Badanie układu chłodzenia silnika.

1. Cel

wiczenia

Celem wykonywanego

wiczenia jest sprawdzanie prawidłowo

ci działania ukła-

du chłodzenia (jego szczelno

ci) badanego silnika w tym jego wybranych istotnych

elementów takich jak:

termostat

płyn chłodz

czujnik temperatury

Dodatkowo (szczególnie na okres jesienno-zimowy) wskazany jest pomiar tempera-
tury zamarzania płynu do spryskiwaczy.

2. Wiadomo

ci wst

pne.

Ogólna znajomo

ść

budowy i zasady działania ró

nego rodzaju układów chłodzenia,

winna by znana z przedmiotu „Budowa pojazdów samochodowych”.

3. Pomoce

•

urz

dzenie do kontroli szczelno

ci układu chłodzenia i sprawdzania korków,

•

refraktometr lub glikometr

•

stanowisko do sprawdzania termostatów, termistorowych czujników temperatury

i wył

cznika termowentylatora,

•

badany silnik

4. Przebieg

wiczenia

4.1. Sprawdzanie szczelno

ci układu

W produkowanych obecnie samochodach układ chłodzenia silnika pracuje pod ci-

nieniem. Korek wlewowy zbiornika wyrównawczego jest zaopatrzony w spr

ęŜ

, która

jest lak dobrana, by zapewniała szczelno

ść

korka i otwierała go wtedy, kiedy ci

nienie

przekroczy okre

lon

warto

ść

, na przykład 0,12...0,15 [MPa]. Nadci

nienia panuj

ce w

układzie pozwala na osi

gni

cie wy

szej temperatury wrzenia płynu.

eli trzeba cz

sto dolewa

płynu chłodz

cego, a nie mo

na zlokalizowa

nieszczelno

(czasami jest trudno okre

wzrokowo miejsce wycieku płynu), nale

y sprawdzi

s/czelno

ść

całego układu chłodzenia, przeprowadzaj

c prób

nieniow

za pomoc

pom-

py do badania chłodnic, któr

na równie

sprawdzi

zawór nadci

nieniowy w korku.

Potrzebne przyrz

dy i narz

dzia.

- przyrz

d do sprawdzania chłodnic.

Wykonanie pomiaru
- Przymocowa

pomp

do korka i wytworzy

nienie, które spowoduje otwarcie zaworu

w korku (rys. 1a). Je

eli nie odbywa si

to przy wymaganym ci

nieniu (np. 0,1 MPa), to

korek trzeba wymieni

. Otworzy

zawór nadci

nieniowy palcami. Sprawdzi

, czy po

zwolnieniu zawór zamyka si

całkowicie.

Rys. 1 Sprawdzanie szczelno

ci zaworu nadci

nieniowego w korku wlewu (a) oraz w całym ukła-

dzie chłodzenia (b), 1- pompa do badaniu układu chłodzenia. 2 - korek wlewu

sam

pompk

, mocowan

do chłodnicy, mo

na sprawdzi

szczelno

ść

układu (rys. 1b).

Nale

y wytworzy

nienie 0,1.-0.15 MPa i sprawdzi

manometrem, czy utrzymuje si

przez co

najmniej 2 minuty. Je

eli nie, oznacza to istnienia nieszczelno

ci w układzie. Miejsce przecieku

na łatwo okre

dzi

ki wytworzonemu w układzie nadci

nieniu. Je

eli ci

nienie opada bez

widocznego wypływania cieczy lub wr

cz podnosi si

, nale

y wnioskowa

o wewn

trznym

przecieku do silnika, na przykład wskutek uszkodzenia uszczelki pod głowic

lub p

kni

cia

kadłuba.

Uwaga. Nie wytwarza

szego ci

nienia, poniewa

e uszkodzi

chłodnic

!!!

Innym sposobem zlokalizowania nieszczelno

ci jest wtłoczenie w układ chłodzenia płynu

fluorescencyjnego. Płyn ten pozostaje w układzie przez pewien c/as pracy silnika, a

ujawni si

w miejscu nieszczelnym. Nast

pnym krokiem jest o

wietlanie lamp

ultrafioletow

wszystkich

przewodów i poł

cze

. Miejsce wycieku objawi si

wietle lampy jako jaskrawo kolorowa

plama.

4.2 Sprawdzanie przydatno

ci płynu chłodz

cego

Podatno

ść

płynu chłodz

cego na zamarzanie zale

y od st

ęŜ

enia zawartego w nim glikolu

(etylenowego lub propylenowego). Z kolei st

ęŜ

enie glikolu w płynie wpływa bezpo

rednio na

jego g

sto

ść

. Zale

ść

ta jest wykorzystywana w najpopularniejszych przyrz

dach do badania

płynów (np. hydro-temp), które działaj

na zasadzie areometru. Po zassaniu płynu ze zbiornika

wyrównawczego lub chłodnicy pływak przyrz

du pokazuje na skali temperatur

krzepni

cia

płynu. Przy g

sto

ci płynu 1,0554 temperatura krzepni

cia wynosi -24°C, natomiast przy

sto

ci 1,0684 wynosi -36°C (dotyczy mieszaniny gli kolu etylenowego). Przyrz

pomiarowy mo

e by

wyskalowany wg g

sto

ci badanej cieczy chłodz

cej (nale

y wtedy

posługiwa

dodatkow

tabel

zale

ci temperatury krzepni

cia badanej cieczy od jej

sto

ci), lub bezpo

rednio w wg temperatury zamarzania (jak prezentowane urz

dzenie

„hydro-temp”

Uwaga. Aby zapewni

ksz

dokładno

ść

pomiaru przyrz

d powinien by

przeznaczony do

badania danego rodzaju glikolu, poniewa

glikol etylenowy i propylenowy ró

własno-

ciami fizykochemicznymi.

