawcza – próbuje określić, przewidzieć i
  wyjaśnić występowanie i przebieg zjawisk w procesie
  gospodarowania
- aplikacyjna – próbuje: formułować wskazówki, rozwiązania dla praktyki gospodarczej, określić możliwości wpływu społ.
na proces gosp.
- edukacyjna/wychowawcza/społeczna
Makroekonomia - bada wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości.
Mikroekonomia - zajmuje się badaniem indywidualnych decyzji, decyzji dotyczących pojedynczych podmiotów
Podmioty gospodarcze - firma, gosp. dom., państwo
Ekonomia  pozytywna  -  to  obiektywne  naukowe  objaśnienie  zasad  funkcjonowania  gosp.  niezawierająca  sądów
wartościujących.
Ekonomia  normatywna  -  formułuje  założenia  dotyczące  tego  co  powinno  się  czynić  w  gosp.  oparta  na  subiekty.
sądach wartościujących.
Metoda badawcza ekonomii:
-obserwacja-celowe spostrzeganie zmysłowe w wyniku obserwacji powstają:
-wyrażenia- służą oznaczeniu zjawisk i poprzez to ułatwiają przekazywanie informacji
-definicje-precyzyjne charakterystyki lub wyjaśnienia używanych wyrażeń,
-klasyfikacje-sposoby uporządkowania przedmiotów objętych analizą,
-indukcja-uogólnienie wiedzy zdobytej na drodze oserw
-dedukcja-logiczne  wnioskowanie,  w  którym  na  podstawie  uznania  prawdziwości  niektórych  sądów  uznaje  się
prawdziwość innych sądów,
-krytyka-polega na konfrontacji teorii a rzeczywistości oraz na analizie logicznej.
Metoda ekonomi składa się z trzech etapów:
1.  Abstrakcja  -  metoda  indukcji  (wyciąganie  wniosków  z  przesłanek  będących  poszczególnymi  przypadkami  tego
wniosku).
2. Stopniowa konkretyzacja - wnioskowanie typu dedukcja.
3. Weryfikacja  -  wnioskowanie typu redukcja.
Prawa ekonomii
1. Prawa ekonomii (prawa wykryte bądź sformułowane)
2. Prawa ekonomiczne (funkcjonujące w rzeczywistej gospodarce, przerażająca większość nie została wykryta)

Prawa mają czworaki charakter:

- obiektywny
- żywiołowy (żywiołowość działania praw ekonomi polega na tym, iż ich skutki są nieosiągalne z zamierzeniami ludzkimi)
- historyczny (historyczność polega na tym, iż prawo działa w ściśle określonych właściwościach. W momencie, gdy te
warunki przestają działać lub modyfikują swoje działanie prawo nie działa)
- stochastyczny (oznacza, że dane zjawisko możemy odkryć jedynie dzięki prawu działania wielkich liczb tzn. ujawniają
się przy nieskończonej liczbie zdarzeń)
Trudności badawcze w naukach ekonomicznych:
-rola doświadczenia
-zmienność warunków gospodarowania
-zachowanie się podmiotu gosp. w trakcie badania
-statystyczny charakter praw ekonomicznych
-interesy grup nacisku.
Zasób rzadki - jeśli cena=0, pop > podaż.
Dobra wolne - jeśli cena=0, pod > popyt.
Klasyfikacja dóbr z punktu widzenia wysokości współczynnika elastyczności dochodowej popytu:
-dobra wyższego rzędu E>1
-dobra normalne E>0
-dobra niższego rzędu E<0
-dobra pierwszej potrzeby 0<E<1
POTRZEBY

- egzystencjonalne, prokreacji i rozwoju, społeczne,
  samorealizacji i samoakceptacji
Piramida potrzeb Maslov’a:
(od góry) - samorealizacji, szacunku i uznania, społeczne, bezpieczeństwa, fizjologiczne.
Racjonalność:
- rzeczywista (1 rozwiązanie najlepsze)
- proceduralna (dochodzenie do najlepszych rozwiązań)
Zasady racjonalnego gospodarowania:
- Maksymalizacja efekty przy danych nakładach
- Minimalizacja nakładów do osiągnięcia danego celu
Gospodarowanie:
- pozytywne (rzeczywiste korzyści z rzeczywistych
   nakładów/kosztów)
- negatywne – koszt alternatywny
Cechy dobrego rachunku ekonomicznego:
względny/celowy; dualny (zasada minimax’u); kompletny/kompleksowy
System społeczny – ekonomiczny, prawno-polityczny, kulturowy
System ekonomiczny – decyzyjny, motywacyjny, kontrolny,  koordynacyjny.

