background image
background image
background image

Partner

background image

Wydawca:
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA
ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa
tel. 22 628 32 32
fax 22 537 77 90
www.gpw.pl

Opracowanie graficzne, skład i druk: Wydawnictwo ART

art@artdruk.pl

Oprac. Krzysztof Mejszutowicz

Copyright by Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA
Warszawa, wrzesień 2010

Oficjalne wydawnictwo Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
ISBN 978-83-60510-16-4

background image

Krótka sprzedaż to jedna ze strategii inwestycyjnych najczęściej wykonywanych na rynku 
akcji. Umożliwia między innymi osiąganie zysków na spadkach kursów papierów warto-
ściowych. Jest strategią o stosunkowo prostej konstrukcji, ale niesie w sobie określone 
ryzyka, których każdy inwestor powinien być świadomy przed jej zastosowaniem.

Ze względu na szczególny charakter transakcji krótkiej sprzedaży, warunki ich przeprowa-
dzania są ściśle określone przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Każdy 
inwestor powinien znać regulacje Giełdy w tym zakresie, jak również zapoznać się z zasa-
dami zawierania transakcji określonymi przez biuro maklerskie prowadzące jego rachunek 
inwestycyjny.

Tradycyjnym sposobem na osiąganie zysków z inwestycji na giełdzie jest nabywanie pa-
pierów wartościowych w celu ich sprzedaży po wyższym kursie. W przypadku transak-
cji krótkiej sprzedaży cel inwestycji jest identyczny. Różnica polega jedynie na tym, że 
kolejność przeprowadzanych transakcji jest odwrotna. W pierwszej kolejności inwestor 
sprzedaje papiery wartościowe po to, aby po spadku ich kursu, przeprowadzić transakcję 
kupna. W jaki sposób można sprzedać papiery wartościowe mimo ich braku na rachunku 
inwestycyjnym? Czy taka transakcja jest możliwa do przeprowadzenia i na jakich warun-
kach? Odpowiedź na te i inne pytania znajdą Państwo w niniejszej broszurze.

Giełda Papierów Wartościwoych 

w Warszawie

background image

Więcej informacji nt. krótkiej sprzedaży 

można uzyskać na stronie internetowej GPW: 

www.gpw.pl 

Pytania dotyczące krótkiej sprzedaży 

prosimy kierować mailem na adres:

krotka.sprzedaz@gpw.pl

shortselling@gpw.com.pl

background image

1.  Krótka sprzedaż krok po kroku ........................................................................7

2.  Ryzyka wynikające z transakcji krótkiej sprzedaży ....................................14

3.  Krótka sprzedaż w regulacjach GPW ............................................................15

3.1.  Wskazanie papierów wartościowych dopuszczonych  

do krótkiej sprzedaży ........................................................................ 15

3.2.  Zawieszanie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży ...................... 16

3.3.  Znacznik krótkiej sprzedaży .............................................................. 17

3.3.  Transparentność krótkiej sprzedaży ................................................. 17

4.  Wpływ krótkiej sprzedaży na rynek .............................................................18

Spis treści

background image
background image

7

Krótka sprzedaż

Krótka sprzedaż to transakcja szczególna, w której dokonujemy sprzedaży papierów war-
tościowych  mimo  ich  braku  na  rachunku  papierów  wartościowych  w  chwili  składania 
zlecenia sprzedaży. Aby zrozumieć, dlaczego taka transakcja jest możliwa, należy przypo-
mnieć sobie zasady rozliczania transakcji giełdowych. 

Wszystkie transakcje akcjami i obligacjami skarbowymi mają określony cykl rozliczenio-
wy. W przypadku akcji cykl ten wynosi T+3 dni, a w przypadku obligacji skarbowych T+2 
dni. Cykl rozliczeniowy wskazuje, w jakim terminie Krajowy Depozyt rozliczy transakcje, 
czyli papier wartościowy zmieni właściciela. Jeżeli inwestor zawarł transakcję sprzeda-
ży akcji, zostaną one zapisane na rachunku nabywcy w terminie 3 dni po dniu zawarcia 
transakcji. Na przykład, jeżeli transakcja została zawarta w  poniedziałek, akcje zmienią 
właściciela w czwartek. Oczywiście w praktyce osoba, która w poniedziałek kupiła akcje 
może je w tym samym dniu sprzedać. W takim przypadku jednak sprzedaje prawa do 
otrzymania akcji, a nie akcje faktycznie zapisane na jego rachunku.

