Operator_maszyn_lesnych_833[02]Z1.02

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

MINISTERSTWO
EDUKACJI NARODOWEJ

Ludmiła Łopacińska
Monika Sot

Stosowanie przepisów ruchu drogowego 833[02].Z1.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Przepisy ruchu drogowego – ruch pieszych i ruch pojazdów na
drogach publicznych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

Uprawnienia związane z posiadaniem pojazdu

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3.

Znaki i sygnały drogowe

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4.

Kontrola ruchu drogowego i uprawnienia osób kontrolujących

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o przepisach ruchu drogowego.
W poradniku znajdziesz:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia załoŜonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

–

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Schemat układu jednostek modułowych w module

833[02].Z1.01

Okre

lanie budowy i zasad

działania mechanizmów maszyn

i urz

dze

833[02].Z1.03

Stosowanie technik

kierowania

gnikiem rolniczym

i wykonywanie

czynno

ci kontrolno-

obsługowych

833[02].Z1.02

Stosowanie przepisów ruchu

drogowego

833[02].Z1

Mechanizacja prac le

nych

833[02].Z1.04

Obsługiwanie

pojazdów

samochodowych

833[02].Z1.05

ytkowanie pilarki

spalinowej

i wykonywanie

czynno

ci kontrolno-

obsługowych

833[02].Z1.06

ytkowanie maszyn

i urz

dze

stosowanych

w produkcji le

nej

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

rozpoznawać kolory,

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

uŜytkować komputer na poziomie podstawowym,

obsługiwać drukarkę,

współpracować w grupie.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

zidentyfikować akty prawne regulujące ruch drogowy,

zinterpretować przepisy ogólne zawarte w ustawie „Prawo o ruchu drogowym”,

porównać zasady ogólne obowiązujące w ruchu pieszych i ruchu pojazdów,

określić uprawnienia do kierowania pojazdami,

określić warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu oraz warunki uŜywania pojazdów
w ruchu drogowym,

określić obowiązki właściciela pojazdu dotyczące rejestracji i badań technicznych
pojazdów,

rozpoznać znaki i sygnały drogowe,

wyjaśnić zasady stosowania sygnałów świetlnych i dźwiękowych,

określić prawa i obowiązki uczestnika ruchu drogowego dotyczące stosowania się do
znaków, sygnałów i poleceń,

określić dopuszczalne prędkości dla pojazdów,

określić uprawnienia Policji w zakresie kontroli ruchu drogowego.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Przepisy ruchu drogowego – ruch pieszych i ruch pojazdów

na drogach publicznych

4.1.1. Materiał nauczania

Znajomość przepisów ruchu drogowego jest konieczna przy poruszaniu się po drogach

publicznych. RównieŜ przepisy ruchu drogowego mają zapewnić bezpieczeństwo
i sprawniejsze poruszanie się po drogach, szczególnie, Ŝe obecnie występuje znaczne
nasilenie transportu towarowego i ruchu osobowego niŜ parę lat temu.

Aktem prawnym regulującym kwestie z zakresu ruchu drogowego jest ustawa z dnia

20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym. Ponadto istnieje szereg przepisów
uzupełniających:

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
31 lipca 2002r. w sprawie znaków i sygnałów (Dz. U. 170, poz. 1393),

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie warunków
technicznych i badań pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposaŜenia (Dz. U. Nr
32, poz. 262 z 2003r. i późniejsze zmiany),

−

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 maja 1999r.
w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. Nr 53, poz. 563),

−

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002r.
w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U.
Nr 236, poz. 1998 z 2002 r.

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002r. w sprawie rejestracji
i oznaczania pojazdów (Dz. U. Nr 133 poz. 1123).

−

Program szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdem
silnikowym. Załącznik nr 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27
października 2005r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1834 z 2005r.)

Przepisy ogólne ustawy „Prawo o ruchu drogowym” określają obowiązki uczestników

ruchu  drogowego,  którzy  powinni  zachować  ostroŜność  albo,  gdy  ustawa  tego  wymaga  –
szczególną  ostroŜność,  unikać  wszelkiego  działania,  które  mogłoby  spowodować  zagroŜenie
bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego,  ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem
zakłócić  spokój  lub  porządek  publiczny  oraz  narazić  kogokolwiek  na  szkodę.  Ustawa
definiuje pojęcia, które kierujący pojazdem bezwzględnie musi znać poruszając się na drodze:

droga – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika drogi (ścieŜki)
dla pieszych lub drogi (ścieŜki) dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych
znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów,
ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.

droga  twarda  –  droga  z  jezdnią  o  nawierzchni  bitumicznej,  betonowej,  kostkowej,
klinkierowej  lub  brukowej  oraz  z  płyt  betonowych  lub  kamienno-betonowych,  jeŜeli
długość nawierzchni przekracza 20m. Inne drogi są drogami gruntowymi.

jezdnia – część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów; określenie to nie dotyczy
torowisk wydzielonych z jezdni.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

droga dla rowerów – droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów
jednośladowych, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi.

pas ruchu – kaŜdy z podłuŜnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu
pojazdów wielośladowych, oznaczony lub nie oznaczony znakami drogowymi.

pobocze – część drogi przyległa do jezdni, która moŜe być przeznaczona do ruchu
pieszych lub niektórych pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia
zwierząt.

skrzyŜowanie – przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie
lub  rozwidlenie,  łącznie  z  powierzchniami  utworzonymi  przez  takie  przecięcia,
połączenia  lub  rozwidlenia;  określenie  to  nie  dotyczy  przecięcia,  połączenia  lub
rozwidlenia drogi twardej z gruntową lub stanowiąca dojazd do obiektu znajdującego się
na drodze.

obszar zabudowany – obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi.

strefa  zamieszkania  –  obszar  obejmujący  drogi  publiczne  lub  inne  drogi,  na  którym
obowiązują  szczególne  zasady  ruchu  drogowego,  a  wjazdy  oznaczone  są  odpowiednimi
znakami drogowymi.

uczestnik ruchu – pieszy, kierujący, a takŜe inne osoby przebywające w pojeździe lub na
pojeździe znajdującym się na drodze.

pieszy – osoba znajdująca się poza pojazdem na drodze. Za pieszego uwaŜa się równieŜ
osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy,
podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a takŜe osobę
w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej.

kierujący – osoba, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a takŜe osoba, która
prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem, albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub
w stadzie.

ustąpienie  pierwszeństwa  –  powstrzymanie  się  od  ruchu,  jeŜeli  ruch  mógłby  zmusić
innego  kierującego  do  zmiany  kierunku  lub  pasa  ruchu  albo  istotnej  zmiany  prędkości,
a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku.

pojazd silnikowy – pojazd wyposaŜony w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu
szynowego.

pojazd samochodowy – pojazd silnikowy, którego konstrukcja umoŜliwia jazdę
z prędkością przekraczającą 25km/h (z wyłączeniem ciągnika rolniczego).

autobus  szkolny  –  autobus  przeznaczony  do  przewozu  dzieci  do  szkoły,  barwy
pomarańczowej,  oznaczony  z  przodu  i  z  tyłu  prostokątnymi  tablicami  barwy  białej,
z napisem barwy czarnej „autobus szkolny”.

masa własna – masa pojazdu z jego normalnym wyposaŜeniem, paliwem, olejami,
smarami i cieczami w ilościach nominalnych, bez kierującego.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

dopuszczalna ładowność – największa masa ładunku i osób, jaką moŜe przewozić pojazd
po drodze.

dopuszczalna masa całkowita – suma masy własnej i dopuszczalnej ładowności.

rzeczywista masa całkowita – masa pojazdu łącznie z masą znajdujących się w nim
rzeczy i osób.

autostrada  –  droga  dwujezdniowa  oznaczona  odpowiednimi  znakami  drogowymi,  na
której  nie  dopuszcza  się  ruchu  poprzecznego,  przeznaczona  tylko  do  ruchu  pojazdów
samochodowych, które na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej
40km/h, w tym równieŜ w razie ciągnięcia przyczep.

droga ekspresowa – droga dwu- lub jednojezdniowa, oznaczona odpowiednimi znakami

drogowymi, na której skrzyŜowania występują wyjątkowo, przeznaczona tylko do ruchu
pojazdów samochodowych.

chodnik – część drogi przeznaczona do ruchu pieszych.

wymijanie – przejeŜdŜanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu
poruszającego się w przeciwnym kierunku.

omijanie – przejeŜdŜanie (przechodzenie) obok nie poruszającego się pojazdu, uczestnika
ruchu lub przeszkody.

wyprzedzanie – przejeŜdŜanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu
poruszającego się w tym samym kierunku.

zatrzymanie pojazdu – unieruchomienie pojazdu nie wynikające z warunków lub
przepisów ruchu drogowego, trwające nie dłuŜej niŜ 1 minutę, oraz kaŜde
unieruchomienie pojazdu wynikające z tych warunków lub przepisów.

postój pojazdu – unieruchomienie pojazdu nie wynikające z warunków lub przepisów
ruchu drogowego, trwające dłuŜej niŜ 1 minutę.

samochód cięŜarowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu

ładunków. Określenie to obejmuje równieŜ samochód cięŜarowo-osobowy przeznaczony
konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą.

pojazd uprzywilejowany – pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich
ś

wiateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący

z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje równieŜ pojazdy
jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane
wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.

–

pojazd specjalny – pojazd samochodowy lub przyczepę, konstrukcyjnie nie przeznaczone
do przewozu osób lub ładunków

samochód osobowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu
nie więcej niŜ 9 osób łącznie z kierowcą oraz ich bagaŜu.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

ciągnik samochodowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie

do ciągnięcia przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy.

ciągnik rolniczy – pojazd silnikowy skonstruowany do uŜywania łącznie ze sprzętem do
prac rolnych, leśnych lub ogrodniczych. Ciągnik taki moŜe być równieŜ przystosowany
do ciągnięcia przyczep oraz do prac ziemnych.

rower – pojazd jednośladowy lub wielośladowy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym
pojazdem.

motocykl – pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocznym wózkiem – wielośladowy.

przyczepa – pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem.

przyczepa lekka – przyczepa, której dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 750kg.

Ruch pieszych

Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku –

z pobocza.  JeŜeli  nie  ma  pobocza  lub  czasowo  nie  moŜna  z  niego  korzystać,  pieszy  moŜe
korzystać  z  jezdni,  pod  warunkiem,  Ŝe  idzie  jak  najbliŜej  jej  krawędzi  i  ustępuje  miejsca
nadjeŜdŜającemu  pojazdowi.  Pieszy  idący  po  poboczu  lub  jezdni  jest  obowiązany  iść  lewą
stroną drogi.
MoŜe  się  zdarzyć,  Ŝe  na  poboczu  lub  jezdni  znajduje  się  więcej  niŜ  jeden  pieszy.  W  takim
przypadku piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu,
w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych moŜe iść obok siebie.

Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany zachować szczególną

ostroŜność oraz w zasadzie korzystać z przejścia dla pieszych. Przechodzenie przez torowisko
wyodrębnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego przeznaczonym Pieszy
znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem.

