Kusnierz_743[02].Z3.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Systemy organizacji produkcji stosowane w zakładach kuśnierskich

oraz usługowych pracowniach kuśnierskich

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Organizacja stanowisk pracy w różnych działach produkcyjnych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Proces technologiczny w produkcyjnych zakładach kuśnierskich

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Dokumentacja produkcyjna w procesie wytwarzania wyrobów

kuśnierskich

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Normy zużycia materiałów i sporządzenie kalkulacji cen

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswojeniu wiedzy o organizowaniu stanowisk pracy

kuśnierza w zakładach usługowych i (w niewielkiej ilości) zreformowanych zakładach
produkcyjnych oraz organizowaniu procesu wytwórczego wyrobów kuśnierskich
w bezpiecznych warunkach pracy.

W poradniku zamieszczono:

– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,

abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki

modułowej,

– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych

743[02].Z3.02

Ocenianie jakości wyrobów

futrzarskich

743[02].Z3

Organizacja produkcji kuśnierskiej

743[02].Z3.01

Organizowanie procesu

wytwarzania wyrobów

futrzarskich

743[02].Z3.04

Prowadzenie działalności

gospodarczej

743[02].Z3.03

Pakowanie, magazynowanie

i transport wyrobów

futrzarskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

– rozróżniać rodzaje skór futerkowych i materiałów wykończeniowych stosowanych

podczas wytwarzania wyrobów kuśnierskich,

– odczytywać informacje zawarte w dokumentacji techniczno – technologicznej dotyczącej

wyrobów kuśnierskich,

– wyjaśniać zasady obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w kuśnierstwie,
– stosować podstawowe normy, przepisy i instrukcje dotyczące bezpiecznego

i prawidłowego wykonywania wyrobów kuśnierskich,

–  wyjaśniać etapy wytwarzania wyrobów zgodnie z procesem technologicznym,
–  konstruować podstawowe formy wyrobów kuśnierskich,
–  stosować zasady doboru jakościowego skór futerkowych na wyroby kuśnierskie,
–  stosować metody reperacji uszkodzeń skór futerkowych,
–  dobierać i stosować odpowiednie dla danego rodzaju skór techniki rozkroju i sposoby ich

łączenia – zszywanie w elementy wyrobu kuśnierskiego,

– charakteryzować wymagania przepisów bhp, ochrony ppoż. oraz ochrony środowiska

obowiązujących w zakładach kuśnierskich,

–  korzystać z różnych źródeł informacji,
–  obsługiwać komputer,
–  współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

scharakteryzować strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa,

−

scharakteryzować systemy organizacyjne produkcji stosowane w zakładach kuśnierskich
oraz usługowych pracowniach,

−

scharakteryzować zasady organizacji pracy w zakładach kuśnierskich,

−

określić typy produkcji,

−

wyjaśnić zasady organizowania stanowiska pracy w poszczególnych fazach procesu
technologicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

określić zadania podstawowych działów produkcyjnych,

−

posłużyć się dokumentacją procesu produkcyjnego,

−

scharakteryzować dokumentację technologiczną procesu produkcyjnego,

−

podzielić proces technologiczny na operacje w zestawieniu chronologicznym,

−

określić składniki kalkulacji ceny wyrobu – koszty bezpośrednie i pośrednie,

−

scharakteryzować normy zużycia materiałów kalkulacyjno – techniczne i okresowo –
rozliczeniowe,

−

obliczyć normy kalkulacyjno – techniczne,

−

sporządzić kalkulację ceny wyrobu na potrzeby rachunku kosztów,

−

określić wpływ postępu technicznego na jakość i wydajność pracy w zakładach
kuśnierskich,

−

zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. oraz ochrony środowiska na stanowiskach pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Systemy organizacji produkcji stosowane w zakładach

kuśnierskich oraz usługowych pracowniach kuśnierskich

4.1.1. Materiał nauczania

Przemysł odzieżowy, do którego zalicza również się kuśnierstwo, kożusznictwo jest

dziełem  gospodarki  obejmującym  zarówno  produkcję  przemysłową,  jak  i  wytwórczość
rzemieślniczą.  Organizacja  przedsiębiorstw  odzieżowych,  w  tym  kuśnierskich,  jest  różna
i zależy od następujących czynników:

−

rodzaju i wielkości produkcji,

−

liczby zatrudnionych pracowników,

−

lokalizacji i wyposażenia technicznego,

−

własności środków produkcji.
Typowe wyroby kuśnierskie to: futra, kurtki, błamy, czapki i galanteria ze skór zwierząt

futerkowych, szlachetnych, półszlachetnych czy pospolitych.

Po przemianach gospodarczych w Polsce, podmiotem gospodarczym jest osoba lub

jednostka organizacyjna, która prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą –
przedsiębiorstwo.

Wśród podmiotów gospodarczych wyróżniamy:

−

sektor publiczny: własność państwowa (przedsiębiorstwa państwowe, spółki
z o.o. i S.A.),

−

własność komunalną,

−

sektor prywatny: własność prywatna osób prawnych (spółdzielnie i spółki), własność
prywatna osób fizycznych (zakłady rzemieślnicze), własność zagraniczna.
Struktura organizacyjna podmiotu gospodarczego jest to ogół ustalonych zależności

funkcjonalnych i hierarchicznych pomiędzy stanowiskami i komórkami organizacyjnymi.

Trudno mówić o współczesnej konkretnej strukturze organizacyjnej wszystkich

podmiotów gospodarczych. Każde przedsiębiorstwo odzieżowe i szczątkowe pozostałości po
przedsiębiorstwach futrzarskich i kuśnierskich posiada swoją własną strukturę organizacyjną
w zależności od potrzeb i zadań. W każdym przedsiębiorstwie mogą występować następujące
grupy komórek organizacyjnych:

−

komórki zarządu z komórkami funkcjonalnymi np.: prezes, dyrektor, księgowość,
marketing itp.,

−

komórki zarządu z komórkami funkcjonalnymi i pomocniczo – produkcyjnymi np.

−

magazyny, dobieralnie, krojownia, szwalnia, wykończalnia, wzorcownia, remonty
maszyn, transport itp.,

−

komórki pozaprodukcyjne np.: stołówka, żłobek, ambulatorium itp.
Produkcja przemysłowa przeznaczona jest dla anonimowych odbiorców. Podstawą

konstrukcji kroju wyrobu są tabele antropometryczne, które powstały na podstawie pomiarów
wielu grup osób w Polsce. Nabywca ma możliwość wyboru między wieloma rodzajami –
modelami wyprodukowanych wyrobów kuśnierskich.