2.  RYNEK  –  współcześnie  oznacz  całokształt  transakcji  kupna  i  sprzedaży  wraz  z  warunkami  i  urządzeniami
umożliwiającymi ich dokonanie.
Podział rynku:
-z punktu widzenia przedmiotu wymiany:
-rynek dóbr
-rynek usług, czyn wytwórczych, edukacyjny walutowy..
-z punktu widzenia zasięgu terytorialnego:
-rynek światowy, międzynarodowy, krajowy, lokalny, reg
-z punktu widzenia ilości podmiotów:
-rynek wolnokonkurencyjny,
-rynek zmonopolizowany,
-wpływ państwa na transakcję kupna sprzedaży:
-rynek sterowany –rynek wolny
-z punktu widzenia legalności:
-rynek czarny –rynek szarej strefy
-z punktu widzenia równowagi rynkowej:
-rynek równowagi gosp: popyt = podaż
-rynek niezrównoważony:
-rynek producenta (popyt > podaż)
-rynek konsumenta (popyt < podaż)
- wpływ państwa na funkcjonowanie rynku:
- rynek wolny, sterowany
-z punktu widzenia liczby podmiotów:
- wolnokonkurencyjny
- oligopolistyczny
- monopolistyczny
Funkcje pieniądza:
1. Miernik wartości.
2. Środek cyrkulacji
3. Środek tezauryzacji
4. Środek płatniczy

3.  POPYT  -  to  relacja  między  ceną  dobra  (usługi)  a  jego  ilością,  którą  konsumenci  są  skłonni  i  są  w  stanie  nabyć  w
danym czasie, przy założeniu ceteris paribus. Dzieli się na: p. potencjalny (nie mający poparcia w sile nabywczej) oraz
popyt efektywny (poparty siłą nabywczą). Czynnikami określającymi popyt są: potrzeby, dochód i cena.
Rodzaje popytu
1.

sztywny

doskonale elastyczny

potencjalny, efektywny, sterowany, substytucyjny,

komplementarny, złożony, ograniczony
Rozmiary popytu to konkretna ilość dobra, jaką chce i może nabyć konsument przy danej cenie.
Rynkowe determinanty popytu:
cena, dochód, potrzeby, stan cywilny, gusty, poziom cen dóbr komplementarnych i substytucyjnych, oczekiwania co do
zmian cen i dochodów w przyszłości, dobra normalne (im większy dochód tym większy popyt), dobra niższego rzędu (im
większy dochód tym wielkość popytu spada), charakter wykonywanej pracy,
Poza rynkowe determinanty popytu:
Czynnik demograficzny, klimatyczny, sytuacja polityczna.
Prawo popytu - funkcjonalna zależność między wysokością popytu na dany towar a poziomem ceny rynkowej. Gdy

cena rośnie popyt zmniejsza się i na odwrót.

4.  ELASTYCZNOŚĆ  –  miara  procentowej  zmiany  wielkości  popytu  w  stosunku  do  procentowej  zmiany  czynnika
wpływającego na popyt.
Rozróżniamy  popyt:  elastyczny  (E>1),  nieelastyczny  (E<1),  sztywny  (E=0  lekarstwo,  sól),nie  elastyczny  (0<E<1)
doskonale elastyczny (E=   dobra luksusowe)
Wysokie wartości - duża zmiana ceny wywołuje duże zmiany popytu-duża elastyczność.
Niskie wartości - duża zmiana ceny wywołuje niewielkie zmiany popytu.
Cenowa elastyczność popytu - to stopień reakcji wielkości popytu na określone dobro lub usługę na zmianę ceny tego
dobra.

Elastyczność mieszana popytu - stosunek względnej zmiany wielkości popytu na dobro i do względnej zmiany ceny
dobra j.

E<0 - dobra komplementarne
E>0 - dobra substytucyjne
E=0 – dobra nizależne
Elastyczność dochodowa popytu - to stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej
zmiany dochodu.

Czynniki wpływające na elastyczność popytu:
- dostępność substytutów
- udział w wydatkach
- „ważkość” produktu
- okres czasu

5. PODAŻ to relacja pomiędzy ilością dóbr i usług dostarczonych na rynek, a ich cenami w określonym czasie
Rozmiar  podaży  to  konkretna  ilość  dóbr  i  usług,  jakie  producent  jest  w  stanie  wyprodukować  i  zaoferować  do
sprzedaży przy konkretnej cenie.
Prawo podaży - to związek pomiędzy poziomem ceny a wielkością podaży określonego dobra. Jeśli cena rośnie podaż
również rośnie i na odwrót.
Determinanty podaży
cena,  koszt  produkcji,  przewidywania  producentów  co  do  zmiany  cen  i  popytu  w  przyszłości,  interwencjonalizm
państwowy,  rozmiary  importu  i  eksportu,  warunki  naturalne,  sezonowość,  czynniki  losowe,  realizowane  inwestycje
(czynnik czasu), liczba przedsiębiorstw w branży.
Współczynnik  cenowej  elastyczności  podaży  -stosunek  względnej  zmiany  ilości  oferowanej  danego  dobra  do
względnej zmiany jego cen (punktowa lub łukowa):

