Z dniem 1 stycznia 2014 r. wchodzi w życie drugi etap rewolucyjnych

zmian w zakresie podatku od towarów i usług, które będą miały bardzo

duży wpływ na funkcjonowanie wszystkich podatników. 

Biuro   poczyniło   wszelkie   kroki   niezbędne   do   rzetelnego

przygotowania się do nowej sytuacji prawnej. Jednak w związku z faktem,

iż   zmiany   dotkną   sfery   codziennego   funkcjonowania   Państwa   firmy,

prosimy   o   zapoznanie   się   z całym   niniejszym   dokumentem,   ze

szczególnym uwzględnieniem swojej branży. Liczymy się z faktem, iż

będzie to wymagało do Państwa sporo czasu i wysiłku, ale z pewnością

przełoży   się   na   bardziej   ekonomiczne   rozwiązania   w   firmie   oraz

sprawniejszą współpracę z Biurem.

Państwa opiekunowie księgowi są gotowi do udzielenia dodatkowych

informacji oraz rozwiania wątpliwości.

Poniżej   przedstawiamy   kolory,   którymi   zaznaczone   są   fragmenty

dotyczące branż objętych największymi zmianami.

 Transport

Usługi budowlane

Usługi zwolnione z VAT

Najem i dzierżawa

Usługi ubezpieczeniowe

1. Nowa definicja momentu powstania obowiązku podatkowego

Zmianami o największym znaczeniu praktycznym są zmiany w przepisach

dotyczących obowiązku podatkowego. Ustawa wprowadza zupełnie nową

definicję obowiązku podatkowego, zgodnie z którą ma on powstawać z

upływem miesiąca, w 

który  dokonano   dostawy  towaru   lub   wykonano   usługę,   w   tym   usługę

częściową.

Ogólne   zasady   powstawania   obowiązku   podatkowego   w   VAT

obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. na przykładach

1. Dokonanie   dostawy   towarów   lub   wykonanie   usługi   jako   zasada

powstawania obowiązku podatkowego

O ile obecnie obowiązek podatkowy w VAT powstaje co do zasady z

chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, o tyle od 1 stycznia 2014 r.

obowiązek   ten   będzie   powstawał   co   do   zasady   z   chwilą   dokonania

dostawy   towarów   lub   wykonania   usługi   (określenie   „z   chwilą   wydania

towaru" zastąpi określenie „z chwilą dokonania dostawy towarów"). 

Dostawa towaru

Do   dokonania   dostawy   towarów   dochodzi   najczęściej   na   skutek

fizycznego wydania tych towarów podatnikowi lub osobie uprawnionej do

odebrania towaru w imieniu podatnika.

 

Przykład- dostawa towaru

W dniu 29 marca 2014 r. podatnik otrzyma zamówienie na towar. W

tym samym dniu wystawi fakturę dokumentującą dostawę tego towaru

(od   1   stycznia   2014   r.   możliwe   będzie   wystawianie   faktur   przed

dokonaniem dostawy towarów). W dniu 1 kwietnia 2014 r. towar zostanie

odebrany przez pracownika klienta. Obowiązek podatkowy powstanie w

takiej sytuacji  w  dniu  1  kwietnia  2014 r.,  tj.  w  dniu  wydania  towaru

osobie uprawnionej do odebrania towaru w imieniu podatnika.

 

Przykład- wydanie środków umożliwiających rozporządzanie rzeczą

Spółka   zamierza   sprzedać   w   2014   r.   swój   „firmowy"   samochód.

Umowa sprzedaży samochodu zostanie zawarta 27 lutego 2014 r., a po

jej   podpisaniu   nabywcy   zostaną   wręczone   kluczyki   i   dokumenty   do

samochodu. Ze względu na pilny wyjazd nabywca samochód odbierze

dopiero   kilka   dni   później,   tj.   3   marca   2014   r.   Mimo   to   obowiązek

podatkowy z tytułu dostawy samochodu powstanie w takiej sytuacji w

dniu   27   lutego   2014   r.,   tj.   w   dniu   wydania   nabywcy   dokumentów   i

kluczyków umożliwiających rozporządzanie samochodem.

 

Wykonanie usługi

W przypadku świadczenia usług obowiązek podatkowy od 1 stycznia

2014 r. powstawać będzie – identycznie jak obecnie – z chwilą wykonania

usługi. Uznaje się najczęściej, że usługa jest wykonana, gdy usługodawca

zrealizował   wszystkie   czynności   składające   się   na   określony   rodzaj

usługi.

 

Przykład- wykonanie usługi

Firma transportowa otrzyma zlecenie dostarczenia towaru z miejsca

X do miejsca Y. Firma wyładowała towar w miejscu Y w dniu 31 stycznia

2014 r. W tym też dniu dojdzie do wykonania usługi transportowej (i

powstania obowiązku podatkowego w VAT), gdyż z chwilą wyładowania

towaru firma transportowa dokonała ostatniej czynności składającej się

na usługę transportową.

 

 Przykład-   konieczność   zaakceptowania   wykonania   usługi   przez

usługobiorcę 

Podatnik   prowadzi   działalność   gospodarczą   w   zakresie   naprawy

telefonów komórkowych. W dniu 25 stycznia 2014 r. od dwóch klientów

otrzyma   zlecenie   naprawy   dwóch   telefonów.   Oba   telefony   podatnik

naprawi w dniu 28 stycznia 2014 r. i telefonicznie poinformuje klientów o

możliwości   odebrania   naprawionych   telefonów.   Pierwszy   z   klientów

zostanie   odebrany   w   dniu   1   lutego   2014   r.,   zaś   drugi   nie   zostanie

odebrany nigdy. W takiej sytuacji:

1) obowiązek podatkowy z tytułu naprawy pierwszego z telefonów

powstanie w dniu 1 lutego 2014 r. (odbierając telefon klient zaakceptuje

wykonanie   usługi,   co   spowoduje   uznanie   usługi   za   wykonaną   w   tym

właśnie dniu),

2) obowiązek podatkowy z tytułu naprawy drugiego z telefonów nie

powstanie (klient nie odbierze bowiem telefonu, a więc nie zaakceptuje

jej wykonania).

 

Przykład- ustalenie terminu wykonania usługi

Wydawnictwo   zleca   autorom   opracowywanie   artykułów   do

publikowanych czasopism. Momentem wykonania usług opracowywania

takich artykułów jest, co do zasady, moment przesłania przez autora

gotowego   artykułu.   Nie   ma   jednak   przeszkód,   aby   strony   ustaliły,   że

usługę  uznaje  się  za  wykonaną  w   dniu  akceptacji  przesłanego  tekstu

przez   wydawnictwo,   autoryzacji   tekstu   przez   autora,   a   nawet

opublikowania tekstu w czasopiśmie. Nie jest natomiast dopuszczalne

ustalenie przez strony, przykładowo, że za moment wykonania usługi

uznaje się 30. dzień, licząc od dnia opublikowania tekstu w czasopiśmie

(takie określenie momentu wykonania usługi miałoby charakter sztuczny).

 

2. Usługi przyjmowane częściowo

Od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie przepis stanowiący, że w

odniesieniu   do   przyjmowanych   częściowo   usług,   usługę   uznaje   się

również za wykonaną w przypadku wykonania części usługi, dla której to

części określono zapłatę. Obecnie podobnego przepisu nie ma. Wskazany

przepis będzie miał zastosowanie, jeżeli strony:

1) ustalą, że świadczona usługa jest przyjmowana częściowo, oraz

2) określą dla przyjmowanych części usługi zapłatę.

Jeżeli   warunki   te   są   spełnione,   obowiązek   podatkowy   powstaje   z

chwilą wykonania części usługi, przy czym uznać należy, że:

1) dniem wykonania usługi w części jest dzień jej przyjęcia przez nabywcę

usługi (chyba że strony ustalą inaczej),

2)   obowiązek   podatkowy   powstaje   w   części   odpowiadającej   części

wykonania usługi.

 

Przykład

Klient   zlecił   adwokatowi   pozwanie   kontrahenta   o   zapłatę.   Strony

uzgodniły kwotę wynagrodzenia z tytułu wykonania usługi prawniczej w

wysokości   2500   zł   netto   +   575   zł   VAT,   w   tym   za   napisanie   pozwu

wynagrodzenie w kwocie 800 zł netto + 184 zł VAT. Strony uzgodniły, że

warunkiem   skierowania   przez   adwokata   pozwu   do   sądu   będzie

zaakceptowanie przez klienta jego treści (co należy uznać za przyjęcie

części   zleconej   usługi   prawniczej   w   części   odpowiadającej   napisaniu

pozwu). Akceptacja taka nastąpi w dniu 20 lutego 2014 r. Oznaczać to

będzie, że obowiązek podatkowy z tytułu wykonania usługi prawniczej w

części odpowiadającej opracowaniu pozwu powstanie w tym właśnie dniu.

 

3. Czynności rozliczane w okresach rozliczeniowych

Od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie przepis stanowiący, że

usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące

po   sobie   terminy   płatności   lub   rozliczeń,   uznaje   się   za   wykonaną   z

upływem   każdego   okresu,   do   którego   odnoszą   się   te   płatności   lub

rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. 
Przykład

Podatnik   świadczy   usługi   transportowe,   dla   których   to   usług

obowiązek   podatkowy   od   1   stycznia   2014   r.   powstawać   będzie   na

zasadach ogólnych. Podatnik ten z kontrahentem X ma zawartą umowę

przewidującą,   że   świadczone   usługi   są   rozliczane   w   kwartalnych,

kalendarzowych   okresach   rozliczeniowych   (z   terminem   płatności

upływającym 10 dnia miesiąca następującego po rozliczanym kwartale).

W   takim   przypadku   –   przykładowo   –   obowiązek   podatkowy   z   tytułu

wszystkich usług wykonanych dla tego kontrahenta w I kwartale 2014 r.

powstanie w dniu 31 marca 2014 r.

 

Usługa świadczona w sposób ciągły na przełomie roku

Od   1   stycznia   2014   r.   obowiązywać   będzie   również   przepis

stanowiący, że usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy

niż  rok, dla której   w  związku  z jej   świadczeniem w  danym  roku  nie

upływają   terminy   płatności   lub   rozliczeń,   uznaje   się   za   wykonaną   z

upływem   każdego   roku   podatkowego,   do   momentu   zakończenia

świadczenia tej usługi.

 

Przykład

W dniu 1 lutego 2014 r. podatnik sprzeda licencję na korzystanie z

programu   komputerowego   rozliczaną   w   rocznych   okresach

rozliczeniowych, przy czym płatność za te roczne okresy rozliczeniowe

dokonywana będzie z dołu (termin płatności za pierwszy rok korzystania

z programu komputerowego upłynie w ostatnim dniu rocznego okresu

korzystania z tego programu, tj. w dniu 31 stycznia 2015 r.). W takim

przypadku obowiązek podatkowy z tytułu części usługi licencji (tj. części

odpowiadającej   okresowi   korzystania   z   programu   komputerowego   w

2014 r.) powstanie w dniu 31 grudnia 2014 r.

Wskazane przepisy będą miały zastosowanie do większości dostaw

towarów (mało znaczący wyjątek dotyczyć będzie dostaw towarów, do

których   dochodzi   na   skutek   wydania   towarów   na  

podstawie   umowy

dzierżawy, najmu

, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

zawartej   na   czas   określony   lub   umowy   sprzedaży   na   warunkach

odroczonej   płatności).   W   szczególności   odpowiednie   zastosowanie

będzie miał pierwszy ze wskazanych powyżej przepisów. A zatem od 1

stycznia   2014   r.   dostawy   towarów,   dla   których   w   związku   z   ich

dokonywaniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub

rozliczeń,   uznawać   się   będzie   za   wykonane   z   upływem   okresu,   do

którego   odnoszą   się   te   płatności   lub   rozliczenia,   do   momentu

zakończenia dokonywania tych dostaw.

 

Przykład

Podatnik   prowadzący   stację   paliw   umożliwia   klientom   podpisanie

umowy, na podstawie której wszystkie zakupy paliw w danym miesiącu,

rozliczane   będą   łącznie   po   zakończeniu   danego   miesiąca.   Obecnie

zawarcie takiej umowy nie wpływa na sposób powstawania obowiązku

podatkowego z tytułu dostaw paliwa (obowiązek ten najpóźniej powstaje

7 dnia, licząc od dnia zatankowania paliwa). Z dniem 1 stycznia 2014 r.

się to zmieni. Od tego dnia obowiązek podatkowy z tytułu dostaw paliwa

dokonywanych na podstawie takich umów powstawać będzie ostatniego

dnia   danego   miesiąca   (np.   w   przypadku   paliwa   zatankowanego   w

styczniu 2014 r. – w dniu 31 stycznia 2014 r.).

 

4. Otrzymanie   części   lub   całości   zapłaty   przez   dokonaniem   dostawy

towaru lub wykonaniem usługi

Podobnie jak ma się rzecz obecnie, również od 1 stycznia 2014 r.

otrzymanie   części   lub   całości   zapłaty   przed   dokonaniem   dostawy   lub

wykonaniem   usługi   skutkować   będzie   powstaniem   obowiązku

podatkowego.   Obowiązek   ten   powstawać   będzie   w   odniesieniu   do

otrzymanej kwoty, a więc w części odpowiadającej tej kwocie (niezależnie

od tego czy wystawiona została faktura zaliczkowa).