Zorganizowany system produkcji powoduje, że wyprodukowana seria wyrobów jest

bardziej ekonomiczna, obniżająca koszty produkcji i w końcowym efekcie daje niższą cenę
wyrobu. Przed uruchomieniem produkcji wybranego wzoru odzieży należy zaplanować: typ
produkcji, metodę wytwarzania oraz system organizacji produkcji.

Typ produkcji – określa nam liczbę produkowanych wyrobów tego samego wzoru,

w określonym czasie i w danych warunkach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyróżniamy następujące typy produkcji:

−

jednostkowy,

−

seryjny,

−

masowy – nie stosowany obecnie w kuśnierstwie.
Metody wytwarzania określają sposób wykonania, oraz ilość osób wytwarzających te

wyroby. Metoda to świadomie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania, prowadzący
do osiągnięcia określonego celu.

Wyróżniamy następujące metody wytwarzania odzieży:

−

indywidualna,

−

grupowa,

−

potokowa – nie stosowana obecnie w kuśnierstwie.
Systemy organizacji produkcji mówią nam o sposobie ustawiania stanowisk pracy przy

wytwarzaniu odzieży.

Wyróżniamy następujące systemy organizacji produkcji:

−

taśmowy,

−

taśmowo – sekcyjny,

−

potokowy zsynchronizowanymi grupami obróbkowymi,

−

synchro.
W produkcji wyrobów kuśnierskich nie stosuje się obecnie powyższego podziału wg.

systemów organizacji produkcji.

Produkcja rzemieślnicza

W usługowych pracowniach kuśnierskich wyroby szyje się dla konkretnego klienta, na

miarę,  uwzględniając  jego  życzenia.  Dobrze  wykonany  wyrób  cechuje  indywidualne
opracowanie  wzoru,  formy  i  wymodelowanie  szablonu  uwzględniające  rodzaj  skór
futerkowych,  ich  układ  i  sposób  wykończenia.  Tak  wykonane  wyroby  są  bardziej
pracochłonne  i  droższe  w  porównaniu  z  produkcją  przemysłową.  Produkcję  rzemieślniczą
cechuje  jednak  indywidualność,  staranne  wykonanie  i  wysoka  jakość  wyrobu.  Zatrudnieni
pracownicy posiadają wysokie kwalifikacje zawodowe na każdym stanowisku pracy, a często
wyrób wykonywany jest przez jednego rzemieślnika o najwyższych kwalifikacjach.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co oznacza określenie podmiot gospodarczy?
2.  Jak się dzielą podmioty gospodarcze ze względu na rodzaj własności?
3.  Jaka jest struktura organizacyjna przedsiębiorstwa?
4.  Jakie znasz typy produkcji odzieży?
5.  Jakie znasz metody wytwarzania odzieży?
6.  Jakie znasz systemy wytwarzania odzieży?
7.  Czy  wszystkie  w/w  typy,  metody  i  systemy  stosowane  są  do  wytwarzania  wyrobów

kuśnierskich?

8. Jaka jest różnica w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa, a usługowej pracowni

kuśnierskiej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj wskazane przez nauczyciela podmioty gospodarcze ze względu na rodzaj

własności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych definicję podmiotu gospodarczego i kryteria jego

podziału,

2)  dokonać analizy na podstawie opisu,
3)  wymienić podmioty gospodarcze występujące w Twojej okolicy,
4)  zapisać krótką ich charakterystykę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Określ zależność struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa od jego wielkości

i zadań.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać

materiałach

dydaktycznych

definicję

podziału

grup

komórek

organizacyjnych w przedsiębiorstwie,

2) dokonać analizy na podstawie opisu działu w zależności od potrzeb i zadań,
3) zapisać wyciągnięte wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy potrzeb produkcyjnych wyrobów kuśnierskich w zależności od typu

produkcji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z definicją typu produkcji,
2)  dokonać analizy potrzeb i warunków produkcyjnych,
3)  zapisać krótką ich charakterystykę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dokonaj analizy potrzeb produkcyjnych wyrobów kuśnierskich w zależności od metod

wytwarzania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z definicją metod wytwarzania odzieży,
2) dokonać analizy sposobu wytwarzania i ilości pracowników będących do dyspozycji

w zależności od ich kwalifikacji,

3) zapisać krótką ich charakterystykę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

Dokonaj analizy definicji systemu organizacji produkcji w wytwarzaniu odzieży

konfekcyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z definicją systemu organizacji produkcji,
2) dokonać analizy, czy wyroby kuśnierskie mogą być w całości produkowane wg

któregokolwiek systemu,

3) podać zalety i wady poszczególnych systemów,
4) zapisać wyciągnięte wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

plansze lub fotografie dotyczące sposobów ustawienia stanowisk pracy,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sklasyfikować podmiot gospodarczy ze względu na rodzaj własności?



2) określić, jakimi cechami charakteryzuje się struktura organizacyjna

w przedsiębiorstwie i usługowej pracowni kuśnierskiej?



3) określić zależności struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa od jego

wielkości i zadań?



4) dokonać analizy potrzeb produkcyjnych wyrobów kuśnierskich

w zależności od typu produkcji?



5) dokonać analizy systemów produkcji w wytwarzaniu wyrobów

kuśnierskich?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Organizacja

stanowisk

pracy

różnych

działach

produkcyjnych

4.2.1. Materiał nauczania

Urządzenie i wyposażenie pracowni kuśnierskiej zależy od wielkości zakładu. W dużych

zakładach  każda  z  komórek  funkcjonalnych  może  znajdować  się  w  odrębnych  budynkach,
pomieszczeniach,  natomiast  w  mniejszych  zakładach  często  jedno  pomieszczenie  spełnia
kilka  funkcji.  W  każdym  procesie  produkcyjnym  występują  następujące  grupy  środków
wytwórczych:
–

środki pracy (budynki, maszyny i urządzenia),

–

przedmioty pracy (surowce i materiały)

–

praca ludzka.
W większości zakładach produkujących wyroby kuśnierskie, występuje następujący

podział stanowisk pracy – oddziały z zatrudnionymi tam wyspecjalizowanymi pracownikami
− rys. 1.

