1
ETIOPATOGENEZA, KLINIKA, LECZENIE
I PIELĘGNACJA SKÓRY
- TRĄDZIK POSPOLITY i cera tłusta
RODZAJE CERY
CERA NORMALNA
CERA MIESZANA
CERA TŁUSTA
CERA MIESZANA
CERA SUCHA
CERA WRAŻLIWA
CERA DOJRZAŁA
CERA NACZYNKOWA
CERA NORMALNA
CERA MIESZANA
CERA TŁUSTA
CERA MIESZANA
CERA SUCHA
Wiek [lata] 0
13
19
30
40
GRUCZOŁY ŁOJOWE
-zmienne rozmieszczenie w skórze
- niemal zawsze pozostają w kontakcie
z mieszkiem łojowym
-wyjątek gruczoły łojowe ektopowe
(wargi, błony śluzowe, tzw. gruczoły Fordyce’a)
MIESZEK ŁOJOWY SKŁADA SIĘ Z 4 elementów:
- lejek
- włos
- gruczoł łojowy
- przewód łojowy
LEJEK SKŁADA SIĘ Z DWÓCH CZĘŚCI
- odcinek dystalny acroinfundibulum
- odcinek dolny infrainfundibulum
(brak warstwy ziarnistej)
inne modele rogowacenia
2
ROZMIESZCZENIE
- twarz
- górne odcinki klatki piersiowej i pleców
- ramiona (górne zewnętrzne powierzchnie)
(im bardziej dystalnie na kończynach tym mniej)
Trądzik pospolity
_______________________________________
- rozpowszechnione
- przewlekłe
schorzenie dotyczące okolic łojotokowych skóry
EPIDEMIOLOGIA
• 25 - 85%
12-24 rok życia
• 8 -10%
25 - 34 rok życia
• 3 - 8%
35 – 44 rok życia
Stern RS JAAD 1992;26:931-935
Cunliffe WJ. Br Med J 1979;166:1109-1100
Trądzik pospolity to schorzenie opisywane
już w starożytności.
Na początku XX wieku nazywano go
trądzikiem młodzieńczym (Acne juvenile)
ETIOPATOGENEZA
___________________________
1.Czynniki hormonalne
2.Genetyczne
3.Tło łojotokowe
4.Bakteryjne
3
CZYNNIKI HORMONALNE
________________________________________________
1. Obecność receptorów dla dihydrotestosteronu
w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych
2. Produkcja dihydrotestosteronu
w łojotokowych obszarach skóry
3. Ekspresja 5-alfa-reduktazy (izoenzym 1)
w obrębie gruczołów łojowych okolic predysponowanych
do trądzika pospolitego
CZYNNIK GENETYCZNY
NADMIERNE PRODUKCJA ŁOJU\SKŁAD ŁOJU
Kwas linolowy
Lipazy Propionibacterium acne – wolne kwasy tłuszczowe
Nadmierne rogowacenie
microcomedones
Nadprodukcja łoju i wolne kwasy tłuszczowe uwalnie pod
wpływem lipaz z P.acnes i zmniejszenie zawartości
kwasu linolowego
Nieprawidłowe rogowacenie
Utrudniona ewakuacja łoju
Poszerzenie przewodów
mikrozaskórniki
ROLA BAKTERII
4
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA WIEK PACJENTÓW
- trądzik niemowlęcy
- trądzik młodzieńczy
- trądzik twarzy u kobiet typu piodermii
- trądzik pleców dorosłych
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA MORFOLOGIĘ WYKWITÓW ZAPALNYCH
- trądzik zaskórnikowy
- trądzik grudkowy
- trądzik krostkowy
- trądzik krostkowo-grudkowy
- trądzik stwardniały
- trądzik ropowiczy
- trądzik guzkowo-torbielowaty
- trądzik skupiony
- trądzik z utrwalonym obrzękiem twarz
- trądzik bliznowcowy
- trądzik o piorunującym przebiegu
- trądzik odwrócony
Zadania terapii
redukcja:
• mikrozaskórniki
• drobnoustroje
• zapalenie
• hiperandrogenizm
(względny lub bezwzględny)
• zewnętrzne podrażnienie
LECZENIE TRĄDZIKU
Leczenie miejscowe
Leczenie ogólne
LECZENIE MIEJSCOWE
Mechanizm działania leków:
- przeciwłojotokowe: roztwory alkoholowe z dodatkiem
tymolu, mentolu, kwasu salicylowego (?)
