11. Etery, epoksydy i sulfidy.
(konwersatorium, gr. B3 – Chemia, I rok, 2010/2011L)
Zagadnienia
a) Nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe eterów, sulfidów i epoksydów.
b) Otrzymywanie eterów i epoksydów: a) reakcja Williamsona (w tym wewnątrzcząsteczkowa r. Williamsona
z udziałem halogenohydryn); b) alkoksyrtęciowanie alkenów połączone z odrtęciowaniem; c) utlenianie
alkenów nadkwasami.
c) Reakcje eterów i epoksydów: a) rozszczepienie kwasowe eterów (HI lub stęŜony HBr); b) otwieranie
pierścieni epoksydowych katalizowane kwasem lub zasadą – regiochemia reakcji; c) reakcja oksiranów ze
związkami Grignarda.
d) Nazewnictwo wybranych połączeń heterocyklicznych zawierających atom tlenu w pierścieniu: oksetan,
furan, tetrahydrofuran (THF, oksolan), piran, tetrahydropiran (oksan), dioksan.
Zadania
1. Nazwij poniŜsze związki.
a) CH
3
O CH(CH
3
)CH
2
OH
b) Ph O CH
2
CH
3
c)
OCH
3
d)
OCH
3
OCH
3
OH
e)
H
CH
3
OCH
3
H
f)
H
O
H
Cl
g)
O
CH
2
CH
3
H
H
CH
3
O
h)
O
Br
i)
O
O
2. Narysuj struktury poniŜszych związków.
a) eter etylowo-izopropylowy
b) eter di-n-butylowy
c) 2-etoksyoktan
d) eter diwinylowy
e) eter allilowo-metylowy
f) 2,3-epoksyheksan
g) (2R, 3S)-2-metoksypentan-3-ol
h) 2-metylotetrahydrofuran
i) sulfid tert-butylowo-metylowy
3. Przedstaw główne produkty poniŜszych reakcji, lub zaznacz jeśli reakcja nie zachodzi.
a) eter sec-butylowo-izopropylowy + stęŜ. HBr(nadm.), ∆ b) eter tert-butylowo-etylowy + stęŜ. HBr (1mol), ∆
c) eter di-n-butylowy + gorący, stęŜ. NaOH
d) eter di-n-butylowy + Na
e) etoksybenzen + stęŜ. HI, ∆
f) 1,2-epoksyheksan + H
+
, CH
3
OH
g) trans-2,3-epoksyoktan + H
+
, H
2
O
h) tlenek propylenu + metyloamina [CH
3
NH
2
]
i) tert-butanolan potasu + bromek n-butylu
j) cykloheksylooksiran + PhMgBr, potem hydroliza
k) styren + kwas m-chloronadbenzoesowy / CH
2
Cl
2
l) cykloheksylooksiran + HBr
m) 1-metylo-1,2-epoksycykloheksan + CH
3
O
-
/ CH
3
OH
n) 1-metylo-1,2-epoksycykloheksan + CH
3
OH, H
+
4. Przedstaw struktury związków A - H w poniŜszym ciągu przemian, prowadzącym do trans-2-cykloheksylo-
metoksycykloheksanu.
OH
H
2
SO
4
, ∆
A
B
C (gaz)
D
1) E
F
G
H
1) Hg(O
2
CCF
3
)
2
,
CH
3
OH
2) NaBH
4
stęŜ. HBr, ∆
MCPBA
2) H
3
O
Mg, eter
Na
C
produkt
5. Zaproponuj wydajną metodę syntezy poniŜszych eterów, uŜywając wskazanych substratów i innych
niezbędnych reagentów.
a) eter cyklopentylowo-n-propylowy z cyklopentanolu i propan-1-olu;
b) eter n-butylowo-fenylowy z fenolu i butan-1-olu;
c) 2-metoksydekan z dec-1-enu;
d) 1-metoksydekan z dec-1-enu;
e) 1-etoksy-1-metylocykloheksan z 1-metylocykloheksenu;
f) trans-2,3-epoksyoktan z trans-okt-2-enu.