1

1.Prosz

ę

 okre

ś

li

ć

 na dowolnym przykładzie 

elementy stosunku prawnego 
Stosunek prawny jest to stosunek społeczny 
regulowany normami prawa. W ka

ż

dym stosunku 

prawnym mo

ż

na wyró

ż

ni

ć

 pi

ęć

 podstawowych 

elementów: 
-podmiot prawa; podmiot obowi

ą

zku; prawo 

podmiotowe; obowi

ą

zek odpowiadaj

ą

cy prawu 

podmiotowemu; przedmiot stosunku prawnego 
Przykład: Umowa o u

ż

yczeniu samochodu, podmiot 

prawa-wła

ś

ciciel pojazdu, podmiot obowi

ą

zku- 

po

ż

yczaj

ą

cy, prawo podmiotowe - wła

ś

ciciel mo

ż

e 

żą

da

ć

 oddania samochodu, przedmiot stosunku 

prawnego - samochód. 
 
2. Czym charakteryzuje si

ę

 kodeks prawa? 

Czym ró

ż

ni si

ę

 od zwykłej ustawy? Jakie s

ą

 

kodeksy w Polsce. 
Kodeks prawa jest to akt normatywny, maj

ą

cy 

starannie opracowany układ systematyczny i 
reguluj

ą

cy w formie ustawy trzon okre

ś

lonej gał

ę

zi 

prawa. Charakteryzuje si

ę

 usystematyzowaniem 

przepisów prawnych, reguluj

ą

cych w sposób 

podstawowy pewna dziedzin

ę

 stosunków 

społecznych. 
Ustawa nale

ż

y do 

ź

ródeł prawa czyli jest aktem 

prawnym skierowanym do społecze

ń

stwa przez 

pa

ń

stwo w celu jego przestrzegania, kodeks za

ś

 

jest usystematyzowanym zbiorem przepisów 
prawnych omawiaj

ą

cych okre

ś

lone zdarzenia i 

zastosowanie prawa do tych zdarze

ń

. 

Rodzaje kodeksów: K. Cywilny, K. Karny, K. Karny 
Wykonawczy, K. Pracy, K. Post

ę

powania 

Cywilnego lub Karnego , K. Post

ę

powania 

Administracyjnego, K. Morski , K. Drogowy. 
  
3.Co to jest rozporz

ą

dzenie? Kto mo

ż

e je 

wyda

ć

? Wg jakich zasad jest układane 

rozporz

ą

dzenie : wg artykułów czy paragrafów? 

Rozporz

ą

dzenie jest to 

ź

ródło prawa wydawane 

wył

ą

cznie na podstawie specjalnego upowa

ż

nienia 

, zawartego w odpowiednim artykule ustawy. 
Upowa

ż

nienie takie nazywa si

ę

 delegacja 

ustawow

ą

 .Delegacja 

ś

ci

ś

le ustala kto mo

ż

e wyda

ć

 

i jaki jest kierunek ,ramy i przedmiot regulacji 
prawnej rozporz

ą

dzenia. Prawo do wydania 

przysługuje ; Prezydentowi RP, Radzie Ministrów , 
Prezesowi Rady Ministrów i Ministrom . 
4.Prosz

ę

 we wła

ś

ciwej kolejno

ś

ci wymieni

ć

 

ź

ródła prawa wskazane w Konstytucji i omówi

ć

 

ustaw

ę

. 

Ź

ródło prawa jest to akt prawny , w którym pa

ń

stwo 

przekazuje swoja wole społecze

ń

stwu , aby prawo 

było przestrzegane. 

Ź

ródła prawa : Konstytucja R.P. ; Ustawy; 

Ratyfikowane umowy miedzy narodowe; 
Rozporz

ą

dzenia; Akty prawa miejscowego. 

Ustawa- akt prawny wydawany przez najwy

ż

szy 

organ władzy pa

ń

stwowej Sejm z udziałem Senatu i 

Prezydenta .Problematyka ustaw obejmuje sprawy 
własno

ś

ci ,sfer

ę

 praw i obowi

ą

zków obywatelskich, 

podstaw

ę

 prawa bytu , organizacji pa

ń

stwa oraz 

sprawy zarz

ą

dzania pa

ń

stwem ( dot. ustroju 

politycznego, społecznego, gospodarczego 
pa

ń

stwa, organów władzy i administracji  

pa

ń

stwowej ) Warunkiem wej

ś

cia w 

ż

ycie ustaw jest 

ogłoszenie ich w odpowiednich dziennikach  
urz

ę

dowych. 