Gdy  inwestor  składa  zwykłe  zlecenie  sprzedaży  stanowiące  sprzedaż  papierów  wcze-
śniej kupionych, wówczas:
1)  w momencie przyjmowania zlecenia biuro maklerskie sprawdza, czy inwestor posia-

da na rachunku papiery wartościowe będące przedmiotem jego zlecenia:
a.  jeżeli nie posiada - zlecenie sprzedaży zostanie przez biuro maklerskie odrzuco-

ne,

b.  jeżeli posiada papiery na rachunku - zlecenie ich sprzedaży zostanie przyjęte.

2)  w efekcie przyjęcia zlecenia sprzedaży do realizacji, papiery wartościowe zostaną za-

blokowane na rachunku inwestycyjnym inwestora.

3)  po zawarciu transakcji papiery wartościowe zostaną z rachunku inwestora wyksięgo-

wane w trzecim dniu rozliczeniowym po dniu zawarcia transakcji.

1. Krótka sprzedaż  

krok po kroku

background image

8

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Powyższa procedura nie dotyczy zleceń krótkiej sprzedaży, ponieważ w ich przypadku 
biuro maklerskie dopuszcza przyjęcie zlecenia sprzedaży mimo braku papierów warto-
ściowych  będących  przedmiotem  zlecenia  na  rachunku  inwestycyjnym  sprzedjącego. 
A zatem biuro maklerskie nie sprawdza pokrycia w papierach, a tym samym nie blokuje 
papierów wartościowych na rachunku. 

Po  wykonaniu  zlecenia  krótkiej  sprzedaży  inwestor  oraz  biuro  maklerskie  prowadzące 
jego  rachunek  muszą  zapewnić  prawidłowe  rozliczenie  transakcji  krótkiej  sprzedaży 
w terminie jej rozliczenia, czyli dla akcji w terminie T+3, a dla obligacji T+2. Inwestor jest 
zobowiązany pozyskać oraz dostarczyć sprzedane w transakcji krótkiej sprzedaży papiery 
wartościowe na termin rozliczenia.

W transakcji krótkiej sprzedaży po drugiej stronie transakcji mamy nabywcę papierów, 
który w terminie T+3 musi otrzymać kupione papiery wartościowe. Oznacza to, że inwe-
stor, który dokonał transakcji krótkiej sprzedaży - czyli w chwili przeprowadzania tej trans-
akcji nie posiadał na rachunku papierów wartościowych - jest bezwzględnie zobowiązany 
je pozyskać, aby możliwe było prawidłowe rozliczenie transakcji w dniu rozliczeniowym. 
Jeżeli papiery nie zostaną dostarczone, wówczas rozliczenie tej transakcji zostaje zawie-
szone.

Nie  ma  żadnych  różnic  w  sposobie  rozliczania  zwykłych  transakcji  giełdowych  oraz 
transakcji krótkiej sprzedaży przez KDPW. W obu przypadkach, w terminie rozliczenia, 
z  rachunku  sprzedawcy  następuje  wyksięgowanie  papierów  wartościowych,  które  są 
następnie  zapisywane  na  rachunku  nabywcy.  Różnica  polega  jedynie  na  tym,  że  przy 
zwykłych  transakcjach  giełdowych,  sprzedający  musi  być  w  chwili  składania  zlecenia 
giełdowego posiadaczem papierów (lub mieć prawa do ich otrzymania), natomiast przy 
transakcjach krótkiej sprzedaży dopuszczalna jest sprzedaż papierów, których w chwili 
składania zlecenia sprzedaży nie mamy na rachunku, jednak zobowiązujemy się pozyskać 
je i dostarczyć na termin rozliczenia transakcji.

