Bilans cieplny w skrawaniu: 

Ciepło doprowadzane 
Q

O 

+Q

WW 

– praca odkształceń plastycznych i dekohezji materiału oraz odkształceń 

poprzedzających poślizg = ponad 75% 
Q

tg 

– praca tarcia wióra o powierzchnię natarcia = okóło 17% 

Q

ta 

– praca tarcia powierzchni przyłożenia o materiał obrabiany = 8% 

 

Ciepło odprowadzane: 
Q

w 

– ciepło wyprowadzane przez wiór = 75% 

Q

N 

– wnikające w narzędzie = 8% 

Q

P 

– przewodzone do przedmiotu = 15% 

Q

A 

– unoszone do atmosfery lub do chłodziwa = 2% 

 
Wiór: 
 

Rodzaje: 



 

wiór odrywany, 



 

wiór elementowy, 



 

wiór schodkowy, 



 

wiór ciągły, 

 
Wiór jest produktem odpadowym jednak w wielu przypadkach, jeśli jego postać jest 
niekorzystna, może odgrywać w procesie wytwarzania skrawaniem bardzo istotną, 
destruktywną rolę, np.: 



 

stwarzając zagrożenie dla zdrowia operatora lub osób postronnych, 



 

zbytnio skupiając na sobie uwagę operatora i odwracać jego zainteresowanie od 
innych ważnych zadań, 



 

niszcząc obrabiarkę, a szczególnie wszelkie jej przewody, prowadnice, powłoki 
lakiernicze, itp., 



 

utrudniając lub uniemożliwiając realizację procesu skrawania, jeśli wystąpią problemy 
z usuwaniem wiórów ze strefy skrawania lub z rowków wiórowych narzędzi, np. 
podczas wiercenia i przeciągania długich otworów, frezowania kanałków, itp., 



 

poprzez konieczność przerywania procesu skrawania aby usunąć wióry, w przypadku 
nawinięcia się ich na przedmiot obrabiany, oprzyrządowanie lub narzędzie, 



 

uniemożliwiając obróbkę prowadzoną bez nadzoru pracownika, 



 

trąc o obrabianą powierzchnię i pogarszać jej jakość, 



 

spowalniać proces skrawania, wymuszaniem stosowania cykli wycofywania narzędzia 
z otworu w celu usunięcia wiórów, 



  utrudnianiem transportu wiórów z obrabiarki, zwiększaniem powierzchni 

magazynowania, jeśli wióry mają skłębioną postać i zajmują dużą objętość z powodu 
dużego współczynnika wióra, 



 

wymuszaniem konieczność prasowania wiórów przed wysłaniem ich do huty, itp. 

 
Korzystny kształt wióra można osiągnąć poprzez: 



 

łamacze i zwijacze wiórów, 



 

rozdzielacze wióra (rozdzielenie wióra na jego szerokości), 



 

specjalnie ukształtowane ostrza 

(krawędzie skrawające) 
(podział warstwy skrawanej na segmenty), 



  drgania wymuszone, 



  parametry skrawania, 



 

zmianę materiału obrabianego. 

 

 

 
 
Używanie płynów obróbkowych w obróbce skrawania: 

 
Ciecze obróbkowe zwane cieczami chłodząco-smarującymi stosowane są w celu 
zwiększenia wydajności i polepszenia jakości powierzchni obrobionej. 
 
Korzystny wpływ stosowania cieczy obróbkowych to: 

- zwiększenie intensywności odprowadzania ciepła ze strefy skrawania pozwalające 
obniżyć temperaturę skrawania o 10-15%. 
- odbieranie ciepła powodujące zmniejszenie odkształceń układu OUPN. 
- zmniejszenie tarcia ostrza o materiał skrawany powodujące zmniejszenie oporów 
skrawania, zużywania się ostrza i chropowatości powierzchni. 
- zmiana stanu plastycznego materiału obrabianego zmieniająca jego skrawalność. 
- zmniejszenie zjawiska adhezji między materiałem obrabianym i ostrzem co 
sprzyjające zwiększeniu trwałości narzędzia, zmniejszeniu narostu chropowatości 
obrabianej powierzchni. 
- ułatwienie usuwania wiórów, produktów ścierania ostrza oraz pochłanianie pyłów. 
- penetracja mikroszczelin powodująca rozluźnianie powierzchniowe. 

 
Niekorzystny wpływ stosowania cieczy obróbkowych: 

- szoki termiczne ostrza. 
- zanieczyszczanie obrabiarki, otoczenia i przedmiotów obrabianych. 

- konieczność stosowania układów chłodzących w poszczegolnych obrabiarkach lub 
instalacji ogólnowydziałowych. 
- konieczność stosowania układów odsysających pary i aerozole powstające z 
płynów obróbkowych podczas stosowania wysokowydajnych sposobów obróbki. 
- mogą wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka. 
- bardzo kosztowna utylizacja płynów obróbkowych. 

 
4. Rodzaje płynów obróbkowych: 

 

1. Ciecze obróbkowe olejowe - oleje mineralne z: 

- dodatkami polarnymi, tworzącymi na powierzchni mono- lub 
polimolekularne warstewki smarne odporne na rozrywanie lub mydła 
metaliczne spełniające role smaru stałego, 
- dodatkami EP (Extreme Pressure) będącymi związkami siarki, chloru, i 
fosforu, które pod wpływem wysokiej temperatury i dużego ciśnienia wchodzą 
w reakcje chemiczne z obrabianym materiałem i ostrzem, tworząc stały film 
smarny. 

2. Ciecze obróbkowe emulsyjne stanowiące mieszaninę wody z olejem emulgującym 
(zawartość olejów w emulsjach dochodzić może do 10%, najczęściej stanowi 2-3%). 
3. Ciecze obróbkowe syntetyczne i połsyntetyczne - wodorozcięczalne (2-5%). 
4. Nafta, denaturat. 
5. Sprężone powietrze. 

 
Ciecze obróbkowe zawierają zwykle dodatki polepszające ich właściwości eksploatacyjne, 
takie jak: 

- środki powierzchniowo czynne, 
- inhibitory korozji, 
- dodatki EP, 
- środki bakteriostatyczne i grzybobójcze, 
- antyutleniacze, 
- dodatki antypienne, itp.