 
 5.Jakie s

ą

 ró

ż

nice pomi

ę

dzy ustaw

ą

 a 

rozporz

ą

dzeniem ? 

Ustawa - akt prawny o charakterze powszechnie 
obowi

ą

zuj

ą

cym uchwalany przez parlament 

Rozporz

ą

dzenie akt normatywny wydawany na 

podstawie szczegółowego upowa

ż

nienia zawartego 

w ustawie i celu jej wykonania. Rozporz

ą

dzenie ma 

rang

ę

 ni

ż

sz

ą

 od ustawy i musi zmierza

ć

 do 

wykonania ustaw, nie mo

ż

e by

ć

 sprzeczne ani te

ż

 

wykracza

ć

 poza zakres ustaw.  

 
 
 
 
 

6.Czym ró

ż

ni si

ę

 norma prawna od przepisu 

prawnego? Z czego składa si

ę

 rozporz

ą

dzenie? 

Norma prawna jest to reguła post

ę

powania, 

skonstruowana na podstawie przepisów prawa 
wydana lub usankcjonowana przez pa

ń

stwo ( 

odpowiedni organ Sejm, rz

ą

d , prezydent, 

wojewoda)   i zagwarantowana przymusem 
pa

ń

stwowym. Przepis prawny to cz

ęść

 aktu 

prawnego (np. ustawy, rozporz

ą

dzenia) 

wyodr

ę

bniona jako artykuł, 

zwykle w jednym przepisie wyra

ż

ona  jest jedna 

norma prawna, b

ą

d

ź

 jedna norma wyra

ż

ona jest w 

kilku przepisach     
Rozporz

ą

dzenie składa si

ę

 z przepisów prawnych 

dotycz

ą

cych ustawy na podstawie którego zostało 

wydane. 
 
7.Co to s

ą

 czynno

ś

ci prawne? jakie s

ą

 rodzaje? 

Na czym polega zdolno

ść

 do czynno

ś

ci prawnej 

osoby fizycznej. 
Jest to 

ś

wiadome i zgodne z przepisami prawa 

zachowanie ludzkie zmierzaj

ą

ce do wywołania 

skutków prawnych w postaci ustanowienia zmiany 
lub zniesienia stosunku cywilno prawnego drog

ą

 

o

ś

wiadczenia woli. Rodzaje: jednostronne i 

dwustronne ( testament) ; rozporz

ą

dzaj

ą

ce i 

zobowi

ą

zuj

ą

ce ( słu

ż

ebno

ść

, umowa o usługi) ; 

odpłatne i nieodpłatne (umowa o dzieło, u

ż

yczenie 

darowizna) ; konsensualne i realne. 
Zdol. do czynno

ś

ci prawnych - zdolno

ść

 do 

dokonywania we własnym imieniu czynno

ś

ci 

prawnych czyli do przyjmowania i składania 
o

ś

wiadcze

ń

 woli maj

ą

cych na celu powstanie, 

zmian

ę

 lub ustanie stosunku prawnego ,( 

samodzielne kształtowanie swojej sytuacji prawnej 
nabywanie praw, zobowi

ą

za

ń

 itp.). Zdolno

ść

 mo

ż

e 

by

ć

 pełna , ograniczona lub brak zdolno

ś

ci . Pełna - 

osoby pełnoletnie po 18-tym r., lub osoby nieletnie 
które zawarły zwi

ą

zek mał

ż

e

ń

ski. Ograniczona - 

osoby od 13-tego do 18-tego r.   
W ogóle - osoby ubezwłasnowolnione. 
 
8. Co oznacza 

ż

e gmina jest osob

ą

 prawn

ą

  

Gmina jako jednostka samorz

ą

du terytorialnego 

posiada osobowo

ść

 prawn

ą

 tzn. realizuje zadania 

publiczne na swoim terenie, posiada wyodr

ę

bniony 

prawnie maj

ą

tek i odpowiada tym maj

ą

tkiem za 

swoje zobowi

ą

zania niezale

ż

nie od innych 

samorz

ą

dowych osób prawnych. Gminy otrzymały 

osobowo

ść

 prawna na mocy Konstytucji . 

Osobowo

ść

 prawna oparta jest na prawach 

własno

ś

ci i innych prawach maj

ą

tkowych 

 wyodr

ę

bnionych z maj

ą

tku Skarbu Pa

ń

stwa. 