Inwestor,  który  zawarł  transakcję  krótkiej  sprzedaży  ma  zatem:  a)  3  dni  w  przypadku 
akcji oraz b) 2 dni w przypadku obligacji, na pozyskanie papierów będących przedmiotem 
sprzedaży. Przepisy dotyczące krótkiej sprzedaży (Ustawa o obrocie) nie wskazują spo-
sobu, w jaki inwestor może pozyskać papiery w celu rozliczenia transakcji. Najpopularniej-
szym będzie jednak zaciągnięcie pożyczki w papierach wartościowych, np. od swojego 

background image

9

Krótka sprzedaż

domu maklerskiego, dlatego w dalszej części broszury będziemy wskazywać pożyczkę 
papierów wartościowych jako standardowy sposób rozliczenia transakcji krótkiej sprze-
daży. 

Zawierając transakcję krótkiej sprzedaży inwestor otwiera tzw. krótką pozycję. Aby za-
mknąć krótką pozycję należy odkupić sprzedane wcześniej papiery wartościowe. Jeżeli 
cena, po której inwestor odkupuje papiery będzie niższa od ceny ich nabycia, wówczas 
inwestor  zarabia.  W  przeciwnym  razie  -  traci.  Po  zamknięciu  krótkiej  pozycji,  inwestor 
zwraca pożyczone wcześniej papiery wartościowe.

Przykład transakcji krótkiej sprzedaży 

Nazwa akcji

Telekomunikacja Polska  

Nazwa skrócona: TPS

Wolumen transakcji (w szt.)

1.000

Kurs transakcji (w zł)

20

Wartość transakcji (w zł)

20.000

Dzień zawarcia transakcji

Dzień T

Dzień T - Dzień zawarcia transakcji krótkiej sprzedaży

background image

10

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

  Inwestor A  składa zlecenie sprzedaży 1.000 akcji TPS po kursie 20 zł za akcję. 

W chwili składania zlecenia nie posiada tych akcji na swoim rachunku (nie posiada 
również praw do ich otrzymania), dlatego 

jest to zlecenie krótkiej sprzedaży.

  Inwestor B składa zlecenie kupna 1.000 akcji TPS po kursie 20 zł za akcję. Biuro 

maklerskie prowadzące rachunek inwestora B sprawdza na jego rachunku dostęp-
ność środków pieniężnych w wysokości 20.000 zł i blokuje je na pokrycie zlece-
nia. 

  W efekcie zawarcia transakcji krótkiej sprzedaży pomiędzy inwestorem A a inwe-

storem B:
–  na rachunku inwestora A następuje zaksięgowanie praw do otrzymania środ-

ków pieniężnych w wysokości 20.000 zł,

–  inwestor  A  musi  rozpocząć  działania,  aby  pozyskać  1.000  akcji  TPS  w  celu 

dostarczenia ich na termin rozliczenia zawartej transakcji,

–  na rachunku inwestora B księgowane są prawa do otrzymania papierów war-

tościowych.

W okresie od dnia zawarcia transakcji (T) do dnia rozliczeniowego (T+3)

  Inwestor  A  jest  zobowiązany  do  zaciągnięcia  pożyczki  w  papierach  wartościo-

wych, aby rozliczyć zawartą transakcję krótkiej sprzedaży w dniu T+3.

Inwestor  A  może  zaciągnąć  pożyczkę  w  papierach  wartościowych  od  biura  maklerskiego, 
które prowadzi jego rachunek - o ile ma ono w danej chwili taką możliwość lub od innego 
pożyczkodawcy.  Pomiędzy  inwestorem  a  biurem  maklerskim  prowadzącym  jego  rachunek 
musi być zawarta umowa, która ustanawia obowiązek i określa zasady pozyskania i termin 
dostarczenia przez inwestora papierów wartościowych niezbędnych do dokonania rozliczenia 
transakcji krótkiej sprzedaży. 

background image

11

Krótka sprzedaż

  W efekcie pożyczki papierów, pożyczkodawca przekazuje 1.000 akcji TPS na ra-

chunek inwestycyjny Inwestora A. 

