GEODEZJA INŹYNIERYJNA
Ćwiczenie nr 2
Powiązanie wysokościowe dwóch kondygnacji.
Wykonali:
Monika Jasińska
Jarosław Czopek
Rafał Pyza
Michał Lach
Mateusz Nowakowski
GiK
Gr. GIP
Rok ak. 2011/2012
Celem ćwiczenia było powiązanie wysokościowe dwóch kondygnacji: parteru i trzeciego
piętra Gmachu głównego Politechniki Warszawskiej. Należało wyznaczyć różnicę wysokości pomiędzy
dwoma reperami za pomocą trzech metod:
Niwelacji geometrycznej
Niwelacji trygonometrycznej
Niwelacji trygonometrycznej przy użyciu punktu pośredniego na suficie auli.
1. Metoda niwelacji geometrycznej:
Do pomiaru użyto:
- niwelatora Zeiss – Jena;
- dwie cztero metrowe łaty do niwelacji geometrycznej wraz z żabkami.
P
omiar niwelacyjny (kierunek „TAM”) rozpoczęto od reperu znajdującego na dużej auli, a
zakończono na reperze na trzecim piętrze Gmachu PW. Wykonano 2 pomiary („TAM” i „POWRÓT”),
uzyskując w obydwu kierunkach po 6 stanowisk. Parzysta liczba stanowisk powoduje wyeliminowanie
błędu zera łaty (w przypadku stosowania dwóch różnych łat). Na każdym stanowisku wykonywano pomiary
na łaty w następującej kolejności:
1.„wstecz” - „ w przód”
2. zmiana wysokości instrumentu
3. „ w przód” - „wstecz”
Szkic konstrukcji pomiarowej
Wyniki pomiaru
Dziennik pomiarowy w załączniku
Obliczenia
Kierunek
"TAM"
Kierunek
"POWRÓT"
Stanowisko
Pomiar [m]
Δh1
[m]
Stanowisko
Pomiar [m]
Δh1 [m]
1
w1
1,499
0,492
1
w1
1,486
-2,169
p1
1,007
p1
3,655
p2
1,006
p2
3,654
w2
1,498
w2
1,485
2
w1
3,695
3,411
2
w1
0,283
-3,413
p1
0,284
p1
3,696
p2
0,284
p2
3,696
w2
3,695
w2
0,283
3
w1
3,245
2,831
3
w1
0,112
-3,318
p1
0,414
p1
3,430
p2
0,414
p2
3,431
w2
3,245
w2
0,113
4
w1
3,269
3,180
4
w1
0,633
-3,243
p1
0,090
p1
3,875
p2
0,121
p2
3,874
w2
3,301
w2
0,631
5
w1
3,848
3,554
5
w1
0,680
-2,999
p1
0,294
p1
3,679
p2
0,281
p2
3,678
w2
3,835
w2
0,679
6
w1
3,657
2,169
6
w1
0,981
-0,492
p1
1,489
p1
1,473
p2
1,485
p2
1,464
w2
3,654
w2
0,972
∑Δhśr (tam) [m] =
15,636
∑Δhśr (powrót) [m] =
-15,634
ΔH
12[m]
=
15,635
Analiza dokładności
W celu obliczenia dokładności wykonanej niwelacji w jednym kierunku posłużono się worem:
= 1,2 ∙ √
,gdzie: n - liczba stanowisk
Otrzymano:
Dla kierunku „tam” i „powrót”
m = m = 1,2 ∙ √6 = 2,9 mm
Ostatecznie obliczono błąd wykonanej niwelacji, jako błąd średni średniej arytmetycznej z dwóch
kierunków:
=
1
4
+
1
4
= 2,1
2. Metoda wykorzystująca dalmierz pracujący pionowo:
Użyty sprzęt pomiarowy:
- łata niwelacyjna z podziałem centymetrowym
- zestaw: tachimetr Leica 1800 + pryzmat.
Przy wyznaczaniu różnicy wysokości tą metodą wykorzystano punkt pośredni (P) na drugim piętrze
auli. W punkcie tym umieszczono na statywie lustro, które nie zmieniło swojego położenia podczas całego
pomiaru.
Rozmieszczenie stanowisk na parterze oraz na trzecim piętrze oraz położenie punktu pośredniego
należało tak zaplanować aby z każdego stanowiska była zapewniona widoczność zarówno na odpowiedni
reper jak i na punkt pośredni.
Pomiar rozpoczęto na trzecim piętrze od wyboru miejsca, w którym założono pierwsze stanowisko
(St1). Na reperze 3 ustawiono łatę pomiarową, a pryzmat skierowano w kierunku instrumentu. Pomiar
rozpoczęto od wycelowania na punkt P oraz pomierzenia odległości skośnej oraz kąta pionowego.
Następnie wykonano odczyt z łaty przy kole pionowym ustawionym na 100/300g. Czynności te powtórzono
na tym stanowisku po zmianie koła o 200g.
Po wykonaniu pełnej serii pomiaru założono kolejne stanowisko na trzecim piętrze (St1’) i
powtórzono na nim serię pomiarów do łaty na reperze (3) i punktu pośredniego P.
Następnie założono podobne stanowiska pomiarowe (St2, St2’) na parterze, z których także
wykonano pomiar odległości skośnej oraz kąta pionowego do punktu P oraz wykonano odczyty z łaty
ustawionej na reperze 1 przy kole pionowym ustawionym na odczyt 100 oraz 300g.
Na podstawie pomierzonych odległości wyznaczono w sposób pośredni różnicę wysokości
pomiędzy reperem 1 i 3.