Czynno

ś

ci prawne dokonuj

ą

 w imieniu gminy 

powołane do tego celu odpowiednie organy np. 
samorz

ą

d gminy  

 
9.Jakie s

ą

 organy stanowi

ą

ce i wykonawcze w 

gminach i powiatach? 
Gmina - stanowi

ą

ce: referendum gminne, rada 

gminy. Wykonawcze: wójt burmistrz , prezydent 
miasta, gminy wiejskie - sołtys 
Powiat- stanowi

ą

ce: rada powiatu , referendum 

powiatowe. Wykonawcze - zarz

ą

d powiatu ( 

członkowie) , starostwa powiatowe, starosta. 
10. Prosz

ę

 omówi

ć

 podział prawa na gał

ę

zie. 

Prawo pa

ń

stwowe ( konstytucyjne) - reguluje 

podstawowe zasady i urz

ą

dzenia ustroju społeczno 

- politycznego i gospodarczego kraju. 
Prawo administracyjne - reguluje stosunki 
społeczne powstałe na tle działalno

ś

ci administracji 

samorz

ą

dowej. 

Prawo cywilne - zespół norm prawnych 
reguluj

ą

cych stosunki maj

ą

tkowe i niektóre osobiste 

pomi

ę

dzy równorz

ę

dnymi w danej sprawie 

podmiotami prawa. 
Prawo rodzinne- reguluje stosunki prawne 
pomi

ę

dzy członkami rodziny 

Prawo pracy - reguluje stosunki prawne pomi

ę

dzy 

pracodawc

ą

 a pracownikiem. 

Prawo karne - okre

ś

la jakie czyny s

ą

 przest

ę

pstwami ,  

ustala kary za nie i okre

ś

la ogólne zasady 

odpowiedzialno

ś

ci karnej. Prawo 

procesowe -  

reguluje sposób post

ę

powania organów 

sprawiedliwo

ś

ci      

 11.Jakie s

ą

 ró

ż

nice pomi

ę

dzy osob

ą

 fizyczn

ą

 a 

osob

ą

 prawn

ą

 , jako podmiotami prawa ? 

Osoba fizyczna - ka

ż

dy człowiek posiadaj

ą

cy lub 

nie posiadaj

ą

cy zdolno

ś

ci prawnej , 

zindywidualizowany po przez nazwisko i imi

ę

 oraz 

miejsce zamieszkania. 
Osoba prawna - wyodr

ę

bniona jednostka 

organizacyjna np. spółka z o.o. , spółdzielnia , 
przedsi

ę

biorstwo pa

ń

stwowe itp. , która na mocy 

odpowiednich przepisów posiada zdolno

ść

 do 

czynno

ś

ci prawnych ( zawieranie umów, 

podejmowanie zobowi

ą

za

ń

, odpowiadanie za nie 

itp.)., mo

ż

e to te

ż

 by

ć

 szkoła , urz

ę

dy pa

ń

stwowe,  

firmy. 
  
12.Kim jest wobec prawa cywilnego osoba 
fizyczna i jakie s

ą

 grupy osób fizycznych? 

Wg prawa cywilnego osob

ą

 fizyczn

ą

 jest ka

ż

dy 

człowiek posiadaj

ą

cy lub nie posiadaj

ą

cy zdolno

ś

ci 

prawnej. 
1-sza grupa--osoby nie posiadaj

ą

ce zdolno

ś

ci 

prawnej . Sa to dzieci do lat 13-stu oraz osoby 
starsze ( ubezwłasnowolnione). 
2-ga grupa -- posiadaj

ą

ce ograniczon

ą

  zdolno

ść

 do 

czynno

ś

ci prawnych 

S

ą

 to osoby od 13-tego do 18-tego roku 

ż

ycia  oraz 

osoby starsze cz

ęś

ciowo ubezwłasnowolnione. 

3-cia grupa -- posiadaj

ą

ce pełn

ą

 zdolno

ść

 do 

czynno

ś

ci prawnej. Osoby po 18-tym roku 

ż

ycia. 

 
13.Na czym polega zdolno

ść

 prawa i zdolno

ść

 

do czynno

ś

ci prawnych osoby fizycznej? 

Zdolno

ść

 osoby fizycznej do czynno

ś

ci prawnych 

polega na mo

ż

liwo

ś

ci samodzielnego dokonywania 

wszystkich dozwolonych prawem czynno

ś

ci 

prawnych. Uzyskuje si

ę

 w chwili uko

ń

czenia 18- 

tego roku 

ż

ycia lub po przez zawarcie zwi

ą

zku 

mał

ż

e

ń

skiego. 

 
14.Przedsi

ę

biorstwo jako przedmiot prawa. 

Artykuł 55 k.c. Przedsi

ę

biorstwo jest zespołem 

składników materialnych i nie materialnych  
( zbiorem praw i rzeczy) przeznaczonych do 
realizacji okre

ś

lonych zada

ń

 gospodarczych.  