Rys. 1. Przykładowy schemat organizacyjny zakładu kuśnierskiego [opracowanie własne]

Powyższy podział procesu wytwórczego pozwala na znaczny wzrost wydajności pracy,

a także zatrudnienie ściślej wyspecjalizowanych pracowników przy czynnościach nie
wymagających wysokich kwalifikacji zawodowych (przyuczonych do zawodu). Najwyższe
kwalifikacje zawodowe wymagane są na następujących działach – stanowiskach pracy:

−

dobieranie skór w komplety pod względem charakterystyki okrywy włosowej i tkanki
skórnej tj. jakości, grubości, koloru itp.,

−

krajalnia – gdzie skóry futerkowe dokrawa się do kształtu, wg którego będą zszywane
w powierzchnie elementu wyrobu. Podczas krojenia skór dokonuje się ewentualnych
uszkodzeń tkanki skórnej, czy okrywy włosowej,

DYREKTOR

Rachunkowość

Dział finansowy

Dział prawny

Dział osobowy

Wzorcownia

Kierownik handlowy

Kierownik techniczny

Dział planowania

produkcji

Kontrola jakości

Marketing

Zbyt

Zaopatrzenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

szwalnia – gdzie zszywane zostają skóry na maszynach kuśnierskich w elementy wyrobu
zgodnie z wymaganiami technicznymi, określającymi grubość igły i nici, gęstość
i wysokość ściegu, naprężenie nici,

−

wykończalnia – gdzie wykrojone elementy wyrobu poddawane są zabezpieczeniu
powierzchni, lub krawędzi elementów montażu w elementy i elementy wyrobu w całość.
W dziale wykończenia wyrobów stosuje się podział czynnościowy dobrany, tak by

zabezpieczał  rytmiczny  przebieg  wykonywanych  prac  i  montażu  gotowego  wyrobu,
nadzorowany  przez  wykwalifikowane  osoby  o  dużych  kompetencjach  zawodowych
i organizacyjnych.  Nadzór  produkcji  rozstrzyga  o  podziale  zadań,  współpracy  pomiędzy
zespołami –  grupami  obróbczymi,  kolejności wykonywanych  prac,  przepływie  przedmiotów
pracy, terminach wykonywania zadań.

Przy wypełnianiu wymienionych zadań pomocą są plany produkcyjne, spis ilościowy

wyrobów,  opis  przebiegu  pracy  i  karty  obiegowe.  Do  prawidłowego  i  najbardziej
ekonomicznie  uzasadnionego  procesu  produkcji  przyczyniają  się:  dobrze  zorganizowane
przygotowanie  materiałowe,  prawidłowa  praca  maszyn  i  urządzeń,  odpowiedni  sposób
transportowania  materiałów  i  gotowych  wyrobów  oraz  poprawność  technologiczna
wykonywania całego procesu wytwarzania wyrobu kuśnierskiego.

Innym aspektem prawidłowego procesu wytwórczego jest humanizacja pracy oraz

ergonomiczna  organizacja  stanowiska  pracy.  W  tym  celu  dostosowuje  się  środki  produkcji,
tak  by  zwiększały  zdolność  koncentracji  nie  powodując  szybkiego  zmęczenia,  zmniejszały
ryzyko  chorób  i  zagrożeń,  obciążeń  fizycznych  i  fizjologicznych  organizmu.  Prawidłowa
organizacja  miejsca  pracy  powinna  uwzględniać  wymiary  ludzkiego  ciała  np.:  regulacje
wysokości stołów, siedzeń, jak i zapewnienie wystarczającej ilości miejsca, przestrzeni wokół
stanowiska pracy. Właściwa organizacja miejsca pracy musi uwzględniać czas trwania pracy i
stopień obciążenia pracownika, zmniejszenie natężenia szkodliwych wpływów otoczenia, jak
hałas  czy  szkodliwe  substancje,  właściwą  regulację  oświetlenia,  odpowiednią  kolorystykę
pomieszczeń, klimatyzację. Prawidłowa pod względem psychologicznym organizacja miejsca
pracy polega  na takim  ukształtowaniu miejsca pracy, aby  było ono przyjemne.  Wpływ  na to
mają  kolory,  muzyka  kwiaty  itp.  Ponieważ  stopień  obciążenia  pracownika  zależy  od  jego
umiejętności,  tj.  od  wykształcenia,  doświadczenia,  zdolności,  sprawności,  samopoczucia
i  motywacji,  w  interesie  pracodawcy  jest  zapewnienie  dobrej  organizacji  i  właściwych
warunków pracy, a wówczas wydajność pracownika będzie optymalna. Zmęczenie i znużenie
pracą  trzeba  neutralizować  przez  krótkie  przerwy w  pracy,  a  nawet  dłuższe  przerwy  służące
wypoczynkowi fizycznemu.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co określa termin środki wytwórcze?
2. Jakie podstawowe stanowiska pracy występują w zakładach wytwarzających wyroby

kuśnierskie?

3. Na których stanowiskach pracy wymagane są najwyższe kwalifikacje zawodowe

kuśnierza?

4. Co rozumiesz przez pojęcie ergonomiczna organizacja stanowiska pracy?
5. Jakie znaczenie ma wydajność pracy, humanizacja pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź charakterystykę środków wytwórczych na przykładzie zakładu kuśnierskiego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapisać definicję środków wytwórczych,
2)  podać przykłady: środków pracy, przedmiotów pracy,
3)  zapisać wnioski,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Uszereguj stanowiska pracy w kolejności przebiegu procesu wytwórczego wyrobów

kuśnierskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wypisać działy lub stanowiska pracy kuśnierza w procesie wytwarzania wyrobu

kuśnierskiego,

2) zapisać wyciągnięte wnioski,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj kwalifikacje wymagane na poszczególnych stanowiskach pracy

kuśnierza.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy umiejętności zawodowych, jakimi powinien charakteryzować się

pracownik na danym stanowisku pracy,

2) przedstawić uzasadnienie,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj określenie „stanowisko pracy przyjazne dla pracownika”.

Sposób wykonania, ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) podać znaczenie pojęć: humanizacja pracy i ergonomia pracy,
2) uświadomić sobie, w jakim zakładzie chciałbyś pracować, by być zadowolonym

z warunków pracy,

3) zapisać wnioski,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sporządzić charakterystykę środków wytwórczych w zakładzie

kuśnierskim?



2) uszeregować stanowiska pracy w kolejności przebiegu procesu

wytwórczego wyrobów kuśnierskich?



3) scharakteryzować kwalifikacje wymagane na poszczególnych

stanowiskach pracy kuśnierza?



