Agencje prasowe w Polsce - typy i specjalizacja
W oficjalnych nazwach agencji występują 3 terminy charakterystyczne dla tego typu instytucji:
•
agencja telegraficzna - dla agencji załoŜonych w XIX wieku lub na początku XX, jak na przy-
kład Polska Agencja Telegraficzna załoŜona w 1918 roku.
•
agencja prasowa - Polska Agencja Prasowa
•
agencja informacyjna - Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst.
Pierwsze dwa typy agencji przekazywały materiały telegraficznie, albo tylko wyłącznie dla prasy dru-
kowanej.
Trzecia nazwa staje się teŜ powoli historyczna, jako Ŝe w praktyce nie ma juŜ agencji, która rozpo-
wszechniałaby wyłącznie informacje proste, czyli wiadomości, lub informacje rozszerzone.
Termin agencja prasowe w dziedzinie środków masowego przekazu stosuje się dla instytucji, która
gromadzi, opracowuje i rozpowszechnia materiały.
Rozwój środków masowego przekazu oraz ich światowy zasięg powoduje, Ŝe agencje prasowe zaczy-
nają się specjalizować, w zaleŜności od gromadzonego materiału. NiezaleŜnie od oficjalnej nazwy
wyróŜniamy agencje prasowe:
•
informacyjna
•
publicystyczna
•
fotograficzna
•
reklamowa (ogłoszeniowa).
Z wyjątkiem agencji reklamowej, nie ma prasowych agencji o bardzo ścisłym profilu. A agencjach
informacyjnych czasami gromadzony jest materiał publicystyczny i odwrotnie.
Wielkie agencje mają na przykład swoje własne działy fotograficzne.
INFORMACYJNA AGENCJA PRASOWA
Jest to typ najstarszy i najbardziej reprezentatywny dla tego rodzaju usług.
Zajmuje się zbieraniem aktualnych informacji, selekcjonowaniem, obróbkom i uzupełnianiem, a na-
stępnie rozpowszechnianiem wiadomości. Agencje nadają im kształt informacji prostej, rozszerzonej a
czasami nawet skomentowanej.
Współcześnie prawie kaŜdy kraj posiada swoją własną agencje prasową typu informacyjnego. W nie-
których państwach istnieje nawet kilka takich agencji, ale zwykle jedna wiedzie prym przed innymi.
Najczęściej to właśnie ona ma bogatsze zaplecze techniczne, rozleglejsze siatki korespondentów i
oddziałów obejmujących cały obszar kraju.
Europejskie Stowarzyszenie Agencji Prasowych przewiduje w swoim statucie, Ŝe do ESAP moŜe być
przyjęta tylko jedna agencja prasowa z kaŜdego kraju.
Wśród agencji krajowych kilka agencji wyróŜnią się swoim światowym zasięgiem w zakresie groma-
dzenia i rozpowszechniania informacji. Są to tak zwane agencje światowe.
AGENCJA PUBLICYSTYCZNA
Agencja tego typu gromadzi, opracowuje i rozpowszechnia zagraniczne i krajowe korespondencje,
oraz artykuły problemowe z róŜnych dziedzin Ŝycia kraju, reportaŜe, komentarze, felietony oraz opra-
cowania źródłowe, dokumentacyjne- słowne o obrazowe- dla potrzeb środków masowego przekazu.
Czasami wykonuje równieŜ usługi pozaprasowe wydającą na przykład foldery turystyczno- krajo-
znawcze, broszury informujące o działalności i osiągnięcia własnego kraju.
Rozwój tych agencji notuje się na lata 60- te. W ciągu kilku lat w krajach socjalistycznych powstały
jako samodzielne instytucje (PA Interpress- Polska, Budapress- Węgry, Sofiapress- Bułgaria).
W krajach kapitalistycznych agencje publicystyczne rozwijały się jako agendy większych typowo
informacyjnych krajowych i światowych agencji prasowych. M. In. agencja AFP we Francji, w 1971
załoŜyła sekcje publicystyczną.