Składniki przedsi

ę

biorstwa : 

firma lub nazwa, znaki towarowe i inne oznaczenia 
indywidualne , ksi

ę

gi handlowe, nieruchomo

ś

ci i 

ruchomo

ś

ci nale

żą

ce do przedsi

ę

biorstwa w tym 

produkty i rzeczy, patenty, wzory u

ż

ytkowe i 

zdobnicze, zobowi

ą

zania , obci

ąż

enia zwi

ą

zane z 

prowadzeniem przedsi

ę

biorstwa prawa wynikaj

ą

ce 

z najmu i dzier

ż

awy . W ten sposób zdefiniowane 

przedsi

ę

biorstwo jest przedmiotem prawa 

szczególnym , bo jest zbiorem składników 
materialnych , wi

ę

c  nie jest rzecz

ą

 ani zbiorem 

rzeczy i praw 
 
15.Co to jest spółka partnerska ? Kiedy 
powstaje? 
Spółka partnerska jest to spółka osobowa, 
utworzona przez wspólników , partnerów ( osoby 
fizyczne) w celu wykonywania wolnego zawodu pod 
własn

ą

 firm

ą

. Powstaje po zawarciu umowy w 

formie aktu notarialnego pomi

ę

dzy partnerami i po 

zarejestrowaniu w Krajowym Rejestrze S

ą

dowym. 

 
16. Skarb Pa

ń

stwa jako osoba prawna, prosz

ę

 

napisa

ć

 co

ś

 wi

ę

cej. 

Skarb Pa

ń

stwa jest podmiotem cywilnoprawnym (w 

tym maj

ą

tkowym) praw 

pa

ń

stwa

, z reguły jako 

osoba prawna reprezentuj

ą

ca pa

ń

stwo jako 

wła

ś

ciciela maj

ą

tku  pa

ń

stwa. Jest zbiorcz

ą

 nazw

ą

 

wszystkich wyodr

ę

bnionych organizacyjnie 

jednostek pa

ń

stwowych nie posiadaj

ą

cych 

osobowo

ś

ci prawnej . Jest sztucznym nie 

zinstytucjonowanym tworem prawnym , nie posiada 
własnej siedziby , nie jest powoływany , ani nie 
mo

ż

e ulec likwidacji, jak pozostałe osoby prawne. 

Jest synonimem samego Pa

ń

stwa.  

Jako osoba prawna w obrocie prawnym jest 
równoprawna z innymi osobami prawnymi i 
fizycznymi w przeciwie

ń

stwie do uprawnie

ń

 

władczych pa

ń

stwa.   

 
 

 

2

17.Na czym polega pełnomocnictwo ogólne? 
Pełnomocnictwo to typ przedstawicielstwa, które 
polega na umocowaniu dowolnej osoby do 
dokonywania czynno

ś

ci prawnych . Jest to 

jednostronne o

ś

wiadczenie osoby (mocodawcy) na 

mocy którego inna osoba ( pełnomocnik) staje si

ę

 

upowa

ż

niona do działania w imieniu mocodawcy. 

Ka

ż

da czynno

ść

 wykonana przez pełnomocnika w 

imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego 
pełnomocnictwa wywoła skutki prawne 
bezpo

ś

rednio w sferze prawnej mocodawcy . 

Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do 
czynno

ś

ci prawnych w zakresie tzw. zwykłego 

zarz

ą

du. Nie jest okre

ś

lony rodzaj tych czynno

ś

ci 

ale je

ś

li chcemy wykluczy

ć

 jakie

ś

 czynno

ś

ci z 

zakresu pełnomocnictwa ogólnego to nale

ż

y ja 

okre

ś

li

ć

. Pełnomocnictwo powinno by

ć

 zawarte na 

pi

ś

mie. Pełnomocnikiem mo

ż

e by

ć

 ka

ż

da osoba 

fizyczna lub prawna posiadaj

ą

ca pełn

ą

 lub 

ograniczon

ą

 zdolno

ść

 do czynno

ś

ci prawnych. 

 
18.Prosze omów przedstawicielstwo ustawowe 
 i pełnomocnictwo. 
Przedstawicielstwo jest instytucj

ą

 prawa 

umo

ż

liwiaj

ą

c

ą

 zast

ę

pstwo przy dokonywaniu 

czynno

ś

ci prawnych . Przedstawicielstwo mo

ż

e 

pochodzi

ć

 z ustawy i wtedy nosi nazw

ę

 ustawowe. 