JeŜeli na drodze znajduje się przejście nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest

obowiązany korzystać z niego.

JeŜeli przejście dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejście na

kaŜdej jezdni uwaŜa się za przejście odrębne. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przejścia
dla pieszych w miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą
innych urządzeń na jezdni.

Pieszy ma zakaz:

–

wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym równieŜ na przejściu dla
pieszych oraz spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi,

–

przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności drogi,

–

zwalniania kroku lub zatrzymywania się bez uzasadnionej potrzeby podczas
przechodzenia przez jezdnię lub torowisko,

–

przebiegania przez jezdnię,

–

chodzenia po torowisku,

–

wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub półzapory są opuszczone lub opuszczanie ich
rozpoczęto,

–

przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub
przeszkoda oddzielają drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po
której stronie jezdni one się znajdują.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Ruch pojazdów

W polskiego prawodawstwa kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny.

Kierujący  pojazdem  korzystając  z  drogi  dwujezdniowej  jest  obowiązany  jechać  po  prawej
jezdni.  JeŜeli  kierujący  pojazdem  korzysta  z  jezdni  dwukierunkowej  co  najmniej  o  czterech
pasach ruchu jest obowiązany zajmować pas ruchu znajdujący się na prawej połowie jezdni.
Jest  on  obowiązany  jechać  moŜliwie  blisko  prawej  krawędzi  jezdni.  JeŜeli  pasy  ruchu  na
jezdni są wyznaczone, nie moŜe zajmować więcej niŜ jednego pasa.

Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz

osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba
Ŝ

e nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.

W ruchu pojazdów wyróŜnia się szereg sytuacji, które muszą być znane kierującemu, aby

bezpiecznie kierował pojazdem i nie stwarzał zagroŜenia dla innych pojazdów oraz dla
pieszych:

Włączanie się do ruchu – następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub

zatrzymaniu się nie wynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy
wjeŜdŜaniu:
–

na drogę z nieruchomości, z obiektu przydroŜnego lub dojazdu do takiego obiektu,
z drogi nie będącej drogą publiczną oraz ze strefy zamieszkania,

–

na drogę z pola lub na drogę twardą z drogi gruntowej,

–

na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych,

–

na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla
rowerzystów,

–

pojazdem szynowym – na drogę z zajezdni lub na jezdnię z pętli.

Kierujący pojazdem włączając się do ruchu jest obowiązany zachować szczególną ostroŜność
oraz ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.

Prędkość i hamowanie

Kierujący  pojazdem  jest  obowiązany  jechać  z  prędkością  zapewniającą  panowanie  nad
pojazdem,  z  uwzględnieniem  warunków,  w  jakich  ruch  się  odbywa,  a  w  szczególności:
rzeźby  terenu,  stanu  i  widoczności  drogi,  stanu  i  ładunku  pojazdu,  warunków
atmosferycznych i natęŜenia ruchu.

Kierujący pojazdem jest obowiązany:

–

jechać z prędkością, która nie utrudnia jazdy innym kierującym,

–

hamować w sposób, który nie powoduje zagroŜenia bezpieczeństwa ruchu lub jego
utrudnienia,

–

utrzymywać  odstęp  niezbędny  do  uniknięcia  zderzenia  w  razie  hamowania  lub
zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.
Dopuszczalna  prędkość  pojazdu  lub  zespołu  pojazdów  na  obszarze  zabudowanym

w godzinach 5

–23

wynosi 50km/h. Dopuszczalna prędkość pojazdu lub zespołu pojazdów

na obszarze zabudowanym w godzinach 23

–5

wynosi 60 km/h. Dopuszczalna prędkość

pojazdu lub zespołu pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h.
Dopuszczalna prędkość poza obszarem zabudowanym wynosi w przypadku:
–

samochodu osobowego, motocykla lub samochodu cięŜarowego o dopuszczalnej masie
całkowitej, która nie przekracza 3,5 t:
a)

na autostradzie – 130 km/h,

na drodze ekspresowej dwujezdniowej – 110 km/h,

na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej
o dwóch pasach przeznaczonych dla kaŜdego kierunku ruchu – 100 km/h,

na drodze jednojezdniowej 90 km/h

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Dopuszczalna prędkość niektórych pojazdów wynosi:

–

ciągnika rolniczego (równieŜ z przyczepą) – 30km/h,

–

pojazdu z urządzeniem wystającym do przodu więcej niŜ 1,5m od siedzenia dla
kierującego – 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza obszarem
zabudowanym,

–

motocykla (równieŜ z przyczepą) i motoroweru, którymi przewozi się dziecko w wieku
do 7 lat – 40 km/h.

Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu

Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu polega na zmianie przez kierującego pojazdem

kierunku  jazdy  lub  zajmowany  pas  ruchu  tylko  z  zachowaniem  szczególnej  ostroŜności.
W takim  przypadku  kierujący  pojazdem  jest  obowiązany  zbliŜyć  się  do  prawej  krawędzi
jezdni  –  jeŜeli  zamierza  skręcić  w  prawo  lub  do  środka  jezdni  lub  na  jezdni  o  ruchu
jednokierunkowym  do  lewej  jej  krawędzi  –  jeŜeli  zamierza  skręcić  w  lewo.  Kierujący
pojazdem,  zmieniając  zajmowanego  pasa  ruchu,  jest  obowiązany  ustąpić  pierwszeństwa
pojazdowi  jadącemu  po  pasie  ruchu,  na  który  zamierza  wjechać,  oraz  pojazdowi
wjeŜdŜającemu na ten pas z prawej strony.
Kierujący  pojazdem  jest  obowiązany  wcześniej  wyraźnie  sygnalizować  zamiar  zmiany
kierunku  jazdy  lub  pasa  ruchu  oraz  zaprzestać  sygnalizowania  niezwłocznie  po  wykonaniu
manewru.

Kierujący pojazdem nie moŜe zawracać:

–

w tunelu, na moście, wiadukcie lub drodze jednokierunkowej,

–

na autostradzie,

–

na drodze ekspresowej, z wyjątkiem skrzyŜowania lub miejsca do tego przeznaczonego,

–

w warunkach, w których mogłoby to zagrozić bezpieczeństwu ruchu na drodze lub ruch
ten utrudnić.

Wymijanie, omijanie i cofanie

Kierujący pojazdem jest obowiązany:

–

przy wymijaniu zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika
ruchu, a w razie potrzeby zjechać na prawo i zmniejszyć prędkość lub zatrzymać się,

–

przy omijaniu zachować bezpieczny odstęp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub
przeszkody, a w razie potrzeby zmniejszyć prędkość. Omijanie pojazdu sygnalizującego
zamiar skręcenia w lewo moŜe odbywać się tylko z jego prawej strony,

–

przy cofaniu ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu
i zachować szczególną ostroŜność, a w szczególności:
a)

sprawdzić, czy wykonywany manewr nie spowoduje zagroŜenia bezpieczeństwa
ruchu lub jego utrudnienia,

upewnić się, czy za pojazdem nie znajduje się przeszkoda; w razie trudności
w osobistym upewnieniu się kierujący jest obowiązany zapewnić sobie pomoc innej
osoby.

Zabrania się cofania pojazdem w tunelu, na moście, wiadukcie, autostradzie lub drodze

ekspresowej.

Wyprzedzanie

Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności,

czy:
–

ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia
komukolwiek ruchu,

–

kierujący, jadący za nim, nie rozpoczął wyprzedzania,

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

–

kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru
wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną

ostroŜność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu.
Jest on obowiązany przy wyprzedzaniu przejeŜdŜać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu.
Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo,
moŜe odbywać się tylko z jego prawej strony.

Kierujący pojazdem nie moŜe wyprzedzać pojazdu silnikowego jadącego po jezdni:

–

przy dojeŜdŜaniu do wierzchołka wzniesienia,

–

na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi,

–

na skrzyŜowaniu, z wyjątkiem skrzyŜowania o ruchu okręŜnym lub na którym ruch jest

kierowany.

Ponadto zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.

Przecinanie się kierunków ruchu

Kierujący pojazdem zbliŜając się do skrzyŜowania jest obowiązany zachować szczególną

ostroŜność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeŜdŜającemu z prawej strony, a jeŜeli
skręca w lewo – takŜe jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu
w prawo.
Kierujący pojazdem nie moŜe:
–

wjeŜdŜać na skrzyŜowanie, jeŜeli na skrzyŜowaniu lub za nim nie ma miejsca do
kontynuowania jazdy,

–

rozdzielać kolumny pieszych.

ZbliŜając się do przejścia dla pieszych jest obowiązany zachować szczególną ostroŜność

i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.

Kierującemu pojazdem zabrania się:

–

wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem
przejścia, na którym ruch jest kierowany,

–

omijania pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu
ustąpienia pierwszeństwa pieszemu,

–

jazdy wzdłuŜ po chodniku lub przejściu dla pieszych.

Kierujący pojazdem przejeŜdŜając przez chodnik lub drogę dla pieszych jest obowiązany

jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu.

Bardzo często kierujący pojazdem musi przejechać przez przejazd kolejowy. W tym

wypadku musi zachować szczególną ostroŜność. Przed wjechaniem na tory musi upewnić się,
czy  nie  zbliŜa  się  pojazd  szynowy,  oraz  przedsięwziąć  odpowiednie  środki  ostroŜności
zwłaszcza,  jeŜeli  wskutek  mgły  lub  z  innych  powodów  przejrzystość  powietrza  jest
zmniejszona.  Kierujący  jest  obowiązany  prowadzić  pojazd  z  taką  prędkością,  aby  mógł  go
zatrzymać  w bezpiecznym  miejscu,  gdy  nadjeŜdŜa  pojazd  szynowy  lub,  gdy  urządzenie
zabezpieczające albo dawany sygnał zabrania wjazdu na przejazd.

Kierującemu pojazdem zabrania się:

–

objeŜdŜania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeŜdŜania na przejazd, jeŜeli
opuszczanie ich zostało rozpoczęte lub podnoszenie nie zostało zakończone,

–

wjeŜdŜania na przejazd, jeŜeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do
kontynuowania jazdy,

–

wyprzedzania pojazdu na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim,

–

omijania pojazdu oczekującego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeŜeli wymagałoby to
wjechania na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu.

W razie unieruchomienia pojazdu na przejeździe kolejowym, kierujący jest obowiązany

niezwłocznie usunąć go z przejazdu, a jeŜeli nie jest to moŜliwe, ostrzec kierującego
pojazdem szynowym o niebezpieczeństwie.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Ostrzeganie oraz jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza. Kierujący

pojazdem moŜe uŜywać sygnału dźwiękowego lub świetlnego w razie, gdy zachodzi
konieczność ostrzeŜenia o niebezpieczeństwie. Jednak zabrania się:
–

naduŜywania sygnału dźwiękowego lub świetlnego,

–

uŜywania sygnału dźwiękowego na obszarze zabudowanym, chyba Ŝe jest to konieczne

w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem,

–

ostrzegania światłami drogowymi w warunkach, w których moŜe to spowodować

oślepienie innych kierujących.