 

Przykład

W   dniu   15   lutego   2014   r.   podatnik   otrzyma   od   kontrahenta

zamówienie na poczet dostawy towaru za kwotę 5166 zł brutto (4200 zł

netto + 966 zł VAT), a dwa dni później otrzyma zaliczkę 30%, tj. kwotę

1549,80   zł   na   poczet   tego   zamówienia.   Spowoduje   to   powstanie

obowiązku podatkowego z tytułu dostawy zamówionego towaru w dniu

17 lutego 2014 r. (niezależnie od tego czy podatnik dopełni obowiązku

wystawienia faktury zaliczkowej).

 

Warto   jednak   zaznaczyć,   iż   otrzymywanie   kwot   na   poczet

przyszłych,   nieskonkretyzowanych   świadczeń   nie   będzie   powodować

powstawania obowiązku podatkowego. Otrzymanie takich kwot będzie

skutkować   powstaniem   obowiązku   podatkowego   dopiero   z   chwilą

skonkretyzowania świadczeń, których dotyczą.
Przykład

W dniu 13 marca 2014 r. kontrahent podatnika dokona wpłaty 5000

zł,   z   której   to   kwoty   finansowane   mają   być   przyszłe   zamówienia

kontrahenta. Otrzymanie tej kwoty nie spowoduje powstania obowiązku

podatkowego w VAT.

Załóżmy następnie, że w dniu 2 kwietnia 2014 r. kontrahent złoży

zamówienie trzech towarów na kwotę 1700 zł netto + VAT, które to

zamówienie będzie miało zostać sfinansowane z części wpłaconej w dniu

13 marca 2014 r. kwoty. W tej sytuacji złożenie zamówienia spowoduje

powstanie obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania całości zapłaty

przed dokonaniem dostawy towarów (mimo, że pieniądze zostały przez

kontrahenta faktycznie wpłacone ponad dwa tygodnie wcześniej), a więc

obowiązek ten powstanie w dniu 2 kwietnia 2014 r.

 

Przykład

Podatnik   X   prowadzący   hurtownię   materiałów   budowlanych   jest

dłużnikiem   kontrahenta   Y.   W   dniu   30   stycznia   2014   r.   kontrahent   Y

zamówi u podatnika X towary za kwotę przekraczającą wartość długu,

przy czym strony uzgodnią, że na poczet zapłaty części ceny za te towary

zaliczona   zostaje   wierzytelność   przysługująca   kontrahentowi   Y   wobec

podatnika X. Towary zostaną wydane kontrahentowi Y w dniu 2 lutego

2014 r. W tej sytuacji obowiązek podatkowy powstanie częściowo:

1. w dniu 30 stycznia 2014 r. - w części odpowiadającej wartości

wierzytelności zaliczonej na poczet zapłaty ceny za zamówione materiały

budowlane,

2. w dniu 2 lutego 2014 r. – w pozostałej części.

 

 Przykład

Podatnik prowadzi sklep ze sprzętem elektronicznym. Na początku

stycznia 2014 r. klient zamówi u niego kino domowe, którego zakup

będzie chciał sfinansować pożyczką. Należność za kino domowe zostanie

przekazana podatnikowi przez bank w dniu 31 stycznia 2014 r., zaś kino

domowe   zostanie   odebrane   przez   klienta   w   dniu   1   lutego   2014   r.

Obowiązek   podatkowy   z   tytułu   dokonania   dostawy   kina   domowego

powstanie w tej sytuacji w dniu 31 stycznia 2014 r.

 

5. Powstawanie obowiązku podatkowego a wystawianie faktur

Do końca 2013 r. obowiązuje przepis stanowiący, że jeżeli dostawa

towaru   lub   wykonanie   usługi   powinny   być   potwierdzone   fakturą,

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później

jednak   niż   w   7.   dniu,   licząc   od   dnia   wydania   towaru   lub   wykonania

usługi. Od 1 stycznia 2014 r. podobnego przepisu nie będzie. Spowoduje

to, że od nowego roku wystawianie faktur, co do zasady, nie będzie

wpływać   na   moment   powstania   obowiązku   podatkowego   (wyjątek

dotyczyć   będzie   niektórych   szczególnych   przypadków   powstawania

obowiązku podatkowego).
Przykład

W dniu 27 lutego 2013 r. podatnik sprzedał i wydał towar firmie ABC.

W tej sytuacji podatnik mógł rozpoznać obowiązek podatkowy z tytułu

dostawy towaru w lutym 2013 r. (wystawiając fakturę w dniu 27 lub 28

lutego   2013   r.),   jak   również   w   marcu   2013   r.   (wystawiając   fakturę

później).

W analogicznej sytuacji mającej miejsce w 2014 r. wyboru takiego

podatnik mieć nie będzie. Nawet wystawiając fakturę w dniu 15 marca

2014 r. (od 1 stycznia 2014 r. podatnicy będą mogli wystawiać faktury,

co   do   zasady,   nie   później   niż   15.   dnia   miesiąca   następującego   po

miesiącu,   w   którym   dokonano   dostawy   towaru   lub   wykonano   usługę)

podatnik nie przesunie momentu powstania obowiązku podatkowego na

marzec 2014 r. Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towaru powstałby

w takiej sytuacji bezwzględnie w lutym 2014 r.
6. Przepisy przejściowe

Obowiązek   podatkowy   na   nowych   zasadach   będzie   powstawał   w

stosunku   do   czynności   wykonanych   od   dnia   1   stycznia   2014   r.   W

przypadku   czynności   wykonanych   przed   tym   dniem   obowiązek

podatkowy powstawać będzie na obecnie obowiązujących zasadach.

 

Przykład

Podatnik sprzeda i wyda towar nabywcy będącemu przedsiębiorcą w

dniu 29 grudnia 2013 r., lecz fakturę dokumentującą tę dostawę wystawi

dopiero 3 stycznia 2014 r. Obowiązek podatkowy z tytułu takiej dostawy

powstanie na obecnie obowiązujących zasadach, czyli w dniu 3 stycznia

2014 r. (w dniu wystawienia faktury).

 

Na potrzeby wskazanego przepisu:

1.   czynność,   dla   której   w   związku   z   jej   wykonywaniem   ustalane   są

następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie

za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te

płatności   lub   rozliczenia,   do   momentu   zakończenia   wykonywania   tej

czynności,

2. czynność wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla

której w związku z jej wykonywaniem w danym roku nie upływają terminy

płatności   lub   rozliczeń,   uznawać   się   będzie   za   wykonaną   z   upływem

każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia wykonywania tej

czynności.

 

Przykład

Podatnik dokonuje dostaw gazu LPG. Z kontrahentem X podatnik ten

ma zawartą umowę przewidującego, że dostawy gazu LPG rozliczane są w

miesięcznych okresach rozliczeniowych trwających od 10 dnia danego

miesiąca   do   9   dnia   miesiąca   kolejnego.   Z   przepisów   przejściowych

wynika,   że   dostawy   gazu   LPG   dokonane   w   okresie   rozliczeniowym

trwającym od 10 grudnia 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. uznaje się za

wykonane   z   dniem   9   stycznia   2014   r.   (z   upływem   okresu

rozliczeniowego). Do dostaw tych (w tym do dostaw dokonanych między

10 a 31 grudnia 2013 r.) nie będą miały zatem zastosowania obecne

przepisy, lecz przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. Obowiązek

podatkowy   z   tytułu   dostaw   gazu   LPG   dokonanych   w   okresie   od   10

grudnia 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. powstanie zatem w dniu 9 stycznia

2014 r.

 

Szczególne   zasady   powstawania   obowiązku   podatkowego   w   VAT

obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. na przykładach

Od 1 stycznia 2014 r. czynności, dla których obowiązek podatkowy

powstaje w sposób szczególny, podzielić będzie można na trzy grupy.

Będą to:

1)   czynności,   dla   których   obowiązek   podatkowy   powstaje   z   chwilą

otrzymania całości lub części zapłaty,

2)   czynności,   dla   których   obowiązek   podatkowy   powstaje   z   chwilą

otrzymania   części   lub   całości   zapłaty   albo   wystawienia   faktury,   nie

później jednak niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury,

3)   czynności,   dla   których   obowiązek   podatkowy   powstaje   z   chwilą

wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem terminu płatności.

Zauważyć przy tym warto, że czynności, dla których od 1 stycznia

2014 r. obowiązek podatkowy powstawać będzie w sposób szczególny

będzie znacznie mniej niż obecnie. Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek

podatkowy nie będzie powstawać w sposób szczególny, między innymi,

przy dostawach lokali i budynków, świadczeniu usług transportowych i

spedycyjnych,   dostawach   wysyłkowych   dokonywanych   za   zaliczeniem

pocztowym   oraz   sprzedaży   praw   lub   udzielania   licencji   i   sublicencji,

przeniesienia   lub   cesji   praw   autorskich,   patentów,   praw   do   znaków

fabrycznych,   handlowych,   oddania   do   używania   wspólnego   znaku

towarowego   albo   wspólnego   znaku   towarowego   gwarancyjnego,   albo

innych pokrewnych praw.
2. Czynności,   dla   których   obowiązek   podatkowy   powstaje   z   chwilą

otrzymania całości lub części zapłaty

Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy z chwilą otrzymania

całości   lub   części   zapłaty   powstawać   będzie   dla   pięciu   rodzajów

czynności. Będą to:

1) dostawy   towarów   z   tytułu   wydania   przez   komitenta   komisantowi   na

podstawie umowy komisu(obecnie obowiązek podatkowy z tytułu takich

dostaw powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany

towar,   nie   później   jednak   niż   w   ciągu   30   dni   od   dostawy   towarów

dokonanej przez komisanta),

2) dostawy   towarów   z   tytułu   przeniesienia   z   nakazu   organu   władzy

publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności

towarów   w   zamian   za   odszkodowanie (w   taki   sam   sposób   obowiązek

podatkowy powstaje obecnie),

3) dostawy towarów dokonywane w ramach egzekucji przez administracyjne

organy   egzekucyjne   oraz   komorników   sądowych (obecnie   nie   ma

przepisu   przewidującego   szczególny   sposób   powstawania   obowiązku

podatkowego z tytułu takich dostaw),

4) świadczenia   na   zlecenie   sądów   powszechnych,   administracyjnych,

wojskowych   lub   prokuratury   usług   związanych   z   postępowaniem

sądowym   lub   przygotowawczym (w   taki   sam   sposób   obowiązek

podatkowy powstaje obecnie), z wyłączeniem świadczenia usług, których

nabycie stanowi import usług (obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia

takich usług powstawać będzie na zasadach ogólnych),

5) świadczenia usług zwolnionych od podatku 

Usługi zwolnione z VAT, dla których od 1 stycznia 2014 r.

obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania

całości lub części zapłaty

1) usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi 

pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i 

reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez 

ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów 

ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw 

nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów 

reasekuracji;

2) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi 

pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub 

pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub 

pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;

3) usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich 

innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych 

oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także 

zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub 

pożyczkodawcę;

4) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia 

rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, 

przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz 

usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;

5) usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są

udziały w:

a) spółkach,

b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania

nimi;

6) usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których

mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami 

finansowymi

 Przykład

Podatnik   prowadzący   działalność   w   zakresie   udzielania   pożyczek

udzieli   w   dniu   5   lutego   stycznia   2014   r.   miesięcznej   pożyczki,   tj.

pożyczki   z   terminem   płatności   pożyczonej   kwoty   oraz   odsetek

upływającym 31 marca 2014 r. Załóżmy następnie, że pożyczka wraz z

odsetkami nie zostanie spłacona w dniu 3 maja 2014 r. Dopiero wówczas

powstanie obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usługi udzielenia

pożyczki   (gdyby   zastosowanie   miały   obecnie   obowiązujące   przepisy,

obowiązek ten powstałby już w marcu 2014 r.).

We   wskazanych   przypadkach   obowiązek   podatkowy   powstawał

będzie w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Oznacza to, że w przypadku

otrzymywania części zapłaty obowiązek podatkowy powstawać będzie w

odpowiedniej części,

 

Przykład

Podatnik w dniu 28 marca 2014 r. odda samochód do komisu, a

komisant sprzeda ten samochód dwa tygodnie później. Kwotę z tytułu

sprzedaży samochodu komisant przekaże podatnikowi w połowie w dniu

20 kwietnia 2014 r., a w drugiej połowie w dniu 3 maja 2014 r. W tej

sytuacji obowiązek podatkowy z tytułu dostawy samochodu dokonywanej

przez podatnika na rzecz komisanta powstanie w połowie w dniu 20

kwietnia 2014 r., a w drugiej połowie w dniu 3 maja 2014 r.

 

3. Czynności,   dla   których   obowiązek   podatkowy   powstaje   z   chwilą

otrzymania   części   lub   całości   zapłaty   albo   wystawienia   faktury,   nie

później jednak niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury:

1) świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych,

2) dostawy   drukowanych   książek   oraz   gazet,   czasopism   i   magazynów (z

wyłączeniem map i ulotek),

3) czynności   polegające   na   drukowaniu   książek (z   wyłączeniem   map   i

ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów (z wyłączeniem świadczenia

usług, których nabycie stanowi import usług).

Obowiązek podatkowy z tytułu wymienionych czynności powstawać

będzie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty tylko w zakresie, w

jakim   zapłata   ta   zostanie   otrzymana   przed   wykonaniem   usługi   lub

dokonaniem   dostawy   towaru.   W   pozostałym   zakresie   obowiązek

podatkowy z tytułu wymienionych czynności powstawać będzie:

1)   z   chwilą   wystawienia   faktury   –   jeżeli   zostanie   ona   wystawiona   przed

upływem terminu do jej wystawienia,

2)   z   chwilą   upływu   terminu   do   wystawienia   faktury   –   jeżeli   faktura   nie

zostanie wystawiona przed upływem tego terminu.