Ustawa okre

ś

la kto jest reprezentowany i przez 

kogo np. przedstawicielami ustawowymi dzieci s

ą

 

rodzice, Lu osób cz

ęś

ciowo ubezwłasnowolnionych 

kurator , a całkowicie ubezwłasnowolnionych 
opiekun , je

ś

li nie mog

ą

 by

ć

 rodzice. 

Przedstawicielem ustawowym mo

ż

e by

ć

 osoba 

posiadaj

ą

ca całkowit

ą

 zdolno

ść

 prawn

ą

, 

Pełnomocnictwo p. 17 
 
19.Prosz

ę

 poda

ć

 triad

ę

 uprawnie

ń

 wła

ś

ciciela 

nieruchomo

ś

ci gruntowej i omówi

ć

 bardziej 

szczegółowo jakie ma mo

ż

liwo

ś

ci 

rozporz

ą

dzania nieruchomo

ś

ci

ą

. 

Ka

ż

dy wła

ś

ciciel nieruchomo

ś

ci jest zobowi

ą

zany  

do traktowania   praw zwi

ą

zanych z nieruchomo

ś

ci

ą

 

jako ich cz

ęś

ci składowych . 

Pobierania po

ż

ytków naturalnych i cywilnych, 

korzystania z wód ,kopalin, oraz przestrzeni 
powietrznej nad gruntem , zgodnie z prawem 
wodnym ,geologiczno-górniczym i lotniczym , ma 
mo

ż

liwo

ść

 zabudowy po uzyskaniu pozwolenia na 

budow

ę

, zmiany aktualnego  przeznaczenia lecz 

zgodnie z planem zagospodarowania 
przestrzennego . 
Je

ś

li nie ma dost

ę

pu do drogi mo

ż

e 

żą

da

ć

 

ustanowienia jej przez graniczne działki lecz za 
opłat

ą

. 

 
20. Dowody prawa własno

ś

ci do nieruchomo

ś

ci  

- odpis z ksi

ę

gi wieczystej lub za

ś

wiadczenie ze 

zbioru dokumentów wydane przez wydział ksi

ą

g 

wieczystych s

ą

du rejonowego. 

- akt notarialny lub jednostronnej czynno

ś

ci 

prawnej. 
-prawomocne orzeczenie s

ą

du lub ugoda s

ą

dowa. 

- ostateczna decyzja lub ugoda administracyjna. 
 
21. Prosz

ę

 wymieni

ć

 rodzaje rzeczy i 

zakwalifikowa

ć

 nieruchomo

ść

 do wymienionych 

rodzajów. 
Rzeczami nazywamy przedmioty materialne na tyle 
wyodr

ę

bnione 

ż

e w obrocie mog

ą

 by

ć

 traktowane 

jako dobra samoistne. Rzecz

ą

 jest wi

ę

c przedmiot 

materialny, który jest zindywidualizowany fizycznie 
lub wyodr

ę

bniony prawnie. Podział rzeczy ze 

wzgl

ę

du na sposób uczestnictwa w obrocie 

prawnym i znaczenie społeczne : 
- podzielne i niepodzielne (chleb , samochód)  
- oznaczone co do to

ż

samo

ś

ci i gatunkowo 

oznaczone ( nieruchomo

ść

, długo

ść

, szeroko

ść

 ) 

-znajduj

ą

ce si

ę

 w obrocie lub wyj

ę

te z obrotu 

- 

ś

rodki trwałe , 

ś

rodki obrotowe 

-rzeczy ruchome i nieruchomo

ś

ci 

Nieruchomo

ść

 - to cz

ęść

 powierzchni ziemskiej 

stanowi

ą

ca przedmiot odr

ę

bnej własno

ś

ci wraz ze 

wszystkim co jest z ni

ą

 na trwale zwi

ą

zane . 

 
 

22.Jakie s

ą

 cz

ęś

ci składowe nieruchomo

ś

ci ? 

Wymieni

ć

 i krótko opisa

ć

 

Cz

ęś

ci składowe nieruchomo

ś

ci pozostaj

ą

 w silnej 

wi

ę

zi przestrzennej i funkcjonalnej z rzecz

ą

 główn

ą

 

jaka jest nieruchomo

ść

. 