Kierujący pojazdem jest obowiązany zachować szczególną ostroŜność w czasie jazdy

w warunkach  zmniejszonej  przejrzystości  powietrza  spowodowanej  mgłą,  opadami
atmosferycznymi  lub  innymi  przyczynami,  a  ponadto  kierujący  pojazdem  silnikowym  jest
obowiązany  włączyć  światła  mijania  lub  przeciwmgłowe  przednie  albo  oba  te  światła
jednocześnie,  a  poza  obszarem  zabudowanym  podczas  mgły  dawać  krótkotrwałe  sygnały
dźwiękowe w czasie wyprzedzania lub omijania.

Holowanie

Kierujący moŜe holować pojazd silnikowy tylko pod warunkiem, Ŝe:

–

prędkość pojazdu holującego nie przekracza 30km/h na obszarze zabudowanym
i 60 km/h poza tym obszarem,

–

pojazd holujący ma włączone światła mijania równieŜ w okresie dostatecznej
widoczności,

–

w  pojeździe  holowanym  znajduje  się  kierujący  mający  uprawnienie  do  kierowania  tym
pojazdem,  chyba  Ŝe  pojazd  jest  holowany  w  sposób  wykluczający  potrzebę  kierowania
nim,

–

pojazd holowany jest połączony z pojazdem holującym w sposób wykluczający
odczepienie się w czasie jazdy; nie dotyczy to holowania motocykla, który powinien być
połączony z pojazdem holującym połączeniem giętkim w sposób umoŜliwiający łatwe
odczepienie,

–

pojazd  holowany,  z  wyjątkiem  motocykla,  jest  oznaczony  z  tyłu  po  lewej  stronie
ostrzegawczym  trójkątem  odblaskowym,  a  w  okresie  niedostatecznej  widoczności  ma
ponadto włączone światła pozycyjne; zamiast oznaczenia trójkątem odblaskowym pojazd
holowany  moŜe  wysyłać  Ŝółte  sygnały  błyskowe  w  sposób  widoczny  dla  innych
uczestników ruchu,

–

w pojeździe holowanym na połączeniu sztywnym jest sprawny co najmniej jeden układ
hamulców, a w pojeździe holowanym na połączeniu giętkim – dwa układy,

–

odległość między pojazdami wynosi nie więcej niŜ 3 m przy połączeniu sztywnym, a od
4  do  6  m  przy  połączeniu  giętkim,  przy  czym  połączenie  jest  oznakowane  na  przemian
pasami  białymi  i  czerwonymi  albo  zaopatrzone  w  chorągiewkę  barwy  Ŝółtej  lub
czerwonej;  przepisu  tego  nie  stosuje  się  w  razie  holowania  pojazdów  jednostek
wojskowych podporządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej.

Zabrania się holowania:

–

pojazdu o niesprawnym układzie kierowniczym lub o niesprawnych hamulcach, chyba Ŝe
sposób holowania wyklucza potrzebę ich uŜycia,

–

pojazdu za pomocą połączenia giętkiego, jeŜeli w pojeździe tym działanie układu
hamulcowego uzaleŜnione jest od pracy silnika, a silnik jest unieruchomiony,

–

więcej niŜ jednego pojazdu, z wyjątkiem pojazdu członowego,

–

pojazdem z przyczepą (naczepą),

–

na autostradzie, z wyjątkiem holowania przez pojazdy przeznaczone do holowania do
najbliŜszego wyjazdu lub miejsca obsługi podróŜnych.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Zatrzymanie i postój pojazdu

Zatrzymanie i postój pojazdu są dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w których

jest on z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących i nie powoduje zagroŜenia
bezpieczeństwa ruchu drogowego lub jego utrudnienia.

Dopuszcza się zatrzymanie lub postój na chodniku kołami jednego boku lub przedniej osi

pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 2,5 t, pod
warunkiem, Ŝe:
–

na danym odcinku jezdni nie obowiązuje zakaz zatrzymania lub postoju,

–

szerokość chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, Ŝe nie utrudni im ruchu i jest
nie mniejsza niŜ 1,5 m,

–

pojazd umieszczony przednią osią na chodniku nie tamuje ruchu pojazdów na jezdni.
Pojazd moŜe być usunięty z drogi na koszt właściciela, jeŜeli pozostawiono go w miejscu,

gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub zagraŜa jego bezpieczeństwu.

Pojazd moŜe być unieruchomiony na koszt właściciela przez zastosowanie urządzenia

technicznego do blokady kół, jeŜeli pozostawiono go w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz
nie utrudnia ruchu lub nie zagraŜa jego bezpieczeństwu.

Zabrania się zatrzymania pojazdu:

–

na przejeździe kolejowym, na przejeździe tramwajowym, na skrzyŜowaniu oraz
w odległości mniejszej niŜ 10 m od przejazdu lub skrzyŜowania,

–

na przejściu dla pieszych, na przejeździe dla rowerzystów oraz w odległości mniejszej niŜ
10 m przed tym przejściem lub przejazdem; na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach
ruchu zakaz ten obowiązuje takŜe za tym przejściem lub przejazdem,

–

w tunelu, na moście lub na wiadukcie,

–

na jezdni wzdłuŜ linii ciągłej oraz w pobliŜu jej punktów krańcowych, jeŜeli zmusiłoby to
innych kierujących pojazdami wielośladowymi do najeŜdŜania na tę linię,

–

na jezdni obok linii przerywanej wyznaczającej krawędź jezdni oraz na jezdni i na
poboczu obok linii ciągłej wyznaczającej krawędź jezdni,

–

w odległości mniejszej niŜ 10 m od przedniej strony znaku lub sygnału drogowego, jeŜeli
zostałyby one zasłonięte przez pojazd,

–

na  jezdni  przy  jej  lewej  krawędzi,  z  wyjątkiem  zatrzymania  lub  postoju  pojazdu  na
obszarze  zabudowanym  na  drodze  jednokierunkowej  lub  na  jezdni  dwukierunkowej
o małym ruchu,

–

na pasie między jezdniami,

–

w odległości mniejszej niŜ 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek, a na
przystanku z zatoką – na całej jej długości,

–

w odległości mniejszej niŜ 15 m od punktów krańcowych wysepki, jeŜeli jezdnia z prawej
jej strony ma tylko jeden pas ruchu,

–

na drodze (ścieŜce) dla rowerów.
Zabrania się postoju:

–

w miejscu utrudniającym wjazd lub wyjazd, w szczególności do i z bramy, garaŜu,
parkingu lub wnęki postojowej,

–

w miejscu utrudniającym dostęp do innego prawidłowo zaparkowanego pojazdu lub
wyjazd tego pojazdu,

–

przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu
kolejowego do słupka wskaźnikowego z jedną kreską,

–

w strefie zamieszkania w innym miejscu niŜ wyznaczone w tym celu,

–

na  obszarze  zabudowanym,  pojazdu  lub  zespołu  pojazdów  o  dopuszczalnej  masie
całkowitej przekraczającej 16 t lub o długości przekraczającej 12 m, poza wyznaczonymi
w tym celu parkingami.
Zabrania  się  zatrzymania  lub  postoju  pojazdu  na  autostradzie  lub  drodze  ekspresowej

w innym miejscu niŜ wyznaczone w tym celu. JeŜeli unieruchomienie pojazdu nastąpiło

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

z przyczyn technicznych, kierujący pojazdem jest obowiązany usunąć pojazd z jezdni oraz
ostrzec innych uczestników ruchu.

UŜywanie świateł zewnętrznych

Kierujący pojazdem jest obowiązany uŜywać świateł mijania podczas jazdy w warunkach

normalnej przejrzystości powietrza:
–

w czasie od zmierzchu do świtu,

–

w okresie od 1 października do ostatniego dnia lutego – przez całą dobę,

–

w tunelu.
W czasie od świtu do zmierzchu w warunkach normalnej przejrzystości powietrza,

zamiast świateł mijania, kierujący pojazdem moŜe uŜywać świateł do jazdy dziennej.

W czasie od zmierzchu do świtu, na nie oświetlonych drogach, zamiast świateł mijania

lub  łącznie  z  nimi,  kierujący  pojazdem  moŜe  uŜywać  świateł  drogowych,  o  ile  nie  oślepi
innych  kierujących  albo  pieszych  poruszających  się  w  kolumnie.  Kierujący  pojazdem,
uŜywając  świateł  drogowych,  jest  obowiązany  przełączyć  je  na  światła  mijania  w  razie
zbliŜania się:
–

pojazdu nadjeŜdŜającego z przeciwka, przy czym jeŜeli jeden z kierujących wyłączył
ś

wiatła drogowe – drugi jest obowiązany uczynić to samo,

–

do pojazdu poprzedzającego, jeŜeli kierujący moŜe być oślepiony,

–

pojazdu  szynowego  lub  komunikacji  wodnej,  jeŜeli  poruszają  się  w  takiej  odległości,  Ŝe
istnieje moŜliwość oślepienia kierujących tymi pojazdami.
Kierujący  pojazdem  silnikowym  lub  szynowym  jest  obowiązany,  podczas  zatrzymania

lub  postoju  w  warunkach  niedostatecznej  widoczności,  uŜywać  świateł  pozycyjnych
przednich  i  tylnych  lub  świateł  postojowych.  Dopuszcza  się  włączenie  świateł  postojowych
jedynie  od  strony  środka  jezdni  w  pojeździe  nie  złączonym  z  przyczepą  oraz  w  zespole
pojazdów o długości nie przekraczającej 6 m.

Podczas zatrzymania lub postoju, w miejscu oświetlonym w stopniu zapewniającym

widoczność pojazdu lub znajdującym się poza jezdnią i poboczem, wszystkie światła pojazdu
mogą być wyłączone. Przepis ten nie dotyczy pojazdu szynowego oraz pojazdu, na którym
znajduje się urządzenie lub ładunek, wystające poza pojazd i wymagające oznaczenia
odrębnymi światłami.

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

W jakich aktach prawnych uregulowane są zasady ruchu drogowego?

Jaka jest róŜnica między pojęciem „omijania”, a „wymijania”?

W jakich sytuacjach kierujący pojazdem ma zakaz holowania drugiego pojazdu?

Ile wynosi dopuszczalna prędkość pojazdów na obszarze zabudowanym?

Jak zdefiniujesz pojęcie „rzeczywistej masy pojazdu”?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z ustaw i rozporządzeń dotyczących przepisów ruchu drogowego określ, czy

podane poniŜej stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. JeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest
prawdziwe wpisz w kratkę literę P zaś, jeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest fałszywe wpisz literą F.