Dla   wymienionych   czynności   obowiązywać   będą   przy   tym   różne

terminy wystawiania faktur. Terminy te będą wynosić:

1)   30   dni   od   dnia   wykonania   usług   –   w   przypadku   świadczenia   usług

budowlanych oraz budowlano-montażowych,

2) 60 dni od dnia wydania towarów – dla dostaw drukowanych książek,

gazet, czasopism i magazynów, jeżeli umowa nie przewiduje rozliczenia

zwrotów wydawnictw,

3) 120 dni od pierwszego dnia wydania towarów - dla dostaw drukowanych

książek,   gazet,   czasopism   i   magazynów,   jeżeli   umowa   przewiduje

rozliczenie zwrotów wydawnictw,

4) 90 dni od dnia wykonania czynności – dla czynności polegających na

drukowaniu książek, gazet, czasopism i magazynów.

Istnieje   podobieństwo   powyższych   terminów   między   obecnymi

zasadami powstawania obowiązku podatkowego dla tych  czynności, a

zasadami, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2014 r. Istnieć jednak

będą również fundamentalne różnice, które przedstawia poniższa tabela.

 

Rodzaj czynności

Sposób powstawania

obowiązku

podatkowego do końca

2013 r.

Sposób powstawania

obowiązku

podatkowego od 1

stycznia 2014 r.

świadczenie usług 

budowlanych oraz 

budowlano-

montażowych

z chwilą otrzymania 

całości lub części 

zapłaty, nie później 

jednak niż 30 dnia, 

licząc od dnia 

wykonania usług

• z chwilą otrzymania

całości lub części 

zapłaty - w zakresie, 

w jakim zapłata ta 

zostanie otrzymana 

przed wykonaniem 

usługi

• z chwilą 

wystawienia faktury, 

nie później jednak niż

30 dnia, licząc od 

dnia wykonania usługi

– w pozostałym 

zakresie

dostawy 

drukowanych 

książek, gazet, 

czasopism i 

z chwilą wystawienia 

faktury lub otrzymania 

całości lub części 

zapłaty z tytułu 

• z chwilą otrzymania

całości lub części 

zapłaty - w zakresie, 

w jakim zapłata ta 

magazynów, dla 

których umowa nie 

przewiduje 

rozliczenia 

zwrotów 

wydawnictw

dostawy, nie później 

jednak niż 60 dnia, 

licząc od dnia wydania 

tych towarów

zostanie otrzymana 

przed dokonaniem 

dostawy (wydaniem 

towarów)

• z chwilą 

wystawienia faktury, 

nie później jednak niż

60 dnia, licząc od 

dnia dokonania 

dostawy – w 

pozostałym zakresie

dostawy 

drukowanych 

książek, gazet, 

czasopism i 

magazynów, dla 

których umowa nie 

przewiduje 

rozliczenia 

zwrotów 

wydawnictw

z chwilą wystawienia 

faktury lub otrzymania 

całości lub części 

zapłaty z tytułu 

dostawy, nie później 

jednak niż 120 dnia, 

licząc od pierwszego 

dnia wydania tych 

wydawnictw

• z chwilą otrzymania

całości lub części 

zapłaty - w zakresie, 

w jakim zapłata ta 

zostanie otrzymana 

przed dokonaniem 

dostawy (wydaniem 

towarów)

• z chwilą 

wystawienia faktury, 

nie później jednak niż

120 dnia, licząc od 

pierwszego dnia 

wydania towarów – w 

pozostałym zakresie

czynności 

polegające na 

drukowaniu 

książek, gazet, 

czasopism i 

magazynów

z chwilą otrzymania 

całości lub części 

zapłaty, nie później 

jednak niż 90 dnia, 

licząc od dnia 

wykonania czynności

• z chwilą otrzymania

całości lub części 

zapłaty - w zakresie, 

w jakim zapłata ta 

zostanie otrzymana 

przed wykonaniem 

tych czynności,

• z chwilą 

wystawienia faktury, 

nie później jednak niż

90 dnia, licząc od 

dnia wykonania tych 

czynności – w 

pozostałym zakresie

 

Przykład

W dniu 28 lutego 2014 r. podatnik wykona usługę budowlaną. W tym

samym   dniu   podatnik   wystawił   fakturę   dokumentującą   tę   usługę   z

terminem płatności 15 marca 2014 r. Nabywca usługi opłaci ją częściowo

(w 60%) w dniu 13 marca 2014 r., w pozostałej zaś części w dniu 5

kwietnia 2014 r. Mimo to obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia

usługi budowlanej powstanie już w dniu 28 lutego 2014 r., tj. w dniu

wystawienia faktury (inaczej rzecz by się miała w analogicznej sytuacji

mającej miejsce w 2013 r.; obowiązek podatkowy powstałby wówczas w

60% w dniu 13 marca 2013 r., zaś w pozostałych 40% w dniu 30 marca

2013 r.).

 

4. Czynności,   dla   których   obowiązek   podatkowy   powstaje   z   chwilą

wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem terminu płatności:

1) dostawy   energii   elektrycznej,   cieplnej   lub   chłodniczej   oraz   gazu

przewodowego,

2) świadczenie   usług (z   wyłączeniem   świadczenia   usług,   których   nabycie

stanowi import usług):

– telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,

– usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody, usługi związane z

odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, usługi związane z odpadami,

usługi   zamiatania   śmieci   i   usuwania   śniegu   oraz   pozostałe   usługi

sanitarne 

(poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do u.p.t.u.)

– 

najmu, dzierżawy

, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

– ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

– stałej obsługi prawnej i biurowej,

– dystrybucji   energii   elektrycznej,   cieplnej   lub   chłodniczej   oraz   gazu

przewodowego.

Szczególny   sposób   powstawania   obowiązku   podatkowego

obowiązujący   dla   tych   czynności   różnić   się   będzie   od   obecnie

obowiązującego. Różnice w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.

 

Rodzaj czynności

Sposób powstawania

obowiązku podatkowego do

końca 2013 r.

Sposób

powstawania

obowiązku

podatkowego

od 1 stycznia

2014 r.

• dostawy energii 

elektrycznej, cieplnej

lub chłodniczej oraz 

gazu przewodowego

• świadczenie usług 

telekomunikacyjnych

i 

radiokomunikacyjnyc

h,

• świadczenie usług 

wymienionych w 

poz. 140-153, 174 i 

175 

załącznika nr 

3

 do u.p.t.u.

• z chwilą upływu terminu 

płatności, jeżeli został on 

określony w umowie właściwej

dla rozliczeń z tytułu tych 

czynności,

• z chwilą sprzedaży 

żetonów, kart telefonicznych 

lub innych jednostek 

uprawniających do 

korzystania z usług 

telekomunikacyjnych w 

systemie przedpłaconym – w 

przypadku sprzedaży usług 

telekomunikacyjnych 

realizowanych przy użyciu 

odpowiednio żetonów, kart 

lub innych jednostek

• na zasadach ogólnych – w 

pozostałym zakresie

z chwilą 

wystawienia 

faktury, nie 

później 

jednak niż z 

upływem 

terminu 

płatności

• 

świadczenie usług 

najmu, dzierżawy, 

leasingu oraz usług 

o podobnym 

charakterze,

• świadczenie usług 

ochrony osób oraz 

usług ochrony, 

z chwilą otrzymania całości 

lub części zapłaty, nie później

jednak niż z upływem terminu

płatności określonego w 

umowie lub fakturze

z chwilą 

wystawienia 

faktury, nie 

później 

jednak niż z 

upływem 

terminu 

płatności

dozoru i 

przechowywania 

mienia,

• świadczenie usług 

stałej obsługi 

prawnej i biurowej

świadczenie usług 

dystrybucji energii 

elektrycznej, cieplnej

lub chłodniczej oraz 

gazu przewodowego

na zasadach ogólnych

z chwilą 

wystawienia 

faktury, nie 

później 

jednak niż z 

upływem 

terminu 

płatności

 

Przykład

Podatnik świadczy usługi najmu. Faktury za najem podatnik wystawia

pod koniec miesiąca poprzedzającego dany miesiąc z terminem płatności

upływającym   15   dnia   rozliczanego   miesiąca.   Fakturę   za   luty   2014   r.

podatnik wystawi w dniu 30 stycznia 2014 r. Obowiązek podatkowy z

tytułu świadczenia usługi najmu w lutym powstanie w takiej sytuacji u

podatnika już w dniu 30 stycznia 2014 r. (niezależnie od tego kiedy

najemca zapłaci czynsz za luty, w szczególności od tego czy uczyni to w

terminie płatności).

Podkreślić   należy,   że   –   w   odróżnieniu   od   stanu   obecnie

obowiązującego   –   od   1   stycznia   2014   r.   na   powstawanie   obowiązku

podatkowego z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub

usług   o   podobnym   charakterze,   usług   ochrony   osób,   usług   ochrony,

dozoru   i   przechowywania   mienia   oraz   usług   stałej   obsługi   prawnej   i

biurowej nie będzie miał znaczenia moment otrzymania części lub całości

zapłaty.

 

Przykład

Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik czynsz

za luty 2014 r. otrzyma już w dniu 15 stycznia 2014 r. (w związku z

wyjazdem najemcy). Inaczej niż obecnie, nie przyspieszy to powstania

obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstanie w dacie wystawienia

faktury, tj. w dniu 30 stycznia 2014 r. Ewentualne wystawienie tej faktury

w lutym spowodowałoby, że obowiązek podatkowy powstałby również w

lutym 2014 r. (mimo otrzymania czynszu najmu za luty w styczniu 2014

r.).

 

5. Przepisy przejściowe

Obowiązek   podatkowy   na   nowych   zasadach   powstawał   będzie   w

stosunku   do   czynności   wykonanych   od   dnia   1   stycznia   2014   r.   W

przypadku   czynności   wykonanych   przed   tym   dniem   obowiązek

podatkowy powstawać ma na obecnych zasadach.

 

Przykład

W   dniu   31   grudnia   2013   r.   podatnik   wykona   usługę   budowlaną.

Usługę tę podatnik udokumentuje fakturą wystawioną w dniu 2 stycznia

2014 r. Zapłatę za wykonanie tej usługi podatnik otrzymani 20 stycznia

2014 r. Obowiązek podatkowy powstanie w tej sytuacji zgodnie z obecnie

obowiązującymi   przepisami   w   dniu   20   stycznia   2014   r.   (w   dniu

otrzymania zapłaty przed upływem 30. dnia, licząc od dnia wykonania

usługi), a nie w dniu 2 stycznia 2014 r. (w dniu wystawienia faktury).

Na potrzeby powyższego przepisu:

1)   czynność,   dla   której   w   związku   z   jej   wykonywaniem   ustalane   są

następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie

za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te

płatności   lub   rozliczenia,   do   momentu   zakończenia   wykonywania   tej

czynności,

2) czynność wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla

której w związku z jej wykonywaniem w danym roku nie upływają terminy

płatności   lub   rozliczeń,   uznawać   się   będzie   za   wykonaną   z   upływem

każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia wykonywania tej

czynności.

 

Przykład

Podatnik   świadczy   usługi   najmu   w   miesięcznych,   kalendarzowych

okresach rozliczeniowych. Czynsz za najem płatny jest „z dołu", tj. do 10

dnia miesiąca następującemu po zakończeniu miesiąca, za który płacony

jest czynsz. Czynsz za grudzień  2013 r. podatnik  otrzyma w dniu  5

stycznia 2014 r. Spowoduje to powstanie obowiązku podatkowego w tym

właśnie dniu (niezależnie od tego kiedy podatnik wystawi fakturę), a więc

zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami.

Szczególny   przepis   przejściowy   dotyczył   będzie   czynności

świadczonych na podstawie umowy określającej terminy płatności dostaw

energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,

świadczenia   usług   telekomunikacyjnych   i   radiokomunikacyjnych   oraz

świadczenia usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 

175 załącznika

nr 3

 do u.p.t.u. (usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody,

usługi   związane   z   odprowadzaniem   i   oczyszczaniem   ścieków,   usługi

związane z odpadami, usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu oraz

pozostałe usługi sanitarne). W przypadku takich czynności, dla których

do   31   grudnia   2013   r.   wystawiona   zostanie   faktura,   obowiązek

podatkowy powstawać będzie z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli

został   on   określony   w   umowie   właściwej   dla   rozliczeń   z   tytułu

wykonywania tych czynności.

 

Przykład

Spółka świadcząca usługi dostępu do internetu wystawia faktury za

kwartały z góry. Faktury za pierwszy kwartał 2014 r. spółka wystawi pod

koniec grudnia 2014 r. (zgodnie z umową, termin płatności tych faktur to

5 dzień danego miesiąca). Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia

usług dostępu do internetu w zakresie udokumentowanym powyższymi

fakturami powstawać będzie na obecnie obowiązujących zasadach, czyli z

chwilą upływu terminu płatności (mimo, że od Nowego Roku obowiązek

podatkowy z tytułu świadczenia usług dostępu do internetu powstawać

będzie z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem

terminu płatności).

 

2. Zmiany w zakresie podstawy opodatkowania

Poniżej przedstawiamy nowe przepisy – zarówno te zmienione, jak i te,

które zmianie nie ulegną.

