background image

 

 

 

Avenue des Arts, 43 - 1040 Brussels - BELGIUM - Tel. +32 2 514 11 11 - Fax. +32 2 511 29 05, info@fooddrinkeurope.eu - www.fooddrinkeurope.eu 

Zestaw narzędzi służący do 
zmniejszenia zawartości akryloamidu 
w wyrobach piekarskich
 

Akryloamid 
Akryloamid  jest  substancją  w  naturalny  sposób 
powstającą  w  żywności  na  skutek  obróbki  termicznej 
np.  pieczenia,  grillowania  lub  smażenia.  Akryloamid 
może  powodować  nowotwory  u  zwierząt,  a  według 
ekspertów,  prawdopodobnie  także  u  ludzi.  Chociaż 
akryloamid  był  prawdopodobnie  składnikiem  naszego 
pożywienia  od  czasu  kiedy  człowiek  zaczął  gotować,  z 
powodu  troski  o  nasze  bezpieczeństwo,  eksperci  na 
całym  świecie  zalecają  zmniejszenie  jego  zawartości  w 
produktach spożywczych. 
Akryloamid  występuje  w  wielu  różnych  artykułach 
spożywczych, 

także 

tych 

produkowanych 

przemysłowo,  przygotowywanych  w  gastronomii  i  w 
gospodarstwach  domowych.  Znajduje  się  w  takich 
podstawowych  produktach  spożywczych  jak  chleb, 
ziemniaki, jak również w niektórych innych produktach 
takich jak chipsy, herbatniki i kawa. 
Zestaw 

narzędzi 

organizacji 

FoodDrinkEurope 

dotyczący akryloamidu 
Po  odkryciu  akryloamidu  w  żywności,  przemysł 
spożywczy i inne zainteresowane strony, w tym organy 
ustalające  przepisy,  podjęły  działania  w  celu  zbadania, 
w  jaki  sposób  akryloamid  powstaje  w  żywności,  oraz 
jakie  metody  mogą  zostać  użyte  w  celu  zmniejszenia 
jego  zawartości  w  środkach  spożywczych  stosując 
zasadę ALARA. 
FoodDrinkEurope  koordynowała  prowadzone  działania 
i  zebrała  otrzymane  wyniki  w  celu  opracowania 
zestawu narzędzi dotyczącego akryloamidu. 

 
Do czego służy zestaw narzędzi? 
• 

Wyszczególnia  istniejące  metody  zmniejszania 
zawartości akryloamidu w środkach spożywczych 

• 

Umożliwia  użytkownikom  dokonanie  oceny  i 
wyboru środków zmniejszających jego zawartość 

ALARA 
ALARA  to  akronim  wyrażenia  „As  Low  As  Reasonably 
Achievable”  –  „tak  mało,  jak  to  tylko  możliwe  w 
granicach rozsądku”. 
Oznacza  to  po  prostu,  że  podmiot  działający  na  rynku 
spożywczym  musi  przedsięwziąć  stosowne  środki  dla 
zmniejszenia 

do 

minimum 

obecności 

danego 

zanieczyszczenia 

 

produkcie 

końcowym, 

uwzględniając  ryzyko  związane  z  jego  obecnością,  ale 
także  uwzględniając  inne  uzasadnione  okoliczności, 
takie 

jak 

możliwość 

zanieczyszczenia 

innymi 

substancjami, 

właściwości 

organoleptyczne 

jakościowe  końcowego  wyrobu,  a  także  możliwość 
skutecznego sterowania procesem technologicznym. 
Aby  zapewnić  zgodność  z  zasadą  ALARA,  podmiot 
działający na rynku spożywczym powinien kontrolować 
skuteczność  zastosowanych  środków  i  weryfikować  je 
w miarę potrzeby. 
 
Co Państwo mogą zrobić? 
• 

Wykorzystać  niniejszą  broszurę  do  identyfikacji 
metod,  które  można  zastosować  w  celu 
zmniejszenia zawartości akryloamidu. 

• 

Nie  wszystkie  metody  mają  zastosowanie  dla 
Państwa warunków produkcyjnych. 

• 

W  celu  określenia  odpowiednich  metod,  będą 
Państwo musieli wziąć pod uwagę stosowane przez 
siebie  sposoby  produkcji,  receptury,  jakość 
produktów 

oraz 

przepisy 

ustawodawstwa 

krajowego. 

Akryloamid w wyrobach piekarskich 
Broszura  ta  została  opracowana  w  celu  udzielenia 
pomocy 

producentom 

produktów 

piekarskich. 