1. Budynki, budowle i inne rzeczy na trwale 
zwi

ą

zane z gruntem , jedynie  gdy na mocy 

odr

ę

bnych przepisów stały si

ę

 odr

ę

bnymi 

nieruchomo

ś

ciami np.: u

ż

ytkowanie wieczyste 

2. drzewa ro

ś

liny od chwili zasadzenia chyba ( jak 

wy

ż

ej)  

3. wody stoj

ą

ce, a opadów atmosferycznych lub z 

wylania rzek, w rowach , studniach. 
4. zło

ż

a kopalin nie stanowi

ą

ce własno

ś

ci Skarbu 

Pa

ń

stwa wg prawa geol - górn. czyli ty 

wydobywane metod

ą

 odkrywkow

ą

 

5. wszystkie prawa zwi

ą

zane z nieruchomo

ś

ci

ą

 ( 

słu

ż

ebno

ść

, współwłasno

ść

, wieczyste u

ż

ytkowanie 

itp.) 
 
23. Czym si

ę

 ró

ż

ni działka ewidencyjna od 

nieruchomo

ś

ci gruntowej?  

Nieruchomo

ść

 gruntowa tj. grunt, czyli cz

ęść

 

powierzchni ziemskiej stanowi

ą

ca wyodr

ę

bnion

ą

 

cało

ść

, oznaczon

ą

 granicami , b

ę

d

ą

ca przedmiotem 

odr

ę

bnej własno

ś

ci. Mo

ż

e by

ć

 zabudowana lub nie 

, przeznaczenie ; rolne, le

ś

ne lub  nie rolne niele

ś

ne 

i zawsze stanowi grunt wraz z jej cz

ęś

ciami 

składowymi. 
Działka ewidencyjna stanowi ci

ą

gły obszar gruntu, 

poło

ż

ony w granicach jednego obr

ę

bu, jednorodny 

pod wzgl

ę

dem prawnym i wydzielony za pomoc

ą

 

linii granicznych. 
 
24.Jakie s

ą

 rodzaje nieruchomo

ś

ci gruntowych 

ze wzgl

ę

du na ich przeznaczenie. Definicja 

nieruchomo

ś

ci gruntowych     

Art. 46 .1 Nieruchomo

ś

ciami s

ą

 cz

ęś

ci powierzchni 

ziemskiej stanowi

ą

ce odr

ę

bny przedmiot własno

ś

ci 

( grunty ) , jak równie

ż

 budynki  trwale z gruntem 

zwi

ą

zane lub cz

ęś

ci tych budynków, je

ż

eli na mocy 

przepisów szczególnych stanowi

ą

 odr

ę

bny od 

gruntu przedmiot własno

ś

ci. 

Podział: rolne, le

ś

ne, zabudowane, niezabudowane 

lub przeznaczone na cele niewolne, niele

ś

ne. 

 
25. Kiedy mog

ą

 istnie

ć

 budynki jako oddzielne 

nieruchomo

ś

ci wg jakich przepisów? 

Na mocy przepisów szczególnych: 
art.235,p1 wg którego Budynki i inne urz

ą

dzenia 

wzniesione na gruncie Skarbu Pa

ń

stwa lub gruncie 

przynale

ż

nym do samorz

ą

du terytorialnego 

wzniesione przez u

ż

ytkownika wieczystego 

stanowi

ą

 jego własno

ść

 to samo si

ę

 tyczy 

budynków i innych urz

ą

dze

ń

 które wieczysty 

u

ż

ytkownik nabył zgodnie z przepisami prawa przy 

zawarciu umowy wieczystego u

ż

ytkowania. 

art. 279 kc Budynki i inne urz

ą

dzenia wzniesione 

przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne na gruncie 
stanowi

ą

cym wkład gruntowy ( członka spółdzielni) 

staj

ą

 si

ę

 jego własno

ś

ci

ą

. 

  
26. Nieruchomo

ść

 gruntowa , jej definicja wraz z 

rysunkami obja

ś

niaj

ą

cymi 

Odpowied

ź

 patrz punkt 24 

 
27. Nieruchomo

ść

 rolna def i obja

ś

nienia . 

Nieruchomo

ś

ciami rolnymi ( gruntami rolnymi) s

ą

 

nieruchomo

ś

ci które s

ą

 lub mog

ą

 by

ć

 

wykorzystywane  do prowadzenia działalno

ś

ci 

wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji 
ro

ś

linnej i zwierz

ę

cej nie wył

ą

czaj

ą

c produkcji  

ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Stanowi

ą

 grunty 

orne, ł

ą

ki, pastwiska, grunty pod wodami 

u

ż

ytkowymi na cele produkcji rybnej, ogródki 

działkowe. 
 

 

 
 
 
 
 
 

28,Gospodarstwo rolne jako przedmioty prawa. 
Czym si

ę

 ró

ż

ni gospodarstwo rolne od 

nieruchomo

ś

ci rolnej?  