1. Likwidacja pojęcia obrotu

Obecnie   podstawę   opodatkowania   stanowi   najczęściej   obrót

definiowany jako kwota należna z tytułu sprzedaży (obejmująca całość

świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej), pomniejszona o

kwotę   należnego   podatku.   Taki   sposób   definiowania   podstawy

opodatkowania   (tj.   definiowane   podstawy   opodatkowania   jako   obrotu,

które   to   pojęcie   również   wymaga   definiowania)   stanowi   niepotrzebną

komplikację.

Dlatego też z dniem 1 stycznia 2014 r. ustawodawca zrezygnuje z

definiowania podstawy opodatkowania podatkiem jako obrotu. Podstawą

opodatkowania od nowego roku będzie po prostu wszystko, co stanowi

zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał

lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby

trzeciej   (włącznie   z   otrzymanymi   dotacjami,   subwencjami   i   innymi

dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę

towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika).
2. Podstawa opodatkowania a zaliczki, zadatki, przedpłaty oraz raty

Od   1   stycznia   2014   r.   nie   będzie   obowiązywał   przepis   wprost

uznający za element podstawy opodatkowania kwot pobranych zaliczek,

zadatków, przedpłat lub rat. Nie będzie to przeoczenie, gdyż od Nowego

Roku przepis taki byłby zbędny. Skoro bowiem od 1 stycznia 2014 r.

podstawę   opodatkowania   stanowić   będą,   między   innymi,   kwoty   jakie

dokonujący   dostawy   towarów   lub   usługodawca   otrzymał,   w   skład   tej

podstawy wchodzić będą również zaliczki, zadatki, przedpłaty oraz raty (i

wszystkie inne należności otrzymane przed dokonaniem dostawy towaru

lub wykonaniem usługi).
3. Podstawa   opodatkowania   z   tytułu   wykonywania   czynności

nieodpłatnych

Podobnie jak obecnie, również od 1 stycznia 2014 r. istnieć będą

przepisy   określające   szczególne   zasady   ustalania   podstawy

opodatkowania   czynności   nieodpłatnych   (tj.   podlegających

opodatkowaniu   nieodpłatnych   dostaw   towarów   oraz   nieodpłatnie

świadczonych usług). Przepisy te będą niemal takie same jak obecnie

obowiązujące.   Jedyną   różnicą   będzie   umożliwienie   ustalania   podstawy

opodatkowania   podlegających   opodatkowaniu   nieodpłatnych   dostaw

towarów w oparciu o cenę towarów podobnych (a nie tylko w oparciu o

cenę   nabytych   towarów).   A   zatem   od   1   stycznia   2014   r.   podstawą

opodatkowania:

1) podlegających opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw towarów będzie cena

nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia –

koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów,

2) podlegających opodatkowaniu nieodpłatnie świadczonych usług będzie

koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

 

Przykład

W dniu 10 stycznia 2014 r. podatnik nabędzie towar za 250 zł netto.

Towar   ten   w   dniu   20   stycznia   2014   r.   nieodpłatnie   przekaże

kontrahentowi,   co   stanowić   będzie   podlegającą   opodatkowaniu

nieodpłatną dostawę towarów. W międzyczasie (w dniu 14 stycznia 2014

r.) sprzedawca, od którego podatnik kupił przekazany towar, obniży cenę

sprzedaży tego towaru z 250 zł do 200 zł netto. W tej sytuacji podatnik

będzie mógł jako podstawę opodatkowania nieodpłatnego przekazania

towarów przyjąć nie kwotę 250 zł (określoną w momencie dostawy cenę

nabycia   przekazywanego   towaru),   lecz   kwotę   200   zł   (określoną   w

momencie dostawy cenę nabycia towaru podobnego).

 

4. Elementy wchodzące w skład podstawy opodatkowania

Nowością 2014 r. będzie klarowny katalog elementów wchodzących

w skład podstawy opodatkowania VAT. Na katalog ten składać się będą:

1)   podatki,   cła,   opłaty   i   inne   należności   o   podobnym   charakterze,   z

wyjątkiem kwoty podatku;

2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i

ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę

od nabywcy lub usługobiorcy.
Przykład

Podatnik prowadzi księgarnię internetową. Klientów obciąża kosztami

wysyłki książek. Obecnie przyjmuje się, że koszty te nie są odrębnie

opodatkowane (np. stawką 23% jako odsprzedaż usług kurierskich), lecz

stanowią element podstawy opodatkowania opodatkowanych stawką 5%

dostaw   książek.   Od   1   stycznia   2014   r.   będzie   to   wynikać   wprost   z

przepisów.

 

5. Elementy wyłączone z podstawy opodatkowania

Kolejną   nowością   2014  r.   będzie  katalog   kwot,   których   podstawa

opodatkowania nie obejmuje. Na katalog ten składać się będą kwoty:

1) stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,

2)   udzielonych   nabywcy   lub   usługobiorcy   opustów   i   obniżek   cen,

uwzględnionych w momencie sprzedaży,

3) otrzymane od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych

wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i

ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego

ewidencji na potrzeby podatku.

 

Przykład

Podatnik prowadzący sklep  internetowy  sprzeda  w marcu  2014 r.

telefon za 2699 zł brutto (2194,31 zł netto + 504,69 zł VAT). Regulamin

sklepu   prowadzonego   przez   podatnika   (musi   go   zaakceptować   każdy

kupujący   w   tym   sklepie)   przewiduje,   że   nabywca   udziela   sprzedawcy

pełnomocnictwa do wysyłki na rzecz i w imieniu nabywcy towaru pocztą

lub firmą kurierską. Z tytułu dostawy, o której mowa, koszt wysyłki firmą

kurierską   wyniesie   18   zł   brutto.   Mimo   to   podstawa   opodatkowania

dostawy telefonu nie zmieni się (pozostanie nią kwota 2194,31 zł), gdyż

w związku z obciążeniem klienta tą kwotą nie zwiększy się podstawa

opodatkowania tej dostawy.

Zwrócić   należy   uwagę,   że   wskazany   przepis   będzie   miał

zastosowanie   do   kwot   ujmowanych   przejściowo   przez   podatnika   w

prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku. Powoduje to,

że   podatnicy   zamierzający   korzystać   z   tego   przepisu   będą   musieli   w

prowadzonej   dla   celów   ewidencji   VAT   wyodrębnić   miejsce,   w   którym

przejściowo księgują kwoty wyłączone z podstawy opodatkowania VAT.
6. Kwoty obniżające podstawę opodatkowania

Podobnie jak obecnie, również przepisy obowiązujące od 1 stycznia

2014   r.   będą   zawierać   katalog   elementów   obniżających   podstawę

opodatkowania. Będą to:

1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2) wartość zwróconych towarów i opakowań (z zastrzeżeniem przepisów

wskazanych w dalszej części poradnika),

3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem

sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym

charakterze, które powiększyły podstawę opodatkowania.

Najważniejszą   w   porównaniu   do   obecnych   przepisów   zmianą   jest

uregulowanie   wprost,   że   zwrot   nabywcy   całości   lub   części   zapłaty

otrzymanej   przed   dokonaniem   sprzedaży   (np.   zwrot   zaliczki   czy

przedpłaty),   jeżeli   do  niej   nie   doszło,   jest   podstawą   do   zmniejszenia

podstawy   opodatkowania.   Obecnie   nie   wynika   to   z   przepisów   wprost

(chociaż   oczywiście   przyjmuje   się,   że   kwoty   zwróconych   zaliczek,

przedpłat, zadatków czy rat zmniejszają obrót, o ile wcześniej obrót ten

powiększyły).
7. Podstawa opodatkowania a opakowania zwrotne

 

Od   1   stycznia   2014   r.   ustawowo   określone   zostaną   zasady   na

jakich   włączana   jest   do   podstawy   opodatkowania   wartość   opakowań

zwrotnych,   jeżeli   ich   wydaniu   towarzyszy   pobranie   lub   określenie   w

umowie   kaucji.   Wartości   takich   opakowań,   co   do   zasady,   nie   będzie

wliczana do podstawy opodatkowania. W przypadku jednak niezwrócenia

przez   nabywcę   opakowania,   podstawę   opodatkowania   trzeba   będzie

podwyższać o wartość wydanych opakowań:

1)   w   dniu   następującym   po   dniu,   w   którym   umowa   przewidywała   zwrot

opakowania   -   jeżeli   tego   opakowania   nie   zwrócono   w   terminie

określonym w umowie;

2) 60 dnia od dnia wydania opakowania - jeżeli w umowie nie określono

terminu zwrotu tego opakowania.

 

8. Stosowanie   wymogu   posiadania   potwierdzeń   otrzymania   faktury

korygującej

W 2014 r. nadal będą istnieć przepisy określające przypadki, gdy

obniżenie   podstawy   opodatkowania   wymaga   posiadania   potwierdzenia

otrzymania   faktury   korygującej   oraz   zasady   obniżania   podstawy

opodatkowania   w   takich   przypadkach.   W   porównaniu   do   obecnie

obowiązujących przepisów nastąpią dwie istotne zmiany.

Po   pierwsze,   przepisy   te   nie   będą   miały   zastosowania   do   faktur

korygujących   wystawianych   w   związku   z   udzieleniem   skonta.   Kwoty

stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty

(czyli   skonta)   od   tego   nie   będą   bowiem   obniżały   podstawy

opodatkowania (a tylko w przypadku faktur korygujących wystawianych w

związku   z   obniżeniem   podstawy   opodatkowania   obowiązywać   będzie

wymóg posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej), lecz

będą stanowiły kwoty wyłączone z podstawy opodatkowania.

 

Przykład

W   dniu   20   stycznia   2014   r.   spółka   dokona   dostawy   towarów   na

podstawie   umowy   przewidującej   prawo   do   skonta   w   razie   dokonania

przez nabywcę zapłaty w terminie 25 stycznia 2014 r. Nabywca dokona

zapłaty w tym terminie, a w konsekwencji uzyska prawo do skonta. W

związku   z   tym,   że   skonto   nie   zostanie   uwzględnione   w   fakturze

dokumentującej   dostawę   towarów   spółka   wystawi   fakturę   korygującą

dokumentującą skonto. Fakturę tę spółka będzie mogła uwzględnić bez

już w deklaracji VAT-7 za styczeń 2014 r. bez konieczności otrzymania

potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez kontrahenta.

Po   drugie,   określone   zostanie   wprost,   że   wymogu   potwierdzenia

odbioru faktury korygującej  nie stosuje się, gdy podatnik nie uzyskał

potwierdzenia   mimo   udokumentowanej   próby   doręczenia   faktury

korygującej i z posiadanej dokumentacji wynika, że nabywca towaru lub

usługobiorca   wie,   że   transakcja   została   zrealizowana   zgodnie   z

warunkami określonymi w fakturze korygującej (w przypadkach takich

podstawę opodatkowania obniżać będzie nie wcześniej niż w deklaracji

podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym zostały łącznie

spełnione wskazane przesłanki). 

Od   1   stycznia   2014   r.   nie   będzie   przy   tym   przepisu   wprost

wyłączającego   obowiązek   posiadania   potwierdzenia   odbioru   faktury

korygującej w przypadkach, gdy w wystawionej fakturze, do której odnosi

się korekta, nie wykazano kwoty podatku. Nie oznacza to jednak, że w

przypadkach  takich  konieczne będzie posiadanie potwierdzeń odbioru

faktur korygujących, gdyż przepis określający ten obowiązek dotyczyć

będzie wyłącznie faktur z wykazanym podatkiem.

 

Przykład

W kwietniu 2014 r. podatnik prowadzący firmę szkoleniową wykona

zwolnioną od podatku usługę szkoleniową, którą udokumentuje fakturą

ze   zwolnieniem   od   podatku.   Miesiąc   później   podatnik   ten   przyzna

nabywcy   usługi   rabat   przeprowadzonego   szkolenia,   co   udokumentuje

fakturą korygującą. Rozliczenie faktury korygującej przez podatnika nie

będzie   wymagało   uzyskania   potwierdzenia   otrzymania   faktury

korygującej   (podobnie   jak   ma   się   rzecz   obecnie),   a   więc   fakturę   tę

podatnik będzie mógł uwzględnić w deklaracji VAT-7 za maj 2014 r.

(albo – jeżeli składa deklaracje kwartalne – w deklaracji VAT-7K/VAT-7D

za II kwartał 2014 r.).

 

9. Podstawa opodatkowania a wartość rynkowa

Nowe   przepisy   nie   będą   zawierać   przepisów   odwołujących   się   do

ustalania   podstawy   opodatkowania   na   podstawie   wartości   rynkowej.

Teoretycznie oznacza to, że od 1 stycznia 2014 r. w przypadkach takich

zastosowanie   będzie   znajdować   zasada   ogólna,   tj.   podstawa

opodatkowania   określona   będzie   w   oparciu   o   wszystko,   co   stanowi

zapłatę.  W  praktyce  mimo  braku   wskazanych  przepisów   w  przypadku

zapłaty   niepieniężnej   konieczne   będzie   ustalanie   przez   podatników

wartości otrzymywanych świadczeń w oparciu o ich wartość rynkową (np.

w przypadku transakcji barterowych).
10. Podstawa opodatkowania przy czynnościach, dla których podatnikiem

jest nabywca

Podstawę opodatkowania w takich przypadkach będzie się ustalać na

zasadach ogólnych (z zastrzeżeniem przepisów wyłączających niektóre

kwoty z podstawy opodatkowania)
11. Podstawa opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów

Obowiązywać   będzie   znacznie   mniej   niż   obecnie   przepisów

określających   zasady   ustalania   podstawy   opodatkowania

wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (przepisy takie zawierać będą

przepisy art. 29a i 30a 

u.p.t.u.)