W Stanach Zjednoczonych od XIX wieku powstawały liczne drobne agencje publicystyczne, tzw.
newspapers syndicates. Sprzedawały one materiały publicystyczne do lokalnej prasy z wyłącznym
prawem do ich publikacji. Po drugiej wojnie nastąpił jednak proces koncentracji w rękach wielkich
agencji prasowych. Obecnie tego typu serwisy wydaje: New York Times, Los Angeles Times( łącznie
z Washington Post) i Chicago Daily News (łącznie z Chcicago Sun Times), a abonamentuje je prze-
szło 400 dzienników ze Stanów Zjednoczonych i 200 z zagranicy.
Nadal postępuje specyfikacja agencji prasowych:
•
pod względem tematyki gromadzenia i rozpowszechniania materiału prasowego(agencje pra-
sowo- ekonomiczne)
•
pod względem reprezentowania określonej społeczności (katolicka, murzyńska)
W powyŜszych agencjach dominuje materiał publicystyczny. Są to najczęściej małe agencje, o wąskiej
specjalności i ograniczonym kręgu odbiorców. Czasami tworzą teŜ wyodrębnione autonomiczne dzia-
ły w większych agencjach informacyjnych. Na przykład Stowarzyszenie Krajowych Agencji Praso-
wych zrzesza 80 agencji spośród 450 instytucji prasowych tego typu działających we Włoszech.
FOTOGRAFICZNA AGENCJA PRASOWA
Agencje tego typu zajmują się gromadzeniem utrwalonych w obrazie najwaŜniejszych przejawów
Ŝ
ycia kraju dla potrzeb prasy codziennej i czasopism, dla kroniki filmowej oraz dla telewizji i jej naj-
nowocześniejszych odmian: telewizji kasetowej i przewodowej. Z usług agencji fotograficznych ko-
rzystają:
•
agencje i wydawnictwa zagraniczne
•
instytucje wydawnicze
•
instytucje propagandowe
•
instytucje kulturalne
Zazwyczaj agencje fotograficzne stanowią autonomiczny pion agencji prasowych typu informacyjne-
go lub publicystycznego.
Wiele agencji spełnia równieŜ usługi w zakresie foto-informacji i fotoreportaŜu.
Krajowe agencje prasowe najczęściej posiadają własne wyodrębnione działy fotografii prasowej, poza
tym w kaŜdym kraju istnieje kilkanaście drobnych agencji fotograficznych, najczęściej o wydzielonym
profilu środowiskowym i tematycznym. W Polsce to tego typu agencji specjalistycznych naleŜy Woj-
skowa Agencja Fotograficzna.
Agencje fotograficzne i prasowe o wydzielonym pionie foto-serwisu często zrzeszają się w organiza-
cjach międzynarodowych (Photo International, European Press Photo Agencies Union) w celu wymia-
ny usług.
Pierwsze serwisy fotograficzne przy agencjach prasowych powstały na początku XX wieku.
REKALMOWA AGNECJA PRASOWA
Agencja taka zajmuje się przyjmowaniem dla środków masowego przekazu informacji reklamowych.
Zajmuje się opracowaniem graficznym, technicznym i rozprowadzaniem ich do właściwej instytucji
masowego przekazu.
Ten typ agencji prasowych jest rozwinięty szczególnie w krajach kapitalistycznych, gdzie reklama jest
podstawową dźwignią handlu.
Wielkość agencji reklamowych przyjęło się określać na podstawie wysokości obrotów. Prym wiodą
agencje ze Stanów Zjednoczonych m.in. "J. Walter Thompson".
Na rynkach istnieje równieŜ wiele mniejszych i drobnych agencji reklamowych.
Krajowe agencje reklamowe zrzeszane są w krajowych związkach, stowarzyszeniach np. Advertising
Association (Wielka Brytania). Organizacją międzynarodową agencji reklamowych jest International
Advertising Association z siedzibą w Stanach Zjednoczonych.