Drugim etapem było ustawienie instrumentu na drugim stanowisku (na parterze), z którego był
widoczny reper „2” oraz punkt pomocniczy na pierwszym piętrze. Celowano na ten punkt i zmierzono kąt
pionowy oraz odległość. Następnie celowano na pełen odczyt na łacie ustawionej na reperze „2” i
odczytano również kąt pionowy oraz odległość.
Schemat pomiaru:
∆ℎ = ∆ℎ −
+ ∆ℎ +
∆ℎ =
cos ( )
Otrzymane wyniki i analiza dokładności:
Na podstawie wyników pomiarów z każdego z czterech stanowisk obliczono różnicę wysokości
pomiędzy reperem a punktem P. Następnie wyniki ze stanowisk St1, St1’ oraz St2, St2’ odpowiednio
uśredniono i z tych wartości wyznaczono przewyższenie między reperami 1 i 3.
Dla każdego z wyznaczonych Δh obliczono błąd obliczenia wartości posługując się metodą Gaussa.
Wykorzystano zależności:
∆
=
(sin ) ∙
∙
+ (
)
Błąd określenia różnicy wysokości ze stanowisk 1 i 1’:
ś
=
+
∆
2
Ostateczny błąd różnicy wysokości:
=
+
Przyjęto następujące wartości błędów pomiarowych:
Błąd pomiaru kąta w jednej serii mα= 6cc
Błąd pomiaru odległości m
d
= 1mm
Błąd odczytu z łaty: m
O
= 1mm
St
Cel
Odczyt V [g]
V śr
Odczyt [m] O śr
h [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m]
1
P
290,7953
109,2033
33,6295
33,630 4,8448 0,0003
3,2653 0,0011
3,2647 0,0007
P
109,2018
33,6304
Ł
100
100
1,58
1,580 1,5795 0,0010
Ł
300
1,579
St
Cel
Odczyt V [g]
V śr
Odczyt [m] O śr
h [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m]
1'
P
290,7949
109,2047
33,6126
33,613 4,8430 0,0003
3,2640 0,0011
P
109,2043
33,6127
Ł
100
100
1,579
1,579 1,5790 0,0010
Ł
300
1,579
St
Cel
Odczyt
V [g]
V śr
Odczyt
[m]
O śr
h [m]
błąd [m] h1 [m] błąd [m]
h1
[m]
błąd [m]
2
P
322,199
77,80025
31,1758
31,176
10,652
3
0,0004
12,355
8
0,0011
12,35
53
0,0008
P
77,7995
31,1753
Ł
100
100
1,703
1,704 1,7035
0,0010
Ł
300
1,704
St
Cel
Odczyt
V [g]
V śr
Odczyt
[m]
O śr
h [m]
błąd [m] h1 [m] błąd [m]
2'
P
322,027
6
77,9717
31,4036
31,404
10,650
7
0,0004
12,354
7
0,0011
P
77,971
31,4037
Ł
100
100
1,704
1,704 1,7040
0,0010
Ł
300
1,704
ΔH [m]
15,620
błąd [mm]
1,075
3. Metoda niwelacji trygonometrycznej przy użyciu punktu pośredniego na suficie
auli
Użyty sprzęt pomiarowy:
- łata niwelacyjna z podziałem centymetrowym
- zestaw: tachimetr bezleflektorowy Leica TCR 407 z obiektywem łamiącym
Metodyka pomiaru była bardzo podobna do metody opisanej w punkcie 2. Z tą różnica iż
teraz punktem pośrednim był charakterystyczny punkt wybrany na suficie auli Gmachy Głównego.
Wykonano pomiar odległości oraz kąta pionowego do punktu pośredniego G z dwóch stanowisk na
trzecim piętrze oraz z dwóch na parterze, a także dokonano z tych stanowisk odczytów z łat ustawionych
odpowiednio na reperze 1 i 3.
Uzyskane wyniki pomiaru poddano opracowaniu w celu wyznaczenia Δh
1–3
a także analizie
dokładności, w której wykorzystano zależności i założenia z opracowania metody trygonometrycznej.
Schemat pomiaru:
Otrzymane wyniki i analiza dokładności:
St
Cel Odczyt V [g]
V śr
Odczyt [m] O śr
h [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m]
1
P
370,6542
29,34725
26,7928
26,789 23,9929 0,0007
25,5994 0,0006
25,5996 0,0004
P
29,3487
26,7858
Ł
100
100
1,607
1,607 1,6065
0,0010
Ł
300
1,606
St
Cel Odczyt V [g]
V śr
Odczyt [m] O śr
h [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m]
1'
P
371,0342
28,94925
26,7073
26,707 23,9929 0,0007
25,5999 0,0006
P
28,9327
26,7065
Ł
100
100
1,607
1,607 1,6070
0,0010
Ł
300
1,607
St
Cel Odczyt V [g]
V śr
Odczyt [m] O śr
h [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m]
1
P
370,6542
29,34725
26,7928
26,789 23,9929 0,0007
25,5994 0,0006
25,5996 0,0004
P
29,3487
26,7858
Ł
100
100
1,607
1,607 1,6065
0,0010
Ł
300
1,606
St
Cel Odczyt V [g]
V śr
Odczyt [m] O śr
h [m] błąd [m] h1 [m] błąd [m]
1'
P
371,0342
28,94925
26,7073
26,707 23,9929 0,0007
25,5999 0,0006
P
28,9327
26,7065
Ł
100
100
1,607
1,607 1,6070
0,0010
Ł
300
1,607
ΔH [m]
15,631
błąd [mm]
1,024
Końcowe zestawienie trzech metod wyznaczenia przewyższenia między reperem 1 i 3
:
niwelacja
geometryczna
niwelacja
trygonometryczna
niwelacja
eksperymentalna
ΔH [m]
15,635
15,620
15,631
m ΔH [mm]
2,1
1,075
1,024