Art.55 kc Za gospodarstwo rolne uwa

ż

a si

ę

 grunty 

rolne wraz z gruntami le

ś

nymi, budynkami lub ich 

cz

ęś

ciami urz

ą

dzeniami i inwentarzem je

ś

li 

stanowi

ą

 lub mog

ą

 stanowi

ć

 zorganizowan

ą

  cało

ść

 

gospodarcz

ą

 , oraz prawami i obci

ąż

eniami 

zwi

ą

zanymi z prowadzeniem gospodarstwa 

rolnego. 
Gospodarstwo rolne jest zbli

ż

on

ą

 do 

przedsi

ę

biorstwa zorganizowan

ą

 cało

ś

ci

ą

, która 

obejmuje nie tylko nieruchomo

ś

ci gruntowe o 

przeznaczeniu rolnym a ponadto jeszcze ró

ż

nego 

rodzaju prawa w tym wierzytelno

ś

ci oraz  

zobowi

ą

zania  zwi

ą

zane z prowadzeniem  

gospodarstwa rolnego ( prawa i obowi

ą

zki z ustaw 

podatkowych, umów ubezpieczeniowych, kredytów 
po

ż

yczek, na prowadzenie działalno

ś

ci). 

 
29. Nieruchomo

ś

ci le

ś

ne 

Do  def. nieruchomo

ś

ci le

ś

nej stosuje si

ę

 ustawa 

28.09.91 mog

ą

 to by

ć

 grunty o :  

1) zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha pokrytej 
ro

ś

linno

ś

ci

ą

 le

ś

n

ą

 ( uprawami le

ś

nymi)- drzewa , 

krzewy, oraz runem le

ś

nym lub przej

ś

ciowo jej 

pozbawiony, przeznaczony do produkcji le

ś

nej, 

stanowi

ą

cy rezerwat przyrody lub wchodz

ą

cy w 

skład parku narodowego, wpisany do rejestru 
zabytków, 
2) zwi

ą

zany z gospodark

ą

 le

ś

n

ą

 , zaj

ę

ty pod 

wykorzystywane dla potrzeb gospodarki le

ś

nej : 

budynki i budowle , urz

ą

dzenia melioracji rolnej, 

drogi le

ś

ne, linie podziału przestrzennego kraju, 

tereny pod liniami energetycznymi, szkółki le

ś

ne, 

miejsca składowania drzewa, parki le

ś

ne. 

30.Nieruchomo

ś

ci lokalowe ( sposób powstania 

faktycznego i prawnego takich nieruchomo

ś

ci, 

prosz

ę

 opisa

ć

 wył

ą

cznie wymogi ustawy o 

własno

ś

ci lokali. 

Ustawa z dnia 24.06.1994 o własno

ś

ci lokali mówi 

ż

e nieruchomo

ść

 lokalowa mo

ż

e powsta

ć

 jedn

ą

 z 

trzech dróg prawnych. 
1) w drodze umowy ( zawarta pomi

ę

dzy 

wła

ś

cicielem budynku i na nabywc

ą

 lokalu) 

2) jednostronnej czynno

ś

ci prawnej wła

ś

ciciela 

nieruchomo

ś

ci ( w formie aktu notarialnego 

dokonana przez wła

ś

ciciela budynku w celu 

wyodr

ę

bnienia własno

ś

ci lokalu) akt notarialny jest 

podstaw

ą

 do zało

ż

enia ksi

ę

gi wieczystej dla tego 

lokalu. 
3) Przez orzeczenie s

ą

du znacz

ą

cego 

współwłasno

ść

     

 
31. Współwłasno

ść

 maj

ą

tku w spółkach 

osobowych. Jedynie w spółkach osobowych 
istnieje współwłasno

ść

  ł

ą

czna maj

ą

tku spółki.. 

Według Kodeksu spółek handlowych spółka 
osobowa mo

ż

e we własnym imieniu nabywa

ć

 

prawa, w tym własno

ść

 nieruchomo

ś

ci i inne prawa 

rzeczowe, zaci

ą

ga

ć

 zobowi

ą

zania np. przez 

zawieranie umów, pozywa

ć

 do s

ą

du i by

ć

 do niego 

pozwana. 
 