4) scharakteryzować pojęcie „stanowisko pracy przyjazne dla

pracownika”?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Proces

technologiczny

produkcyjnych

zakładach

kuśnierskich

4.3.1. Materiał nauczania

Proces produkcyjny – jest to zespół wszystkich czynności, w wyniku których surowiec –

półfabrykat przekształca się w gotowy wyrób. W skład procesu produkcyjnego wchodzi
proces technologiczny i procesy pomocnicze.

Proces technologiczny – związany jest bezpośrednio z wytwarzanym wyrobem.

W wyniku procesu technologicznego surowiec zmienia kształt, wymiary oraz wygląd
obrabianego elementu. Powstaje gotowy wyrób.

Proces pomocniczy – nie jest związany bezpośrednio z obrabianymi elementami, ale

pomaga  w  ich  wytwarzaniu  i  dzięki  niemu  istnieje  proces  technologiczny.  W  procesie
pomocniczym  wyróżnia  się  te  czynności,  które  mają  związek  z  przygotowaniem  produkcji
oraz  takie,  które  pomagają  w  trakcie  produkcji.  W  zależności  od  stopnia  rozwoju
technicznego  i  charakteru  produkcji,  proces technologiczny  może  być ręczny,  maszynowo  –
ręczny, maszynowy automatyczny i aparaturowy. Proces wytwarzania wyrobów kuśnierskich
jest  procesem  maszynowo  –  ręcznym,  ponieważ  składa  się  z  operacji  ręcznych
i maszynowych.  Dzieli  się  na  fazy  technologiczne  (dobieranie  skór,  krojenie,  szycie,
nabijanie, wykończanie) i składa się z wielu operacji technologicznych.

Rys. 2. Schemat procesu produkcyjnego [opracowanie własne]

Operacja technologiczna obejmuje wszystkie czynności wykonywane bez przerwy na

jednym stanowisku pracy przez jednego lub grupę pracowników, w celu dokonania
określonych zmian obrabianego przedmiotu pracy. Operacja technologiczna może być prosta
lub złożona, która dzieli się na zabiegi technologiczne – jako główne części operacji. Zabiegi
technologiczne dzielą się na czynności robocze, które składają się z ruchów roboczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Analizy operacji technologicznej dokonuje się w celu wyeliminowania zbędnych

czynności i ruchów roboczych oraz zaprojektowania bardziej racjonalnych metod pracy, tzn.
takich, które wymagają mniejszego wysiłku pracownika, a także zabezpieczają przed
wypadkami i chorobami zawodowymi.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co oznacza termin proces produkcyjny?
2.  Jak dzielimy proces produkcyjny?
3.  Jak dzielimy proces technologiczny?
4.  Co oznacza termin „operacje technologiczne”?
5.  Jakie mogą być operacje technologiczne?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj podziału procesu produkcyjnego w zakładach kuśnierskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w poradniku dla ucznia definicję procesu produkcyjnego,
2) przeanalizować różnicę sposobów wytwarzania wyrobów kuśnierskich w dużych

zakładach i pracowniach rzemieślniczych,

3) zapisać wnioski,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przedstaw graficznie podział procesu produkcyjnego w zakładach wytwarzających odzież

ze skór futerkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować podział na proces technologiczny i pomocniczy,
2) przedstawić szkic występujących działów produkcyjnych realizujących proces

wytwórczy w zakładzie,

3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

W oparciu o schemat podziału procesu produkcyjnego dokonaj analizy procesu

technologicznego z uwzględnieniem faz technologicznych, operacji technologicznych,
zabiegów, czynności i ruchów roboczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy podziału części składowych procesu technologicznego występującego

w procesie wytwórczym wyrobów kuśnierskich,

2) zapisać krótkie objaśnienie podziału,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dokonaj analizy podziału procesu technologicznego i wskaż stanowiska pracy, gdzie

wymagane są najwyższe kwalifikacje zawodowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się ze schematem podziału procesu technologicznego wytwarzania wyrobu

kuśnierskiego,

2) uświadomić sobie zakres prac i obowiązków na poszczególnych stanowiskach pracy i ich

specyfikację,

3) wskazać stanowiska pracy wymagające odpowiednich predyspozycji do wykonania

czynności technologicznych zapewniających najwyższą jakość pracy,

4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić termin „proces produkcyjny”?



2) dokonać podziału procesu produkcyjnego wytwarzającego odzież ze

skór futerkowych?



3) zanalizować

proces

technologiczny

uwzględnieniem

faz

technologicznych, operacji technologicznych, zabiegów, czynności
i ruchów roboczych?



4) objaśnić pojęcia: faza, operacja, czynność technologiczna, zabieg

technologiczny, ruch roboczy?



5) określić stanowiska pracy kuśnierza, gdzie wymagane są najwyższe

kwalifikacje zawodowe?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Dokumentacja produkcyjna w procesie wytwarzania

wyrobów kuśnierskich

4.4.1. Materiał nauczania

Sprawny przebieg procesu produkcyjnego w zakładach kuśnierskich w zależności od ich

wielkości,  ilości  wytworzonych  wyrobów,  typu  produkcji,  metod  wytwarzania,  wymaga
bardziej  lub  mniej  skomplikowanej  dokumentacji  produkcyjnej,  która  musi  odpowiadać  na
pytania: co  ?, gdzie?,  jak? Dokumentacja procesu produkcyjnego spełnia rolę  instruktażową,
informacyjną i normatywną. Dokumentację procesu produkcyjnego można podzielić na:
–

techniczną,

–

ekonomiczną.
Dokumentacja techniczna stanowi zbiór dokumentów opisowych i rysunkowych

określających metody i środki wytwarzania wyrobów kuśnierskich. Dokumentacja techniczna
dzieli się na: konstrukcyjną i technologiczną.

Dokumentacja konstrukcyjna określa cechy fizyko – chemiczne danego wyrobu, tj.

kształt i wielkość elementów konstrukcyjnych (szablony) wyrobu, rodzaj skór i materiałów
wykończeniowych, ich ilość i jakość, z którego ma być wykonany wyrób kuśnierski.

