Podstawowe zabiegi 

reanimacyjne

Wskazania do resuscytacji

Podmiotem obowi

ązkowych zabiegów 

resuscytacyjnych jest umieraj

ący człowiek 

potencjalnie zdolny do 

życia u którego proces 

rozpocz

ął się od jednego z układów 

bezpo

średnio decydujących o życiu

Pojęcia

• Okre

ślenia reanimacja, resuscytacja, ożywianie,

w odniesieniu do nazwy podj

ętych czynności

ratunkowych s

ą synonimami.

• W odniesieniu do skutków czynno

ści ratunkowych: 

A) Resuscytacja - przywrócenie za pomoc

ą metod

ratunkowych spontanicznego
kr

ążenia krwi lub krążenia i 

oddychania bez powrotu 
świadomości.     

B) Reanimacja

- przywrócenie kr

ążenia krwi, 

oddychania i 

świadomości.

Okresy umierania

Umieranie

Zanik                          

czynno

ści

Życie

Śmierć

kliniczna

Śmierć kory 

mózgowej

Pewne oznaki 

śmierci

Czas

Kliniczne 

objawy 

śmierci

Śmierć

osobnicza

Bezpośrednie zagrożenie 

życia

•

Brak oddychania przy utrzymanym jeszcze

kr

ążeniu krwi - resuscytacja oddechowa

• Brak zarówno oddychania jak i kr

ążenia krwi

- resuscytacja kr

ążeniowo - oddechowa

Granice reanimacji

Szanse 

reanimacji

100 %

50 %

0 %

czas

Okres zaniku 

czynno

ści

Okres 

śmierci 

klinicznej                 

3 - 4 min

Zatrzymanie krążenia

Definicja:

Nag

łe ustanie czynności układu krążenia–

ustanie ruchu krwi w 

łożysku naczyniowym. Prowadzi 

ono do 

śmierci klinicznej z następowym zatrzymaniem 

oddychania i ustaniem czynno

ści ośrodkowego układu 

nerwowego.

Rozpoznanie Z.K.

Podstawowe objawy kliniczne:

• brak t

ętna na dużych tętnicach (szyjne, udowe)

•

utrata przytomno

ści (po ok. 10 -12 sek. od  NZK)

•

patologiczny oddech lub bezdech (po ok. 20-60 sek.

od NZK)

Cele c.d.

Optymalny czas podj

ęcia podstawowych

zabiegów resuscytacyjnych: 

do 3 - 4 min. od zatrzymania kr

ążenia.

• Przywrócenie brakuj

ących czynności życiowych 

• Utrzymanie wystarczaj

ącej wentylacji płuc i krążenia krwi

do czasu wdro

żenia  zaawansowanych zabiegów

resuscytacyjnych (ALS)

• Usuni

ęcie przyczyn nagłego zatrzymania krążenia 

Wskazania do resuscytacji

Podmiotem obowi

ązkowych zabiegów 

resuscytacyjnych jest umieraj

ący człowiek 

potencjalnie zdolny do 

życia u którego proces 

rozpocz

ął się od jednego z układów 

bezpo

średnio decydujących o życiu

Cele

• Zapobieganie niewydolno

ści lub zatrzymaniu oddechu            

i kr

ążenia (w okresie zaniku czynności).

• Zast

ąpienie krążenia i oddychania (w okresie śmierci   

klinicznej) - utrzymywanie odpowiedniej wentylacji

i kr

ążenia krwi, dopóki nie będą dostępne środki

pozwalaj

ące usunąć przyczynę zatrzymania oddechu

i/lub kr

ążenia.

Efekty zabiegów ożywiania

A. Nie udaje si

ę przywrócić czynności żadnego układu

B. Udaje si

ę przywrócić jedynie czynność układu krążenia

Resuscytacja niskiego szczebla = 

śmierć mózgu 

C. Udaje si

ę przywrócić czynność układu krążenia i 

oddechowego, ale nie powróci

ła czynność OUN

Resuscytacja wy

ższego szczebla

Powodzenie zależy od...