- komedolityczne: retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek
benzoilu, alfa-hydroksykwasy, kwas salicylowy
- przeciwbakteryjne: antybiotyki, kwas azelainowy,
nadtlenek benzoilu,
- przeciwzapalne: kwas azelainowy, adapalan, tazarotan,
steroidy
LECZENIE MIEJSCOWE
- przeciwłojotokowe
terapia uzupełniająca, do niedawna lotiony, emulsje,
roztwory zawierające alkohol + tymol, + mentol
+ kwas salicylowy
(często podrażnienie skóry
nowoczesne kosmetyki
5
DZIAŁANIE KOMEDOLITYCZNE
Kwas salicylowy
- działanie komedolityczne i keratynolityczne
- przeciwzapalne
- przeciwbakteryjne
Steżenia: 0,5 – 3 %
AHA
DZIAŁANIE KOMEDOLITYCZNE
RETINOIDY
3 generacje
1 – retinoidy niearomatyczne (retinol, tretinoina i isotretinoina)
2 – retinoidy monoaromatyczne (etretinat, acitretin)
3 – retinoidy poliaromatyczne (aretinoid, adapalen, tazaroten)
MECHANIZM DZIAŁANIA
ADAPALEN I TAZAROTEN
Silne działanie przeciwzapalne
RETINOIDY STOSOWANE MIEJSCOWO:
Efekt
komedolityczny
przeciwzapalny
przeciwłojotokowy
keratynolityczny
pobudzający synteze kolagenu
6
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
- nadmierna suchość skóry
- uczucie pieczenia
- podrażnienie, rumień
- objawy łuszczenia się skóry
- zwiększone podrażeninie po ekspozycji UV
Tabela 1. Preparaty tretynoiny
Preparat
Postać
Aknemycin Plus
Atrederm 0,025%
Atrederm 0,05%
Atrederm 0,1%
Differin
Isotrex
Isotrexin
Maść Retynowa
Retin A
Roaccutane
Zorac
płyn (tretynoina 0,25 mg/ml, erytromycyna 40 mg/ml)
płyn (tretynoina 0,25 mg/ml, octan tekoferolu 0,05 mg/ml)
płyn (tretynoina 0,5 mg/ml, octan tekoferolu 0,1 mg/ml)
płyn (tretynoina 1 mg/ml, octanu tekoferolu 0,2 mg/ml)
żel i krem (adaplen 1mg/g)
żel (izotretynoina 0,5 mg/g)
żel (izotretynoina 0,5 mg/g, erytromycyna 20 mg/g)
maść (tretynoina 0,5 mg/g)
krem (tretinoina 0,055 g/100g)
kapsułki (izotretyinoina 10 mg/kaps. i 20 mg/kaps.)
żel (tazaroten 0,5 mg/g i 1 mg/g)
NADTLENEK BENZOILU
Związek utleniający o działaniu keratynolitycznym,
przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym
Działanie przeciwbakteryjne wynika z utlenianiem grupy SH –
Enzymów bakteryjnych
Benzacne 2,5; 5, 10 % żel, krem, lotion
Oxy
Aknefung oxid
Akneroxid L
Clerasil – Ultra (dodatkowo krzemian glinu
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Nadmierne łuszczenie się
Nadmierna suchość skóry
Podrażnienie skóry
WSKAZANIE
trądzik grudkowo-krostkowy terapia wspomagająca
KWAS AZELAINOWY
Skinoren, Hascoderm, Acne Derm
Efekt przeciwłojotokowy – kompetetywne hamowanie
Oksydoreduktazy mitochondrialnej oraz 5-alfareduktazy
Efekt keratynolityczny
Efekt przeciwbakteryjny
Dobrze tolerowany
7
Miejscowe preparaty komedolityczne
z nadtlenkiem benzoilu
Aknefug-Oxid 3%
Aknefug-Oxid 5%
Aknefug-Oxid 10%
Akneroxid 5
Akneroxid 10
Ambix Acne Treatment Cream
Benzacne
Benzapur
Brevoxyl
Lubexyl
Oxy - 10 Lotion
OXY 10 Cover Up
żel 30 mg/g
z kwasem azelainowym
Acne-Derm
Hascoderm
Skinoren krem 200 mg/g
krem 200 mg/g
krem 200 mg/g, żel 150 mg/g
żel 50 mg/g
żel 100 mg/g
żel 50 mg/g
żel 100 mg/g
krem 135 mg/g
żel 5% i 10%
żel 100 mg/g
żel 40 mg/g
zawiesina 40 mg/g
zawiesina 1%
krem 1%
Terapia miejscowa w różnych postaciach trądziku
Zaskórnikowy
Nadtlenek benzoilu
Tretynoina, adapalen lub tazaroten
Kwas azelainowy
Łagodny grudkowo-krostkowy
Antybiotyk miejscowy + nadtlenek benzoilu
Tretynoina, adapalen lub tazaroten
Kwas azelainowy
Dodać antybiotyk doustny, jeśli leczenie miejscowe nie jest satysfakcjonujące
Grudkowo-krostkowy ze stanem zapalnym
Antybiotyk doustny + nadtlenek benzoilu + antybiotyk miejscowy
Dołączyć tretynoinę, tazaroten lub adapalen,kiedy zmniejszy się stan
zapalny
Wycofać się z leczenia antybiotykiem doustnym,gdy stan skóry
znacznie się poprawi
Ropowiczy Izotretynoina doustnie
Hamowanie mechanizmów patofizjologicznych trądziku
______________________________________________________________
Hyperkeratynizacja
Tretynoina, adapalen, tazaroten
Kwas azelainowy
Kwas salicylowy
Izotretynoina doustna
Nadprodukcja łoju
Doustne leki antykoncepcyjne
Izotretynoina
Namnażanie bakterii
Nadtlenek benzoilu
Antybiotyki miejscowe lub doustne
Kwas azelainowy
Tretynoina, adapalen, tazaroten
Izotretynoina doustna
Stan zapalny
Antybiotyki miejscowe i doustne
Kwas azelainowy