1)

obszar zabudowany nie musi być oznaczony znakami drogowymi.

wymijanie to przejeŜdŜanie obok nie poruszającego się pojazdu.

motorower moŜe być pojazdem wielośladowym.

prędkość ciągnika rolniczego wynosi 20 km/h.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiednie definicje w ustawach lub rozporządzeniach,

po zastanowieniu, w kratkę wpisać literą P dla oznaczenia stwierdzenia prawdziwego lub

literą F dla oznaczenia stwierdzenia fałszywego,

przeanalizować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Korzystając z ustawy „Prawo o ruchu drogowym” przeczytaj poniŜsze definicje,

a następnie odpowiedz na pytania, wybierając jako poprawną odpowiedź a) lub b):

Autostradą jest:

droga dwu- lub jednojezdniowa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi, na
której skrzyŜowania występują wyjątkowo, przeznaczona tylko do ruchu pojazdów
samochodowych,

droga  dwujezdniowa  oznaczona  odpowiednimi  znakami  drogowymi,  na  której  nie
dopuszcza  się  ruchu  poprzecznego,  przeznaczona  tylko  do  ruchu  pojazdów
samochodowych,  które  na  równej,  poziomej  jezdni  mogą  rozwinąć  prędkość  co
najmniej 40 km/h, w tym równieŜ w razie ciągnięcia przyczep.

Drogą twardą jest:

wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika drogi (ścieŜki) dla
pieszych lub drogi (ścieŜki) dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów
szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju
pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt,

droga z jezdnią o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej lub
brukowej oraz z płyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeŜeli długość
nawierzchni przekracza 20m; inne drogi są drogami gruntowymi.

Dopuszczalna masa całkowita pojazdu określana jest jako:

masa pojazdu łącznie z masą znajdujących się w nim rzeczy i osób,

suma masy własnej i dopuszczalnej ładowności.

Pojazd uprzywilejowany:

wysyła sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie
sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie,

wysyła sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych bez konieczności
wysyłania sygnałów dźwiękowych o zmiennym tonie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiednie definicje w ustawie „Prawo o ruchu drogowym”,

po zastanowieniu prawidłową odpowiedź zaznaczyć kółkiem,

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

przeanalizować otrzymane wyniki,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

przepisy o ruchu drogowym,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Korzystając z ustawy „Prawo o ruchu drogowym” przeczytaj poniŜsze definicje,

a następnie odpowiedz na pytania, wybierając jako poprawną odpowiedź a) lub b):

1.

JeŜeli pieszy nie moŜe skorzystać z pobocza to:
a)

moŜe iść po jezdni.

ma zakaz poruszania się w miejscu, gdzie pobocze jest niedostępne.

Piesi idący po poboczu lub jezdni:

mają obowiązek iść prawą stroną jezdni.

mają obowiązek iść lewą stroną jezdni.

Pieszy moŜe skorzystać z drogi dla rowerów:

zawsze.

tylko w razie braku chodnika lub pobocza lub gdy nie moŜna z nich skorzystać.

Przechodzenie przez torowisko jest:

zabronione.

dozwolone ale tylko na przejściach dla pieszych.

Pieszy ma zakaz:

przechodzenia przez torowisko.

przebiegania przez jezdnię.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiedni fragment materiału w ustawie „Prawo o ruchu drogowym”,

po zastanowieniu prawidłową odpowiedź zaznaczyć kółkiem,

przeanalizować otrzymane wyniki,

zaprezentować wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

przepisy o ruchu drogowym,

–

Poradnik dla ucznia.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.1.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wskazać przypadki braku moŜliwości holowania pojazdu przez inny
pojazd?

wskazać dopuszczalną prędkość pojazdu w obszarze zabudowanym?

wskazać róŜnicę między pojęciem „wymijania”, a „omijania”?

wskazać dopuszczalną prędkość pojazdów na obszarze zabudowanym?

zdefiniować pojęcie „rzeczywistej masy pojazdu”?

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.2. Uprawnienia związane z posiadaniem pojazdu

4.2.1. Materiał nauczania

Dokumentem uprawniającym do kierowania pojazdem silnikowym jest prawo jazdy

określonej kategorii.
W prawodawstwie polskim wyróŜnia się następujące kategorie prawa jazdy:
–

A – motocykl,

–

A1 – motocykl o pojemności skokowej silnika nie przekraczającej 125 cm sześć., i mocy
nie przekraczającej 11 kW

–

B – pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 tony
z wyjątkiem autobusu lub motocykla,

–

B1 – trójkołowy lub czterokołowy pojazd samochodowy o masie własnej nie
przekraczającej 550 kg z wyjątkiem motocykla

–

C – pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony,
z wyjątkiem autobusu, a takŜe ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieŜnym,

–

C1  –  pojazd  samochodowy  o  dopuszczalnej  masie  całkowitej  przekraczającej  3,5  tony
i nie  przekraczającej  7,5  tony,  z  wyjątkiem  autobusu,  a  takŜe  ciągnikiem  rolniczym  lub
pojazdem wolnobieŜnym,

–

D – autobus, ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieŜny,

–

D1 – autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niŜ 17 osób łącznie
z kierowcą, a takŜe ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieŜny,

–

B+E – samochód osobowy określony w poz.3 z przyczepą o dopuszczalnej masie
całkowitej co najmniej 1 t,

–

C+E – zespół pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 18 t. i długości co
najmniej 12 m. złoŜony z samochodu cięŜarowego i przyczepy lub ciągnika siodłowego
i naczepy,

–

C1+E – zespół pojazdów o długości co najmniej 8 m. złoŜony z samochodu cięŜarowego
o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 2 t.

–

D+E – autobus z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 1,25 t,

–

D1+E – autobus z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej co najmniej 1,25 t,

–

T – ciągnik rolniczy z przyczepą (przyczepami) lub pojazd wolnobieŜny trolejbusowa
trolejbus.

Prawo jazdy otrzymuje osoba, jeŜeli:

–

osiągnęła wymagany dla danej kategorii wiek,

–

uzyskała  orzeczenie  lekarskie  o  braku  przeciwwskazań  zdrowotnych  do  kierowania
pojazdem  i  orzeczenie  psychologiczne  o  braku  przeciwwskazań  psychologicznych  do
kierowania pojazdem, o ile jest ono wymagane,

–

odbyła wymagane dla danej kategorii szkolenie,

–

zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy wymagany dla danej kategorii.

Wymagany dla danej kategorii wiek wynosi:

–

16 lat – dla kategorii A1, B1 lub T,

–

18 lat – dla kategorii A, B, B+E, C, C+E, C1 lub C1+E,

–

21 lat – dla kategorii D, D+E, D1 lub D1+E.

Osoba, która nie ukończyła 18 lat, moŜe uzyskać prawo jazdy kategorii A1, B1 lub T za

pisemną zgodą rodziców lub opiekunów. Tak więc osoba, która chce uzyskać prawo jazdy na
ciągnik rolniczy, moŜe ubiegać się o nie juŜ w wieku 16 lat.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Prawo jazdy nie moŜe być wydane osobie:

–

u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywną formę uzaleŜnienia od
alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu,

–

w stosunku do której orzeczony został – prawomocnym wyrokiem sądu lub orzeczeniem
innego organu uprawnionego do orzekania w sprawach o wykroczenia w trybie
dyscyplinarnym – zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – w okresie
obowiązywania tego zakazu.
Dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opłatą oraz po

uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby
ubiegającej się, a w uzasadnionych przypadkach – właściwy ze względu na miejsce
czasowego pobytu.

Warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu

Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, ciągnika

rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe.
Pojazdy  dopuszczone  są  do  ruchu,  jeŜeli  są  zarejestrowane  i  zaopatrzone  w  zalegalizowane
tablice  (tablicę)  rejestracyjne,  a  w  przypadku  pojazdów  samochodowych,  z  wyłączeniem
motocykli, w nalepkę kontrolną.

W przypadku zagubienia dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu, zamiast tych

dokumentów naleŜy przedstawić zaświadczenie wystawione przez organ rejestrujący
właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji, potwierdzające dane zawarte
w zagubionym dokumencie, niezbędne do rejestracji.

Rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na

miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice
(tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeŜeli jest wymagana.

Czasowej rejestracji pojazdu dokonuje starosta właściwy ze względu na miejsce

zamieszkania (siedzibę) właściciela pojazdu, wydając pozwolenie czasowe i zalegalizowane
tablice (tablicę) rejestracyjne.

Czasowej rejestracji dokonuje się:

–

z urzędu – po złoŜeniu wniosku o rejestrację pojazdu,

–

na  wniosek  właściciela  pojazdu  –  w  celu  umoŜliwienia  wywozu  pojazdu  za  granicę,
przejazdu  pojazdu  z  miejsca  jego  zakupu  lub  odbioru  na  terytorium  Rzeczypospolitej
Polskiej,  przejazdu  pojazdu  związanego  z  koniecznością  dokonania  jego  badania
technicznego lub naprawy,

–

na wniosek jednostki upowaŜnionej do przeprowadzania badań homologacyjnych lub
jednostki badawczej producenta pojazdu, jego wyposaŜenia lub części – w celu
umoŜliwienia odpowiednich badań.
Czasowej rejestracji dokonuje się zasadniczo na okres nieprzekraczający 30 dni. Termin

ten moŜe być jednorazowo przedłuŜony o 14 dni w celu wyjaśnienia spraw związanych
z rejestracją pojazdu. Po upływie terminu czasowej rejestracji pozwolenie czasowe i tablice
rejestracyjne zwraca się do organu, który je wydał.

Badania techniczne pojazdów

Okresowe badanie techniczne pojazdów przeprowadza się corocznie.

Dodatkowemu badaniu technicznemu podlega równieŜ pojazd:
–

skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego lub starostę w razie uzasadnionego
przypuszczenia, Ŝe:

zagraŜa bezpieczeństwu ruchu,

narusza wymagania ochrony środowiska,

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

c) uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy

nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy skierowany przez starostę w celu
ustalenia danych pojazdu niezbędnych do jego rejestracji,

–

w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących
zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym, z wyłączeniem montaŜu instalacji do
zasilania gazem,

–

który ma być uŜywany jako taksówka osobowa lub bagaŜowa, pojazd uprzywilejowany,
pojazd  do  nauki  jazdy,  pojazd  do  przeprowadzania  egzaminu  państwowego  lub  pojazd
odpowiednio  przystosowany  lub  wyposaŜony  zgodnie  z  przepisami  o  przewozie
drogowym towarów niebezpiecznych.

–

w którym została dokonana naprawa wynikająca ze zdarzenia powodującego
odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy na kwotę przekraczającą
2000 zł,

–

sprowadzony z zagranicy i noszący ślady uszkodzeń lub którego stan techniczny
wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogących stwarzać
zagroŜenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Organ dokonujący rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin

następnego badania technicznego pojazdu.

JeŜeli pojazd jest zarejestrowany, kolejny termin badania technicznego wpisuje do

dowodu rejestracyjnego uprawniony diagnosta po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania
i po uiszczeniu przez właściciela pojazdu opłaty ewidencyjnej.

Badanie techniczne jest przeprowadzane na koszt właściciela pojazdu.

4.2.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaka kategoria prawa jazdy uprawnia do kierowania ciągnikiem rolniczym?

Jak często naleŜy przeprowadzać badania techniczne pojazdów?

W jakiej sytuacji dokonuje się czasowej rejestracji pojazdu?

Jaki dokument stwierdza uprawnienia do kierowania motocyklem?