12. Podstawa opodatkowania przy imporcie towarów

Zasady   ustalania   podstawy   opodatkowania   przy   imporcie   towarów

określać będą przepisy

 art. 30b 

u.p.t.u. Przepisy te będą w zasadzie takie

same jak przepisy obecnie obowiązujące. Jedyną merytoryczną różnicą

będzie doprecyzowanie pojęcia pierwszego miejsca przeznaczenia, gdyż

od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie przepis stanowiący, że za

pierwsze   miejsce   przeznaczenia   uważa   się   miejsce   pierwszego

przeładunku na terytorium kraju.

3. Nowe zasady fakturowania operacji gospodarczych

Rada Unii Europejskiej motywuje kraje członkowskie do ujednolicenia 

zasad wystawiania faktur. Od 1 stycznia 2014 r. prawie wszystkie 

regulacje dotyczące faktur będą znajdowały się w samej treści u.p.t.u. 

Regulacje te będą odpowiadały wszystkim wymogom Rady Unii 

Europejskiej.
1. Podmiot wystawiający fakturę 

Od 1 stycznia 2014 r. w analizowanej materii będą obowiązywały

przepisy   w   zbliżonym   brzmieniu   jak   w   okresie   od   1   stycznia   do   31

grudnia 2013 r. (całkowicie inaczej będą brzmiały, jednakże ich wydźwięk

merytoryczny będzie identyczny). Fakturę VAT obowiązany jest wystawić

z   zasady   każdy   podatnik   (a   nie   tylko   podmiot   zarejestrowany   jako

podatnik   VAT   czynny).   Jednocześnie   zostanie   wskazane,   że nie   ma

obowiązku wystawiania faktur w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od

podatku.

Podmiot zobowiązany i uprawniony do wystawienia faktury

Stan do końca

2012 r.

2013 r.

Stan od 1 stycznia 2014 r.

1. podatnik 

VAT czynny – 

musi wystawić 

fakturę

1. podatnik VAT 

czynny – musi 

wystawić fakturę

1. fakturę obowiązany jest 

wystawić z zasady każdy 

podatnik (a nie tylko podmiot 

zarejestrowany jako podatnik 

VAT czynny)

2. podatnik 

zarejestrowany

jako podatnik 

VAT zwolniony 

– sprzedaż 

dokumentuje 

rachunkami

2. podatnik 

zarejestrowany 

jako podatnik 

VAT zwolniony – 

sprzedaż 

dokumentuje 

bądź rachunkami

bądź fakturami 

(ma wybór)

2. nie ma 

obowiązkuwystawiania faktur w 

odniesieniu do sprzedaży 

zwolnionej od podatku m.in. na 

podstawie art. 113 ust. 1 i 9 

u.p.t.u. (czyli sprzedaży, która 

nie przekroczyła łącznie w 

poprzednim roku podatkowym 

kwoty 150.000 zł).

3. podatnik nie

zarejestrowany

w ogóle – 

sprzedaż 

dokumentuje 

rachunkami

3. podatnik nie 

zarejestrowany w

ogóle – sprzedaż 

dokumentuje 

rachunkami

2. Kiedy nie ma obowiązku wystawienia faktury

 Od 1 stycznia 2014 r. faktury nie trzeba będzie wystawić gdy:

– nabywcą towaru/usługi będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności

gospodarczej (podobnie jak we wcześniejszych regulacjach).

Jednocześnie   ww.   obowiązku   nie   będzie również   przy   sprzedaży

zwolnionej od podatku (zw) i to zarówno, gdy nabywcą:

– będzie osoba fizyczna

jak i

– jakikolwiek inny podmiot (przedsiębiorca, stowarzyszenie, uczelnia, szkoła

itp. itd.).

Fakturę taką należało będzie wystawić jedynie na żądanie nabywcy.

Dodatkowo, podany zostanie termin, po upływie którego przedmiotowej

faktury   (dokumentującej   sprzedaż   na   rzecz   osoby   fizycznej   oraz

dokumentującej sprzedaż zwolnioną od podatku – niezależnie kto jest

odbiorcą świadczenia) w ogóle już wystawiać nie trzeba. Jeżeli żądanie

zostanie   zgłoszone   do   3   miesięcy   podatnik   fakturę

będzie musiał wystawić.   Po   tym   terminie   natomiast   będzie mógł ją

wystawić (ale będzie uprawniony do odmowy).

 

Przykład

Spółka prowadzi usługi szkoleniowe, które korzystają ze zwolnienia

od podatku (

na mocy art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a u.p.t.u

.). Nabywcami

usług   świadczonych   przez   Spółkę   są   zarówno   osoby   fizyczne,   jak   i

pracodawcy. W 2012 r. oraz 2013 r., w przypadku gdy nabywcą usługi

jest   pracodawca   (np.   osoba   prawna,   osoba   fizyczna   prowadząca

działalność gospodarczą) Spółka ma obowiązek każdorazowo wystawić

fakturę   na   jej   udokumentowanie.   Od   stycznia   2014   r.   obowiązek   ten

będzie istniał jedynie na żądanie pracodawcy (i to zgłoszone w terminie 3

miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym wykonano usługę szkolenia

bądź otrzymano zaliczkę na jego poczet).

 

2013 r.

Stan od 1 stycznia 2014 r.

1. sprzedaż na rzecz osób 

fizycznych nieprowadzących 

działalności gospodarczej

1. sprzedaż na rzecz osób 

fizycznych nieprowadzących 

działalności gospodarczej

2. sprzedaż zwolniona od podatku 

(zw) – niezależnie od tego kto jest 

nabywcą świadczenia

 
3. Wygląd faktury (elementy podstawowe)

3.1. Faktura VAT

Najważniejszą   zmianą   jaką   należy   zanotować   to   fakt,   iż

obowiązkowym elementem faktury od 1 stycznia 2013 r. (i dalej) nie

będzie   już   słówko   „FAKTURA   VAT"   Faktura   to   po   prostu   dokument

zawierający   dane   wymagane   ustawą   i   przepisami   wydanymi   na   jej

podstawie.   Oznaczenie   „FAKTURA   VAT"   stanie   się   elementem

dodatkowym   (a   nie   jak   obecnie   obligatoryjnym)   analizowanego

dokumentu.

3.2. Numer kolejny

Zostało   jednoznacznie   wskazane,   że   faktura   powinna   zawierać

kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób

jednoznaczny   identyfikuje   fakturę.   Przy   czym,   co   do   zasady,   nie   jest

wskazane łączenie ze sobą elementów, które wzajemnie się wykluczają.

Ważne jest, aby z zastosowanej metody wynikała chronologia, logiczna

sekwencja i porządek prowadzonej dokumentacji.

Przykład

W przypadku gdy podatnik posiada wiele filii powinien numerację

„łamać"   przez   określony   skrót   charakterystyczny   dla   oddziału,   który

wystawia   fakturę   VAT,   np.   789/12/2012   –   numer   dla   centrali;

789/12/2012/Gd – numer dla filii w Gdańsku.

 

3.3. Data sprzedaży

Po   1   stycznia   2013   r.   faktura   powinna   zawierać datę dokonania

lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data

jest   określona   i   różni   się   od   daty   wystawienia   faktury;   w   przypadku

sprzedaży   o   charakterze   ciągłym   podatnik   może   podać   na   fakturze

miesiąc   i   rok   dokonania   sprzedaży,   pod   warunkiem   podania   daty

wystawienia faktury. Zmiana ta jest wynikiem wprowadzenia możliwości

udokumentowania jedną fakturą VAT kilku dostaw/usług wykonanych w

jednym   miesiącu,   które   razem   nie   składają   się   na   pojęcie   sprzedaży

ciągłej (w uproszczeniu – sprzedaży wykonywanej non stop, gdzie znany

jest tylko jej początek a nie można wyodrębnić poszczególnych czynności

w toku jej wykonywania, np. 

najem,

 leasing, dostawa mediów). W sytuacji,

gdy sprzedawca dokona kilku/kilkunastu sprzedaży w miesiącu, które

będzie   chciał   udokumentować   jedną   fakturą,   wówczas   w   polu   „data

sprzedaży" winien wpisać datę ostatniej transakcji.

Po  zmianach,  od   1  stycznia  2014 to właśnie te daty-  czyli "data

dokonania   dostawy   towarów/data   zakończenia   dostawy   towarów"   lub

"data wykonania usługi") w większości przypadków będą wyznaczały datę

powstania obowiązku podatkowego. 

Prosimy Państwa o upewnienie się, czy w państwa formularzu faktur

widnieją w/w pozycje (data dokonania dostawy i data wykonania usługi).

Będą   to   informacje   konieczne   do   określenia   momentu   powstania

obowiązku   podatkowego.   Klienci,   którzy   korzystają   z   aktualnej   wersji

oprogramowania   Insert   mają   dostęp   do   właściwej   wersji   faktury.

Pozostałych Klientów prosimy o sprawdzenie i ewentualnie poprawienie

formularza faktury we własnym zakresie lub kontakt   z Biurem w celu

zaprezentowania   przez   naszego   pracownika   zalet   programu   Insert,   z

którego korzysta Biuro.

3.4. Kwoty rabatów

Kolejną zmianą (obowiązującą zarówno od 1 stycznia 2013 r. jak i 1

stycznia   2014   r.)   jest   wprowadzenie   dodatkowego   elementu   faktury,

podatnik   -   ma   obowiązek   umieszczać   na   fakturze kwoty   wszelkich

rabatów, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie

zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto. Na fakturze nie

trzeba   umieszczać   jedynie   informacji   o   rabatach   transakcyjnych,   czyli

udzielonych w momencie sprzedaży (to są rabaty uwzględnione od razu

w cenie jednostkowej netto). Natomiast informacją obowiązkową są np.

dane o skontach, planowanych rabatach potransakcyjnych itp.
4. Adnotacje   na   fakturze   oraz   brak   obowiązku   umieszczania   nr

rejestracyjnego

Mali podatnicy rozliczający się metodą kasową (ci, którzy wystawiają

faktury VAT-MP) są obowiązani do umieszczania w treści wystawianych

przez nich faktur oznaczenia „metoda kasowa" (w miejsce oznaczenia

faktura   VAT-MP;   oczywiście   oba   te   oznaczenia   -mogą   występować

jednocześnie; przy czym obowiązkowym jest jedynie „metoda kasowa".

Natomiast,   podatnicy   świadczący   usługi   turystyki   oraz   sprzedawcy

rozliczający się z fiskusem na zasadach marży (część przedsiębiorców

prowadzących   komisy,   sprzedających   dzieła   sztuki)   mają   obowiązek

umieszczać   w   fakturach   następujące   adnotacje:   „procedura   marży   dla

biur podróży", „procedura marży – towary używane", „procedura marży –

przedmioty kolekcjonerskie i antyki".

Dalej, przedsiębiorcy, którzy korzystają instytucji samofakturowania

od 1 stycznia 2013 r. (i dalej) winni umieszczać na fakturach informację

„samofakturowanie". 

Natomiast każdy z podatników, który dokonuje dostawy towarów lub

wykonania   usługi,   dla   których   obowiązanym   do   rozliczenia   podatku,

podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest

nabywca towaru/usług, czyli (w uproszczeniu):

– sprzedaży towarów, które w chwili transakcji znajdują się poza Polską, a

sprzedaż dokonywana jest na rzecz przedsiębiorcy;

– tzw. „eksportu usług" oraz

– sprzedaży na terytorium Polski odpadów (złomu)

winien na fakturze umieszczać informację „odwrotne obciążenie".

 

2013 r.

Stan od 1 stycznia

2014 r.

1. brak obowiązku 

umieszczania słówka 

„Faktura VAT"

1. brak obowiązku 

umieszczania słówka 

„Faktura VAT"

2. brak obowiązku 

umieszczania słówka 

„Faktura VAT-MP"; w 

zamian obowiązek 

adnotacji „metoda 

kasowa"

2. brak obowiązku 

umieszczania słówka 

„Faktura VAT-MP"; w 

zamian obowiązek 

adnotacji „metoda 

kasowa"

3. brak obowiązku 

umieszczania słówka 

„Faktura VAT-marża"; 

w zamian obowiązek 

adnotacji „procedura 

marży dla biur 

podróży", „procedura 

marży – towary 

używane", „procedura 

marży – przedmioty 

kolekcjonerskie i 

antyki".

3. brak obowiązku 

umieszczania słówka 

„Faktura VAT-marża"; 

w zamian obowiązek 

adnotacji „procedura 

marży dla biur 

podróży", „procedura 

marży – towary 

używane", „procedura 

marży – przedmioty 

kolekcjonerskie i 

antyki".

4. tzw. sprzedaż VAT 

NP – obowiązek 

umieszczenia 

adnotacji: „odwrotne 

obciążenie"

4. tzw. sprzedaż VAT 

NP – obowiązek 

umieszczenia 

adnotacji: „odwrotne 

obciążenie"

5. brak obowiązku 

umieszczania numeru 

rejestracyjnego 

samochodu

5. brak obowiązku 

umieszczania numeru 

rejestracyjnego 

samochodu

6. Faktura uproszczona

2013 r.

Stan od 1 stycznia 2014 r.