• Stanu zdrowia poszkodowanego i jego potencjalnej

zdolno

ści do życia

• Fizjologicznych uwarunkowa

ń powodzenia zabiegów

reanimacyjnych

• Czasu trwania 

śmierci klinicznej

• Kompetencji ratuj

ącego

Podstawowe zabiegi 

reanimacyjne

S

ą to czynności mające na celu: 

• utrzymanie  drożności  górnych dróg oddechowych
• zast

ąpienie oddychania

• zast

ąpienie krążenia krwi

bez u

życia  jakichkolwiek przyrządów

Podstawowe zabiegi 

reanimacyjne

Zakres:

•

Wst

ępna ocena stanu chorego.

•

A

(Airway)           - uzyskanie i utrzymywanie

dro

żności dróg oddechowych

•

B

(Breathing)      - kontrola oddechu i oddychanie

powietrzem wydechowym   
ratownika 

•

C

(Circulation)    - kontrola t

ętna i masaż pośredni         

serca

•

D

(Defibryllation) - defibrylacja AED

ABC

A. Udro

żnienie dróg oddechowych:

• odgi

ęcie głowy ku tyłowi i uniesienie żuchwy

• wysuni

ęcie żuchwy ku przodowi z równoczesnym

jej uniesieniem

B. Wentylacja:

• usta - usta - podstawowa metoda oddychania
• obj

ętość oddechowa  ma być taka, aby  wyraźnie 

by

ło  widoczne   unoszenie i opadanie klatki

piersiowej

ABC

C.Ocena t

ętna

• “poszukiwanie  oznak kr

ążenia”- najwyżej  10 sek

- obserwacja ruchów  poszkodowanego
- badanie t

ętna na t. szyjnej

• Cz

ęstość uciskania klatki piersiowej - 100/min

•

Sekwencja wdechów do uci

śnięć

(jeden/dwóch ratowników)

2:15

Podstawowe zabiegi 

reanimacyjne

OCENA  SKUTECZNO

ŚCI  

A. Bezpo

średnia:

•

Ocena ruchomo

ści klatki piersiowej podczas 

sztucznej wentylacji

•

Stwierdzenie obecno

ści fali tętna na dużych

t

ętnicach synchronicznie z uciskaniem mostka

A. Po

średnia:

•

Ocena szeroko

ści źrenic i ich reakcji na światło

•

Ocena barwy pow

łok skórnych (ustępowanie sinicy)

•

Podj

ęcie przez serce wydolnej czynności

skurczowej

Zapamiętaj...

• Jeśli jesteś sam, po stwierdzeniu braku oddechu, 

udaj si

ę natychmiast po pomoc, po powrocie kontynuuj

zabiegi reanimacyjne

• Je

śli pomocy wymaga dziecko, ofiara urazu, 

lub przytopienia, udaj si

ę po pomoc dopiero 

po 1 minucie wykonywania zabiegów, po powrocie

kontynuuj je do przyjazdu Pogotowia

•

Wykonuj czynno

ści w sekwencji 2:15 również w 2 

ratowników

WYKONYWANIE SAMEGO MASA

ŻU 

SERCA JEST LEPSZE NI

Ż

BEZCZYNNE OCZEKIWANIE NA 

KARETK

Ę !!!

Algorytm postępowania

PRZYTOMNY

- oce

ń stan

- wezwij pomoc

POOSZUKUJ OZNAK KR

ĄŻENIA

- obecne - kontynuuj sztuczne oddychanie

- brak-wezwij Pogotowie -rozpocznij masa

ż serca

- 2 wdechy, 15 uci

śnięć w tępie ok. 100/min

SPRAWD

Ź ODDECH

- obecny-pozycja na boku*

- brak- 2 wdechy 

życia (max.5 prób)

NIEPRZYTOMNY

- wo

łaj o pomoc

UDRO

ŻNIJ DROGI ODDECHOWE

OCENA 

ŚWIADOMOŚCI

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA ZDARZENIA

* tylko u osób bez podejrzenia urazu kr

ęgosłupa, lub po jego ustabilizowaniu

Post

ę

powanie 

w  urazach                  

w opiece 

przedszpitalnej

Zanim...