Dokumentacja technologiczna określa środki pracy i metody pracy, za pomocą których

mamy  wykonać  dany  wyrób,  instrukcje  o  sposobie  dobierania  skór  na  wyrób,  sposobie
krojenia  skór  i  ich  łączenia  na  poszczególne  elementy  wyrobu  oraz  pozostałych  obróbkach
technologicznych.  Określa  maszyny  i  urządzania,  które  są  niezbędne  w  procesie
technologicznym. W zakładach kuśnierskich opracowaniem dokumentacji zajmuje się:
–

dział przygotowania produkcyjnego (w większych zakładach),

–

wzorcownia.
Praktycznie w większych zakładach kuśnierskich dział przygotowania produkcyjnego

wykonuje uniwersalną dokumentację techniczną zwaną dokumentacją techniczno –
technologiczną (DTT), w skład której wchodzą następujące składniki:
–

rysunek modelowy – fotografia,

–

rysunki techniczne,

–

opis ogólny,

–

wymagania techniczne,

–

zestawienie konstrukcyjne części składowych,

–

opis obróbki technologicznej,

–

tabela wymiarów,

–

szablony,

–

układ szablonów.
Obecnie trudno mówić o jednolitej dokumentacji techniczno – technologicznej

w zakładach kuśnierskich, gdyż każdy zakład, w zależności od jego wielkości, wykonywanej
produkcji  oraz  zleceniodawcy  (kontrahenta),  stosuje  bardziej  lub  mniej  rozbudowane
składniki  dokumentacji.  Bywa,  że  zakład  sam  opracowuje  całą  dokumentację  na  określony
wyrób,  ale  ze  względu  na  pracochłonność,  brak  wysoko  wykwalifikowanych  specjalistów,
zakupuje  częściową  dokumentację  na  zamówiony  wzór.  Bardzo  często  niewielkie  zakłady
kooperujące  lub  przetwarzające  skóry  futerkowe  otrzymują  od  kontrahenta  dosłownie
wszystko,  począwszy  od  wzoru  wyrobu,  szablonów,  skróconą  dokumentację,  materiały
bezpośrednie po  igły  i  nici odpowiednie dla danego rodzaju  skór. Bywa również  że  na czas
produkcji  wypożyczają  maszyny  specjalistyczne,  komputery  z  oprogramowaniem  całego
cyklu produkcyjnego i rozliczeniowego, projektowanie wyrobów, itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W małych zakładach kuśnierskich stosuje się często skróconą dokumentację techniczno –

technologiczną zwaną skróconą teczką techniczną.

W rzemieślniczych pracowniach usługowych, gdzie często na każdego klienta trzeba

opracować oddzielnie szablony uwzględniające indywidualne wymiary, typ figury i ustalony
fason, główną dokumentacją produkcyjną jest przyjęte zamówienie obejmujące:
–

pobrane wymiary klienta,

–

szkic uzgodnionego fasonu – wzoru wyrobu,

–

ilość przeznaczonych skór i materiałów wykończeniowych,

–

opracowane szablony.
Wysokie kwalifikacje rzemieślnika praktycznie zapewniają bezproblemowy przebieg

procesu wytwórczego i wysoką jakość wykonania.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jaką rolę spełnia dokumentacja procesu produkcyjnego?
2.  Jak dzieli się dokumentację procesu produkcyjnego?
3.  Co określa dokumentacja techniczna?
4.  Co określają terminy: dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna?
5.  Jaka  jest  różnica  między  dokumentacją  produkcyjną  w  dużym  zakładzie,  a  w  pracowni

rzemieślniczej?

6.  Co określa dokumentacja techniczno – technologiczna DTT?
7.  Z jakich składników składa się DTT?
8.  Czy  wszystkie  zakłady  kuśnierskie  wykorzystują  uniwersalną  dokumentację  procesu

produkcyjnego, jaką jest dokumentacja techniczno – technologiczna DTT?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ znaczenie dokumentacji procesu produkcyjnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić, jakie zadania spełnia dokumentacja procesu produkcyjnego,
2) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dokonaj podziału dokumentacji procesu produkcyjnego i przedstaw dokumentację ściśle

związaną z wytwarzanym wyrobem kuśnierskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z dokumentacją techniczną w przedsiębiorstwach odzieżowych,
2)  dokonać analizy dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej,
3)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

W oparciu o analizę dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej przedstaw ogólnie

nazywaną dokumentację w procesie wytwarzania wyrobów kuśnierskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy poszczególnych składników obu dokumentacji,
2) omówić przyjętą praktycznie nazwę „dokumentacja techniczno – technologiczna DTT”

jako dokumentację stosowaną w zakładach kuśnierskich,

3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

W oparciu o zagadnienia zawarte w poprzednich ćwiczeniach omów, czy we wszystkich

rodzajach zakładów kuśnierskich stosuje się dokumentację procesu produkcyjnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy, czy każdy zakład kuśnierski stosuje pełną dokumentacje techniczną lub

dokumentację techniczno – technologiczną DTT, czy też innego rodzaju dokumentację,

2) uzasadnić i zrobić krótką notatkę,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

W oparciu o otrzymany od nauczyciela rysunek żurnalowy futra wykonaj ogólny opis

składników DTT tego wyrobu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy rysunku żurnalowego futra i na jego podstawie opracować rysunek

modelowy, dane ogólne wyrobu, szkic rysunku technologicznego i opis obróbki
technologicznej,

2) uzasadnić propozycje wykonania,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

rysunek żurnalowy futra.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić znaczenie dokumentacji w procesie produkcyjnym?



2) dokonać podziału dokumentacji w procesie produkcyjnym w

zakładzie kuśnierskim?



3) wyjaśnić rolę dokumentacji techniczno – technologicznej w procesie

wytwarzania wyrobów kuśnierskich?



4) dokonać analizy dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej?



5) wykonać opis składników DTT określonego wyrobu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Normy zużycia materiałów i sporządzanie kalkulacji cen

4.5.1. Materiał nauczania

Ogólnie materiałami nazywamy przedmioty pracy, które pracownik przekształca za

pomocą  narzędzi  (środków  pracy)  w  gotowy  wyrób.  Wyroby  kuśnierskie  charakteryzują  się
stosunkowo  dużymi  kosztami  materiałowymi,  a  szczególnie  ilością  i  jakością  skór
futerkowych.  Dlatego  racjonalne  zużycie  materiałów  ma  istotne  znaczenie  szczególnie  przy
większej  produkcji  tego  samego  wzoru.  Bez  względu  na  wielkość  zakładu  kuśnierskiego
doskonali się metody normowania materiałów.
Ogólnie w kuśnierstwie przyjęto dwie zasadnicze grupy materiałowe:
–  materiały  podstawowe  –  które  zostały  zawarte  w  wyrobie  kuśnierskim,  a  ich  zużycie

(ilość) da się wyliczyć jak: skóry futerkowe, podszewki, tkaniny: wzmacniające
i materiały usztywniające, ocieplające, taśmy, klejonki, nici, zapięcia ozdobne itp.