Oprócz tego w niektórych krajach aktywizują się róŜne instytuty i stowarzyszenia naukowe, badające
rynek reklam- Austriackie Naukowe Stowarzyszenie do Spraw Reklamy.
Te i inne instytucje zajmują się analizą form działalności agencji reklamowych, problematyką percep-
cji w środkach masowego przekazu, wytyczaniem najlepszych metod dotarcia do odbiorcy.
AGENCJE INFORMACYJNE
KRAJOWE AGENCJE INFORMACYJNE
Powstanie i rozwój informacyjnych agencji prasowych o zasięgu krajowym związane jest z powsta-
niem i rozwojem danego państwa. Charakterystyczne są pod tym względem daty utworzenia informa-
cyjnych agencji prasowych w krajach, które po I wojnie światowej uzyskały niepodległość lub
ukształtowały nowy ustrój polityczny: czechosłowacka CTK (20 X 1918), radziecka ROSTA-TASS(1.
XII 1917/ 10 VII 1925); po II wojnie światowej: polska PAP, francuska APF.
Następna fala ekspansji krajowych agencji prasowych wystąpiła w latach 1960- 1962, zostały wów-
czas utworzone 23 agencje w nowych niepodległych państwach w Afryce, Azji i strefie Pacyfiku.
Krajowe agencje prasowe gromadzą i rozpowszechniają materiały prasowe własnego kraju. Od kore-
spondentów zagranicznych oczekują materiałów nawiązujących do wydarzeń i polityki własnego kraju
i zainteresowań własnego społeczeństwa.
Wiele agencji wymienia się informacjami z innymi agencjami krajowymi.
ŚWIATOWE AGENCJE PRASOWE
Nie ma wyraźnej linii podziału między krajową a światową agencja informacyjną. Obie informują
swoich odbiorców o sprawach krajowych i zagranicznych. Wachlarz informacji obejmuje najprostsze
informacje lokalne (np. poziom wód) po wielkie problemy polityczne i społeczne. Jak kryterium po-
działu przyjmuje się zasięg terytorialny zbierania i rozpowszechniania materiału prasowego, oraz
wielkości środków finansowych i technicznych, którymi dysponują agencje.
Do agencji o zasięgu światowym zalicza się:
•
AFP- Agence France Presse (Francja)
•
AP- Associated Press (Stany Zjednoczone)
•
Reuter- Reuters (Wielka Brytania)
•
UPI- United Press International (Stany Zjednoczone)
•
TASS- Tielegrafnoje Agenstvo Sovietskogo Sojuza (Związek Radziecki)
Agencje światowe dysponują rozległą siecią korespondentów rozmieszczonych w najwaŜniejszych
punktach świata. W stolicach mniejszych krajów agencje mają najczęściej swoich korespondentów
nieetatowych, lub specjalnych wysłanników krótkookresowych.
Agencje te, ze względu na ogromy zasięg, tworzą biura lokalne, których zadaniem jest wstępna selek-
cja informacji, wydzielanie informacji wyłącznie o znaczeniu lokalnym, regionalnym, opracowywanie
lokalnego i regionalnego serwisu oraz przekazywanie informacji o szerszym kontynentalnym lub
ś
wiatowym znaczeniu do centrali. Odbiorcami największych agencji są wielkie koncerny prasowo-
telewizyjne i praktycznie wszystkie krajowe agencje.
Za istnieniem i rozwojem światowych agencji prasowych przemawiają wysokie koszty gromadzenia
informacji, które zwracają się jedynie w wyniku koncentracji rynku informacji. śadna agencja krajo-
wa nie jest wstanie utrzymać tak duŜej liczby korespondentów w tylko miejscach na świcie.
REGIONALNE AGENCJE PRASOWE
Między agencjami światowymi i krajowymi znajdują się jeszcze agencje regionalne. Obejmują swym
zasięgiem strefę jednego kontynentu lub grupę państw zbliŜonych do siebie kulturowo lub politycznie.