  Jednocześnie inwestor A przekazuje pożyczkodawcy aktywa, które będą stano-

wiły zabezpieczenie udzielonej pożyczki. Wysokość tego zabezpieczenia oraz jego 
składniki (składnikami mogą być np: środki pieniężne, papiery wartościowe, etc.) 
określa umowa pożyczki papierów wartościowych).

Dzień T+3 – dzień rozliczenia transakcji krótkiej sprzedaży

  W efekcie rozliczenia transakcji krótkiej sprzedaży następuje wyksięgowanie z ra-

chunku inwestora A uprzednio pożyczonych 1.000 akcji TPS, które są zapisywane 
na rachunku inwestycyjnym inwestora B.

  W przypadku, gdy inwestor A nie dostarczy akcji na termin rozliczenia, transak-

cja  jest  zawieszana.  Dalsze  postępowanie  w  takim  przypadku  określają  regula-
cje KDPW. Za zawieszenie rozliczenia transakcji giełdowej KDPW nalicza swoim 
członkom kary wg stawek określonych w regulacjach.

Inwestor musi zapoznać się z zasadami zawierania transakcji krótkiej sprzedaży określonymi 
w giełdowych regulacjach, ale przede wszystkim określonymi w regulacjach biura maklerskie-
go prowadzącego jego rachunek. Oferty biur maklerskich dotyczące krótkiej sprzedaży mogą 
się różnić między sobą. Nie wszystkie biura maklerskie mogą też oferować swoim klientom 
takie transakcje.

Dla inwestora, który kupuje papiery wartościowe nie ma znaczenia, czy nabędzie je zawierając 
transakcję ze zwykłym zleceniem sprzedaży, czy też zleceniem krótkiej sprzedaży. Dla niego 
ostateczny efekt transakcji w obu przypadkach jest taki sam.

background image

12

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

T+n – dzień zamknięcia krótkiej pozycji

  Inwestor  A  zamyka  pozycję  krótką  KUPUJĄC  1.000  akcji  TPS  po  kursie  18  zł. 

Wartość transakcji wynosi 18.000 zł. Po drugiej stronie transakcji, którą zawiera 
inwestor A może znaleźć się zwykłe zlecenie sprzedaży, jak również zlecenie krót-
kiej sprzedaży,

  Po  rozliczeniu  zawartej  transakcji  (w  T+3)  inwestor  może  zwrócić  pożyczone 

uprzednio akcje pożyczkodawcy.

background image

13

Krótka sprzedaż

  Inwestor zwraca pożyczkodawcy 1.000 akcji TPS oraz wnosi wynagrodzenie za 

udzieloną pożyczkę. Warunki oraz wysokość wynagrodzenia określa umowa po-
życzki papierów wartościowych,

  Pożyczkodawca zwraca inwestorowi wniesione uprzednio zabezpieczenie udzie-

lonej pożyczki papierów wartościowych.

Wynik ekonomiczny krótkiej sprzedaży

Zawarcie transakcji 

krótkiej sprzedaży 

(otwarcie krótkiej pozycji)

Inwestor A przeprowadził transakcję 
krótkiej sprzedaży: 

•  1.000 akcji TPS,
•  kurs transakcji 20 zł za akcję,
•  wartość transakcji 

20.000 zł.

Kupno akcji 

(zamknięcie krótkiej pozycji)

Inwestor zamknął krótką pozycję  
(zawarł transakcję kupna)  

•  1.000 akcji TPS,
•  kurs transakcji 18 zł za akcję,
•  wartość transakcji 

18.000 zł.

Wynik transakcji 

krótkiej sprzedaży*

Wynik transakcji krótkiej sprzedaży  
stanowi różnica między wartością,  
po której inwestor sprzedał papiery  
a wartością, po której te papiery kupił, 
czyli:

20.000 – 18.000 zł = 2.000 zł.