– materiały pomocnicze – których zużycia (ilości) nie można wyliczyć na jednostkę wyrobu

i nie są one składnikami wyrobu gotowego np.: materiały biurowe, papier do wykonania
szablonów, klej, oleje do maszyn itp.

Praktycznie spośród materiałów podstawowych wyróżnia się: skóry futerkowe jako

główny składnik wyrobu i pozostałe materiały zwane wykończeniowymi (potocznie dodatki).

Dla potrzeb kalkulacyjnych zużyte materiały dzieli się na bezpośrednie (podstawowe)

i pośrednie (pomocnicze). Do potrzeb normowania materiałów podstawowych, w większych
zakładach kuśnierskich stosuje się określenia:

−

wielkość średnioważona,

−

procentówka

−

teoretyczna norma zużycia,

−

średnioważona teoretyczna norma zużycia,

−

norma techniczna,

−

średnioważona norma techniczna.
Ciało – figura każdego człowieka ma indywidualny kształt i wielkość. Zadaniem

wytwórców odzieży jest zapewnienie możliwie największej ilości osób wyboru odpowiedniej
wielkości kupowanej odzieży. W tym celu przeprowadza się pomiary antropometryczne
bardzo dużej ilości osób danej nacji, płci i wieku.

Wielkości odzieży ustala się na podstawie tabel antropometrycznych, zawierających

szczegółowe pomiary sylwetki – figury ludzkiej. Odpowiednie grupy wymiarów zestawia się
ze sobą i sporządza na ich podstawie tabele. Wymiary są podzielone w taki sposób, że niemal
każdemu rodzajowi figury odpowiada jeden rozmiar danej populacji.

Wielkości odzieży damskiej ustalono, przyjmując za podstawę:

−

wzrost – wz,

−

obwód klatki piersiowej – opx,

−

obwód bioder – obt,

np. 168/96/100.

Wielkość odzieży męskiej i chłopięcej ustalono przyjmując za postawę:

−

wzrost – wz,

−

obwód klatki piersiowej – opx,

−

obwód talii (pasa) – ot,

np. 174/100/88.

Podstawą oznaczania wielkości odzieży dziecięcej jest wzrost, rozpoczynający się od

wzrostu 50 cm, a następnie wzrastający co 6 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Współcześnie w celach handlowych uproszczono oznakowanie wielkości odzieży

symbolami S, M, L, XL, XXL, XXXL. Bardzo często w zależności od kraju wytwarzającego
tak  oznakowaną  odzież,  kupujący  ma  problem,  jeśli  nie  przymierzy  tak  oznakowanego
wyrobu, ponieważ różne nacje mają inne typy i taki wyrób jest nieproporcjonalny dla innych.
To  jest  wygodne  dla  producentów  odzieży  o  niskiej  jakości  wytwarzanej  na  masową  skalę.
Wyroby odpowiadające pewnym  standardom  lub odzież ekskluzywna  musi być oznakowana
nie tylko wg kryterium wielkości odzieży, ale nawet typu figury: A – szczupła, B – normalna,
C – tęga, D – korpulentna.

Określenie wielkości – rozmiarów wg oznaczeń niemieckich, amerykańskich,

angielskich, europejskich są również mało czytelne dla użytkownika.

Podane oznaczenia wielkości np. niemieckie dla odzieży męskiej – wielkość normalna –

44, 46, 48, 50 lub dla osób krępych 22, 23, 24 …..29, czy osób szczupłych 90, 94, 98, są nie
tylko  tajemnicze,  nie  mówiące  wprost  o  zależnościach  względem  figur,  ale  mogące
wprowadzić  zamieszanie  w  ich  odczytywaniu.  Oznaczenie  takie  jest  czytelne  jedynie  dla
„wtajemniczonych” specjalistów posługujących się szczegółowymi tabelami. Dlatego polskie
oznaczenia  ustalone  przez  dawny  Centralny  Ośrodek  Badawczo  –  Rozwojowy  Przemysłu
Odzieżowego, określały jednolity sposób oznaczania wielkości odzieży.

Wielkość średnioważona jest wyliczana wówczas, gdy udziały procentowe, tj. liczby

wyrobów poszczególnych wielkości są różne w danym zamówieniu − cena ostateczna wyrobu
jest ustalona bez względu na wielkość wyrobu i normę zużycia materiałów.

Procentówka – oznacza procentowy udział poszczególnych wielkości (i rozmiarów

i wzrostów) w całym zamówieniu produkowanej serii wyrobów. Teoretyczna  norma zużycia
jest to suma powierzchni elementów szablonów odzieży powiększona o procentowy wskaźnik
wypadów  wewnętrznych.  Norma  ta  określa  w  sposób  teoretyczny  planowane  zużycie  skór
futerkowych  na  jednostkę  wyrobu  w  sztukach,  a  w  skórach  o  dużej  powierzchni  rozliczana
wg szt./dcm

. Norma zużycia skór owczych, jagnięcych, źrebaków, cielaków, itp. − przyjmuje

się  planowaną  ilość  w  sztukach  i  określoną powierzchnię, powiększoną  o  %  ilość  wypadów
wewnętrznych,  ustaloną  doświadczalnie  przez  dział  przygotowania  produkcyjnego.
Orientacyjne  teoretyczne  normy  zużycia  skór  futerkowych  na  kurtkę,  futro  zamieszczono
w tabeli1.

Tabela 1. Teoretyczne normy zużycie skór futerkowych na kurtkę i futro

Zużycie w szt. lub szt./dcm

Rodzaj skór

futerkowych

kurtka

futro

królicze
nutrii
piżmaki:
grzbiety
brzuszki
norki
lisy rude
owcze
jagnięce

23 szt.
17 szt.

70 szt.

110 szt.

19 szt.
10 szt.

5 szt. / 270 dcm

11 szt. / 350 dcm

36 szt.
28 szt.

120 szt.

160szt.

45 szt.
16 szt.

7 szt. / 380 dcm

18 szt. / 510 dcm

Teoretyczna norma zużycia tkanin (podszewka) jest sumą powierzchni elementów

szablonów odzieży, powiększoną o procentowy wskaźnik wypadów wewnętrznych
i w sposób teoretyczny określa długość odcinka tkaniny, dla określonej szerokości, który nie
powinien być przekroczony przy sporządzaniu układu kroju dla danego wyrobu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

teor

−

⋅

100

teor

− norma teoretyczna

– powierzchnia szablonów,

– wypad wewnętrzny.