Do najwaŜniejszych agencji naleŜą:
•
Kyodo (Japonia)- usługi agencyjne w Azji Południwo-Wschodniej i na Dalekim Wschodzie;
•
MENA (Egipt)-dąŜąca do integracji w współpracy agencji arabskich i afrykańskich w strefie
Bliskiego wschodu oraz północnej i środkowej Afryki;
•
Prensa Latina reprezentująca podstawowe tendencje w Ameryce Łacińskiej
KOSZTY UTRZYMANIA AGENCJI
NajwaŜniejszy jest nowoczesny sprzęt techniczny taki jak własne łącza kablowe, sprawne dalekopisy,
bardzo kosztowny elektroniczny sprzęt nadawczy, odbiorczy i rozdzielczy, oraz komputerowe syste-
my gromadzenia i rozdziału informacji.
Koszty są więc bardzo duŜe, i rzadko kiedy zyski pokrywają wydatki. Niestety dane na ten temat są
fragmentaryczne i często nie oddają wiernie sytuacji.
Kolejnym problemem jest koncentracja prasy wielkonakładowej o zasięgu ogólnokrajowym lub świa-
towym. Konsekwencją tego jest zmniejszając się liczba odbiorców materiałów agencyjnych. Coraz
bardziej wzrasta znacznie prasy lokalnej, której nie stać na współprace w wielkimi agencjami. Prasa ta
najczęściej korzysta z usług o wiele tańszych lokalnych agencji.
Agencje reperują swój budŜet podczas nadzwyczajnych wydarzeń zarówno tych przewidywanych jak i
niespodziewanych( na przykład podczas olimpiad).
Wzrost wydatków jest związany w duŜej mierze z postępem technicznym, oraz z chęcią dotarcia i
przekazania najwaŜniejszych informacji jako pierwsi.
Konkurencja między wielkim agencjami światowymi często doprowadza jednak do fabrykowania
wiadomości, czy nawet zmieniania danych. Spowodowane jest to przede wszystkim pogonią za infor-
macją sensacyjną przez prasę.
Korzystne we współzawodnictwie miedzy agencyjnym jest dąŜenie do specjalizacji usługowej o cha-
rakterze monopolistycznym( UPI i AP za serwisy telefoto, REUTER- serwis giełdowy).
Niektóre agencje prowadzą teŜ poza-agencyjną działalność handlową, przemysłową, reklamową lub
wydawniczą, która zapewnia im dodatkowe wpływy.
Byt agencji krajowych jest jednak sprawą zarówno prestiŜu jak i potrzeb polityczno- informacyjnych.
Dlatego tez wiele z nich jest dotowane zarówno droga oficjalną jak i nieoficjalną w formie róŜnego
rodzaju usług w kosztach łączności w taryfach pocztowych oraz opłat" bez zniŜki" za udostępnienie
informacji organom państwowym.
WSPÓŁPRACA AGENCYJNA
Kierownictwo informacyjnych agencji prasowych jest przekonane o konieczności współpracy ze
względu na korzyści natury ekonomicznej, zmniejszające koszty utrzymania agencji.
Poszczególne agencje krajowe są powiązane umowami dwustronnymi, gwarantującymi wymianę
usług przewaŜnie na zasadach równości.
Nie są to niestety umowy równorzędne, poniewaŜ serwis agencji światowych jest znacznie obszerniej-
szy, dlatego tez agencje krajowe muszą do niego dopłacać.
Umowy między-agencyjne obejmują równieŜ pomoc techniczną dla korespondentów na prawach wza-
jemności.
Wyrazem ściślejszej współpracy są regionalne stowarzyszenia agencji prasowych zrzeszające repre-
zentatywne agencje prasowe w Europie, z siedzibą sekretariatu przy agencji Belga. Ich celem jest
współpraca techniczna, badawcza, oraz ochrona wspólnych interesów.
W zakresie współpracy technicznej i łączności działają międzynarodowe systemy łączności agencyjnej
SCANPLEX (kraje skandynawskie) oraz EUROPLEX (Zachodnia Europa).