Determinanty elastyczności podaży:
-techniczne możliwości rozszerzenia produkcji
-czas w długim okresie elastyczność jest większa
-inne np. import

6. CENA: to wartość towaru wyrażona w pieniądzu.
- absolutna (ilość jedn pieniężnych potrzebnych do nabycia 1 jedn produktu)
- RELATYWNA (ilość jedn dobra A za 1 jedn dobra B)
System powstawania cen:
- cena rynkowa (żywiołowa; konkurencja doskonała)
- cena administrowana (zarządzana; konkur niedoskon)
- cena administracyjna (gosp centralnie planowana)
Funkcje ceny:
- informacyjna (rzadkość/dostępność)
- agregacyjna (pozwala wyrazić wartość)
- dochodowa (mierzy dochód)
- kosztowa (mierzy koszty/racjonalne ponoszenie koszt)
- społeczna (narzędzie polityki społecznej / musi
zapewniać dostępność produktu)
- równoważy popyt z podażą
Skala cen to określanie jednostki pieniądza w danym kraju i sposobu podziału tej jednostki na części mniejsze.
Cena minimalna - określona urzędowo cena, poniżej której nie wolno sprzedawać określonego dobra. Leży zawsze
powyżej punktu równowagi rynkowej.
Cena maksymalna - to cena poniżej punktu równowagi rynkowej, ustalana jest przez państwo.
Cena równowagi - cena, w kierunku której będzie zmierzał rynek konkurencyjny i na poziomie której będzie pozostawał
po jej osiągnięciu, przy założeniu, że nic w otoczeniu nie ulegnie zmianie.

7. KONSUMENT:
Zachowanie konsumenta założenia:

- istnienie funkcji użyteczności
- konsument wie o istnieniu wszystkich możliwych do
  nabycia koszyków dóbr i potrafi je ocenić.
- konsumenci wolą mieć więcej niż mniej
- dobro jest dla kons. tym cenniejsze im ma go mniej
Decyzje  konsumentów  -  wybór  koszyka  dóbr,  który  posiada  dla  nich  maksymalną  wartość.  Punkt  równowagi
konsumenta-punkt styczności krzywe użyteczności z linią budżetową.
Użyteczność - to suma zadowolenia, jaką daje konsumentowi posiadanie danego dobra.
Użyteczność  krańcowa  -  to  zadowolenie,  jakiego  doznaje  konsument  z  konsumpcji  każdej  kolejnej  jednostki  tego
samego dobra lub usługi;
Użyteczność całkowita - to suma zadowolenia z konsumpcji lub posiadania wszystkich jednostek danego dobra.
I  prawo  Gossena  -  użyteczność  kolejnych  jednostek  zużywanego  w  określonym  czasie  dobra  jest  coraz  mniejsza.
Spadek użyteczności nie musi nastąpić od drugiej jednostki, ale wcześniej czy później ma miejsce spadek użyteczności
kolejnych konsumowanych jednostek.
II  prawo  Gossena  -  Maksymalne  zadowolenie  z  konsumpcji  dobra  A  i  B  konsument  osiąga  wtedy,  gdy  stosunek
użyteczności krańcowych tych dóbr zrówna się z relacją ich cen.

Krzywa obojętności przedstawia wszystkie kombinacje ilościowe dóbr, które dla konsumenta są obojętne:
- wzdłuż krzywych użyteczność jest stała
- jest ich nieskończenie wiele
- mają wychylenie ujemne(konsu. woli więcej niż mniej)
- położonym dalej od początku układu współrzędnych
  odpowiadają wyżej ocenione koszyki dóbr
- są wypukłe
- stają się bardziej płaskie w miarę przesuwania się po
  nich w prawo
- nie mogą się przecinać
- przebieg krzywych obojętności zależy od upodobań
  (gustów) konsumentów.
Krańcowa stopa substytucji to miernik efektu substytucyjnego, który określa stosunek przyrostu konsumpcji jednego
dobra do ubytku innego dobra w sytuacji, kiedy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności.
Linia budżetu konsumenta
(Linia ograniczeń budżetowych) pokazuje kombinacje dóbr, które mogą być zrealizowane przez gospodarstwo domowe
przy  danym  dochodzie  pieniężnym  i  przy  danych  cenach.  Linia  ta  oddziela  kombinacje  osiągalne  od  nieosiągalnych.
Poniżej linii budżetowej znajdują się kombinacje osiągalne przy danym dochodzie, powyżej zaś nieosiągalne.
Równowaga  konsumenta  -  jest  to  optymalna  sytuacja,  w  której  przy  określonym  dochodzie  i  ustalonych  na  rynku
cenach  dochodzi  do  zaspokojenia  w  stopniu  najwyższym  preferencji  konsumenta.  Oznacz  to,  że  konsument  nie  jest
wtedy zainteresowany zmianą osiągniętej kombinacji konsumowanych dóbr.