• zapewnij bezpieczeństwo sobie, oraz wszystkim   

znajdującym się w strefie wypadku 

• nie obawiaj się powtarzać wykonywanych  

czynności na głos

• tylko standardowe postępowanie w miejscu  

wypadku pozwoli Ci opanować emocje i działać
w pełni profesjonalnie

Postępowanie na miejscu 

wypadku

1. Czy potrzebujesz więcej pomocy ?
2. Załóż rękawiczki ! 
3. Czy miejsce zdarzenia jest  bezpieczne ?
4. Całkowita ilość ofiar  (triage) ?
5. Jaki był mechanizm urazu ? 

Pamiętaj żeby:

• zabezpieczyć lub spowodować zabezpieczenie  

miejsca  wypadku (np. zamknij ruch)

• ocenić miejsce zdarzenia pod względem 

bezpieczeństwa  dla zespołu (gaz,paliwo,prąd,inne)

• nie narażać siebie i zespołu (ktoś będzie jeszcze  

potrzebował Twojej pomocy)

Postępowanie z ofiarą

wypadku

1.  Wrażenie ogólne
2.  Ocena świadomości (AVPU)
3.  Stabilizacja kręgosłupa
4.  Ocena ABC :

• drożności dróg oddechowych (Airway)
• oddechu (Breathing)
• krążenia (Circulation)

5.  Decyzja o sposobie badania:

• szybkie badanie urazowe
• badanie miejscowe 

Postępowanie z ofiarą

wypadku

A 

–

airway - DROŻNOŚĆ DRÓG ODDECHOWYCH

• ustabilizuj kręgosłup szyjny

• oceń świadomość (LOC) wg. skali AVPU

• zapytaj o główną dolegliwość

• wysuń żuchwę (nie odginając głowy)

B – breathing - ODDYCHANIE

• oceń oddech (bezdech,wysiłek oddechowy,duszność)

• oceń częstość, głębokość oddechów

• podaj tlen przez maskę 12-15  l/min.

• wykonaj intubację dotchawiczą jeżeli jest konieczna

Postępowanie z ofiarą

wypadku

C – circulation - KRĄŻENIE

• oceń tętno (jednocześnie na tt. szyjnej i promieniowej)

(obecność, częstość, napięcie, amplituda tętna)

• oceń zabarwienie, wilgotność i temperaturę skóry

• znajdź miejsca krwotoków (

natychmiast zatamuj

)

Postępowanie z ofiarą

wypadku

Szybkie badanie urazowe

GŁOWA

• zbadaj kości czaszki

SZYJA

• obmacaj kręgosłup (TIC)

• oceń położenie tchawicy, 

• oceń żyły szyjne

• załóż kołnierz ortopedyczny 

KLATKA

PIERSIOWA

• oceń ruchomość ścian kl.p.

• oceń symetryczność ruchów odd. 

• zbadaj palpacyjnie kl.p. (TIC)

• znajdź i oceń krwawienia,

rany penetrujące

• oceń oddech, osłuchaj szczyty

i podstawę płuc

• oceń wypuk -

-

je

ś

li szmery  odd. s

ą

niesymetryczne

• oceń tony serca

Szybkie badanie urazowe

c.d.

BRZUCH

•zbadaj brzuch (2 x O)

MIEDNICA

• naciśnij na talerze kości biodrowej

w dwóch płaszczyznach 

K. DOLNE

• obejrzyj je i zbadaj (TIC, krwotoki!)

K. GÓRNE

• obejrzyj je i zbadaj (TIC, krwotoki!)

Szybkie badanie urazowe

c.d.

PLECY

• w trakcie przekładania na deskę

ortopedyczną; obejrzyj je                                       

i zbadaj (

TIC, odma otwarta, 

krwotoki

) 

Podejmij decyzję o sposobie 

transportu - kwalifikacja 

ładuj i jedź

Szybkie badanie urazowe

c.d.

Zapamiętaj...

• badanie może przerwać tylko konieczność wykonywania

zabiegów resuscytacyjnych, oraz zapewnienia drożności

dróg oddechowych

• ocena stanu poszkodowanego oraz szybkie badanie

nie powinno Ci zająć więcej niż

90 sek

.

•

nie przerywaj badania

, usunięcie rozpoznanych stanów

zagrożenia życia oraz innych zabiegów zleć

partnerowi z zespołu