Na przeprowadzonej transakcji krótkiej 
sprzedaży inwestor zarobił 2.000 zł,  
co stanowi 10% stopę zwrotu  
z inwestycji.

*

 

W obliczeniach nie uwzględniono prowizji maklerskich oraz wynagrodzenia dla pożyczkodawcy z tytułu  

 

udzielonej pożyczki w papierach wartościowych.

background image

14

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Najpoważniejszym ryzykiem związanym z transakcją krótkiej sprzedaży jest ryzyko rozli-
czeniowe, bowiem istnieje niepewność, czy inwestor przeprowadzający transakcję pozy-
ska i dostarczy sprzedane papiery w terminie rozliczenia.

Przepisy prawa dotyczące transakcji krótkiej sprzedaży wskazują, że zawarcie takiej trans-
akcji jest możliwe, o ile pomiędzy inwestorem a biurem maklerskim będzie zawarta umo-
wa ustanawiająca obowiązek i określająca zasady pozyskania i termin dostarczenia przez 
inwestora  papierów  wartościowych  niezbędnych  do  dokonania  rozrachunku  transakcji 
w dniu rozliczeniowym. Obowiązek zawierania takich umów do pewnego stopnia ograni-
cza ryzyko rozliczeniowe, jednak nie daje 100% gwarancji prawidłowości rozliczeń.

Drugim ryzykiem, które towarzyszy transakcjom krótkiej sprzedaży jest ryzyko pojawie-
nia się efektu tzw. short queeze. Efekt ten dotyczy papierów, na których występuje duża 
liczba otwartych pozycji (tj. sprzedanych na krótko). W przypadku, gdy inwestorzy posia-
dający krótkie pozycje zdecydują się równocześnie zamknąć posiadane pozycje, wów-
czas na rynku pojawia się duży popyt na określone papiery (pojawia się duża wartość 
zleceń kupna), co może spowodować nienaturalny wzrost ich kursów. Short sqeeze do-
tyczy głównie papierów o niższej płynności - w przypadku papierów o dużej płynności 
trudniej jest wpłynąć na ich kurs.

2. Ryzyka wynikające  

z transakcji krótkiej

sprzedaży

background image

15

Krótka sprzedaż

Zasady zawierania transakcji krótkiej sprzedaży na GPW są szczegółowo opisane na stro-
nie internetowej GPW:

Wprowadzone  przez  GPW  podstawowe  zasady  przeprowadzania  transakcji  krótkiej 
sprzedaży opisano poniżej.

3.1.  Wskazanie papierów wartościowych dopuszczonych do  

   krótkiej sprzedaży

Regulamin Giełdy wskazuje kryteria, według których papiery wartościowe mogą być 
kwalifikowane do krótkiej sprzedaży. Oddzielnie określone są kryteria dotyczące zle-
ceń składanych przez inwestorów i dealerów (instytucji finansowych działających na 
rachunek własny), a oddzielne dla animatorów rynku (instytucji finansowych, które na 
podstawie umowy z Giełdą wspomagają płynność rynku). Kierując się tymi kryteria-
mi, GPW tworzy i publikuje dwie listy papierów dopuszczonych do krótkiej sprzedaży, 
przy  czym  biura  maklerskie  mogą  dla  swoich  klientów  dodatkowo  ograniczyć  listę 
papierów dostępnych w transakcjach krótkiej sprzedaży.

3. Krótka sprzedaż 

w regulacjach GPW

background image

16

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Kryteria kwalifikacyjne wskazane są w Regulaminie Giełdy i nie będziemy ich tu przy-
woływać. Podkreślić jednak należy, że dopuszczają one do krótkiej sprzedaży wyłącz-
nie spółki płynne o dużych obrotach oraz odpowiedniej kapitalizacji akcji w wolnym 
obrocie. Celem takiego podejścia jest ograniczenie ryzyka short sqeeze, które głów-
nie dotyka spółek o małej płynności. Rozwiązanie to nie jest jednak idealne, ponieważ 
prowadzi do ograniczenia krótkiej sprzedaży. Z uwagi jednak na fakt, że inwestorzy 
nie mają wiedzy nt. liczby otwartych krótkich pozycji wynikających z transakcji krót-
kiej  sprzedaży  (i  tym  samym  nie  mają  wiedzy  nt.  poziomu  ryzyka  squeezu),  takie 
rozwiązanie wydaje się najrozsądniej służyć interesowi uczestników rynku.