Norma techniczna stosowana jest dla skór futerkowych o określonej wielkości na

poszczególne elementy wyrobu – uwzględnia układ skór. Norma techniczna dla tkanin jest to
układ szablonów sporządzony dla jednego lub kilku wyrobów.

Poszczególne zużycie skór futerkowych może być w praktyce weryfikowane z uwagi na

użycie  skór  o  innej  jakości  lub  wielkości.  Dlatego  do  kalkulacji  cen  przyjmuje  się
średnioważoną  normę  techniczną.  W  wytwarzaniu  wyrobów  kuśnierskich  metodą
indywidualną  –  rzemieślniczą,  podstawą  do  ustalenia  normy  zużycia  materiałów
podstawowych  jest rodzaj  i  fason  wyrobu, rodzaj  i  jakość użytych  materiałów oraz wymiary
klienta.  Wielkie  znaczenie  w  ustaleniu  zużycia  materiałów  ma  wyobraźnia  i  doświadczenie
zawodowe  kuśnierza,  a  to  wpływa  na  koszty  wytwarzania  i  ostateczny  efekt  rentowności
i cenę wyrobu.

Wielkość kosztów zorganizowania procesu wytwórczego wyrobów kuśnierskich, jest

odwrotnie proporcjonalna do ilości, długości serii i wzoru wyrobu. Ogólnie podczas
sporządzania kalkulacji, analizuje się:

−

koszty bezpośrednie,

−

koszty pośrednie.

Na koszty bezpośrednie składają się:

−

koszty zużytych materiałów,

−

koszty przygotowania produkcji

−

koszty robocizny.

Koszty  pośrednie  związane  są  z  kosztami  utrzymania  zakładu  –  administracyjnymi.
Ostateczna  cena  wyrobu  jest  wynikiem  kosztów  bezpośrednich,  pośrednich  i  założonego
zysku  –  jako  cena  zbytu  brutto.  Cena  zbytu  wyrobu  przeznaczonego  do  dalszej  sprzedaży
powiększona  jest  o  marżę  handlową  –  jako  cena  netto  detaliczna,  ustalona  jest  przez
sprzedającego.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jak klasyfikujemy używane materiały w procesie wytwarzania wyrobów kuśnierskich?
2.  W jakim celu stosuje się normowanie zużycia materiałów?
3.  Co określa termin „wielkość wyrobu”?
4.  Co określa termin „wielkość średnioważona”?
5.  Co określa termin „procentówka”?
6.  Co określa termin „teoretyczna norma zużycia”?
7.  Co określa termin „norma techniczna”?
8.  Jakie zależności wpływają na średnie zużycie skór futerkowych w wyrobie kuśnierskim?
9.  Jakie podstawowe koszty uwzględnia się, ustalając cenę fabryczną – zbytu?
10.  Co składa się na koszty bezpośrednie?
11.  Co to są koszty pośrednie?
12.  Jaki wpływ na cenę ma wielkość produkcji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj kryteria podziału materiałów stosowanych w wyrobach kuśnierskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  podać definicję materiałów podstawowych i pomocniczych,
2)  wymienić przykłady powyższego podziału,
3)  opracować krótką notatkę,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij istotę normowania zużycia materiałów dla potrzeb kalkulacyjnych i okresowo –

rozliczeniowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy podziału materiałów do potrzeb kalkulacyjnych i rozliczeniowych,
2)  sporządzić krótką notatkę,
3)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

W oparciu o otrzymane od nauczyciela liczby przedstawiające pobrane wymiary z figury

klienta np.: 170 cm, 96 cm, 104 cm przyporządkuj symboliczny zapis i określ pojęcie, „termin
znaczeniowy”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać symboliczne określenie wymiarów odcinków konstrukcyjnych odzieży,

odpowiadające tym wielkościom (wz, opx, obt),

2) zapisać symbole i faktyczną nazwę odcinków,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Określ, w jakich sytuacjach stosuje się następujące terminy związane z normowaniem

zużycia

materiałów:

wielkość

średnioważona, procentówka, norma techniczna

i średnioważona norma techniczna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać opis – definicje tych pojęć,
2) dokonać analizy, czy zawsze te pojęcia bywają stosowane przy ustaleniu norm zużycia

materiałów,

3) zapisać wnioski,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

W oparciu o otrzymane dane od nauczyciela ustal teoretyczną normę zużycia skór

króliczych na błam. Wykonaj szkic rozmieszczenia skór w rzędach i szeregach błamu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać wzór na obliczenie teoretycznej normy zużycia (dotyczy tkanin, skór),
2) obliczyć powierzchnię skóry króliczej i powierzchnię błamu. Przyjąć założony wskaźnik

wypadów – ścinków ze skóry króliczej. Obliczyć teoretyczną normę zużycia skór,

3) zapisać ustalenia,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

pobrane przez nauczyciela wymiary skór, błamu i przyjęty dla danego rodzaju skór
wskaźnik wypadów wewnętrznych podawany w %,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 6

Określ zależności mające wpływ na racjonalne ustalenie normy technicznej skór

futerkowych na wyrób kuśnierski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przypomnieć sobie warunki jakościowego doboru skór futerkowych na wyrób,
2)  dokonać analizy projektu wyrobu i optymalnego doboru układu skór w wyrobie,
3)  zapisać ustalenia,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 7

Wykonaj podział kosztów dla sporządzania kalkulacji ceny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy poszczególnych kosztów,
2)  ustalić wpływ kosztów na wielkość ceny,
3)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 8

W oparciu o otrzymane od nauczyciela składniki kosztów oblicz cenę wyrobu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) mając dane poszczególnych składników kosztów zaplanować wielkość zysku i ustalić

cenę fabryczną producenta – zbytu,

2) wykonać obliczenia,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić kryteria podziału klasyfikacji materiałów stosowanych

w wyrobach kuśnierskich?



2) wyjaśnić potrzebę normowania materiałów?



3) obliczyć normę teoretyczną zużycia skór króliczych na błam,

o wymiarach 110 x 150 x 130 cm znając średnią wielkość skór
króliczej 30 x 20 cm?



4) dokonać analizy jakościowej skór futerkowych przeznaczonych na

futro?



5) dokonać analizy kosztów potrzebnych do ustalenia ceny wyrobu?