Dodatkowe  porady  można  uzyskać  od  AIBI  aisbl  - 
Międzynarodowej Federacji Piekarskiej pisząc na adres: 
info@aibi.eu 

Pełna  treść  przewodnika  zamieszczona  jest  na 
poniższej stronie internetowej: 

http://www.fooddrinkeurope.eu/publication/f
ooddrinkeurope-updates-industry-wide-
toolbox-to-help-manufacturers-further/

 

Czytaj pełen zestaw narzędzi na stronie: 
http://www.fooddrinkeurope.eu/publication/ciaa-
acrylamide-toolbox-rev-12-february-2009/  
 
Sposoby powstawania 
• 

Akryloamid wytwarza się poprzez reakcję 
asparaginy z cukrami redukującymi, które 
podobnie jak asparagina występują w sposób 
naturalny w zbożach;  

• 

Akryloamid powstaje w temperaturach 
przekraczających 120°C;  

• 

Ilość powstałego akryloamidu zależy od: 

 

temperatury 

 

czasu pieczenia 

 

receptury 

background image

 

 
 

 Annex 15  to FCP/AATEC/031/11E- 

 

 

Metody zmniejszenia zawartości akryloamidu w wyrobach piekarskich 

Następujące sposoby są skutecznie wykorzystywane do zmniejszenia zawartości akryloamidu w wyrobach piekarskich. 
Producentom zaleca się wybranie sposobów, które najbardziej odpowiadają wytwarzanym przez nich rodzajom produktów, metodom ich produkcji oraz 
specyfikacjom dotyczącym jakości produktów. 

 
 

Wybór surowców 

Projektowanie formuły (składu surowcowego) 

Projektowanie procesu 

technologicznego 

Właściwości wyrobu końcowego 

 

Skład cukrów w ziarnie zbóż 
nie jest kluczowym czynnikiem 
w procesie tworzenia 
akryloamidu 

 

Wykazano, że gleby ubogie w 
siarkę maja wpływ na stężenie 
wolnej asparaginy w 
niektórych zbożach. Im mniej 
siarki w glebie, tym większa 
zawartość asparaginy w zbożu i 
tym samym wyższe ryzyko 
tworzenia akryloamidu. 

 

Gotowanie pszenicy z mąki 
ubogiej w siarkę wpływa na 
ilość i jakość związków 
smakowo zapachowych, a tym 
samym na właściwości 
organoleptyczne. 

 

niektóre półprodukty mogą zawierać znaczne ilości 
akryloamidu, co będzie miało wpływ na jego 
zawartość w wyrobie końcowym. 

 

Przy stosowaniu środków spulchniających, 
zastąpienie wodorowęglanu amonu inną substancją 
czasami daje dobre efekty. Można stosować węglan 
potasu z dodatkiem winianu potasu lub difosforanu 
disodowego z kwaśnym węglanem sodu. 

 

wykazano, iż dodanie soli wapnia, np. węglanu i 
siarczanu wapnia zmniejsza tworzenie się 
akryloamidu. 

 

Do wyrobu chrupkiego pieczywa można wypróbować 
dodanie asparaginazy. 

 

Jeżeli stosuje się mniej mąki pełnoziarnistej, 
wytworzy się mniej akryloamidu. Takie rozwiązanie 
nie jest  jednak pożądane z żywieniowego i 
organoleptycznego punktów widzenia.  

 

 

Pieczenie w niższej temperaturze przez 
dłuższy czas do uzyskania takiej samej 
końcowej zawartości wilgoci może być 
skuteczne w obniżaniu zawartości 
akryloamidu w niektórych produktach.  
Sterowanie procesem pieczenia zależy 
od końcowej zawartości wilgoci. 

 

Należy dostosować czas i temperaturę 
podczas pieczenia dla uniknięcia 
zbytniego brązowienia skórki. 

 

 

może dochodzić do mniejszego 
przyrostu wysokości (objętości ) 
bochenka oraz do zmian w jego 
smaku, smaku i teksturze. Jeżeli 
stosuje się sole sodu jako 
zamienniki środków 
spulchniających, należy uważać, 
aby nie uzyskać zbyt wysokiej 
zawartości sodu w wyrobie 
końcowym. 

 

nie można uniknąć uzyskania 
jaśniejszej, mniej „wypieczonej” 
barwy wyrobu końcowego. 

 

należy unikać niedopieczenia 
produktu, gdyż może ono 
wywoływać problemy 
mikrobiologiczne podczas 
przechowywania.