3.2.  Zawieszanie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży

GPW ma prawo do czasowego zawieszenia przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży 
na określony papier wartościowy. Może zatem zajść sytuacja, w której, mimo pozo-
stawania  danego  papieru  na  liście  dopuszczonych  do  krótkiej  sprzedaży,  czasowo 
zawieszona będzie możliwość składania na ten papier zleceń krótkiej sprzedaży. In-
formacje o zawieszonych papierach są dostępne na stronach internetowych Giełdy 
lub w biurze maklerskim. 

Zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży może nastąpić:

a)  w  przypadku  gdy  na  określonym  papierze  zostaną  przekroczone  określone  przez 

KDPW wskaźniki dotyczące rozliczania transakcji 

Przy wykorzystaniu określonych wskaźników (tzw. wskaźników zawieszeń rozliczeń 
transakcji giełdowych), KDPW analizuje, czy nie zachodzi potrzeba zgłoszenia na GPW 
informacji o konieczności zawieszenia składania zleceń krótkiej sprzedaży. Po otrzy-
maniu  tej  informacji,  Giełda  zawiesza  składanie  zleceń  krótkiej  sprzedaży  na  dany 
papier  oraz  usuwa  wcześniej  złożone  i  niezrealizowane  zlecenia  krótkiej  sprzedaży. 
Zawieszenie obowiązuje do czasu, aż KDPW zgłosi na Giełdę informację o poprawie 
sytuacji  z  rozliczeniami.  KDPW  może  zgłosić  konieczność  wprowadzenia  zawiesze-
nia krótkiej sprzedaży w odniesieniu do określonego domu maklerskiego w zakresie 
określonego papieru wartościowego lub wszystkich zleceń krótkiej sprzedaży dane-
go biura maklerskiego. Informacja o zawieszeniu krótkiej sprzedaży, która odnosi się 
do danego biura maklerskiego nie jest podawana do publicznej wiadomości. 

background image

17

Krótka sprzedaż

b)  z uwagi na bezpieczeństwo obrotu oraz interes jego uczestników

Giełda  może  zawiesić  przyjmowanie  zleceń  krótkiej  sprzedaży,  gdy  na  danej  sesji 
giełdowej  następują  jednocześnie  duże  spadki  i  duża  aktywność  transakcji  krótkiej 
sprzedaży. W przypadku gdy spadki dotyczą dużej liczby akcji, Giełda może zawiesić 
przyjmowanie zleceń krótkiej sprzedaży w odniesieniu do wszystkich akcji.

Szczegółowe  parametry  określające  moment  wprowadzenia  zawieszenia  wskazane 
są w materiałach dostępnych na stronie internetowej Giełdy. 

Giełda  może  również  zawiesić  przyjmowanie  zleceń  krótkiej  sprzedaży  na  wniosek 
Komisji Nadzoru Finansowego.

3.3.  Znacznik krótkiej sprzedaży

Każde zlecenie krótkiej sprzedaży musi być odpowiednio oznaczone tzw. znacznikiem 
krótkiej sprzedaży, co pozwala odróżnić je od innych zleceń maklerskich danego inwe-
stora. Oznaczanie zleceń krótkiej sprzedaży jest obowiązkiem inwestora.