Rys.2 Pomiar temperatury krzepni

cia płynu

chłodz

cego za pomoc

gliokomatu „hydro-

temp”.

Bardziej dokładnym przyrz

dem pomiarowym jest refraktometr (rys.3a), w któ-

rym jest wykorzystywany zwi

zek mi

dzy st

ęŜ

eniem glikolu a współczynnikiem załama-

nia

wiatła. Po umieszczeniu niewielkiej ilo

ci płynu na powierzchni pryzmatu ukazuj

w okularze przyrz

du dwa obszary o barwie niebieskiej i białej (rys. 3b). W miejscu

ich zetkni

cia odczytuje si

wynik na skali (A rys.3b) opisanej w °C (istniej

dwie po-

działki – dla glikoli etylenowych i propylenowych; glikole polipropylenowe stosowane s

przewa

nie poza Europ

– w Europie stosujemy do produkcji cieczy chłodz

cych

silniki glikoli etylenowych).

Analogicznie badamy płyn do spryskiwaczy szyb i elektrolit z akumulatora (ocena

stopnia naładowania celi akumulatorowej).

Badanie elektrolitu

• elektrolit skala C
Przy sprawdzeniu elektrolitu mierzona jest g

sto

ść

w kg/l (g/cm

). Na podziałce zazna-

czono nast

puj

ce zakresy: RECHARGE = naładowa

, FAIR= dostateczny, GOOD=

dobry

Uwaga ! - Nale

y zachowa

Ŝą

ostro

ść

przy sprawdzaniu elektrolitu.

Elektrolit nie mo

e wchodzi

w kontakt z oczami i skór

- szkodliwy dla zdrowia.

Badanie płynu do zmywania szyb (pomiar temperatury krzepni

cia-zamarzania

płynu)

Wynik pomiaru płynów do zmywania szyb opiera si

na warto

ci u

rednionej poniewa

płyny te produkowane s

na bazie ró

nych alkoholi oraz zawieraj

ró

ne dodatkowe

składniki.

Wynik pomiaru opiera si

na zale

ci miedzy k

tem załamania

wiatła przechodz

cego przez badany płyn, a jego odporno

na zamarzanie (ciecz chłodzaca lub płyn

do spryskiwaczy szyb) lub g

sto

(elektrolit akumulatorowy), Przyrz

d eliminuje

wpływ aktualnej temperatury badanego płynu chłodz

cego na wynik pomiaru. Tester

jest wyskalowany dla temperatury 20

Rys.3 Refraktometr: (rys.a) 1 – miejsce na kropl

badanego płynu, 2 – klapka; (rys. b) obraz widziany

w okularze – skala C (odczyt g

sto

ci elektrolitu akumulatorowego), skala A: odczyt temperatury

krzepni

cia cieczy chłodz

cej (lewa strona glikole propylenowe, prawa strona glikole etylenowe),

skala B – odczyt temperatury krzepni

cia płynu do spryskiwaczy szyb.

Rys.4 Naniesienie za pomoc

pipety próbki płynu na pryzmat refraktometru, zamkni

cie klapki.

Rys.5 Sposób obserwacji podczas pomiaru refraktometrem (regulacja ostro

ci obrazu), oczysz-

czenie pryzmatu bawełnian

szmatk

po pomiarze.

Przebieg sprawdzania:

Na wst

pie urz

dzenie mo

na sprawdzi

na " dokładno

ść

wskaza

" przy pomo-

cy wody destylowanej. Przebieg sprawdzenia jest taki sam jak przebieg pomiaru, wynik
(linia podziału) powinna pokrywa

z lini

wody (WATERLINE).

• Sprawdzi

, czy pryzma (2) i klapka (1) wg rys.3a urz

dzenia s

czyste.

• Przy pomocy zał

czonej pipetki nało

kropl

badanej cieczy na pryzmat.

• Opu

klapk

rozprowadzaj

c ciecz na pryzmie.

• Przez pokr

canie okularem ustawi

ostro

ść

• Odczyta

wskazanie na odpowiedniej skali - b

dzie widoczna wyra

na linia

podziału mi

dzy polami jasnym i ciemnym (2) wg rys. 3b.

• Po zako

czeniu pomiaru konieczne jest staranne oczyszczenie pryzmy such

szmatk

4.3 Sprawdzanie pracy zaworu termostatu oraz termistorowego czujnika tempe-

ratury.

5. Wyniki pomiaru.

Wyniki pomiaru winny zawiera

informacj

z kontroli szczelno

ci układu podczas

testu (układ szczelny, nieszczelny); wskazane ewentualnie miejsca wycieku płynu chło-
dz

cego podczas badania oraz ich przyczyna.

Nale

y zanotowa

, odczytan

za pomoc

refraktometru, temperatur

zamarzania

cieczy chłodz

cej oraz ewentualnie płynu do spryskiwaczy.

6. Wnioski.

Wnioski winny zawiera

uwagi dotycz

ce przeprowadzonych bada

diagno-

stycznych układu chłodzenia, w wypadku stwierdzonych nieprawidłowo

ci, nale

wskaza

sposób ich usuni

cia. Temperatura zamarzania cieczy chłodz

cej winna

wynosi

dla

naszej

strefy

klimatycznej

nie

cej

mi-

nus 30