Malejąca M.S.S. – określa jaką ilość dobra Y należy poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji dobra X o jednostkę w
sytuacji kiedy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności (nie zmienia poziomu zadowolenia z konsumpcji).
Nadwyżka  konsumenta-różnica  między  ceną,  jaką  skłonny  jest  zapłacić  konsument  za  kolejne  jednostki  dobra  a
rzeczywistą ceną rynkową.
Inne koszty mające wpływ na równowagę konsumenta i wielkość nadwyżki:
-koszty związane z wykorzystaniem danego dobra
-koszty czasu
-koszty poszukiwania
Szereg obojętności - zestawienie ilościowych kombinacji konsumpcji dwóch dóbr.
Efekt  dochodowy  -  gdy  cena  danego  dobra  obniża  się,  a  ceny  pozostałych  dóbr  nie  zmieniają  się,  siła  nabywcza
konsumentów rośnie. Więcej klientów jest w stanie kupić dane dobro a wielu nabędzie więcej większości rodzajów dóbr.
Efekt  substytucji  -  gdy  cena  dobra  obniża  się  a  ceny  wszystkich  pozostałych  dóbr  pozostają  niezmienione,  dobro  to
staje się względnie tańsze, i konsument zastąpi nim inne dobra.
Prawo  Engla  -  w  miarę  wzrostu  przeciętnego  dochodu  na  jednego  członka  rodziny  nie  tylko  rośnie  popyt  ogólny,  ale
zmienia się również jego struktura. Zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność i inne dobra niższego rzędu,
a rośnie na dobra wyższego rzędu.
Paradoks  Giffena  -  (nędzy)  dotyczy  dóbr  podstawowych.  Robert  Giffen  badając  konsumpcję  niezamożnej  ludności
stwierdził,  że  „im  kartofle  są  droższe,  tym  więcej  się  ich  spożywa”.  Zjawisko  to  spowodowane  było  faktem,  że  przy
szybkim wzroście cen wszystkich artykułów żywnościowych kartofle stały się substytutem innych, relatywnie droższych
dóbr żywnościowych (np. mięsa).
Paradoks  Vablena  -  polega  na  tym,  że  mimo  wzrostu  cen  następuje  zwiększenie  popytu.  Przykładem  może  być
nabywanie  mimo  wzrostu  ceny  –  dóbr  luksusowych,  w  celu  dowartościowania  swojej  osobowości.  Jest  to  tzw.  efekt
prestiżu społecznego płynący z konsumpcji dóbr drogich, luksusowych.
Paradoks owczego pędu - oznacza, że popyt na dobra wzrasta, dlatego, że inni konsumują to dobro, oznacz potrzebę
utożsamiania się z innymi konsumentami i ich stylem życia. Narzędziem owczego pędu jest reklama.

8. CZYNNIKI PRODUKCJI:
● Praca (siła robocza zaangażowana w proces produkcji) => płaca

●Kapitał (wartość, bogactwo, które służy jej pomnażaniu. Może występować jako kapitał materialny, pieniężny,