Inną formą współpracy są wielostronne porozumienia co do systemów łączności.(np. kablowy pier-
ś
cień dookoła agencji socjalistycznych- jest to stała siatka dalekopisów łączących 6 agencji).
Agencje prasowe krajów socjalistycznych prowadziły równieŜ wymianę dziennikarzy i innych pra-
cowników agencyjnych w celu wymiany doświadczeń pomiędzy poszczególnymi krajami.
STATUS AGENCJI PRASOWYCH
Pod względem prawnym wyróŜnia się:
•
agencje oficjalne- które reprezentują stanowiska rządowe i są upowaŜnione m.in. do wydawa-
nia komunikatów w imieniu władz;
•
agencje półoficjalne- które wyraŜają stanowisko zbliŜone do sfer rządzących w danym kraju.
Ze względu na tytuł waŜności wyróŜniamy agencje prasowe o statusie:
•
spółki akcyjnej
•
spółdzielni dziennikarskiej
•
spółdzielni środowiskowej
•
przedsiębiorstwa prywatnego
•
agencji państwowej.
Z uwagi na szczególną role informacyjną i polityczną agencji prasowych, są one najczęściej kontrolo-
wane przez aparat państwowy poprzez:
•
udziały w spółkach
•
dotacje tzw. agencji oficjalnej
•
wpływanie na obsadę kierownictwa
•
mianując swoich reprezentantów w róŜnych organach kierowniczych, nadzorczych i konsulta-
cyjnych.
FUNKCJA AGENCJI PRASOWEJ
FUNKCJA INFORMACYJNA
Agencje prasowe zawsze były wykładnikiem warunków politycznych, społecznych i klasowych w
danym społeczeństwie.
Agencja prasowa jest naczelnym dystrybutorem zebranych informacji, dlatego teŜ nie moŜe przestać
istnieć. W dzisiejszych czasach Ŝaden środek masowego przekazu nie moŜe się obejść bez jej usług.
Jednak rozwój środków masowego przekazu narzuca agencji konieczność specjalizacji serwisów
agencyjnych, dyktuje zmiany stosowne do potrzeb swoich odbiorców. KaŜde medium ze względu na
swoją linie programową, Ŝąda od agencji innego doboru materiałów. Dlatego teŜ agencje muszą się do
tego ciągle przystosowywać. Kiedy mówiono o dominacji radia, przygotowano specjalne serwisy ra-
diowe, które w sposób błyskawiczny streszczały i dostarczały dziennikarzom najwaŜniejszych infor-
macji.
Polska Agencja Prasowa uruchomiła w 1970 roku głównie dla potrzeb radia i telewizji tzw. ekstra-
serwis, który nadaje krótkie informacje o wydarzeniach na świecie. Dziennikarze, którzy opracowują
ten serwis są niezaleŜni technicznie( pracują na własnym bloku nadawczym lub dyktują informacje
bezpośrednio telepisarce), dlatego teŜ informacje dociera do agencji parę minut po wydarzeniu.
Kiedy na rynku zaczęła triumfować telewizja, światowa agencja TESS przekazywała do moskiew-
skiego centrum telewizyjnego krótkie informacje o bieŜących wydarzeniach.
W dzisiejszych czasach podział ról między mass media rozkłada się w następujący sposób. Radio i
telewizja informują nas co się stało?, kiedy? i gdzie?, natomiast prasa odpowiada na pytania jak? i
dlaczego?.
Biorąc pod uwagę wzrost zainteresowania przez społeczeństwo informacjami lokalnymi, agencje kra-
jowe zwiększają objętość serwisów regionalnych. Na przykład Polska Agencja Prasowa nadaje serwis
informacyjny o krajach nadbałtyckich dla środków masowego przekazu województw północnych.
FUNKCJA POLITYCZNA
Agencja prasowa odgrywa kluczową rolę w gromadzeniu i rozpowszechnianiu informacji na skale
krajową i światową, jest głównym pośrednikiem między rynkiem informacji a rynkiem prasy.
