1

ETIOPATOGENEZA, KLINIKA, LECZENIE

I PIELĘGNACJA SKÓRY

- TRĄDZIK POSPOLITY i cera tłusta

RODZAJE CERY

CERA NORMALNA

CERA MIESZANA

CERA TŁUSTA

CERA MIESZANA

CERA SUCHA

CERA WRAŻLIWA

CERA DOJRZAŁA

CERA NACZYNKOWA

CERA NORMALNA

CERA MIESZANA

CERA TŁUSTA

CERA MIESZANA

CERA SUCHA

Wiek [lata] 0

13

19

30

40

GRUCZOŁY ŁOJOWE

-zmienne rozmieszczenie w skórze
- niemal zawsze pozostają w kontakcie
z mieszkiem łojowym
-wyjątek gruczoły łojowe ektopowe
(wargi, błony śluzowe, tzw. gruczoły Fordyce’a)

MIESZEK ŁOJOWY SKŁADA SIĘ Z 4 elementów:

- lejek
- włos
- gruczoł łojowy
- przewód łojowy

LEJEK SKŁADA SIĘ Z DWÓCH CZĘŚCI
- odcinek dystalny acroinfundibulum
- odcinek dolny infrainfundibulum

(brak warstwy ziarnistej)

inne modele rogowacenia

2

ROZMIESZCZENIE

- twarz
- górne odcinki klatki piersiowej i pleców
- ramiona (górne zewnętrzne powierzchnie)
(im bardziej dystalnie na kończynach tym mniej)

Trądzik pospolity
_______________________________________
- rozpowszechnione
- przewlekłe

schorzenie dotyczące okolic łojotokowych skóry

EPIDEMIOLOGIA

• 25 - 85%

12-24 rok życia

• 8 -10%

25 - 34 rok życia

• 3 - 8%

35 – 44 rok życia

Stern RS JAAD 1992;26:931-935
Cunliffe WJ. Br Med J 1979;166:1109-1100

Trądzik pospolity to schorzenie opisywane

już w starożytności.

Na początku XX wieku nazywano go
trądzikiem młodzieńczym (Acne juvenile)

ETIOPATOGENEZA
___________________________

1.Czynniki hormonalne
2.Genetyczne
3.Tło łojotokowe
4.Bakteryjne

3

CZYNNIKI HORMONALNE
________________________________________________

1. Obecność receptorów dla dihydrotestosteronu
w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych
2. Produkcja dihydrotestosteronu

w łojotokowych obszarach skóry

3. Ekspresja 5-alfa-reduktazy (izoenzym 1)
w obrębie gruczołów łojowych okolic predysponowanych
do trądzika pospolitego

CZYNNIK GENETYCZNY

NADMIERNE PRODUKCJA ŁOJU\SKŁAD ŁOJU

Kwas linolowy

Lipazy Propionibacterium acne – wolne kwasy tłuszczowe

Nadmierne rogowacenie

microcomedones

Nadprodukcja łoju i wolne kwasy tłuszczowe uwalnie pod
wpływem lipaz z P.acnes i zmniejszenie zawartości
kwasu linolowego

Nieprawidłowe rogowacenie

Utrudniona ewakuacja łoju

Poszerzenie przewodów

mikrozaskórniki

ROLA BAKTERII

4

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA WIEK PACJENTÓW

- trądzik niemowlęcy
- trądzik młodzieńczy
- trądzik twarzy u kobiet typu piodermii
- trądzik pleców dorosłych

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA MORFOLOGIĘ WYKWITÓW ZAPALNYCH

- trądzik zaskórnikowy
- trądzik grudkowy
- trądzik krostkowy
- trądzik krostkowo-grudkowy
- trądzik stwardniały
- trądzik ropowiczy
- trądzik guzkowo-torbielowaty
- trądzik skupiony
- trądzik z utrwalonym obrzękiem twarz
- trądzik bliznowcowy
- trądzik o piorunującym przebiegu
- trądzik odwrócony

Zadania terapii

redukcja:

• mikrozaskórniki
• drobnoustroje
• zapalenie
• hiperandrogenizm

(względny lub bezwzględny)

• zewnętrzne podrażnienie

LECZENIE TRĄDZIKU

Leczenie miejscowe

Leczenie ogólne

LECZENIE MIEJSCOWE

Mechanizm działania leków:

- przeciwłojotokowe: roztwory alkoholowe z dodatkiem
tymolu, mentolu, kwasu salicylowego (?)

- komedolityczne: retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek
benzoilu, alfa-hydroksykwasy, kwas salicylowy

- przeciwbakteryjne: antybiotyki, kwas azelainowy,
nadtlenek benzoilu,

- przeciwzapalne: kwas azelainowy, adapalan, tazarotan,
steroidy

LECZENIE MIEJSCOWE

- przeciwłojotokowe

terapia uzupełniająca, do niedawna lotiony, emulsje,
roztwory zawierające alkohol + tymol, + mentol
+ kwas salicylowy
(często podrażnienie skóry

nowoczesne kosmetyki

5

DZIAŁANIE KOMEDOLITYCZNE

Kwas salicylowy

- działanie komedolityczne i keratynolityczne
- przeciwzapalne
- przeciwbakteryjne