6) obliczyć cenę wyrobu znając składniki kosztów produkcyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podmiotem gospodarczym jest

a) osoba lub jednostka organizacyjna, która prowadzi we własnym imieniu działalność

gospodarczą.

b)  miejscowość, budynek, maszyny, wyposażenie zakładu.
c)  osoba nadzorująca działalność w określonym zawodzie.
d)  bank prowadzący rachunek rozliczeniowy.

2. Przedsiębiorstwa w sektorze publicznym prowadzące działalność gospodarczą to

spółdzielnie.

przedsiębiorstwa państwowe.

zakłady rzemieślnicze.

spółki cywilne.

3. Typ produkcji określa

liczbę produkowanych wyrobów tego samego wzoru w określonym czasie i danych
warunkach.

sposób wykonywania wyrobów.

sposób ustawienia stanowisk pracy.

sposób wykonywania wyrobów w danych warunkach.

4. Metody wytwarzania odzieży określają

a)  sposób produkcji i stosowane urządzenia.
b)  ustawienie maszyn.
c)  sposób wykonania wyrobu oraz ilości pracowników go wykonujących.
d)  sposób zorganizowania pracy.

5. Systemy organizacji produkcji określają

sposób ustawienia stanowisk pracy i przebiegu produkcji.

system wyprodukowania wyrobu w określonym czasie.

ilość osób zatrudnionych podczas produkcji wyrobów.

przemyślany tok produkowania wyrobów kuśnierskich.

6. Środki wytwórcze określają

środki pracy – budynki, maszyny, urządzenia.

przedmioty pracy – surowce, materiały.

pracę ludzką.

środki pracy, przedmioty pracy, pracę ludzką.

7. W rzemieślniczych zakładach kuśnierskich stosuje się metody wytwarzania odzieży:

taśmową i seryjną.

taśmowo – sekcyjną.

potokową zsynchronizowanymi grupami obróbkowymi.

indywidualna i grupową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Najwyższe kwalifikacje zawodowe kuśnierza wskazane są na stanowiskach

a)  dyrektor zakładu.
b)  magazynowanie, dobieranie, krojenie.
c)  dobieralnia, krojownia, szwalnia, nabijanie.
d)  kontrola jakości.

9. Proces produkcyjny określa

a)  przetwarzanie surowca, materiału.
b)  wszystkie czynności w wyniku których surowiec przekształca się w gotowy wyrób.
c)  metody pracy na danym stanowisku.
d)  technologię pracy.

10. Proces produkcyjny dzieli się na:

a)  dobieranie, krojenie, szycie.
b)  proces technologiczny i proces pomocniczy.
c)  proces przygotowawczy i obsługowy.
d)  bezpośredni i pośredni.

11. Proces technologiczny określa

a)  podział czynności podczas wytwarzania wyrobu.
b)  przygotowanie dokumentacji technologicznej.
c)  składniki techniczno – technologiczne.
d)  sposób wykonania operacji technologicznych.

12. Dokumentacja procesu produkcyjnego spełnia zadania

a)  instruktażowe.
b)  informacyjne.
c)  normatywne.
d)  instruktażowe, informacyjne i normatywne.

13. Dokumentacja procesu produkcyjnego dzieli się na

techniczną i ekonomiczną.

opisową i rysunkową.

konstrukcyjną i rysunkową.

technologiczną i opisową.

14. W zakładach kuśnierskich stosowana jest uniwersalna robocza dokumentacja techniczno –

technologiczna (DTT), która zawiera:

normy zużycia materiału, kalkulacje kosztów.

typy produkcji, metody wytwarzania wyrobu.

rysunek lub fotografie modelu, rysunki techniczne, opis ogólny wyrobu, wymagania
techniczne,

zestawienie

konstrukcyjne

części

składowych,

opis

obróbki

technologicznej, tabelę wymiarów, szablony i układy szablonów.

podział procesu technologicznego wykonania wyrobu kuśnierskiego.

15. Materiałami bezpośrednimi do wytwarzania wyrobów kuśnierskich są

skóry futerkowe.

skóry futerkowe i podszewka.

wszystkie materiały, których zużycie można wyliczyć.

materiały podstawowe i pomocnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Teoretyczna norma zużycia materiałów określa

procentowy udział poszczególnych materiałów.

powierzchnię szablonów.

długość tkaniny.

sumę powierzchni szablonów powiększoną o wskaźnik wypadów wewnętrznych.

17. Układ skór futerkowych w wyrobie określa

a) ułożenie skór na elementy wyrobu.
b) rozmieszczenie skór na elementy wyrobu, z uwzględnieniem ustalonego sposobu

łączenia.

c) ułożenie skór na elementy wyrobu wg normy zużycia.
d) układ szablonów dla danego wzoru.

18. Dla średnich wymiarów skóry króliczej: długość 25 cm, szerokość 20 cm oraz wymiarów

błamu:  długość  110  cm,  szerokość  dołem  i  górą  po140  cm,  norma  zużycia  skór  bez
uwzględnienia ich ciągliwości wynosi
a.  28 sztuk.
b.  29 sztuk.
c.  30 sztuk.
d.  31 sztuk.

19. Zapis: wielkość odzieży 170 / 96 / 104 oznacza

a)  wzrost, długość spodni, długość wyrobu.
b)  wzrost, objętość klatki piersiowej, objętość bioder.
c)  wzrost, objętość klatki piersiowej, objętość pasa.
d)  wzrost,  objętość  klatki  piersiowej  poniżej  piersi,  objętość  klatki  piersiowej  przez

piersi.

20. Cena detaliczna – netto kurtki ze skór króliczych o składnikach kosztów wynoszących:

materiały – 400zł, koszty wytworzenia – 400 zł, założony zysk 10%, marża handlowa
10% wynosi

a)  880 zł.
b)  888 zł.
c)  946 zł.
d)  968 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów futrzarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Burzyński Cz. – praca zbiorowa: Kuśnierstwo. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne,

Warszawa 1986

2.  Kazik R., Krawczyk J.: Technologia Odzieży. WSiP, Warszawa 1996
3.  Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. WSiP, Warszawa 1996
4.  Niemierko  B.:  Pomiar  wyników  kształcenia  zawodowego.  Biuro  Koordynacji  Kadr.

Fundusz Współpracy. Warszawa 1996

5. Samek P.: – tłumaczenie z języka niemieckiego: Krawiectwo. Technologia. WSiP S.A.,

Warszawa 1999

6. Wożniczka B.: Technologia wytwarzania odzieży. Stowarzyszenie Oświatowców

Polskich, Toruń 1995

7. Musiałkiewicz J.: Podstawy przedsiębiorczości. Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2007.

Czasopisma:

– Odzież