finansowy) => procent

● Ziemia (areał powierzchni i wszystko to co w naturze, co może być użyte do produkcji) => renta
Przedmiot pracy: to wszystko to, na co kierowane są czynności człowieka podczas pracy – materiały, surowce.
Środki  pracy:  to  narzędzia,  czyli  wszystko  to,  co  pośredniczy  między  człowiekiem  a  przedmiotem  pracy  podczas
wykonywania  pracy  oraz  materialne  warunki  wytwarzania,  czyli  wszystko  to,  co  nie  uczestnictwo  bezpośrednio  w
produkcji, ale jest konieczne, by ta produkcja mogła się odbywać (hale fabryczne, drogi dojazdowe, oświetlenie)
Środki  produkcji:  to  przedmiot  pracy  (wszystko  to,  na  co  skierowane  są  czynności  człowieka  podczas  pracy)  oraz
środki  pracy,  czyli  narzędzia  i  materialne  warunki  wytwarzania,  to  również  kapitał,  czyli  wartość,  która  służy  jej
pomnażaniu.
Przeciętna produkcyjność pracy - jest wielkością produkcji na jednego zatrudnionego.
Krańcowa produkcyjność pracy - jest przyrostem produkcji w stosunku do przyrostu zatrudnionych.
Krzywa  jednakowego  produktu  (izokwanta)  -  jest  to  krzywa,  która  pokazuje  obszar  możliwych  kombinacji  ilości
czynników pozwalających wyprodukować tą samą ilość produktu.
Krzywa  jednakowego  kosztu  (izokoszta)  –  jest  to  krzywa,  która  pokazuje  wszystkie  możliwe  kombinacje  dwóch
czynników, jakie można zakupić przeznaczając na ten cel daną wielkość środków.
Malejąca M.S.T.S. – stosunek, zgodnie z którym można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim czynnikiem, tak, aby
wielkość produkcji nie uległa zmianie.
Optymalna  kombinacja  czynników  –  jest  to  punkt  styczności  izokoszty  z  możliwie  najwyżej  położoną  izokwantą
produkcji (pkt równowagi przedsiębiorstwa, w którym osiąga ono max produkcji przy danym koszcie całkowitym)
Płaca  realna  -  jest  to  płaca  nominalna  (pieniężna)  podzielona  przez  przeciętny  poziom  cen  nabywanych  dóbr  i  usług
konsumpcyjnych.
Prawo  malejącej  produktywności  pracy  -  w  miarę  wzrostu  zatrudnienia  rośnie  suma  wytworzonego  produktu,  ale
przyrosty produkcji stopniowo są coraz mniejsze.
Krzywa  popytu  na  pracę  -  jest  malejącą  funkcją  płacy  realnej  ze  względu  na  malejącą  produkcyjność  krańcową,
pokazuje,  że  dla  każdego  poziomu  płacy  realnej  przedsiębiorstwo  wybierze  taki  poziom  zatrudnienia,  przy  którym
krańcowy produkt pracy będzie się równał płacy realnej.

9. PRODUCENT:
Krzywa  możliwości  prod  -  przedstawia  maksymalne  kombinacje  czynników  produkcji  możliwe  do  osiągnię.  przy
pełnym wykorzystaniu zasobów czynników wytw.
Wydatki materialne - to zużywane w produkcji materiały, surowce komponenty, paliwa itp. Oraz fundusz amortyzacyjny
Wydatki osobowe - to wynagrodzenia zatrudnionych pracowników fizycznych i umysłowych.
Wydatki  finansowe  -  to  składki  na  ubezpieczenia  wypłacane  procenty  z  kredytów  i  obligacji,  opłaty  za  korzystanie  z
urządzeń komunalnych, czynsze.
Zysk - różnica między przychodem ze sprzedaży a kosztami ich uzyskania –nadwyżka przychodów nad kosztami
Zysk księgowy (bilansowy, brutto) - to nadwyżka rocznych wpływów nad kosztami własnymi produkcji
Zysk  normalny  -  przedsiębiorca  otrzymuje  go  wówczas,  gdy  sprzedaje  swoją  produkcję  według  kosztów
ekonomicznych
Zysk nadzwyczajny (ekonomiczny) - jest nadwyżką utargu całkowitego nad łącznymi kosztami ekonomicznymi.
Koszty  własne  -  obejmują  różnego  rodzaju  wydatki  związane  z  funkcjonowaniem  przedsiębiorstwa  i  wytwarzaniem
produkcji. Dzielą się na: wydatki materialne, osobowe, finansowe
Koszty produkcji

● Koszty stałe – koszty, których wielkość w zasadzie nie zmienia się przy zmianie rozmiarów produkcji. Obejmuje te

wszystkie wydatki, które związane są z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.

●Koszty zmienne - obejmują koszty zużytych surowców, materiałów, koszty ruchu maszyn i urządzeń oraz koszty

robocizny bezpośredniej, zmieniają się ze zmianą produkcji.

● Koszty przeciętne - zmienne lub całkowite wynikają z podzielenia Kz lub Kc przez ogólne rozmiary produkcji Q. Część

kosztów całkowitych przypadająca na jednostkę produkcji. Są to koszty całko podzielone przez wielkość produkcji.

● Koszty krańcowe (marginalny) - określone są przyrostem kosztów całkowitych w stosunku do przyrostu produkcji.

Wzrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę.

● Koszty całkowite - składają się z kosztów stałych i zmiennych. Suma zużytych w danym okresie czynników produkcji.

Jest to iloczyn ilości czynników zużytych w procesie produkcji oraz cen tych czynników. Jeżeli koszty całkowite
podzielimy przez ilość produkcji otrzymamy koszt jednostkowy.