CIEKAWOSTKA Przyjmuje dziennie od swoich korespondentów i innych agencji około pół miliona
słów, z tego po selekcji wysyła zaledwie około 100 tysięcy słów.
Selekcja jest bardzo waŜnym elementem pracy kaŜdej agencji. Dzięki niej odbiorca otrzymuje wybra-
ny serwis informacyjny według swoich potrzeb, na miarę swoich zainteresowań i intelektu, ale zara-
zem na miarę potrzeb i tendencji ideowo- politycznych środowiska, społeczeństwa, narodu w którym
Ŝ
yje, działa lub współtworzy.
Selekcja informacji odbywa się zarówno pod kątem jakościowym jak i ilościowym. Agencja pełni
więc społecznie bardzo odpowiedzialną funkcję i ma ogromne znaczenie ideowo polityczne.
Na wybór informacji wpływa:
•
obiektywny zespół czynników o charakterze polityczno- społecznym, jak waga, doniosłość
wydarzenia na skale krajową lub światową
•
subiektywny zespół cech dziennikarza - jak jego postawa ideowo- polityczna, umysłowość,
zasób wiedzy czy nawet przejściowe czynniki psycho-filologiczne, czy nawet czynniki psy-
chofizyczne( tj. stres, niedyspozycje organizmu)
W praktyce dziennikarz agencyjny wybiera ze strumienia informacji to co jest najwaŜniejsze jego
zdaniem. Musi on więc dysponować szerokim zakresem wiedzy ogólnej o makro i mikroregionie,
która pozwoli mu odpowiednio wyselekcjonować informacje.
Wiarygodność przekazywanych treści to wstępny i podstawowy warunek selekcji. Dlatego teŜ agencje
coraz więcej wagi przywiązują do bogatych i świetnie zorganizowanych dokumentacji prasowych (w
APF kaŜdy kto informuje musi się powołać na źródło i starać się o konfrontację informacji).
Działanie dziennikarza i agencji słuŜy włączeniu jednostki w obręb spraw społecznie i politycznie
waŜnych oraz celom systemu społeczno- politycznego w którym działa.
AGENCJA PRASOWA- ŚRODEK MASOWEGO PRZEKAZU
Agencje prasowe historycznie są związane z prasą, z jej wielkim rozwojem w XIX wieku i siła trady-
cji zalicza się je do prasy w podręcznikach, encyklopediach i informatorach.
Jednak wraz z rozwojem środków masowego przekazu rola agencji prasowych zmieniła się radykal-
nie. Obsługa prasy stała się jedynie wąskim wycinkiem działalności informacyjnej agencji prasowej,
która dostarcza informacji dla radia, telewizji, kroniki filmowej, dostosowując swój serwis do wymo-
gów innych środków masowego przekazu.
Współcześnie krajowe i światowe agencje informacyjne stały się monopolistą w dziedzinie informacji.
To one decydują co i jak przekazywać, a co za tym idzie wpływają w sposób istotny na opinie pu-
bliczną.
Serwis agencyjny jest współcześnie określany jako "gazeta dla dziennikarzy". A więc ma elitarny krąg
czytelników. Rozwój techniki trochę zniwelował brak masowości. Gazeta elektroniczna, moŜe być
dowodem bezpośredniego oddziaływania agencji prasowej na indywidualnego odbiorcę.
Agencja prasowa staje się powoli jednym z nowocześniejszych środków masowego przekazu informa-
cji i równorzędnym partnerem prasy, radia i telewizji.
PODSTAWOWE ZASADY DZIAŁANIA AGENCJI PRASOWEJ
Szczególna pozycja jaką agencje prasowe zajmują wśród środków masowego przekazu sprawia, Ŝe
mam ona kilka cech zasadniczych.
Działalność agencji prasowych koncentruje się na dostarczeniu informacji bieŜącej, dlatego teŜ w jej
pracy przewaŜają elementy, które są charakterystyczne dla stylu informacyjnego, a szczególnie:
•
rzeczowość prezentacji
•
zwięzłość wyrazu
•
zrozumiałość
RZECZOWOŚĆ
Jest to najwaŜniejsza i podstawowa zasada pracy agencji.