- nie stosuje się jej przy

sprzedaży na rzecz osób

fizycznych

- można stosować przy

sprzedaży mediów (ale

wówczas należy wskazać

nr NIP nabywcy)

- nie stosuje się jej przy

sprzedaży na rzecz osób

fizycznych

- nie stosuje się przy

sprzedaży mediów

(jednakże powyższe

jeszcze może ulec zmianie)

5. Moment wystawienia faktury

5.1. Stan prawny obowiązujący od 1 stycznia 2014 r.

 

Od 1 stycznia 2014 r.  zasadą będzie, że fakturę wystawia się nie

później   niż   15   dnia   miesiąca   następującego   po   miesiącu,   w   którym

dokonano   dostawy   towaru   lub   wykonano   usługę.   Należy   również

wskazać, iż oprócz ww. terminu w jakim maksymalnie należy wystawić

fakturę,   ustawodawca   wprowadzi   również   regulację   umożliwiającą

wystawienie   faktury   przed   realizacją   sprzedaży.   Faktury   nie   będzie

można   wystawić   wcześniej   niż   30   dnia   przed   dokonaniem   dostawy

towaru   lub   wykonaniem   usługi   (a   contrario   fakturę   będzie   można

wystawić do 30 dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem

usługi). Zatem po 1 stycznia 2014 r. fakturę VAT można będzie wystawić

nawet   w   przedziale   czasowym   trzech   miesięcy.   Możliwe   jest   bowiem

wystawienie   faktury   do   15   dnia   następnego   miesiąca   po   wykonaniu

świadczenia, ale również i przed jego realizacją (30 dni).

 

Przykład

28   lipca   2014   r.   Spółka   dokonała   sprzedaży   kosiarki.   W   jakim

terminie   Spółka   będzie   obowiązana   wystawić   fakturę   VAT?   W   świetle

nowych   regulacji   podatnik   zobligowany   jest   wystawić   fakturę   VAT

najpóźniej do 15 dnia następującego po miesiącu, w którym wykonana

została   usługa   (tut.   do   15   sierpnia   2014   r.).   Jednocześnie   faktura   ta

będzie mogła być wystawiona wcześniej, lecz nie wcześniej niż 30 dni

przed   dokonaniem   dostawy   (w   analizowanym   przypadku   najwcześniej

może zostać  wystawiona  w  dniu  27  czerwca  2013  r.). Z  powyższego

przykładu wynika, że sprzedaż może zostać udokumentowana fakturą

VAT w jednym z trzech miesięcy – w przedziale od 27 czerwca do 15

sierpnia.

Również po 1 stycznia 2014 r. będzie można wystawić jedną fakturę

na   udokumentowanie   kilku   lub   kilkunastu   dostaw/wykonanych   usług

wykonanych na rzecz jednego nabywcy. Datą graniczną jej wystawienia

będzie 15 dnia następnego miesiąca.

Powyższe regulacje dotyczyć będą także zaliczek. Zasadą będzie, że

fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po

miesiącu,   w   którym   otrzymano   zaliczkę.   Jednocześnie   fakturę   będzie

można   do   30   dnia   przed   jej   otrzymaniem.   Ustawodawca   zezwoli   na

wystawianie faktur wzywających do uiszczenia zaliczki.

 

Przykład

Spółka ŚrubNit otrzymała w dniu 20 sierpnia 2014 r. zaliczkę na

poczet realizacji zamówienia (2 ton śrub okrętowych). Do kiedy powinna

przedmiotową   czynność   wpłaty   zaliczki   udokumentować   w   świetle

nowych regulacji prawnych? Podatnik zobowiązany jest wystawić fakturę

najpóźniej do 15 września 2014 r. Może również wystawić ją wcześniej,

lecz nie przekraczając terminu 30 dni przed dniem otrzymania zaliczki,

tj. 21 lipca 2014 r.

 

5.2. Usługi budowlane, dostawa książek oraz usługi druku

Na zasadzie wyjątku zostanie uregulowany sposób wystawiania faktur

sprzedaży   dla   następujących   transakcji:   usługi   budowlane   oraz

budowlano-montażowe; dostawa książek oraz usługi druku książek.

W tych przypadkach ustawodawca wskazał, iż:

1. w przypadku usług budowlanych oraz budowlano-montażowych fakturę

wystawia się nie później niż 30 dnia od dnia wykonania usługi. Fakturę

można   wystawić   wcześniej,   ale   nie   wcześniej   niż   30   dnia   przed

wykonaniem usługi;

2. w   przypadku   dostawy   książek drukowanych   (PKWiU   ex   58.11.1)   –   z

wyłączeniem   map   i   ulotek   –   oraz   gazet,   czasopism   i   magazynów,

drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1) fakturę wystawia się

nie później niż 60 dnia od dnia wydania towarów (gdy umowa przewiduje

rozliczenie zwrotów wydawnictw, fakturę wystawia się nie później niż 120

dnia   od   pierwszego   dnia   wydania   towarów).   Fakturę   można   wystawić

wcześniej, ale nie wcześniej niż 30 dnia przed dokonaniem dostawy;

3. w przypadku polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) – z

wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU

ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1) fakturę wystawia się nie później niż 90

dnia od dnia wykonania usługi. Fakturę można wystawić wcześniej, ale

nie wcześniej niż 30 dnia przed wykonaniem usługi.

 

Przykład

DrewBud  Sp.  z o.o. świadczy usługi budowlane.  Spółka  otrzymała

zlecenie postawienia ścian działowych w nowo wybudowanym budynku.

Zlecenie Spółka realizowała od 1 marca 2014 r. do 31 lipca 2014 r. (co

potwierdza   protokół   odbioru).   Fakturę   sprzedaży   DrewBud   Sp.   z   o.o.

winna wystawić najpóźniej 30 sierpnia 2014 r. (nie później niż 30 dnia od

dnia   wykonania   usługi).   Jednocześnie,   fakturę   na   udokumentowanie

sprzedaży może już wystawić 1 lipca 2014 r. (fakturę wystawia się do 30

dni przed wykonaniem usługi).

 

5.3. Usługi/dostawy   rozliczane   w   przyjętych   okresach   rozliczeniowych

oraz sprzedaż mediów

 W sytuacji:

– usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące

po sobie terminy płatności lub rozliczeń

– dostaw towarów, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są

następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń

oraz

–   dostaw   energii   elektrycznej,   cieplnej   lub   chłodniczej   oraz   gazu

przewodowego,

–   świadczenia   usług:   telekomunikacyjnych   i   radiokomunikacyjnych,

doprowadzania   wody   oraz   odprowadzania   ścieków,   najmu,   dzierżawy,

leasingu lub usług o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usług

ochrony,   dozoru   i   przechowywania   mienia,   stałej   obsługi   prawnej   i

biurowej

fakturę wystawia się:

– nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym

dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę,

–   fakturę   można   wystawić   nawet   na   30   dni   przed   dokonaniem

dostawy/wykonaniem usługi (jeżeli faktura zawiera informację, jakiego

okresu rozliczeniowego dotyczy).

 

Przykład

Jak Kowalski prowadzi działalność gospodarczą (biuro rachunkowe).

W   umowie   ustalono,   że   przedmiotowe   świadczenie   jest   rozliczane   w

cyklach miesięcznych – trudno bowiem wskazać kiedy de facto usługa

jest  wykonana.  Usługa   jest  świadczona  w   sposób  ciągły  od  momentu

zawarcia umowy do dnia jej zakończenia lub wypowiedzenia. W jakim

terminie należy wystawić fakturę VAT zakładając, że przyjęty przez strony

w umowie okres miesięczny rozliczenia:

– to miesiąc kalendarzowy, np. od 1 sierpnia do 31 sierpnia 2014 r.,

– trwa od 10 do 10 każdego następnego miesiąca, np. do 10 sierpnia do 10

września 2014 r.

Otóż, za moment wykonania usługi należy uznać każdorazowo upływ

okresu   jaki   strony   przyjęły   w   umowie   i   z   jakim   wiąże   się   dokonanie

płatności   przez   usługobiorcę.   Zatem,   w   pierwszym   przypadku   fakturę

należy wystawić najpóźniej do 15 września 2014 r., natomiast w drugim

do 15 października 2014 r. W obu przypadkach można również wystawić

fakturę wcześniej. Jeśli tylko zostanie w niej zamieszczony okres jakiego

płatność dotyczy (czyli odpowiednio usługa świadczona od 1 sierpnia do

31   sierpnia   [czy   sierpień   2014   r.],   oraz   w   drugim   przypadku   od   10

sierpnia do 10 września) przedmiotowe faktury mogą zostać wystawione

dużo   wcześniej,   bowiem   nie   istnieje   w   takim   przypadku   dolne

ograniczenie czasowe. Innymi słowy przedmiotowe faktury mogą zostać

wystawione pół roku, a nawet rok wcześniej.

Z dniem 1 stycznia 2014 r. ustawodawca po raz pierwszy wprowadzi

także odrębne terminy na wystawienie faktury na żądanie (taka sytuacja

będzie miała miejsce w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych

nieprowadzących   działalności   gospodarczej   oraz   przy   sprzedaży

zwolnionej   od   podatku   –   niezależnie   od   tego   kto   jest   nabywcą

towaru/usługi). W takim przypadku, jeżeli:

– nabywca zażąda wystawienia faktury najpóźniej z upływem miesiąca, w

którym   dostarczono   towar   lub   wykonano   usługę   bądź   otrzymano

zaliczkę,   generującą   powstanie   obowiązku   podatkowego   –   wówczas

fakturę   należało   będzie   wystawić   nie   później   niż   15   dnia   miesiąca

następującego   po   miesiącu,   w   którym   dostarczono   towar/wykonano

usługę/otrzymano zaliczkę. Jednocześnie fakturę będzie można do 30

dnia przed jej otrzymaniem;

– jeśli żądanie wystawienia faktury nastąpi po upływie miesiąca, w którym

dostarczono   towar   lub   wykonano   usługę   bądź   otrzymano   zaliczkę   -

podatnik będzie zobowiązany do wystawienia faktury w terminie 15 dni

od dnia zgłoszenia żądania;

– podatnik nie będzie miał natomiast obowiązku wystawienia faktury, jeśli

żądanie jej wystawienia zostanie zgłoszone po upływie 3 miesięcy licząc

od   końca   ww.   miesiąca;   jeżeli   wyrazi   wolę   wystawienia   (będzie   to

czynność fakultatywna a nie obligatoryjna), wówczas winien wystawić ją w

terminie 15 dni od dnia zgłoszenia żądania

13

.

 

Przykład

Jan   Kowalski   (osoba   nieprowadząca   działalności   gospodarczej)   15

stycznia   2014   r.   skorzystał   w   hotelu   DAL   z   usługi   noclegowej.

Sprzedawca,   z   zasady,   nie   ma   obowiązku   udokumentowania   ww.

sprzedaży fakturą VAT. Jednakże Jan Kowalski wyraźnie zażyczył sobie

takiej   faktury.   W   takiej   sytuacji   właściciel   hotelu,   co   do   zasady,   ma

obowiązek wystawić fakturę. Jednocześnie, gdy:

–   życzenie   zostało   wyrażone   do   31   stycznia   2014   r.   -   właściciel

hotelu ma obowiązek wystawić fakturę sprzedaży do dnia 15 lutego 2014

r.

– życzenie zostało wyrażone w okresie od 1 lutego 2014 r. do 30

kwietnia 2014 r. - właściciel hotelu ma obowiązek wystawić fakturę w

terminie 15 dni od żądania

– życzenie zostało wyrażone po 1 maja 2014 r. - właściciel może

odmówić   wystawienia   dokumentu;   jeżeli   natomiast   wyrazi   wolę

wystawienia,   wówczas   winien   wystawić   ją   w   terminie   15   dni   od   dnia

zgłoszenia żądania.

 

2013 r.

Stan od 1 stycznia

2014 r.

1. fakturę wystawia 

się nie później niż 7 

dnia od dnia wydania 

towaru/wykonania 

usługi

1. fakturę wystawia się 

nie później niż 15 dnia

miesiąca 

następującego po 

miesiącu, w którym 

dokonano dostawy 

towaru lub wykonano 

usługę. Fakturę można 

wystawić do 30 dnia 

przed dokonaniem 

dostawy towaru lub 

wykonaniem usługi.

2. fakturę wystawia 

się nie później niż 7 

dnia od dnia 

otrzymania zaliczki

2. fakturę wystawia się 

nie później niż 15 dnia

miesiąca 

następującego po 

miesiącu, w którym 

otrzymano zaliczkę. 

Fakturę można 

wystawić do 30 dnia 

przed datą otrzymania 

zaliczki.

3. w przypadku 

dostawy towarów lub 

świadczenia usług 

objętych szczególnym

momentem powstania

obowiązku 

podatkowego

15

(poza 

usługami 

rozliczanymi na 

zasadzie wynikającej 

z art. 28b - nowość) 

fakturę wystawia się 

najpóźniej z chwilą 

powstania obowiązku

3. w przypadku usług 

budowlanych oraz 

budowlano-

montażowych fakturę 

wystawia się nie 

później niż 30 dnia od 

dnia wykonania usługi.

Fakturę można 

wystawić wcześniej, ale

nie wcześniej niż 30 

dnia przed 

wykonaniem usługi;

podatkowego, lecz 

nie wcześniej niż 30 

dni przed jego 

powstaniem. 

Jednocześnie dolna 

granica nie 

obowiązuje przy 

sprzedaży mediów.