Koszty ekonomiczne - suma kosztów księgowych i kosztów alternatywnych.
Koszt alternatywny (utraconych możliwości) - suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych
zasobów w najlepszym z istniejących zastosowań.
KSP= KSC/Q

KCP=KC/Q

KZP= KZC/Q        KM = ∆KC/∆Q = ∆KZC/∆Q
KC=   KSC+KZC
Przychód (utarg całkowity) - wartość dóbr sprzedanych przez przedsiębiorstwo w danym okresie; jest to iloczyn ceny i
sprzedanej ilości produktu.
Utarg krańcowy - przychód krańcowy(MR) - zmiana utargu całkowitego spowodowana wzrostem sprzedaży o jedno.
Prawo malejących przychodów (krańcowych) powoduje, że od pewnego poziomu nakładów czynnika zmiennego jego
produktywności stale się zmniejszają(osiąga się coraz mniejsze przyrosty rozmiarów produkcji). Prawo działa wówczas,
gdy czynniki produkcji są stałe, za wyjątkiem jednego.
Techniczne  optimum  produkcji  -  w  punkcie,  w  którym  krzywa  kosztów  krańcowych  przecina  krzywą  przeciętnych

kosztów całkowitych, polega na minimalizacji przeciętnych kosztów wytwarzania.
Optimum  ekonomiczne:  polega  na  maksymalizacji  zysku  całkowitego,  są  to  optymalne  rozmiary  produkcji  w
przedsiębiorstwie.
Granica idealnego zróżnicowania ceny - jest to zrównanie się ceny z kosztami krańcowymi.
Czynniki wytwórcze - dobra służące do produkcji innych dóbr.
Czynniki produkcji - dobra zużywane do produkcji innych dóbr.
Kapitał  ludzki  -  zasób  umiejętności,  wiedzy,  doświadczenia  o  jego  wartości  decydują  posiadane  umiejętności,  które
umożliwiają osiągnięcie dochodów.
Kapitał rzeczowy (fizyczny) - zasób wytworzonych dóbr przyczyniających się do produkcji innych dóbr i usług.
Popyt na czynniki produkcji - krótki okres
- jeden czynnik produkcji jest zmienny (np. praca) a
  drugi stały.
- działa prawo malejących przychodów
Produkt krańcowy - produkcja wytworzona przez dodatkową jednostkę czynnika.
Wartość  krańcowa  produktu  -  danego  czynnika  wytwórczego  -  wartość  produkcji  wytworzonej  przez  dodatkową
jednostkę tego czynnika. Jest to iloczyn produktu krańcowego i ceny wytworzonego dobra.
Popyt na czynniki produkcji - długi okres:
-zmiany stosowanych technologii
-zmiany czynników wytwórczych
Efekt substytucyjny - zmiana popytu na czynniki wytwórcze spowodowane zmianą techniki i zastępowaniem czynnika,
który podrożał czynnikiem relatywnie tańszym
Efekt podażowy - zmiana popytu na czynniki wytwórcze spowodowana zmianą ich cen, kosztów i wielkość produkcji
Podaż czynników produkcji:
Praca - determinanty:
-realne wynagrodzenie,
-dochód z innych źródeł,
-koszty podjęcia pracy,
-preferencje gospodarstw domowych
Determinanty procesów dostosowawczych na rynku:
-ustawodawstwo dotyczące płac minimalnych
-umowy zbiorowe
-postawa pracowników
-niedoskonałość konkurencji
-trudności w obiektywnej ocenie pracowników

10. PODSTAW. MODELE STRUKTURY RYNKU:
Konkurencja doskonała - to sytuacja, kiedy sprzedawca i odbiorca nie mają wpływu na ceny.
- duża liczba niezależnych sprzedawców i nabywców
- jednorodność produktu
- doskonała informacja
- pełna mobilność czynników produkcji
Monopol absolutny (pełny) - występuje ta gdzie istnieje niedostatek konkurencji i produkcja jest zdominowana przez
jedną firmę.
- produkty jednorodne lub zróżnicowane
- pełna bariera wejścia
- jeden sprzedający, wielu kupujących
- doskonała informacja o rynku
- przeważają formy konkurencji pozacenowej
- całkowita kontrola ceny
Monopol naturalny - występuje wówczas, gdy podaż jakiegoś produktu lub usługi jest świadomie ograniczona tylko do
jednego przedsiębiorstwa.
- jeden podmiot sprzedający dobro lub wykonujący
  usługę
- brak bliskich substytutów
- zablokowanie wejścia, cenotwórstwo
Konkurencja monopolistyczna:
- wielu nabywców i sprzedawców
- nie ma barier wejścia / wyjścia
- produkty są bliskimi, ale nie doskonałymi substytutami
- doskonała informacja o rynku
Oligopol - działa na nim kilku silnych monopolistów,
                  którzy opanowali rynek zbytu:
- niewielu sprzedawców, wielu kupujących
- współzależność zachowań przedsiębiorstw
- stosunkowo wysokie bariery wejścia
- produkty jednorodne lub zróżnicowane
- doskonała informacja o rynku