Rzeczowy charakter materiału odzwierciedla się w ukierunkowaniu jego zawartości treściowej. Agen-
cje interesuje tylko i wyłącznie rzeczywistość, to co faktycznie miało miejsce, a nie potencjalność lub
hipotetyczność.
Informacja agencji prasowej jest konkretna, poniewaŜ podaje dokładnie czas i miejsce akcji opisywa-
nego zdarzenia, identyfikuje podmioty, jakie wzięły udział w zdarzeniu, określa samą akcję i jej prze-
bieg, ale równieŜ skutek, czasami takŜe przyczyny. Wszystko to powinno być dokładne i rzeczowe w
najbardziej moŜliwy sposób.
W stylistyce języka prasowego zasady te podsumowane są w postaci tzw. reguły pięciu pytań głów-
nych.
Zasada rzeczowości znajduje odbicie w dokładnym podawaniu nazwisk i stanowisk osób, które wzięły
udział w danym zdarzeniu, a takŜe w ich dalszej identyfikacji (miejscu zatrudnienia, wieku itp.). Poda-
je się równieŜ dokładne dane liczbowe i inne istotne informacje, oraz wiernie przytacza cytowane
oświadczenia.
Agencje informacyjne przytaczają równieŜ źródła swoich informacji. Starają się równieŜ odróŜnić
bezpośrednią relacje od pośredniej.
Ograniczono równieŜ bezpośrednią ocenę bieŜących zdarzeń. Tendencja ta prowadzi do bezosobowej
informacji, co eliminuje subiektywność przekazu.
Dziennikarz agencyjny powinien równieŜ ze szczególną starannością dobierać słownictwo relacji.
Preferuje się pewne zwroty a inne eliminuje.
Stylistyka agencyjna preferuje rzeczowniki konkretne (tj. imiona własne). Pierwszeństwo mają rze-
czowniki zawierające większą ilość treści ( np. buk zamiast drzewo).
Treść przymiotników jest określana w sposób jak najbardziej dokładny. Stylistyka agencyjna daje
pierwszeństwo liczebnikom, przed przymiotnikami. Stosując przymiotniki przytacza, te które mają
charakter opisowy( lepiej uŜyć słowa czerwono-zielony niŜ kolorowy).
Pierwszeństwo mają czasowniki, które mają określony charakter i pełne niedwuznaczne znaczenie
(lepiej napisać zastrzelił ją niŜ zabił ją).
Reporterzy i dziennikarze muszą unikać zwrotów niewiele mówiących, styl agencyjny odrzuca wszel-
ką twórczość literacką.
ZWIĘZŁOŚĆ WYRAZU
Wymóg zwięzłości wywodzi się z efektywności i oszczędności wyrazu, wiąŜe się teŜ z zagadnieniem
zrozumiałości informacji.
Zwięzłość informacji często staje się sprawą o charakterze finansowym (koszty obróbki, nadania in-
formacji itp.). Wiadomo równieŜ, Ŝe o wiele łatwiej i szybciej nadaje się informacje krótką.
Zwięzłość i zrozumiałość są dwoma podstawowymi kryteriami efektywności.
W praktyce międzynarodowej przeciętna długość informacji bieŜącej nie przekracza 10- 20 wierszy.
Zwięzłość uzyskuje się przez eliminowanie informacji o charakterze drugorzędnym (są to opisowe
zdarzenia, które nie są waŜne lub charakterystyczne dla całego wydarzenia) lub przez odpowiedni
układ kolejności faktów unikając powtórzeń.
Autor doniesienia agencyjnego powinien koncentrować się bezpośrednio na sednie sprawy o której
informuje.
ZROZUMIAŁOŚĆ
Osiąga się ją dzięki tzw. "strukturze pierwszego akapity" co oznacza, Ŝe najistotniejsza część informa-
cji jest zawarta w pierwszym akapicie.