4. Nowość - faktura 

może dokumentować 

kilka odrębnych 

dostaw towarów lub 

usług dokonanych w 

trakcie miesiąca, 

jeżeli zostanie 

wystawiona nie 

później niż 

ostatniego dnia 

miesiąca, w którym 

wydano towar lub 

wykonano usługę.

4. w przypadku 

dostawy 

książek drukowanych 

oraz gazet fakturę 

wystawia się nie 

później niż 60 dnia od 

dnia wydania towarów 

(gdy umowa 

przewiduje rozliczenie 

zwrotów wydawnictw, 

fakturę wystawia się 

nie później niż 120. 

dnia od pierwszego 

dnia wydania towarów).

Fakturę można 

wystawić wcześniej, ale

nie wcześniej niż 30 

dnia przed 

dokonaniem dostawy;

5. Nowość - w 

przypadku WDT

fakturę wystawia się 

nie później niż 15. 

dnia miesiąca 

następującego po 

miesiącu, w którym 

wydano lub 

przemieszczono 

towar.

5. w przypadku 

polegających 

nadrukowaniu 

książek oraz gazet 

fakturę wystawia się 

nie później niż 90 dnia

od dnia wykonania 

usługi. Fakturę można 

wystawić wcześniej, ale

nie wcześniej niż 30 

dnia przed 

wykonaniem usługi;

6. Nowość - w 

przypadku usług, do 

których stosuje sięart.

28b u.p.t.u. fakturę 

wystawia się również 

(jak przy WDT) nie 

później niż 15. dnia 

miesiąca 

następującego po 

miesiącu, w którym 

wykonano usługę.

6. w przypadku:

- usług, dla których w 

związku z ich 

świadczeniem ustalane

są następujące po 

sobie terminy płatności

lub rozliczeń

- dostaw towarów, dla 

których w związku z 

ich świadczeniem 

ustalane są 

następujące po sobie 

terminy płatności lub 

rozliczeń

oraz

- dostaw energii 

elektrycznej, cieplnej 

lub chłodniczej oraz 

gazu przewodowego,

- świadczenia usług: 

telekomunikacyjnych i 

radiokomunikacyjnych,

doprowadzania wody 

oraz odprowadzania 

ścieków, najmu, 

dzierżawy, leasingu lub

usług o podobnym 

charakterze, ochrony 

osób oraz usług 

ochrony, dozoru i 

przechowywania 

mienia, stałej obsługi 

prawnej i biurowej

fakturę wystawia się:

- nie później niż 15 

dnia miesiąca 

następującego po 

miesiącu, w którym 

dokonano dostawy 

towaru lub wykonano 

usługę,

- fakturę można 

wystawić nawet na 30 

dni przed dokonaniem 

dostawy czy 

wykonaniem usługi 

(jeżeli faktura zawiera 

informację, jakiego 

okresu dotyczy).

 

7. odrębne terminy na 

wystawienie faktury na 

żądanie.

 

6. Faktury korygujące 

Z dniem 1 stycznia 2014 r. elementem obowiązkowym faktury stanie

się wskazanie przyczyny korekty

 

Faktury korygujące - zmiany

2013 r.

Stan od 1 stycznia 2014 r.

1. zniesienie istniejącego do końca 

2012 r. wymogu umieszczania 

obok prawidłowej treści 

korygowanych pozycji także pozycji

i kwot błędnie wskazanych w 

fakturze korygowanej (na zasadzie 

„było", „powinno być")

1. brak obowiązku 

umieszczania obok 

prawidłowej treści 

korygowanych pozycji także 

pozycji i kwot błędnie 

wskazanych w fakturze 

korygowanej (na zasadzie 

„było", „powinno być")

2. obowiązek podania na 

fakturze przyczyny korekty

7. Noty korygujące

Noty korygujące będą wymagały od 2014 roku akceptacji wystawcy

faktury.
8. Faktury wewnętrzne

Transakcje,   w   związku   z   którymi   obecnie   istnieje   obowiązek

wystawienia faktur wewnętrznych, po wejściu w życie nowelizacji u.p.t.u.

będą   mogły   zostać   rozliczone   w   VAT   także   na   podstawie   innych

dokumentów   (jakichkolwiek   dokumentów   wewnętrznych).   Jednocześnie

nie ma przeszkód, aby taki dokument zawierał wszystkie dane, które w

obecnym stanie prawnym zawiera faktura wewnętrzna

4. Zwolnienie VAT dostawy towarów

Od   1   stycznia   2014   r.   zmieniają   się   przepisy   w   zakresie   stosowania

zwolnienia VAT do dostawy towarów. Zmiana ta wiąże się z odejściem od

dotychczasowego   warunku   stosowania   zwolnienia   z   VAT   tylko   w

stosunku do towarów używanych przez podatnika. W nowych przepisach

będzie możliwe zastosowanie zwolnienia od VAT dla dostawy towarów, w

stosunku do których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia

podatku naliczonego.

 

1. Dostawa towarów nabytych bez prawa do odliczenia od 1 stycznia

2014 

 

Dokonane zmiany sprawiają, że zwolnienie, o którym mowa ma

zupełnie   inny   charakter.   Z   jednej   bowiem   strony   zwolnienie   może

obejmować   wszystkie   towary,   a   nie   tylko   towary   używane.   Z   drugiej

jednej strony zupełnie inaczej skonstruowany jest warunek braku prawa

do   odliczenia   przy   nabyciu   (imporcie,   wytworzeniu)   towarów,   które

później są przedmiotem dostawy.

Zwolnienie przysługuje w razie łącznego spełnienia dwóch warunków.

Po   pierwsze towary   mają   być   wykorzystywane   wyłącznie   na   cele

działalności zwolnionej od podatku. Oznacza to, że towary powinny być

zakupione z myślą o wykorzystaniu ich dla celów wykorzystania przy

wykonywaniu   czynności,   które   są   zwolnione   z   podatku   i   faktycznie

powinny być używane przy takiej działalności. Nie mogą być one używane

choćby w części do działalności opodatkowanej (w czasie, gdy podatnik

ma   jeszcze   prawo   do   odliczenia   podatku   naliczonego,   które   może

zrealizować poprzez korektę).

Po   drugie   –   dla   zastosowania   zwolnienia   –   obok   spełnienia   tego

pierwszego   warunku podatnik   nie   powinien   mieć   prawa   do   odliczenia

podatku z tytułu nabycia, importu, bądź wytworzenia tych towarów. Na

pierwszy rzut oka ten warunek wydaje się być 

superfluum ustawowym.

Skoro   bowiem   towary   mają   być   wykorzystywane   wyłącznie   dla   celów

działalności   zwolnionej,   to   podatnikowi   nie   przysługuje   prawo   do

zwolnienia podatkowego.

Można w związku z tym argumentować, że chodzi o jednoczesne

spełnienie tych warunków, to znaczy, aby przy nabyciu (wytworzeniu,

imporcie) podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku, zaś aby przy

zbyciu towary były wykorzystywane wyłącznie do działalności zwolnionej.

Taka interpretacja wydaje się jednak nieuzasadniona w świetle celu

powyższego   regulacji   –   zapobieganiu   podwójnemu   opodatkowaniu

towarów (kiedy to podatek mógłby zostać naliczony od podatku, który był

zawarty w cenie towarów, bądź koszcie ich wytworzenia, i który nie mógł

być faktycznie odliczony). W związku z tym wydaje się, że powyższe

przepisy należy interpretować właśnie w sposób, który doprowadzi do

takiego skutku.  Zwolnienie powinno zatem przysługiwać wówczas, gdy

podatnik   nie   miał   efektywnej   możliwości   odliczenia   żadnej   części

podatku   w   związku   z   przeznaczeniem   towarów   do   wykonywania

działalności zwolnionej z podatku.

Uznać   więc   należy,   że   przeznaczenie   towarów   do   działalności

zwolnionej   należy   rozpatrywać   w   okresie,   w   którym   podatnikowi

przysługiwało prawo do odliczenia podatku.

 

Przykład 1

Podatnik   nabył   towar   X   dla   celów   działalności   opodatkowanej.

Odliczył   podatek   naliczony.   Towar   jednak   nie   był   w   ogóle

wykorzystywany   z   powodu   braku   wykonywania   tej   działalności

opodatkowanej. Następnie podatnik dokonał zmiany profilu działalności i

rozpoczął działalność zwolnioną. W tej działalności zwolnionej rozpoczął

wykorzystywanie   towaru   X.   W   związku   z   tym   dokonał   korekty   całego

podatku naliczonego. Trzy miesiące później sprzedał towar X. Może go

sprzedać ze zwolnieniem podatkowym.

 

Przykład 2

Podatnik   nabył   towar   X   –   środek   trwały   dla   celów   działalności

zwolnionej. Nie odliczył podatku naliczonego. Wykorzystywał towar przez

okres 6 lat. Okres korekty podatku naliczonego dla tego środka trwałego

zakończył   się.   Podatnik   zmienił   profil   działalności   i   rozpoczął

wykonywanie   działalności   opodatkowanej.   Rok   później   sprzedał   ten

towar.   Może   go   sprzedać   ze   zwolnieniem   podatkowym,   ponieważ   w

okresie, w którym podatnik mógł odliczyć podatek naliczony, towar ten

był wykorzystywany wyłącznie do działalności zwolnionej z podatku.

 

5. Zmiana przepisów a zwolnienie z podatku dla samochodów nabytych

bez prawa do pełnego odliczenia VAT

 Z   dniem   1   stycznia   2014   r.   zmienią   się   także   przepisy   dotyczące

zwolnienia   z   podatku   dostawy   samochodów   osobowych   (i   niektórych

innych   pojazdów   samochodowych)   przy   nabyciu   (imporcie,

wewnątrzwspólnotowym   nabyciu),   których   podatnik   nie   mógł   odliczyć

całego podatku, lecz jedynie 60% (bądź 50%) podatku należnego (lecz nie

więcej niż 6000 zł dla jednego samochodu).
Wprowadzenie – obowiązujący stan prawny 

Aktualnie   w   przypadku   nabycia   samochodów   osobowych   oraz   innych

pojazdów   samochodowych   o   dopuszczalnej   masie   całkowitej

nieprzekraczającej   3,5   tony,   kwotę   podatku   naliczonego   stanowi   60%

kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z

tytułu   wewnątrzwspólnotowego   nabycia   towarów   lub   kwoty   podatku

należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca

- nie więcej jednak niż 6000 zł.

Przykładowo więc nabycie samochodu osobowego o wartości 61.500 zł

brutto   (50.000   zł   netto,   11.500   zł   VAT)   daje   możliwość   odliczenia

podatku naliczonego w wysokości 6000 zł, a nie pełnych 60% z 11.500

zł, czyli 6900 zł.

Z   ekonomicznego   punktu   widzenia   –   najdroższym   samochodem

osobowym, który umożliwia skorzystanie z odliczenia 60% VAT w całości

(czyli jednocześnie mieszcząc się w drugim limicie - 6000 zł) byłoby auto

za kwotę 53.478 zł brutto, czyli 43.478 zł netto, VAT równe 10.000 zł. Za

tę cenę można w praktyce kupić zwykle nowe auto klasy B, choć z bardzo

dobrym wyposażeniem, niekiedy nawet z silnikiem diesla, ale nierzadko i

auto kompaktowe.

Ograniczenie   to   nie   dotyczy   wskazywanych   tam   szczegółowo

przypadków, z których wymienić można pojazdy samochodowe:

– mające jeden rząd  siedzeń, oddzielony od części przeznaczonej  do

przewozu   ładunków   ścianą   lub   trwałą   przegrodą,   klasyfikowanych   na

podstawie   przepisów   prawa   o   ruchu   drogowym   do   podrodzaju:

wielozadaniowy, van,

– przeznaczone do przewozu ładunków (zarówno te, gdzie siedzenia są

oddzielone od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub

trwałą przegrodą na zasadach wynikających z art. 3 ust. 2 pkt 2 u.z.t.d.,

jak i mające otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków, a także

posiadające   kabinę   kierowcy   i   nadwozie   przeznaczone   do   przewozu

ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu),

– będące pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu

drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku do u.z.t.d. (np.

bankowóz, koparka, pomoc drogowa),

– konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie

z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów

prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Nadto pełne prawo do odliczenia VAT odnosi się do przypadków, gdy

przedmiotem działalności podatnika jest:

– odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub

–   oddanie   w   odpłatne   używanie   tych   samochodów   (pojazdów)   na

podstawie   umowy   najmu,   dzierżawy,   leasingu   lub   innych   umów   o

podobnym   charakterze   i   te   samochody   (pojazdy)   są   przez   podatnika

przeznaczone  wyłącznie  do  wykorzystania  na   te  cele  przez  okres  nie

krótszy niż sześć miesięcy.

Jeśli chodzi o usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne

pojazdy   samochodowe,   o   których   mowa   w   art.   3   ust.   1   u.z.t.d.,   na

podstawie   umowy   najmu,   dzierżawy,   leasingu   lub   innej   umowy   o

podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty

podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających

z   zawartej   umowy,   udokumentowanych   fakturą.   Suma   kwot   w   całym

okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu

pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak

przekroczyć kwoty 6000 zł.