4.2.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ uprawnienia, jakie musi posiadać osoba, aby mogła kierować samochodem

osobowym o masie nieprzekraczającej 3,5 t.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

dokonać analizy treści ćwiczenia,

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

określić warunki, które muszą być spełnione przez osobę, aby uzyskała pozwolenie na

kierowanie samochodem osobowym,

zanotować wyniki,

przeanalizować otrzymane wyniki,

zaprezentować otrzymane wyniki na forum grupy i przeprowadzić dyskusję dotyczącą

wiarygodności otrzymanych wyników.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

–

arkusz do ćwiczenia,

–

przepisy o ruchu drogowym,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Korzystając z przepisów o ruchu drogowym wskaŜ, czy podane poniŜej stwierdzenia są

prawdziwe, czy fałszywe. JeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest prawdziwe wpisz w kratkę literę P
zaś, jeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest fałszywe wpisz literą F.

1)

dopuszczalna prędkość ciągnika rolniczego wynosi 20 km/h.

wymagany wiek do uzyskania prawa jazdy kategorii C wynosi 18 lat.

dokumentem dopuszczającym pojazd do ruchu jest prawo jazdy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiednie fragmenty w ustawach lub rozporządzeniach o ruchu drogowym
i materiale nauczania,

po zastanowieniu, w kratkę wpisać literą P dla oznaczenia stwierdzenia prawdziwego lub

literą F dla oznaczenia stwierdzenia fałszywego,

przeanalizować otrzymane wyniki,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

przepisy o ruchu drogowym,

–

Poradnik dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wskazać kategorie prawa jazdy uprawniające do kierowania ciągnikiem
rolniczym?

określić dopuszczalną prędkość ciągnika rolniczego w obszarze
zabudowanym?

określić warunki otrzymania prawa jazdy przez zainteresowanego?

wskazać przesłanki dokonania czasowej rejestracji pojazdu?

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.3. Znaki i sygnały drogowe

4.3.1. Materiał nauczania

Kierujący ciągnikiem rolniczym ma obowiązek stosować się do obowiązujących znaków

i sygnałów drogowych. Ponadto jest obowiązany do rozpoznawania róŜnych oznaczeń
znajdujących się na drodze w formie znaków.

Znaki drogowe dzielą się na: znaki nakazu, zakazu, ostrzegawcze, informacyjne, kierunku

i miejscowości, uzupełniające, dodatkowe, poziome. Ponadto wyróŜnia się sygnalizatory
ś

wietlne oraz tabliczki do znaków drogowych. Do znaków ostrzegawczych zalicza się:

Rys. 1. Niebezpieczny zakręt

w prawo [4]

Rys. 2.

Niebezpieczny
zakręt w lewo [4]

Rys. 3. Niebezpieczne zakręty,

pierwszy w prawo [4]

Rys. 4. Niebezpieczne zakręty,

pierwszy w lewo

Rys. 5. SkrzyŜowanie dróg [4]

Rys. 6. SkrzyŜowanie z drogą

podporządkowaną
występującą po obu
stronach [4]

Rys. 7. SkrzyŜowanie z drogą

podporządkowaną
występującą po prawej
stronie [4]

Rys. 8. SkrzyŜowanie z drogą

podporządkowaną
występującą po lewej
stronie [4]

Rys. 9. Wlot drogi jednokierunkowej

z prawej strony [4]

Rys. 10. Wlot drogi jednokierunkowej

z lewej strony [4]

Rys. 11. Ustąp pierwszeństwa [4]

Rys. 12. SkrzyŜowanie o ruchu

okręŜnym [4]

Rys. 13. Przejazd kolejowy

z zaporami [4]

Rys. 14. Przejazd kolejowy bez

zapór [4]

Rys. 15. Nierówna droga [4]

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Rys. 16. Próg zwalniający [4]

Rys. 17. ZwęŜenie jezdni dwustronne [4] Rys. 18. ZwęŜenie jezdni

prawostronne [4]

Rys. 19. ZwęŜenie jezdni

Rys. 20. Ruchomy most [4]

Rys. 21. Roboty na drodze [4]

lewostronne [4]

Rys. 22. Śliska jezdnia [4]

Rys. 23 Przejście dla pieszych [4]

Rys. 24. Dzieci [4]

Rys. 25. Zwierzęta gospodarskie [4] Rys. 26. Zwierzęta dzikie [4]

Rys. 27. Boczny wiatr [4]

Rys. 28. Odcinek jezdni o ruchu

Rys. 29. Tramwaj [4]

Rys. 30. Niebezpieczny zjazd [4]

dwukierunkowym [4]

Rys. 31. Stromy podjazd [4]

Rys. 32. Rowerzyści [4]

Rys. 33. Spadające odłamki skalne [4]

Rys. 34. Lotnisko [4]

Rys. 35. NadbrzeŜe lub brzeg rzeki [4]

Rys. 36. Sypki Ŝwir [4]

Rys. 37. Sygnały świetlne [4]

Rys. 38. Inne niebezpieczeństwa [4]

Rys. 39. Niebezpieczne pobocze [4]

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Rys. 40. Oszronienie jezdni [4]

Rys. 41. Zator drogowy [4]

Rys. 42. Wypadek drogowy [4]

Wśród najwaŜniejszych znaków zakazu wyróŜnia się:

Rys. 43. Zakaz ruchu w obu

Rys. 44. Zakaz wjazdu [4]

Rys. 45. Zakaz wjazdu ciągników

kierunkach [4]

rolniczych [4]

Rys. 46. Zakaz wjazdu pojazdów

o szer. ponad ... m [4]

Rys. 47. Zakaz wjazdu pojazdów

o wys. ponad...m [4]

Rys. 48. Zakaz wjazdu pojazdów

o dł. ponad...m [4]

Rys. 49. Stop [4]

Rys. 50. Zakaz skrętu w lewo [4]

Rys. 51. Zakaz skrętu w prawo [4]

Rys. 52. Zakaz zawracania [4]

Rys. 53. Pierwszeństwo dla

Rys. 54. Ograniczenie prędkości [4]

nadjeŜdŜających
z przeciwka [4]

Rys. 55. Zakaz postoju [4]

Rys. 56. Zakaz zatrzymywania się [4]

Rys. 57. Strefa ograniczonego

postoju [4]

Rys. 58. Zakaz ruchu pieszych [4

Rys. 59. Koniec zakazów [4]

Rys. 60. Zakaz wjazdu pojazdów

silnikowych, z wyjątkiem
motocykli jednośladowych [4]

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Rys. 61. Zakaz wjazdu samochodów

cięŜarowych [4]

Rys. 62. Zakaz wjazdu pojazdów

silnikowych z przyczepą
[4]

Rys. 63. Zakaz wjazdu pojazdów

z materiałami, które mogą
skazić wodę [4]

Wśród znaków nakazu naleŜy rozróŜniać:

Rys. 64. Nakaz jazdy w prawo

przed znakiem [4]

Rys. 65. Nakaz jazdy w prawo za

znakiem [4]

Rys. 66. Nakaz jazdy w lewo przed

znakiem [4]

Rys. 67. Nakaz jazdy w lewo za

znakiem [4]

Rys. 68. Nakaz jazdy prosto [4]

Rys. 69. Nakaz jazdy prosto lub

w prawo [4]

Rys. 70. Nakaz jazdy prosto lub

w lewo [4]

Rys. 71. Nakaz jazdy w prawo lub

w lewo [4]

Rys. 72. Nakaz jazdy z prawej

strony znaku [4]

Rys. 73. Nakaz jazdy z lewej

strony znaku [4]

Rys. 74. Nakaz jazdy z lewej lub

prawej strony znaku [4]

Rys. 75. Ruch okręŜny [4]

Rys. 76. Droga dla pieszych [4]

Rys. 77. Koniec drogi dla pieszych [4]

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Do znaków informacyjnych zalicza się przede wszystkim:

Rys. 78. Droga z pierwszeństwem [4]

Rys. 79. Koniec drogi

Rys. 80. Droga jednokierunkowa [4]

z pierwszeństwem [4]

Rys. 81. Droga bez przejazdu [4]

Rys. 82. Przejście dla pieszych [4]

Rys. 83. Droga ekspresowa [4]

Rys. 84. Autostrada [4]

Rys. 85. Strefa zamieszkania [4]

Rys. 86. Koniec strefy

zamieszkania [4]

Rys. 87. Obszar zabudowany [4] Rys. 88. Koniec obszaru zabudowanego [4]

Znaki drogowe informacyjne wskazują kierunki miejscowości lub dzielnic miast. Mogą

wskazywać

równieŜ

kierunek

obiektu

komunikacyjnego,

turystycznego

lub

wypoczynkowego. Poza tym znaki kierunku i miejscowości wskazują numer drogi i odległość
do głównych miejscowości połoŜonych przy danym szlaku drogowym.

Rys. 89. Wskazuje na skrzyŜowaniu lub bezpośrednio

przed nim kierunki do miejscowości lub
dzielnic miast [4]

Rys. 90. Wskazuje kierunek do obiektu

komunikacyjnego [4]

Rys. 91. Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego

[4]

Rys. 92. Wskazuje numer drogi i odległość do

głównych miejscowości połoŜonych przy
danym szlaku drogowym [4]

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Rys. 93. Wskazuje numer i rodzaj (kategorię) drogi [4]

Znaki drogowe uzupełniające

Rys. 94. Kierunki na pasach ruchu

[4]

Rys. 95. Kierunki na pasie ruchu

[4]

Rys. 96. Pas ruchu dla określonych

pojazdów [4]

Rys. 97. Niesymetryczny podział

ruchu dla przeciwnych
kierunków [4]

Rys. 98. Koniec pasa ruchu na

jezdni dwukierunkowej
[4]

Rys. 99. Koniec pasa ruchu na

jezdni jednokierunkowej
[4]

Wśród  znaków  drogowych  dodatkowych  występują  znaki  ostrzegające  o  zbliŜaniu  się  do
przejazdu kolejowego.
Oprócz znaków drogowych na jezdni bardzo waŜną rolę odgrywają sygnały świetlne.

Rys. 100. Sygnalizator z sygnałami

do kierowania ruchem
[5]

Rys. 101. Sygnalizator z sygnałem

dopuszczającym warunkowe
skręcanie[5]

Rys. 102. Sygnalizator kierunkowy

[5]

Rys. 103. Sygnalizator z sygnałami

dla pasów ruchu [5]

Rys. 104. Sygnalizator z sygnałami

dla pieszych [5]

Rys. 105. Sygnalizator z sygnałami

dla rowerzystów [5]

Rys. 106. Sygnalizator z sygnałem nakazującym opuszczenie pasa ruchu [5]

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Sygnalizator z sygnałami do kierowania ruchem
–

Sygnał zielony zezwala na wjazd za sygnalizator. Sygnał zielony nie zezwala na wjazd za
sygnalizator, jeŜeli:
a)

ruch pojazdu utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom,

ze względu na warunki ruchu na skrzyŜowaniu lub za nim opuszczenie skrzyŜowania
nie byłoby moŜliwe przed zakończeniem nadawania sygnału zielonego.