DUOPOL: dwóch monopolistów
● Założenia modelu Cournot’a
- nabywcy określają ceny
- duopoliści szacują popyt na swoje produkty (pod
   warunkiem, że produkcja rywala nie zmienia się)
- produkcja bez kosztów
- ten sam produkt
● Założenia modelu Edgeworth’a
- KM=0
- zdolności produkcyjne są ograniczone
- max wielkość produkcji duoplistów jest mniejsza od
   wielkości popytu jaka wystąpiłaby w przypadku ceny=0
- produkty jednorodne
- sami wyznaczają ceny
- niema punktu równowagi
● Założenia modelu Chamberlin’a
- produkt identyczny
- koszty produkcji i popyt są jednakowe dla obu
   duopolistów
- równy podział zysku monopolowego
- punkt równowagi odpowiada monopolowi pełnemu

ZRZESZENIA MONOPOLOWE:

●POOL (RING) – zawierany na krótko w czasie złej koniunktury, w celu prowadzenia wspólnej polityki cenowej,

określenia rynków zbytu, tworzenie wspólnych funduszy.

● KARTEL – zakładany na krótko w celu ograniczenia konkurencji (poziom cen, rozmiary produkcji i rynków zbytu),

ograniczając produkcję sztucznie winduje ceny (szybki zysk), ostra walka o limity produkcji.

● SYNDYKAT – cele podobne jak w kartelu, ale: wspólne biuro handlowe. Zadania: określanie globalnych rozmiarów i

limitów produkcji.

●TRUST – firmy tracą: osobowość prawną, niezależność ekonomiczną; łączenie kapitałów, wspólne kierownictwo

(kierowany przez 1 firmę!!!), akcje zamieniane proporcjonalnie na zaświadczenia trustowe, wspólna kasa – dzielona
proporcjonalnie.

● KONCERN – osobowość prawna, wspólny zarząd-1 właściciel, centrala określa długookresową strategię rozwoju,

politykę cen i rynki zbytu, brak konkurencji wewnątrz, powiązania pionowe lub poziome.

●KONGLOMERAT – zakładany w celu rozłożenia ryzyka i zabezpieczenia przed oskarżeniem o praktyki

monopolistyczne, możliwość lokowania kapitału poza podstawową sferą działalności

● HOLDING – zwykle Sp. Akcyjna posiadająca akcje różnych firm sprawując nad nimi kontrolę
Cele łączenia się w w/w zrzeszenia:
- koncentracja produkcji
- zysk monopolistyczny wyższy niż w konkuren. doskon.
- obniżenie kosztów
DYSKRYMINACJA  CENOWA  –  praktyka  różnicowania  cen  z  innych  powodów  niż  kosztowe.  Rynek  pozwala  na
różnicowanie cen. Nadwyżka konsumenta. Polega na:
- różnicowaniu cen na produkt dla różnych odbiorców
- ten sam produkt, ten sam odbiorca - po różnych
  cenach za różne jednostki produktu
Wpływa na niż elastyczność cenowa popytu:
- NIŻSZA (wyższe ceny)
- WYŻSZA (niższe ceny)

11. BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA I INNE !!!
Wskaźnik płynności - charakteryzują zdolność przedsiębiorstwa do regulowania krótkookresowych zobowiązań, oraz
zdolność firmy do pokrycia bieżących zobowiązań.
Wskaźnik stopnia wspomagania finansowego - pokazuje relację kapitału obcego do kapitału własnego oraz zdolność
firmy do obsługi stałych obciążeń.
Wskaźnik aktywności - informuje jak przedsiębiorstwo efektywnie i sprawnie używa swoich zasobów.
Wskaźnik  zyskowności  -  (rentowności),  najważniejszy  miernik  oceny  działalności  kierownictwa  przedsiębiorstwa,  na
jego  poziom  wpływa  całokształt  różnych  zjawisk  zachodzących  w  przedsiębiorstwie.  Składa  się  z  stopy  rentowności
netto, zwrotu z inwestycji, zwrotu z kapitału.
Marketing  -  rozpoznanie  i  wykorzystanie  znajomości  rynku,  tzn.  Występujących  na  nim  związków  przyczynowo
skutkowych oraz zależności między podmiotami działającymi na rynku a ich otoczeniem.
Aktywa przedsiębiorstwa - jego majątek o różnym stopniu płynności, czyli zdolności jego zamiany na środki pieniężne.