Przykładowo więc miesięczna rata leasingowa wynosi 2000 zł netto (VAT

460 zł). Oznacza to, że podatnik będący leasingobiorcą może odliczać

276   zł   z   każdej   faktury   dokumentującej   ratę   (60%   z   460   zł)   aż   do

wyczerpania   limitu   6000   zł.   Zatem   może   odliczać   276   zł   przez   21

miesięcy   (5796   zł),   w   22   miesiącu   odliczy   tylko   204   zł,   natomiast

począwszy od 23 miesiąca nie będzie mógł już odliczać VAT.
Kontrowersje co do odliczania VAT od samochodów demonstracyjnych

Sytuacja, w której dealer danej marki nabywa samochód na własność (od

producenta,   importera),   a   następnie   nadal   jako   nowy   i   nieużywany

odprzedaje   go   osobie   prywatnej,   nie   budzi   wątpliwości.   Zachowuje

bowiem pełne prawo do odliczenia VAT, nie ma również niejasności, że

samochód taki ma status towaru handlowego.

Jednak   inaczej   jest   w   przypadku   tzw.   samochodów   demonstracyjnych

służących np. jeździe testowej, które nie są sprzedawane od razu, ale

nawet po roku (przykładowo na początku 2013 r. można znaleźć oferty

takich   aut   jeszcze   z   rocznika   2011).   Skoro   samochód   taki   jest

wykorzystywany w działalności gospodarczej – także jako auto służące do

jazd służbowych pracowników, jako samochód zastępczy, niekiedy też

jest   oddawany   do   czasowego   używania   jako   nagroda   w   konkursach

„wygraj   auto   na   weekend"   etc.,   to   wówczas   występuje   problem

zakwalifikowania go jako towaru handlowego i skorzystania z pełnego

prawa do odliczenia1.
Linia   orzecznicza   w   omawianej   kwestii   jest   niejednorodna.  Można

przychylić się do wyrażonego już w piśmiennictwie stanowiska, że samo

wykorzystywanie   samochodów   jako   demonstracyjnych   (do   jazd

testowych) uprawnia do pełnego prawa do odliczenia. Normalną praktyką

handlową jest bowiem „wypróbowywanie" towaru przez klienta i z tej racji

towar taki nie traci przymiotu towaru handlowego. Z drugiej strony –

wykorzystywanie w szerszych celach (przejazdy służbowe, jako pojazd

zastępczy) skłania bardziej do potraktowania samochodu jako służącego

działalności   gospodarczej.   Jednak   podatnik   taki   może   skorzystać   ze

zwolnienia   przy   sprzedaży   –   przewidzianego   dla   podatników,   którym

przy   nabyciu   tych   samochodów   i   pojazdów   przysługiwało   prawo   do

obniżenia   kwoty   podatku   należnego   o   kwotę   podatku   naliczonego   w

wysokości 50% lub 60% (nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub

6000 zł) jeżeli te samochody są pojazdami używanymi przez okres co

najmniej 6 miesięcy po ich nabyciu).

W   praktyce   właśnie   kwestia,   czy   ustawodawcy   chodziło   o   odprzedaż

konkretnego   samochodu,   czy   „odprzedawanie"   jako   przedmiot

działalności, jest złożona i może się okazać, iż stanowisko korzystne dla

jednej   grupy   podatników   (np.   dealerów   samochodowych)   okaże   się

niezadowalające dla innych podmiotów (spoza tej branży).

W związku z tym wydaje się, że nie tylko aspekt formalny (przedmiot

działalności ujawniony w KRS itp. okoliczności), a rzeczywisty, tj. rodzaj

działalności i charakter towaru - winny łącznie decydować o tym, czy

przysługuje pełne prawo odliczenia VAT. Zatem kwestia, czy chodzi tylko

o   działalność   (i   w   aspekcie   formalnym   i   rzeczywistym)   czy   jednak   o

konkretny   samochód   -   pozostaje   poniekąd   otwarta.   W   razie   bowiem

wątpliwości należałoby odwołać się do zasad ogólnych VAT – neutralność

czy niemożność wykorzystywania nabytych towarów do celów prywatnych

dla zachowania pełnego prawa do odliczenia. Ustawodawca nie przesądził

bowiem,   czy   chodzi   o   „wyłączną   działalność"   w   zakresie   obrotu

samochodami bądź najmu czy podatnik może prowadzić kilka rodzajów

działalności.   Czyli   sam   fakt   prowadzenia   działalności   gospodarczej   w

zakresie   wynajmu   samochodów   osobowych   nie   jest   wystarczającą

przesłanką   do   odliczenia   pełnej   kwoty   VAT   od   zakupu   samochodu

osobowego, bowiem niezbędne jest też przeznaczenie tych samochodów

na wynajem przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy (przy założeniu

jednoczesnego   ich   wykorzystywania,   tj.   fizycznego   używania   przez

podmiot trzeci).
Odliczenie VAT z tytułu nabycia usługi ubezpieczenia samochodu jako

przedmiotu leasingu

Dla problematyki odliczenia podatku naliczonego przez leasingobiorców

– przynajmniej pośrednio – pewne znaczenie ma konieczność ustalenia,

czy jeśli leasingodawca refakturuje na usługobiorcę koszty ubezpieczenia

samochodu,   to   powinien   potraktować   tę   usługę   jako   oddzielną

(zwolnioną, czyli nie ma tu prawa do odliczenia, bo nie ma VAT) czy jako

opodatkowaną, bowiem miałaby być usługą pomocniczą w stosunku do

usługi   leasingu   –   w   ramach   usługi   kompleksowej   występowałaby

podstawowa stawka VAT.

Z   jednej   strony   w   świetle   orzecznictwa   krajowego   przyjmowano,   że

chodzi o usługę kompleksową, z drugiej – inaczej na sprawę spojrzał

Trybunał Sprawiedliwości UE.

Jak uznał NSA, podmiot, który świadczy usługi leasingu, winien włączyć

do podstawy opodatkowania tych usług koszty ubezpieczenia przedmiotu

leasingu,   ponieważ   razem   z   usługą   leasingu   stanowi   usługę

kompleksową. Zdaniem NSA brak jest podstaw do dzielenia tej czynności

na gruncie VAT z tej przyczyny, że w świetle prawa cywilnego mogą być

przedmiotem   odrębnych   stosunków   zobowiązaniowych.   NSA   kładł

bowiem   nacisk   na   kompleksowy   charakter   tych   czynności,   mający

doprowadzić   do   uzyskania   określonego   efektu   gospodarczego,   zaś

ubezpieczenie przedmiotu leasingu „nie jest natomiast celem samym w

sobie i bez świadczenia głównego nie ma racji bytu".

Z   drugiej   strony,   Trybunał   uznał,   iż   usługa   ubezpieczenia   jest

świadczeniem   niezależnym,   odrębnym,   które   jako   usługa   finansowa

korzysta ze zwolnienia z VAT. Jest to m.in. konsekwencją rozumienia

specyfiki usługi  ubezpieczeniowej   (także w  kontekście wcześniejszego

orzecznictwa TSUE), polegającej na zapewnieniu ochrony przed ryzykiem

w   zamian   za   składkę   ubezpieczeniową.   Mimo   powyższego,   Trybunał

podniósł, że to do sądu krajowego należałoby ustalenie, czy ewentualnie

w   realiach   konkretnej   sprawy   (po   zbadaniu   wszelkich   okoliczności)

można byłoby mówić o usłudze kompleksowej.

Jeśli chodzi o sytuację podatkowoprawną leasingobiorców, to jak słusznie

zauważa Ł. Postrzech, skoro usługodawcy, powołując się na TSUE, będą

wystawiać   korekty   faktur   VAT,   to   usługobiorcy   po   otrzymaniu   korekt

zobowiązani będą do skorygowania wcześniej odliczonych kwot podatku

naliczonego w związku z nabyciem usługi ubezpieczenia.
Rodzaj pojazdu a prawo do odliczenia

  Dla pełnego prawa do odliczenia VAT istotne znaczenie ma również

rodzaj   pojazdu.   Kwestia   ta,   sama   w   sobie,   nie   prowadzi   aż   tak   do

rozbieżności w orzecznictwie, warto jednak zasygnalizować zagadnienie

przez pryzmat orzeczeń korzystnych i niekorzystnych.

Za reprezentatywne dla przedstawionego problemu można uznać analizy

prawa   do   odliczenia   w   przypadku   bankowozu,   który   nie   zawsze   daje

pełne prawo do odliczenia oraz pojazdów, które nie są używane w ruchu

drogowym.

•

Bankowóz

  Jakkolwiek ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego

przewidziane   w   art.   3   ust.   1   i   6   u.z.t.d.   nie   dotyczą   pojazdów

specjalnych, do których należy bankowóz, to jednak nie zawsze podatnik

VAT odliczy 100% podatku naliczonego z tytułu zakupu (i VAT naliczony

od   paliwa).   W   sytuacji   bowiem,   gdy   pojazd   nie   jest   wykorzystywany

zgodnie z przeznaczeniem w związku z działalnością podatnika, to aby

móc   skorzystać   w   100%   z   prawa   do   odliczenia,   pojazd   musi   służyć

wykonywanym   przez   podatnika   czynnościom   opodatkowanym   (a

dodatkowo   –   takiej   działalności,   gdzie   wykorzystywanie   pojazdu   jest

konieczne).   Działalność,   do   prowadzenia   której   można   wykorzystywać

bankowóz, to świadczenie usług przewozu wartości pieniężnych.

Dodatkowo   zauważenia   wymaga,   że   odliczenie   VAT   z   tytułu   nabycia

bankowozu będzie trudne z tego powodu, że wiele podmiotów, które w

związku   z   profilem   swojej   działalności   mogłyby   odliczyć   100%   VAT,

świadczy usługi finansowe (zwłaszcza wymienione w art. 43 ust. 1 pkt

37-41   u.p.t.u.),   a   więc   zwolnione.   Jeżeli   podmiot   świadczy   prawie   w

całości usługi zwolnione, to może wyjść na to, że i prawo do odliczenia

będzie   przysługiwać   np.   tylko   w   20%.   Podatnik   może   bowiem

pomniejszyć   kwotę   podatku   należnego   o   taką   część   kwoty   podatku

naliczonego,   którą   można   proporcjonalnie   przypisać   czynnościom,   w

stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty

podatku należnego.

•

Quady, gokarty

Jeśli   chodzi   o   coraz   popularniejsze   quady,   to   są   one   pojazdami

samochodowymi według prawa ruchu drogowego. 

Konsekwencją   uznania   quada   za   pojazd   samochodowy   będzie

ograniczone prawo do odliczenia w świetle art. 3 ust. 1 u.z.t.d. oraz

niemożność odliczenia VAT od paliwa (art. 4 u.z.t.d.) W sytuacji natomiast

gdy   quad   nie   uzyskał   homologacji   i   nie   służy   do   poruszania   się   po

drogach, a jest wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej

(opodatkowanej,   a   nie   zwolnionej),   związanej   z   gospodarką   leśną   –

potwierdzono pełne prawo do odliczenia VAT z tytułu zakupu quada.

Warto   również   wskazać   przykładowo,   iż   przy   nabyciu   lub   leasingu

gokarta   oraz   paliwa   do  jego   napędu,   który   byłby   wykorzystywany   do

opodatkowanej   działalności   gospodarczej   (prowadzenie   toru

kartingowego) przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT. Gokarty nie są

bowiem   pojazdami   samochodowymi   w   rozumieniu   Prawa   o   ruchu

drogowym   (są   to   „wózki   jezdniowe"),   nie   podlegają   rejestracji   w

wydziałach   komunikacji,   stąd   nie   mogą   poruszać   się   po   drogach

publicznych.

Ze względu na nowe brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT z
pewnością większość podatników dokonujących sprzedaży samochodów
firmowych musiałaby   tego   typu   transakcję   opodatkować   stawką
podstawową tj. 23% VAT.

W związku z tym, że rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów
ustawy o VAT z dniem 31 grudnia 2013 roku traci swoją moc prawną, resort
finansów   szykuje   dla   swoich   podatników   nowe   regulacje.   W   projekcie
rozporządzenia   w   sprawie   zwolnień   z   podatku   od   towarów   i   usług   oraz
szczegółowych   warunków   stosowania   tych   zwolnień   znajdziemy   regulacje
zwalniające   z   VAT   dostawę   samochodów   osobowych   i   innych   pojazdów
samochodowych,   przy   nabyciu   których   podatnikowi   przysługiwało   prawo   do
odliczenia   60%   (lub   50%)   kwoty   podatku,   nie   więcej   niż   6.000   zł   (lub
odpowiednio   5.000   zł).   Aktualnie   funkcjonuje   podobne   zwolnienie,   jednak
dotyczy   ono   jedynie  samochodów   używanych,  czyli   wykorzystywanych  przez
okres   minimum   6   miesięcy.   W   nowych   przepisach   nie   ma   już   mowy   o

jakichkolwiek warunkach czasowych, co w konsekwencji oznacza, że podatnik
będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z VAT dla sprzedaży samochodu, przy
którego nabyciu dokonał częściowego odliczenia podatku (ale nie więcej niż
6.000 zł), bez względu na okres jego wykorzystywania.
W   uzasadnieniu   do   projektu   można   przeczytać: “(...)   należy   podkreślić,   że
ostatecznie kwestia zasad opodatkowania dostawy samochodów używanych, w
stosunku do których przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia podatku
naliczonego, zostanie uregulowana nową propozycją legislacyjną w związku z
pracami implementacyjnymi decyzję derogacyjną dotyczącą samochodów.”.
Proponowane   zmiany,   odnoszące   się   do   zwolnienia   z   VAT   sprzedaży
samochodów, przy których nabyciu przedsiębiorca dokonał jedynie częściowego
odliczenia podatku VAT, nie są zmianami pewnymi. W związku z tym podatnicy
w tej kwestii powinni wziąć pod uwagę wszystkie możliwe scenariusze.