Zasada zrozumiałość doniesienia agencyjnego wymaga takŜe prostoty stylu. Oznacza to konieczność
uŜywania zdań względnie krótkich, zwykle oznajmiających, prostych lub niezbyt rozbudowanych.
Pierwszeństwo daje się słowom będącym w powszechnym uŜyciu, lub kolokwializmom języka gaze-
towego, których znaczenie jest jasne dla przeciętnego czytelnika. Terminy specjalne i niezrozumiałe
muszą być zawsze wyjaśnione.
Oprócz wyjaśnienia terminów konieczne jest równieŜ wyjaśnienie istotnych towarzyszących wydarze-
niom okoliczności.
Wymóg zrozumiałości zakłada równieŜ jednoznaczność sformułowań i rzeczową prezentacje materia-
łu.
RÓśNORODNOŚĆ
KaŜdy środek masowego komunikowania ma swoje specyficzne moŜliwości i ograniczenia (radio
potrzebuje duŜej liczy krótki informacji, natomiast gazety informacji najwaŜniejszych, ale bardziej
szczegółowych).Co za tym idzie agencja prasowa musi uwzględnić wymagania swoich odbiorców.
Oznacza to, Ŝe serwis teletekstowy , będący podstawą pracy róŜnych mediów, musi być zredagowany
w sposób maksymalnie ułatwiający dalsze zróŜnicowanie i specyficzną obróbkę materiałów agencyj-
nych. Informacje agencyjne muszą więc spełniać równocześnie rolę produktu gotowego do bezpo-
ś
redniego wykorzystania, jak i półproduktu, który moŜna łatwo i szybko przystosować do potrzeb
poszczególnych redakcji.
Wymóg róŜnorodności w wiadomościach agencyjnych znajduje swoje odbicie między innymi w uŜy-
waniu tzw. struktury bloków, tj. zestawienia względnie duŜej ilości stosunkowo krótkich paragrafów,
które moŜna w trakcie dalszej obróbki łatwo rozdzielić lub przestawić.
Aby agencja zaspokoiła odmienne wymagania odbiorców jej informacja musi zawierać:
•
wszechstronnie uŜyteczną część zasadniczą (jest najwaŜniejsza, poniewaŜ moŜe być wydru-
kowana niezaleŜnie od tekstu)
•
dodatkowe fragmenty(które niekoniecznie muszą być uŜywane przez wszystkich odbiorców)
STRUKTURA AKAPITU PRZEWODNIEGO
Struktura akapitu przewodniego ma swoje specjalne uzasadnienie. śaden z czytelników nigdy nie
przeczytał gazety od deski do deski. Dlatego teŜ akapit ten pozwala przeciętnemu odbiorcy wyselek-
cjonować interesujące go informacje. Wstęp moŜe teŜ zachęcić lub odstraszyć czytelnika.
Pierwszy akapit musi więc wprowadzić i zaprezentować temat, przykuć uwagę, skondensować ele-
menty zasadnicze, stanowić zamkniętą całość.
Pierwszy akapit często jest określany jest mianem LEAD-u. Zwykle zawiera on krótki opis tematu.
SZYBKOŚĆ
Wymóg ten jest jednym z zasadniczych warunków narzuconych agencjom. Ograniczony czas, narzuca
konieczność zwięzłego redagowania informacji.
Zasada ciągłego i odcinkowego polega na nadawania polega na publikacji wiadomości o początku,
przebiegu i innych waŜnych elementach wydarzenia jak najszybciej, bez niepotrzebnej zwłoki.
AUTENTYCZNOŚĆ
Autentyczność informacji inaczej zwane czysto rzeczowym sprawozdaniem jest czynnikiem zasadni-
czym i często decydującym o skutki i wpływie jaki dana wiadomość moŜe wywrzeć na czytelniku.
Oprócz akcentowania rzeczowego charakteru uŜytych wyraŜeń metoda ta polega na dokładnym roz-
róŜnieniu rzeczowego opisu lub odtwarzania poglądów osób trzecich od opinii autora informacji.