–

Sygnał Ŝółty oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator, chyba Ŝe w chwili zapalenia się tego
sygnału pojazd znajduje się tak blisko sygnalizatora, Ŝe nie moŜe być zatrzymany przed
nim bez gwałtownego hamowania; sygnał ten oznacza jednocześnie, Ŝe za chwilę zapali
się sygnał czerwony;

–

Sygnał czerwony oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator.

–

Sygnał czerwony i Ŝółty nadawane jednocześnie oznaczają zakaz wjazdu za sygnalizator.
Sygnały te oznaczają takŜe, Ŝe za chwilę zapali się sygnał zielony.

Sygnalizator z warunkowym zezwoleniem na skręt.
Nadawany przez sygnalizator sygnał czerwony wraz z sygnałem w kształcie zielonej

strzałki  oznacza,  Ŝe  dozwolone  jest  skręcanie  w  kierunku  wskazanym  strzałką  w  najbliŜszą
jezdnię  na  skrzyŜowaniu,  pod  warunkiem,  Ŝe  kierujący  zatrzyma  się  przed  sygnalizatorem
i  nie  spowoduje  utrudnienia  ruchu  innym  jego  uczestnikom.  Sygnał  w  kształcie  zielonej
strzałki nadawany przez sygnalizator, zezwalający  na skręcanie w lewo, zezwala równieŜ na
zawracanie z lewego skrajnego pasa ruchu, chyba Ŝe jest to zabronione znakiem.

Sygnalizator kierunkowy
Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator kierunkowy dotyczą kierujących jadących

w kierunkach wskazanych strzałką (strzałkami). Sygnał zielony nadawany przez sygnalizator
kierunkowy oznacza ponadto, Ŝe podczas jazdy we wskazanym kierunku nie występuje
kolizja z innymi uczestnikami ruchu. Sygnalizatory kierunkowe nadające sygnały
przeznaczone tylko dla pojazdów skręcających w lewo mogą nie być umieszczone po prawej
stronie drogi.

Sygnalizator z sygnałami dla pasów ruchu
Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator oznaczają: sygnał zielony – zezwolenie na

wjazd na pas ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony, sygnał czerwony – zakaz
wjazdu na pas ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony.

Sygnalizator z sygnałami dla pieszych
Sygnały świetlne dla pieszych nadawane przez sygnalizator oznaczają: sygnał zielony –

zezwolenie na wejście na przejście dla pieszych, przy czym sygnał zielony migający oznacza,
Ŝ

e za chwilę zapali się sygnał czerwony i pieszy jest obowiązany jak najszybciej opuścić

przejście, sygnał czerwony – zakaz wejścia na przejście.

Sygnalizator z sygnałami dla rowerzystów
Sygnały świetlne dla rowerzystów nadawane przez sygnalizator oznaczają: sygnał zielony

– zezwolenie na wjazd na przejazd dla rowerzystów, przy czym sygnał zielony migający
oznacza, Ŝe za chwilę zapali się sygnał czerwony i rowerzysta jest obowiązany jak najszybciej
opuścić przejazd; sygnał czerwony – zakaz wjazdu na przejazd.

Nakaz opuszczenia pasa ruchu
Sygnał świetlny stały lub migający, nadawany przez sygnalizator oznacza nakaz

opuszczenia pasa ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony, i wjazdu na część jezdni
znajdującą się po stronie wskazanej strzałką.

Oprócz sygnałów świetlnych moŜna spotkać się równieŜ z sygnałem dźwiękowym na

drodze.

Przepisy o ruchu drogowym zezwalają kierującemu pojazdem na uŜywanie sygnału

dźwiękowego w razie gdy zachodzi konieczność ostrzeŜenia o niebezpieczeństwie. Jednak nie
moŜe on naduŜywać sygnału dźwiękowego oraz uŜywać sygnału dźwiękowego na obszarze
zabudowanym, chyba Ŝe jest to konieczne w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Poruszając się na drodze naleŜy zwracać szczególną uwagę na pojazdy uprzywilejowane.

Pojazd uprzywilejowany w ruchu drogowym jest uczestnikiem ruchu o specjalnych
uprawnieniach, oznaczonym w specjalny sposób dla odróŜnienia od zwykłych pojazdów.

Do pojazdów uprzywilejowanych naleŜą głównie karetki pogotowia, wozy straŜackie

oraz

radiowozy

policyjne.

Kodeks

drogowy

zezwala

kierującemu

pojazdem

uprzywilejowanym (przy zachowaniu szczególnej ostroŜności) na niestosowanie się do
przepisów ruchu drogowego, a takŜe znaków i sygnałów drogowych, w tym do sygnalizacji
ś

wietlnej. Kierujący takim pojazdem nie jest jednak zwolniony ze stosowania się do sygnałów

dawanych przez kierujących ruchem. Natomiast wszyscy uŜytkownicy drogi zobowiązani są
do ułatwienia przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu m.in. poprzez natychmiastowe
usunięcie się z jego drogi i w razie potrzeby zatrzymanie się.

Rys. 107. Ambulans [6]

Rys. 108 Wóz straŜacki [6]

Rys. 109. Wóz więzienny [6]

Rys. 110 Radiowóz policyjny [7]

Pojazdy uprzywilejowane wysyłają odpowiednie sygnały:
–

wietlne sygnały przerywane (błyskowe) ustalonego koloru (zazwyczaj niebieskiego lub

czerwonego), w Polsce obowiązkowo koloru niebieskiego – czerwony w zasadzie
przeznaczony jest tylko do jazdy w kolumnie.

–

dźwiękowe sygnały o zmiennym tonie.
Często pojazdy takie są wyposaŜone w urządzenie nagłaśniające, umoŜliwiające

podawanie komunikatów. Pojazd uprzywilejowany dodatkowo musi mieć włączone światła
mijania lub drogowe.

Pojazdy zawodowej i ochotniczej straŜy poŜarnej są barwy czerwonej lub z czerwonym

pasem  wyróŜniającym,  ambulanse  pogotowia  ratunkowego,  najczęściej  barwy  białej
z niebieskim  (i  ewentualnie  czerwonym)  pasem  wyróŜniającym,  pojazdy  Policji  barwy
granatowej  z  białym  pasem  wyróŜniającym  i  napisem  „Policja”  –  z  wyłączeniem  pojazdów
nieoznakowanych.

Na drodze naleŜy równieŜ zwracać uwagę na pojazdy specjalne, do których naleŜą:

pojazd nauki jazdy, pojazd wykonujący prace na drodze, pojazd przewoŜący materiały
niebezpieczne oraz pojazdy przewoŜące osoby niepełnosprawne i dzieci.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Rys. 111. Nauka jazdy [8]

Rys. 112. Autobus szkolny [9]

Rys. 113. Tabliczka informująca o przewoŜeniu

materiałów niebezpiecznych [10]

Rys. 114. Nalepka do oznaczania pojazdu kierowanego

przez

osobę

niepełnosprawną

mającą

trudności w poruszaniu się [11]

Rys. 115. Tablica do oznaczania pojazdów

konstrukcyjnie przeznaczonych do
przewozu osób niepełnosprawnych [11]

Pojazd wykonujący na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne

powinien wysyłać Ŝółte sygnały błyskowe.

Przestrzeganie kolejności stosowania przepisów ruchu drogowego
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani stosować się do

poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli,
sygnałów  świetlnych  oraz  znaków  drogowych  nawet  wówczas,  gdy  z  przepisów  ustawy
wynika  inny  sposób  zachowania  niŜ  nakazany  przez  te  osoby,  sygnały  świetlne  lub  znaki
drogowe. Polecenia i sygnały dawane przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego
kontroli  mają  pierwszeństwo  przed  sygnałami  świetlnymi  i  znakami  drogowymi,  natomiast
sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami drogowymi regulującymi pierwszeństwo
przejazdu.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie znasz rodzaje znaków drogowych?

Jakie znasz rodzaje sygnałów drogowych?

Jakie znasz rodzaje pojazdów uprzywilejowanych?

Co oznacza okrągły biały znak drogowy otoczony czerwonym kołem?

Jakie znasz rodzaje znaków nakazu?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeczytaj poniŜsze stwierdzenia, a następnie, jeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest prawdziwe –

wpisz w kratkę literę P zaś, jeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest fałszywe wpisz literą F.
1)

znak nakazu posiada tę sama wartość co znak ostrzegawczy.

sygnał pomarańczowy uprawnia do przejazdu przez skrzyŜowanie.

wóz straŜacki jest pojazdem uprzywilejowanym, jeŜeli wysyła sygnały
dźwiękowe i świetlne

pojazd wykonujący prace na drodze musi wysyłać czerwone sygnały świetlne.

autobus szkolny nie musi być oznaczony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiednie fragmenty w ustawach lub rozporządzeniach o ruchu drogowym
i materiale nauczania,

po zastanowieniu, w kratkę wpisać literą P dla oznaczenia stwierdzenia prawdziwego lub
literą F dla oznaczenia stwierdzenia fałszywego,

przeanalizować otrzymane wyniki,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

tablice z sygnałami i znakami drogowymi,

filmy dydaktyczne z sygnałami drogowymi.

Ćwiczenie 2

Ustal rodzaje pojazdów, które wymagają szczególnego oznaczenia na drodze. Opisz

szczegółowo rodzaj oznaczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

dokonać analizy treści ćwiczenia,

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

ustalić rodzaje pojazdów, które wymagają odpowiednich oznaczeń,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Co oznaczają niŜej podane znaki drogowe?

Rys. 116 [4]

zakaz wjazdu,

ustąp pierwszeństwa,

roboty na drodze.

Rys. 117 [4]

pozwolenie na wjazd dla ciągników rolniczych,

zakaz wjazdu ciągników rolniczych,

uwaga na ciągniki rolnicze.

Rys. 118 [4]

zakaz wjazdu pojazdów cięŜarowych,

zakaz wjazdu pojazdów z materiałami niebezpiecznymi,

zezwolenie na wjazd pojazdów cięŜarowych.

Rys. 119 [4]

koniec drogi z pierwszeństwem,

droga z pierwszeństwem,

ustąp pierwszeństwa.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Rys. 120 [4]

prędkość maksymalna,

prędkość minimalna,

dozwolona prędkość dla ciągników rolniczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

ustalić rodzaje znaków,

zanotować wyniki zaznaczając prawidłową odpowiedź kółkiem,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Przeczytaj poniŜsze stwierdzenia, a następnie zaznacz prawidłową odpowiedź kółkiem.

Sygnał zielony:
a)

zawsze zezwala na wjazd za sygnalizator,

zezwala na wjazd za sygnalizator, jeŜeli nie utrudnia to opuszczenia jezdni pieszym
lub rowerzystom.

Sygnał czerwony wraz z sygnałem w kształcie zielonej strzałki oznacza:
a)

zezwolenie na skręt w kierunku wskazanym strzałką w najbliŜszą jezdnię na
skrzyŜowaniu, pod warunkiem, Ŝe kierujący zatrzyma się przed sygnalizatorem i nie
spowoduje utrudnienia ruchu innym jego uczestnikom,

zezwolenie na skręt w kierunku wskazanym strzałką w najbliŜszą jezdnię na
skrzyŜowaniu bez konieczności zatrzymania się przed sygnalizatorem.

