Analiza strategiczna
SPACE
1
Analiza strategiczna
SPACE
1
1.
Charakterystyka metody SPACE
Wśród wielu decyzji strategicznych, jedną z podstawowych jest wybór rodzaju działalności (domeny
działania, segmentów) opisywanych zwykle w kategoriach produktu i rynku. Dotyczą one głównie
strategii ekspansji. W stosunku do rzeczywistych i potencjalnych domen należy znaleźć odpowiedzi na
następujące pytania:
Które z istniejących powinny wzrastać?
Które powinno się stabilizować na istniejącym poziomie?
Które trzeba redukować, likwidować?
Kiedy można inwestować w branże dotychczas nie brane pod uwagę w strategii rozwoju firmy?
Istnieją pewne metody mogące dać odpowiedź na powyższe pytania. Zalicza się do nich ogólne
metody rachunku ekonomicznego oraz metody portfelowe. Jedną z metod portfelowych jest metoda
oceny pozycji konkurencyjnej i działalności firmy - Strategic Position and Action Evaluation – służąca
do podejmowania decyzji o dywersyfikacji działalności firmy lub oceny poszczególnych jej domen
(segmentów).
Wśród metod określania pozycji strategicznej firmy metoda SPACE wyróżnia się
skwantyfikowanym podejściem w oszacowaniu miejsca danej organizacji w otoczeniu, oryginalnymi
wymiarami organizacji i otoczenia oraz ciekawą interpretacją wyników i propozycji zachowań
strategicznych. Procedura metody SPACE jest zbliżona do techniki SWOT.
2.Etapy postepowania
Tok postępowania w tej metodzie można podzielić na cztery etapy:
1. Wyznaczenie czterech wymiarów przestrzeni, w której identyfikuje się pozycję firmy, jak i
charakteryzujących je determinant.
2. Narysowanie układu współrzędnych, którego półosie (+x, -x, +y, -y stanowią odpowiednio: IS,
CA, FS, ES).
3. Skwantyfikowanie wymiarów i determinant.
4. Określenie pozycji strategicznej firmy.
Przestrzeń w której identyfikuje się pozycje firmy, jest określona czterema wymiarami:
Dwoma wewnętrznymi, dotyczącymi konkretnej firmy, tj.:
mocą finansową (FS
- ang. financial strength
)
przewaga (pozycją) konkurencyjną (CA
- ang. competitive advantage
)
Dwoma zewnętrznymi, dotyczącymi otoczenia firmy, tj.;
Siłą sektora (branży) (IS
ang. industry strength
)
Turbulencją (niestabilnością) otoczenia (ES
- ang. environmental stability
)
2
Szczegóły determinant prezentuje tab. 1.
Tab.1. Determinanty wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych
Siła sektora (IS )
•
potencjał wzrostu,
•
potencjał rynku,
•
stabilność finansowa,
•
technologiczne know-how,
•
wykorzystanie zasobów,
•
intensywność wzrostu kapitału,
•
łatwość wejścia na rynek,
•
produktywność.
Potencjał finansowy (FS)
•
zwrot z inwestycji,
•
leverage,
•
płynność finansowa,
•
kapitał obrotowy,
•
przepływy pieniężne,
•
łatwość zmiany rynku,
•
ryzyko branżowe.
Stabilność otoczenia (ES)
•
zmiany w technologii,
•
stopa inflacji,
•
poziom cen wyrobów,
•
bariery wejścia na rynek,
•
intensywność działania konkurencji,
•
elastyczność popytowa cen.
Przewaga konkurencyjna (CA)
•
udział w rynku,
•
jakość wyrobów,
•
cykl życia wyrobów,
•
lojalność klientów,
•
wykorzystanie potencjału wytwórczego,
•
technologiczne know-how,
•
nadzór nad dostawcami i systemem dystrybucji.
Źródło: [A. Stabryła 2000, s.362-363]
3