Steżenia: 0,5 – 3 %

AHA

DZIAŁANIE KOMEDOLITYCZNE

RETINOIDY

3 generacje

1 – retinoidy niearomatyczne (retinol, tretinoina i isotretinoina)

2 – retinoidy monoaromatyczne (etretinat, acitretin)

3 – retinoidy poliaromatyczne (aretinoid, adapalen, tazaroten)

MECHANIZM DZIAŁANIA

ADAPALEN I TAZAROTEN

Silne działanie przeciwzapalne

RETINOIDY STOSOWANE MIEJSCOWO:

Efekt

komedolityczny
przeciwzapalny
przeciwłojotokowy
keratynolityczny
pobudzający synteze kolagenu

6

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

- nadmierna suchość skóry
- uczucie pieczenia
- podrażnienie, rumień
- objawy łuszczenia się skóry
- zwiększone podrażeninie po ekspozycji UV

Tabela 1. Preparaty tretynoiny
Preparat

Postać

Aknemycin Plus
Atrederm 0,025%
Atrederm 0,05%
Atrederm 0,1%
Differin
Isotrex
Isotrexin
Maść Retynowa
Retin A
Roaccutane
Zorac

płyn (tretynoina 0,25 mg/ml, erytromycyna 40 mg/ml)
płyn (tretynoina 0,25 mg/ml, octan tekoferolu 0,05 mg/ml)
płyn (tretynoina 0,5 mg/ml, octan tekoferolu 0,1 mg/ml)
płyn (tretynoina 1 mg/ml, octanu tekoferolu 0,2 mg/ml)
żel i krem (adaplen 1mg/g)
żel (izotretynoina 0,5 mg/g)
żel (izotretynoina 0,5 mg/g, erytromycyna 20 mg/g)
maść (tretynoina 0,5 mg/g)
krem (tretinoina 0,055 g/100g)
kapsułki (izotretyinoina 10 mg/kaps. i 20 mg/kaps.)
żel (tazaroten 0,5 mg/g i 1 mg/g)

NADTLENEK BENZOILU

Związek utleniający o działaniu keratynolitycznym,
przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym

Działanie przeciwbakteryjne wynika z utlenianiem grupy SH –
Enzymów bakteryjnych

Benzacne 2,5; 5, 10 % żel, krem, lotion
Oxy
Aknefung oxid
Akneroxid L

Clerasil – Ultra (dodatkowo krzemian glinu

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Nadmierne łuszczenie się
Nadmierna suchość skóry
Podrażnienie skóry

WSKAZANIE

trądzik grudkowo-krostkowy terapia wspomagająca

KWAS AZELAINOWY

Skinoren, Hascoderm, Acne Derm

Efekt przeciwłojotokowy – kompetetywne hamowanie
Oksydoreduktazy mitochondrialnej oraz 5-alfareduktazy

Efekt keratynolityczny

Efekt przeciwbakteryjny

Dobrze tolerowany

7

Miejscowe preparaty komedolityczne

z nadtlenkiem benzoilu

Aknefug-Oxid 3%
Aknefug-Oxid 5%
Aknefug-Oxid 10%
Akneroxid 5
Akneroxid 10
Ambix Acne Treatment Cream
Benzacne
Benzapur
Brevoxyl
Lubexyl
Oxy - 10 Lotion
OXY 10 Cover Up

żel 30 mg/g

z kwasem azelainowym

Acne-Derm
Hascoderm
Skinoren krem 200 mg/g

krem 200 mg/g
krem 200 mg/g, żel 150 mg/g

żel 50 mg/g
żel 100 mg/g
żel 50 mg/g
żel 100 mg/g
krem 135 mg/g
żel 5% i 10%
żel 100 mg/g
żel 40 mg/g
zawiesina 40 mg/g
zawiesina 1%
krem 1%

Terapia miejscowa w różnych postaciach trądziku

Zaskórnikowy

Nadtlenek benzoilu
Tretynoina, adapalen lub tazaroten
Kwas azelainowy

Łagodny grudkowo-krostkowy

Antybiotyk miejscowy + nadtlenek benzoilu
Tretynoina, adapalen lub tazaroten
Kwas azelainowy

Dodać antybiotyk doustny, jeśli leczenie miejscowe nie jest satysfakcjonujące

Grudkowo-krostkowy ze stanem zapalnym

Antybiotyk doustny + nadtlenek benzoilu + antybiotyk miejscowy
Dołączyć tretynoinę, tazaroten lub adapalen,kiedy zmniejszy się stan
zapalny
Wycofać się z leczenia antybiotykiem doustnym,gdy stan skóry

znacznie się poprawi

Ropowiczy Izotretynoina doustnie

Hamowanie mechanizmów patofizjologicznych trądziku

______________________________________________________________

Hyperkeratynizacja

Tretynoina, adapalen, tazaroten
Kwas azelainowy
Kwas salicylowy
Izotretynoina doustna

Nadprodukcja łoju

Doustne leki antykoncepcyjne
Izotretynoina

Namnażanie bakterii

Nadtlenek benzoilu
Antybiotyki miejscowe lub doustne
Kwas azelainowy
Tretynoina, adapalen, tazaroten
Izotretynoina doustna

Stan zapalny

Antybiotyki miejscowe i doustne
Kwas azelainowy