Migający sygnał zielony dla pieszych oznacza, Ŝe:
a)

pieszy obowiązany jest opuścić przejście,

pojazdy mogą ruszać ze skrzyŜowania.

Sygnał nakaz opuszczenia pasa ruchu oznacza:
a)

nakaz wjazdu na część jezdni znajdującą się po stronie wskazanej strzałką,

zakaz wjazdu na część jezdni znajdującą się po stronie wskazanej strzałką.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

ustalić rodzaje sygnałów drogowych,

zanotować wyniki zaznaczając prawidłową odpowiedź kółkiem,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice z sygnałami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Określ kolejność stosowania się kierującego do znaków, sygnałów i poleceń drogowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

ustalić kolejność stosowania się do znaków, sygnałów i poleceń drogowych,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami i sygnałami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

dokonać podziału znaków drogowych?

wymienić rodzaje sygnałów drogowych?

wymienić rodzaje pojazdów uprzywilejowanych?

wymienić kolejność stosowania się do znaków, sygnałów i poleceń?

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.4. Kontrola ruchu drogowego i uprawnienia kontrolujących

4.4.1. Materiał nauczania

Zatrzymanie prawa jazdy i dowodu rejestracyjnego jest moŜliwe na podstawie przepisów

ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z przepisami funkcjonariusz Policji jest
zobowiązany do zatrzymania prawa jazdy za pokwitowaniem w razie:

stwierdzenia, Ŝe kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po
uŜyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,

stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność,

podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy,

gdy upłynął termin waŜności prawa jazdy,

gdy wobec kierującego pojazdem wydane zostało postanowienie lub decyzja
o zatrzymaniu prawa jazdy,

gdy wobec kierującego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów lub wydano
decyzję o cofnięciu prawa jazdy,

przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów
ruchu drogowego,

przekroczenia przez kierującego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz
pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego.

Ponadto funkcjonariusz Policji moŜe zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie

uzasadnionego podejrzenia, Ŝe kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które
moŜe być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Zatrzymane prawo jazdy, z wyjątkiem przypadku podejrzenia jego podrobienia lub

przerobienia, Policja przekazuje niezwłocznie, nie później niŜ w ciągu 7 dni, według
właściwości, sądowi, prokuratorowi lub staroście.

W razie przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzeźwości lub zawartości

rodka działającego podobnie do alkoholu, prawo jazdy przekazuje się wraz z wynikiem tego

badania. JeŜeli jednak wynik tego badania nie został uzyskany w ciągu 30 dni od dnia
zatrzymania prawa jazdy, naleŜy niezwłocznie zwrócić je właścicielowi.

Zatrzymanie prawa jazdy w przypadku:

stwierdzenia, Ŝe kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po
uŜyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,

uzasadnionego podejrzenia, Ŝe kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które
moŜe  być  orzeczony  zakaz  prowadzenia  pojazdów  wymaga  wydania  postanowienia
o zatrzymaniu  prawa  jazdy,  przez  prokuratora  lub  właściwy  sąd  w  terminie  14  dni  od
otrzymania  prawa  jazdy.  O  wydaniu  postanowienia  o  zatrzymaniu  prawa  jazdy
zawiadamia się właściwego starostę.

W przypadku, gdy upłynął termin waŜności prawa jazdy lub kierujący pojazdem

przekroczył  liczbę  24  punktów  za  naruszenie  przepisów  ruchu  drogowego,  Policja  moŜe
zatrzymać  prawo  jazdy.  Zwrot  zatrzymanego  prawa  jazdy  następuje  po  ustaniu  przyczyny
zatrzymania.

Policjant, po zatrzymaniu pojazdu, podaje kierującemu stopień, imię i nazwisko oraz

przyczynę zatrzymania, a ponadto:
–

policjant umundurowany okazuje legitymację słuŜbową na Ŝądanie kontrolowanego
uczestnika ruchu,

–

policjant nie umundurowany okazuje legitymację słuŜbową bez wezwania.

Policjant moŜe pominąć tę procedurę w przypadkach, gdy:

–

pojazd zostaje zatrzymany w wyniku prowadzonego pościgu,

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

–

zatrzymuje pojazd, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, Ŝe pochodzi
z przestępstwa,

–

jeŜeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, Ŝe w aucie znajdują się osoby, które popełniły
przestępstwo.

Policjant zatrzyma dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe) w razie:

–

stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe pojazd:

zagraŜa bezpieczeństwu w szczególności po wypadku drogowym, w którym zostały
uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy,

zagraŜa porządkowi ruchu,

narusza wymagania ochrony środowiska;

–

stwierdzenia, Ŝe pojazd nie został poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym
terminie lub termin badania nie został wyznaczony prawidłowo;

–

stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) w stopniu
powodującym jego nieczytelność;

–

uzasadnionego podejrzenia podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego
(pozwolenia czasowego);

–

stwierdzenia, Ŝe badanie techniczne zostało dokonane przez jednostkę do tego
nieupowaŜnioną;

–

nie  okazania  przez  kierującego  dokumentu  stwierdzającego  zawarcie  umowy
obowiązkowego  ubezpieczenia  odpowiedzialności  cywilnej  posiadacza  pojazdu  lub  nie
okazania dokumentu stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia;

–

uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe dane w nim zawarte nie odpowiadają stanowi
faktycznemu.

W razie zatrzymania dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), policjant wydaje

kierowcy pokwitowanie. MoŜe on zezwolić na uŜywanie pojazdu przez czas nie
przekraczający 7 dni, określając warunki tego uŜywania w pokwitowaniu.

Poszczególnym naruszeniom przepisów ruchu drogowego odpowiada liczba punktów

karnych.  Limit  punków  karnych  dla  kierowców  w  okresie  1  roku  od  dnia  wydania  po  raz
pierwszy prawa jazdy wynosi 20, natomiast dla pozostałych 24. Po przekroczeniu 24 punktów
karnych  policjant  kontrolujący  zatrzyma  prawo  jazdy  uniemoŜliwiając  dalsze  kierowanie
pojazdem.  Po  utracie  prawa  jazdy  za  przekroczenie  dozwolonej  liczby  punktów  karnych
kierujący  jest  zobligowany  do  poddania  się  badaniu  psychologicznemu  oraz  zdać  egzamin
państwowy, w zakres którego wchodzi część teoretyczna i praktyczna kursu na prawo jazdy.

W zaleŜności od rodzaju czynu, kierujący jest adekwatnie karany. Wśród czynów

o charakterze szczególnym wyróŜnia się:

popełnienie przestępstwa drogowego – 10 punktów,

spowodowanie zagroŜenia bezpieczeństwa ruchu drogowego – 6 punktów,

kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, w stanie po uŜyciu alkoholu
lub środka podobnie działającego do alkoholu – 10 punktów,

nieudzielanie pomocy ofiarom wypadku – 10 punktów,

spowodowanie innego niŜ kolizja drogowa zagroŜenia bezpieczeństwa ruchu drogowego
– 6 punktów,

Za nieprawidłowe zachowanie się kierujących wobec pieszych równieŜ otrzymuje się

punkty karne:

omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu
ustąpienia pierwszeństwa pieszym – 10 punktów,

wyprzedzanie na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi – 9 punktów,

nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na oznakowanym przejściu –
8 punktów,

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

nieustąpienie pierwszeństwa przez kierującego pojazdem, który skręca w drogę
poprzeczną, pieszemu przechodzącemu na skrzyŜowaniu przez jezdnię drogi, na którą
wjeŜdŜa pojazd – 8 punktów,

niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej,
uŜywającej specjalnego oznaczenia, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności
poruszania się w celu umoŜliwienia jej przejścia – 8 punktów,

nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu podczas cofania – 5 punktów.

Wśród wykroczeń dotyczących niestosowania się do znaków i sygnałów drogowych

wyróŜnia się:

niezastosowanie się, w celu uniknięcia kontroli, do sygnału osoby uprawnionej do
kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu – 8 punktów,

niezastosowanie  się  do:  sygnałów  świetlnych  –  6  punktów,  sygnałów  i  poleceń
podawanych  przez  osoby  uprawnione  do  kierowania  ruchem  drogowym  –  6  punktów,
sygnałów  i  poleceń  dawanych  przez  osoby  uprawnione  do  kontroli  ruchu  drogowego  –
6 punktów,

niestosowanie  się  do  znaków:  „zakaz  wjazdu”  –  5  punktów,  „zakaz  ruchu  w  obu
kierunkach”  –  5  punktów,  „zakaz  skrętu  w  lewo”  lub  „zakaz  skrętu  w  prawo”  –  5
punktów,  „nakaz  jazdy  ...  ”  –  5  punktów,  określających  kierunki  na  pasach  ruchu  lub
sposób  ich  wykorzystania  –  5  punktów,  „strzałka  kierunkowa”  –  5  punktów,  „linia
podwójna ciągła” – 5 punktów.

Nieprzestrzeganie przepisów obowiązujących na skrzyŜowaniach lub w innych miejscach

przecinania się kierunków ruchu lub toru jazdy pojazdów.

Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu:

na skrzyŜowaniu w sytuacji równorzędnej – 6 punktów,

na skrzyŜowaniu oznaczonym znakami określającymi pierwszeństwo przejazdu – 6
punktów,

pojazdom szynowym – 6 punktów,

rowerzystom – 6 punktów,

podczas zmiany pasa ruchu – 5 punktów,

w razie przecinania się poza skrzyŜowaniem kierunków ruchu lub torów jazdy pojazdów
poruszających się po tej samej drodze – 5 punktów,

podczas włączania się do ruchu – 5 punktów,

podczas cofania – 4 punktów,

nieułatwienie przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu – 5 punktów,

naruszenie zakazu zawracania – 5 punktów.

Przekroczenie prędkości:

powyŜej 50 km/h – 10 punktów,

od 41 do 50 km/h – 8 punktów,

od 31 do 40 km/h – 6 punktów,

od 21 do 30 km/h – 4 punkty,

od 11 do 20 km/h – 2 punkty,

od 6 do 10 km/h – 1 punkt.

Punkty karne otrzymuje się równieŜ w przypadku złamania zakazu wyprzedzania,

niestosowania się do uŜywania świateł, nieuŜywania pasów bezpieczeństwa.

Istnieje wiele naruszeń, którym nie przypisano wartości punktowej, np. jazda bez

wymaganych dokumentów, palenie tytoniu, czy przejeŜdŜanie przez wysepkę.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie organy są uprawnione do zatrzymania prawa jazdy i dowodu rejestracyjnego?

W jakiej sytuacji funkcjonariusz Policji moŜe zatrzymać prawo jazdy?

W jakiej sytuacji funkcjonariusz Policji moŜe zatrzymać dowód rejestracyjny?