3.4.  Transparentność krótkiej sprzedaży

a.  Giełda w czasie rzeczywistym publikuje informacje nt. każdej zawartej transakcji krót-

kiej sprzedaży.

b.  Na  stronach  internetowych  Giełdy  z 15-minutowym  opóźnieniem  publikowana  jest 

dla  każdego  papieru  wartościowego  informacja  nt.  skumulowanego  na  danej  sesji 
wolumenu obrotu, liczby transakcji oraz wartości obrotu w transakcjach krótkiej sprze-
daży.

c.  Po zakończeniu sesji publikowane jest podsumowanie sesji w transakcjach krótkiej 

sprzedaży. Dla każdego papieru wartościowego publikowany jest skumulowany wo-
lumen obrotu, wartość obrotu oraz liczba transakcji krótkiej sprzedaży.

background image

18

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Przede wszystkim należy wskazać, że krótka sprzedaż poprawia płynność notowanych 
papierów. Dzieje się tak, ponieważ poprzez krótką sprzedaż i związane z nią pożyczki pa-
pierów wartościowych papiery, które znajdują się w portfelach inwestycyjnych długoter-
minowych  inwestorów  instytucjonalnych  (naturalnych  pożyczkodawców),  „powracają” 
na rynek zwiększając liczbę akcji w rzeczywistym obrocie. Instytucjami, które są natu-
ralnymi pożyczkodawcami są np. fundusze inwestycyjne, których strategia inwestycyjna 
zakłada zwykle długoterminowy horyzont inwestycji. Fundusze, zamiast trzymać akcje 
w swoich portfelach, mogą je udostępniać do pożyczenia w zamian otrzymując wynagro-
dzenie. Korzyść jest zatem po obu stronach transakcji: inwestorzy, którzy przeprowadzają 
transakcje krótkiej sprzedaży mają szansę pozyskać papiery wartościowe pod rozliczenie 
tych transakcji, natomiast fundusz inwestycyjny otrzymuje wynagrodzenie od papierów, 
które i tak planował trzymać na własnym rachunku inwestycyjnym. 

Wpływ krótkiej sprzedaży na poprawę płynności jest bezsporny i został udowodniony 
licznymi badaniami przeprowadzonymi na zagranicznych rynkach kapitałowych. Jedno-
cześnie należy wskazać, że wyższa płynność oznacza wyższą efektywność wyceny pa-
pierów oraz ze względu na węższy spread rynkowy (różnica pomiędzy najlepszą ofertą 
kupna i sprzedaży) - niższe dla inwestora koszty zawierania transakcji. 

Istnieje również pogląd, że dzięki krótkiej sprzedaży negatywne informacje o danej spół-
ce szybciej są uwzględniane w cenie jej akcji niż w przypadku, gdyby nie było możliwości 
przeprowadzenia takich transakcji. Bez wątpienia krótka sprzedaż redukuje bańki ceno-
we, czyli nadmierne przewartościowanie spółek w stosunku do ich realnej wartości.

4. Wpływ krótkiej

sprzedaży na rynek

background image

19

Krótka sprzedaż

Sporny jest również pogląd, że krótka sprzedaż zawsze powoduje spadki cen. Oczywi-
ście nie można wykluczyć występowania sesji, kiedy wzmożona krótka sprzedaż będzie 
powodowała spadki na rynku, ale mechanizmy przyjęte przez GPW nie pozwolą na bar-
dzo  duże  przeceny  papierów.  Należy  pamiętać,  że  zarówno  zwykłe  transakcje  giełdo-
we, jak i transakcje krótkiej sprzedaży dostarczają na rynek popytu oraz podaży (z tym, 
że  w  odwrotnej  kolejności).  To  oznacza,  że  na  spadającym  rynku  krótka  sprzedaż  jest 
źródłem popytu ze strony tych, którzy zamykają krótkie pozycje – paradoksalnie krótka 
sprzedaż w takich sytuacjach wpływa na zatrzymanie spadków (a w przypadku, gdy duża 
liczba otwartych pozycji będzie zamykana może spowodować short sqeeze). Ze względu 
na  płynność,  której  dostarcza,  krótka  sprzedaż  powoduje  również  spadek  zmienności 
rynków (zawsze większa płynność oznacza mniejsze „skoki” cenowe).

background image

20

Notatki:

background image
background image