SPÓŁKI

1. Spółki cywilne:
● Sp. Cywilna:
Najprostsza forma zorganizowanego współdziałania dwóch lub więcej osób dla wspólnej realizacji określonego celu

gospodarczego. Wspólnikiem może być osoba fizyczna i osoba prawna.
Nie  ma  osobowości  prawnej.  Przedmiotem  praw  i  obowiązków  są  sami  wspólnicy,  a  nie  spółka  jako  osoba  prawna.
Każdy  ze  wspólników  obowiązany  jest  do  wniesienia  wkładu  oznaczonego  w  umowie.  Przedmiotem  wkładu  mogą
być  pieniądze,  rzeczy  ruchome,  nieruchomości,  prawa  majątkowe  a  także  świadczenia  usługi  lub  pracy.  Każdy  ze
wspólników  jest  współwłaścicielem  majątku.  Za  zobowiązania  spółki  wspólnicy  odpowiedzialni  są  solidarnie,  również
majątkiem  osobistym.  Każdy  wspólnik  jest  uprawniony  do  równego  udziału  w  zyskach  i  stratach  bez  względu  na
wielkość wkładu. Umowa może to zmienić. Można wyłączyć wspólnika od udziału w stratach, nie można od udziału w
zyskach.
● Sp. Komandytowa

2. Spółki handlowe:
● Sp. z o.o.:
Podstawowymi  substratami  istnienia  i  działalności  spółki  są  osoby  i  kapitał.  Celem  działalności  jest  cel  gospodarczy.
Spółka posiada osobowość prawną, może być jednoosobowa. Akt założycielski to umowa spółki sporządzona w formie
aktu notarialnego. Kapitał zakładowy dzieli się na udziały, których wysokość określona jest w umowie.
Władze: Obligatoryjnie: zgromadzenie wspólników, zarząd. Fakultatywnie: Rada Nadzorcza lub komisja rewizyjna.
Odpowiedzialność  wspólników  jest  ograniczona  do  wysokości  posiadanych  udziałów.  Spółka  odpowiada  wobec
wierzycieli  za  powstałe  zobowiązania  całym  swym  majątkiem.  Zbycie  udziałów  (wystąpienie  ze  spółki)  może  być
uzależnione od zgody władz spółki.
Rozwiązanie spółki:
1. przyczyny przewidziane w umowie spółki
2. uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki
3. ogłoszenie upadłości spółki
4. wyrok sądowy
5. w wyniku połączenia spółki z inną spółką
● S.A.: (K.H. art.307-497)
Charakter spółki: podstawowym substratem istnienia i działalności spółki jest kapitał. Typowa spółka kapitałowa.
Cel działalności: każdy cel prawem dozwolony.
Posiada osobowość prawną. Co najmniej 3 akcjonariuszy.
Akt założycielski: statut i inne dokumenty wymagane przez kodeks handlowy, sporządzone w formie aktu notarialnego.
Kapitał  zakładowy:  kapitał  akcyjny.  Dzieli  się  na  akcje  imienne  bądź  na  okaziciela.  Może  być  pokryty  wkładami
pieniężnymi lub aportami.
Władze spółki: (obligatoryjnie) wolne zgromadzenie, zarząd, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

Odpowiedzialność:  ograniczona  do  wysokości  posiadanych  akcji.  Spółka  odpowiada  wobec  wierzycieli  całym  swym
majątkiem. Zbycie akcji może być uzależnione od zgody władz spółki.
Rozwiązanie spółki:
1. Przyczyny przewidziane w statusie
2. Uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu
3. Ogłoszenie upadłości spółki
4. Inne przyczyny prawem przewidziane.
Spółki akcyjne (korporacje) są podstawową formą organizacji we współczesnym świecie.
● Sp. jawna
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Gospodarstwo  domowe  –  jedno  lub  wieloosobowy  podmiot  gospodarczy,  działający  w  strefie  konsumpcji,  oparty
najczęściej,  choć  niekoniecznie  na  więzach  rodzinnych,  którego  celem  jest  zaspokajanie  potrzeb  wszystkich  jego
członków dzięki uzyskiwanym, również przez wszystkich lub niektórych tylko członków dochodów.
Gospodarstwo charakteryzuje się następującymi cechami:
1. Zdolność do podejmowania określonych decyzji,
    w tym przede wszystkim ekonomicznych.
2. Dążenie do maksymalnej satysfakcji lub inaczej
    najwyższej użyteczności w ramach
    pozostających do dyspozycji ograniczonych
     środków (racjonalność postępowania)
Przedsiębiorstwo
Jednostka gospodarcza wyodrębniona pod względem techniczno-produkcyjnym i ekonomicznym.
Cel: maksymalizacja zysku lub
- wzrost poziomu technicznego
- ilościowy i jakościowy wzrost produkcji
- poprawa efektywności gospodarowania
- ekspansja eksportowa
- wzrost kwalifikacji załogi
- poprawa warunków pracy
- powiększenie majątku produkcyjnego
Spółdzielnia
Dobrowolne  zrzeszenie  osób  prowadzące  wspólne  przedsiębiorstwo  w  interesie  członków,  oparte  na  zasadach