Kiedy kierujący pojazdem otrzymuje punkty karne?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeczytaj poniŜsze stwierdzenia, a następnie, jeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest prawdziwe –

wpisz w kratkę literę P zaś, jeŜeli uwaŜasz, Ŝe zdanie jest fałszywe wpisz literą F.
1)

prawo jazdy moŜe być zatrzymane przez straŜ miejską.

funkcjonariusz Policji moŜe zatrzymać prawo jazdy, gdy upłynie termin
waŜności dokumentu.

kierujący pojazdem za wszystkie wykroczenia otrzymuje punkty karne.

za jazdę bez wymaganych dokumentów kierujący pojazdem otrzymuje
5 punktów karnych.

funkcjonariusz Policji moŜe zatrzymać dowód rejestracyjny, jeŜeli pojazd nie
został poddany badaniu technicznemu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

ustalić uprawnienia osób kontrolujących ruch drogowy,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opisz sytuacje, w których organ kontrolujący pojazd moŜe zatrzymać prawo jazdy. Na

jakiej podstawie prawo jazdy moŜe zostać zatrzymane?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

wskazać sytuacje drogowe skutkujące zatrzymaniem prawa jazdy,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami i sygnałami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Opisz sytuacje, w których organ kontrolujący pojazd moŜe zatrzymać dowód

rejestracyjny. Na jakiej podstawie dowód rejestracyjny moŜe zostać zatrzymany?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

wskazać sytuacje skutkujące zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników,

zaprezentować otrzymane wyniki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami i sygnałami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Po zapoznaniu się z pytaniami zaznacz odpowiednią odpowiedź kółkiem.

W ciągu roku kierujący pojazdem posiadający prawo jazdy nie dłuŜej niŜ rok moŜe

uzyskać:
a)

20 punktów karnych.

24 punkty karne.

25 punktów karnych.

Po przekroczeniu punktów karnych:

policjant kontrolujący zatrzymuje prawo jazdy.

kierujący pojazdem moŜe warunkowo prowadzić pojazd.

kierujący pojazdem musi zdać egzamin praktyczny.

Za przekroczenie prędkości powyŜej 50km/h kierujący pojazdem otrzymuje:

5 punktów karnych.

8 punktów karnych.

10 punktów karnych.

JeŜeli kierujący pojazdem popełni więcej niŜ jedno wykroczenie:

do ewidencji wpisywane jest największe wykroczenie.

do ewidencji wpisywane są wszystkie wykroczenia.

wykroczenia wpisywane są do ewidencji tylko wtedy, gdy kierujący pojazdem nie

zapłaci mandatu.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Limit punktów karnych dla kierowców w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy
prawa jazdy wynosi:
a)

15 punktów karnych.

20 punktów karnych.

24 punktów karnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

wskazać sytuacje skutkujące przyznaniu punktów karnych,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami i sygnałami drogowymi,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Przeczytaj przykładowe pytania na prawo jazdy kategorii T, a następnie zaznacz

prawidłową odpowiedź kółkiem. Pamiętaj, Ŝe więcej niŜ jedna odpowiedź moŜe być
prawidłowa.

1.

Kierujący ciągnikiem rolniczym powinien dostosować prędkość jazdy do:
a)

rzeźby terenu.

stanu i ładunku pojazdu.

warunków atmosferycznych.

Znak ten zabrania wjazdu:

Rys. 121 [4]

ciągników.

Samochodów cięŜarowych.

pojazdów wolnobieŜnych.

Aby ułatwić wyprzedzanie, kierujący ciągnikiem rolniczym powinien:

zwiększyć prędkość.

zjechać jak najbardziej na prawo.

w razie potrzeby zatrzymać się.

Rozłączenia pedałów hamulca roboczego w ciągniku rolniczym moŜna dokonać:

jadąc z duŜą prędkością.

przed zawróceniem w cięŜkim terenie.

na drodze twardej.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Prędkość ciągnika rolniczego z przyczepą w obszarze zabudowanym wynosi:
a)

20 km/h.

30 km/h.

40 km/h.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zgromadzić materiały do poprawnego wykonania ćwiczenia,

zapoznać się z przykładowymi testami egzaminacyjnymi,

pamiętać, Ŝe wiele odpowiedzi moŜe być prawidłowych,

zanotować wyniki,

dokonać analizy i interpretacji uzyskanych wyników.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

tablice ze znakami i sygnałami drogowymi,

program komputerowy do rozwiązywania testów na prawo jazdy,

akty prawne z zakresu ruchu drogowego,

arkusz do ćwiczenia,

Poradnik dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymienić organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego?

wymienić sytuacje drogowe skutkujące zatrzymaniem prawa jazdy?

wymienić

sytuacje

drogowe

skutkujące

zatrzymaniem

dowodu

rejestracyjnego?

wymienić sytuacje, kiedy kierujący pojazdem otrzymuje punkty karne?

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz kartę odpowiedzi własnym imieniem i nazwiskiem.

Zapoznaj się z zestawem zadań.

Test pisemny zawiera 20 zadań z zakresu stosowania przepisów ruchu drogowego.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. WskaŜ tylko jedną
prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki, zaznacz właściwą odpowiedź kółkiem,
a obok odpowiedzi czytelnie się podpisz.

Rozwiązuj test samodzielnie, poniewaŜ tylko wtedy poznasz prawdziwy rezultat twojej
nauki.

Kiedy jakieś pytanie będzie dla Ciebie zbyt trudne, rozwiązuj pozostałe zadania, a do jego
rozwiązania powróć później.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Droga to
a)

wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza i chodnika drogi.

wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza i chodnika drogi bez
torowiska pojazdów szynowych.

wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza i chodnika drogi dla pieszych
lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się
w obrębie tego pasa.

wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza i chodnika drogi tylko dla
pieszych.

Poboczem jest
a)

część drogi przyległa do jezdni, która moŜe być przeznaczona do ruchu pieszych lub
niektórych pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.

część drogi przyległa do jezdni, która moŜe być przeznaczona do ruchu pieszych lub
niektórych pojazdów.

część drogi przyległa do jezdni, która moŜe być tylko pędzenia zwierząt.

część drogi przyległa do jezdni, która moŜe być przeznaczona tylko do ruchu
pieszych.

Uczestnikiem ruchu jest
a)

pieszy i kierujący.

pieszy, kierujący, a takŜe inne osoby przebywające w pojeździe.

pieszy, kierujący, a takŜe inne osoby przebywające w pojeździe lub na pojeździe
znajdującym się na drodze.

osoby przebywające w pojeździe lub na pojeździe znajdującym się na drodze.

Pojazdem silnikowym jest:
a)

pojazd wyposaŜony w silnik.

pojazd wyposaŜony w silnik z wyjątkiem motoroweru.

pojazd wyposaŜony w silnik, włączając motorower.

pojazd wyposaŜony w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu szynowego.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Omijaniem jest
a)

przejeŜdŜanie obok pojazdu poruszającego się w tym samym kierunku.

przechodzenie obok pojazdu poruszającego się w tym samym kierunku.

przejeŜdŜanie obok pojazdu poruszającego się w przeciwnym kierunku.

przejeŜdŜanie lub przechodzenie obok nie poruszającego się pojazdu, uczestnika
ruchu lub przeszkody.

Pieszy
a)

moŜe korzystać z chodnika lub pobocza.

obowiązany jest korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie braku
z pobocza.

nie musi korzystać z chodnika.

moŜe iść jezdnią.

Kierujący pojazdem jest obowiązany
a)

jechać z prędkością, która nie utrudnia jazdy innym kierującym.

hamować w sposób, który nie powoduje zagroŜenia bezpieczeństwa ruchu lub jego
utrudnienia.

utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub
zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.

wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

Dopuszczalna prędkość pojazdu na obszarze zabudowanym w godzinach 5

–23

wynosi

40 km/h.

50 km/h.

60 km/h.

70 km/h.

Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu jest
a)

tylko dowód rejestracyjny.

tylko pozwolenie czasowe.

dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe.

prawo jazdy.

10.

Badanie techniczne pojazdów osobowych o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5t, motocykla lub przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5t przeprowadzane jest
a)

przed upływem 2 lat od dnia pierwszej rejestracji.

przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji oraz potem corocznie.

przed upływem 2 lat od dnia pierwszej rejestracji, a następnie przed upływem
kaŜdych kolejnych 3 lat od dnia przeprowadzenia rejestracji.

przed upływem roku od dnia pierwszej rejestracji.

11.

Znak drogowy „skrzyŜowanie dróg” jest znakiem
a)

zakazu.

nakazu.

ostrzegawczym.

informacyjnym.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

12.

Pojazdem uprzywilejowanym jest
a)

nauka jazdy.

ambulans jadący z włączonymi światłami migającymi (sygnał, światła mijania
i sygnał dźwiękowy).

pojazd wykonujący roboty drogowe.

pojazd przewoŜący osoby niepełnosprawne.

13.

Funkcjonariusz Policji ma prawo zatrzymać prawo jazdy gdy
a)

jest ono zniszczone i nieczytelne.

kierujący pojazdem posiada 20 punktów karnych.

termin waŜności upływa w ciągu miesiąca.

zawsze.

14.

Za nieudzielanie pomocy ofierze wypadku kierujący pojazdem otrzymuje
a)

5 punktów karnych.

10 punktów karnych.

15 punktów karnych.

nie otrzymuje punktów karnych.

15.

Za jazdę bez wymaganych dokumentów kierujący pojazdem
a)

otrzymuje 5 punktów karnych.

nie otrzymuje punktów karnych.

zostaje zatrzymany.

otrzymuje 10 punktów karnych.

16.

W przypadku występowania na drodze sygnałów i znaków drogowych kierujący
pojazdem obowiązany jest do zastosowania się w pierwszej kolejności do
a)

znaków drogowych.

sygnałów drogowych.

do znaków, jeŜeli jest małe natęŜenie ruchu.

tylko do znaków drogowych.

17.

Prędkość ciągnika rolniczego z przyczepą w obszarze zabudowanym wynosi
a)

20 km/h.

30 km/h.

40 km/h.

50 km/h.

18.

Prawo jazdy kategorii T uprawnia do poruszania się na drogach
a)

krajowych.

międzynarodowych.

lokalnych.

wszystkich.

19.

Znak drogowy w kształcie „odwróconego” Ŝółtego trójkąta oznacza
a)

zakaz wjazdu.

ustąp pierwszeństwa.

zakaz zatrzymywania się.

roboty na drodze.

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………………………………..

Stosowanie przepisów ruchu drogowego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

__________________________________________________________________________________________

"Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

6. LITERATURA

Ustawa „Prawo o ruchu drogowym” z dnia 20 czerwca 1997 roku.

Wichter J.: Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego. Wydawnictwa
Komunikacji i Łączności 2004.

Kotowski W.: Zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym. C.H. BECK 2005.

http://www.v10.pl/prawo/Znaki,drogowe,111.html

http://eduseek.interklasa.pl/multimedia/znaki/znakidrogowe/znaki/ssdkpiprys.htm

http://pl.wikipedia.org/wiki/Pojazd_uprzywilejowany

http://pl.wikipedia.org/wiki/Policja

www.lok.slask.pl

www.mary.win.pl

10.

www.szczecin.kwpsp.gov.pl

11.

http://wson.free.ngo.pl