32. Współwłasno

ść

 ł

ą

czna, jej rodzaje i 

charakterystyczne cechy 
Współwłasno

ść

 ł

ą

czna dzieli si

ę

 na: 

a) 

mał

ż

e

ń

sk

ą

 wspólno

ść

 ustawow

ą

 

b) 

wspólno

ść

 maj

ą

tku w spółkach 

osobowych  

Ró

ż

nice polegaj

ą

 na tym ze  współwłasno

ść

 ł

ą

czna 

dotyczy maj

ą

tku, jest stosunkiem prawnym wtórnym 

wobec stosunku cywilnego pierwotnego(zawarcia 
mał

ż

e

ń

stwa lub umowy spółki osobowej) jest 

bezudziałowa i trwa tak długo jak trwa mał

ż

e

ń

stwo 

lub spółka. Natomiast współwłasno

ść

 w cz

ęś

ciach 

ułamkowych dotyczy nie maj

ą

tku a rzeczy, a ka

ż

dy 

współwła

ś

ciciel ma swoje udziały w prawie 

własno

ś

ci rzeczy okre

ś

lone ułamkiem jako

ś

ci. 

 
 
 
 
 

 

3

33. Współwłasno

ść

 w cz

ęś

ciach ułamkowych 

odnosi si

ę

 do rzeczy lub do prawa i polega na tym 

ż

e udział ka

ż

dego współwła

ś

ciciela we wspólnym 

prawie własno

ś

ci jest okre

ś

lony ułamkiem. Ka

ż

dy 

ze współwła

ś

cicieli mo

ż

e rozporz

ą

dza

ć

 swoim 

udziałem bez zgody pozostałych współwła

ś

cicieli.  

34.Rodzaje współwłasno

ś

ci 

1) współwłasno

ść

 ł

ą

czna 

 

a) mał

ż

e

ń

ska wspólno

ść

 ustawowa 

 

b) wspólno

ść

 maj

ą

tku w spółkach 

osobowych; 
2) współwłasno

ść

 w cz

ęś

ciach ułamkowych 

3) wspólno

ść

 spadkowa 

 
35.  U

ż

ytkowanie wieczyste jest form

ą

 po

ś

redni

ą

 

pomi

ę

dzy własno

ś

ci

ą

 a prawami rzeczowymi 

ograniczonymi i dotyczy nieruchomo

ś

ci. Prawo 

powstaje w wyniku zawarcia umowy w formie aktu 
notarialnego oraz wpisu do ksi

ę

gi wieczystej. 

Oddaj

ą

cy w u

ż

ytkowanie pozostaje wła

ś

cicielem 

gruntu i pobiera z tego tytułu opłat

ę

 roczn

ą

 od 

u

ż

ytkownika. U

ż

ytkownik ma prawa zbli

ż

one do 

wła

ś

ciciela. Korzysta z gruntu z wył

ą

czeniem 

innych osób. Mo

ż

e prawem swobodnie 

rozporz

ą

dza

ć

, czyli sprzeda

ć

 je, obci

ąż

a

ć

, zapisa

ć

 

w testamencie. Podlega ono egzekucji. U

ż

ytkownik 

wieczysty ma pełne prawo własno

ś

ci do budynków 

postawionych na gruncie. Przysługuje mu równie

ż

 

prawo do 

żą

dania, przed zako

ń

czeniem umowy, 

przedłu

ż

enia u

ż

ytkowania wieczystego na kolejne 

okresy od 40 do 99 lat.  
W tre

ś

ci umowy o u

ż

ytkowanie wieczyste zawarte 

s

ą

 przynajmniej 3 główne postanowienia: 

1) okresu u

ż

ytkowania 

2) sposobu korzystania z nieruchomo

ś

ci 

3) opłaty pierwszej i opłat rocznych  
Wyga

ś

ni

ę

cie u

ż

ytkowania wieczystego nast

ę

puje 

na skutek: 

1)  upływu czasu, okre

ś

lonego w umowie 

2)rozwi

ą

zania umowy przez strony na zasadzie 

dobrowolno

ś

ci lub ze wzgl

ę

du na jej nienale

ż

yte 

wykonywanie przez u

ż

ytkownika 

3)zrzeczenie si

ę

 u

ż

ytkowania wieczystego 

4)rozwi

ą

zania umowy na skutek jednostronnego 

żą

dania wła

ś

ciciela gruntu 

5) wywłaszczenia nieruchomo

ś

ci 

 
36. Czym ró

ż

ni si

ę

 u

ż

ytkowanie wieczyste od 

u

ż

ytkowania?  Pomimo zbli

ż

onej nazwy s

ą

 to dwie 

oddzielne instytucje. Do tre

ś

ci u

ż

ytkowania 

wieczystego nale

ż

y bowiem poza uprawnieniem do 

korzystania z nieruchomo

ś

ci, tak

ż

e uprawnienie do 

rozporz

ą

dzania tym prawem( w u

ż

ytkowaniu 

nie).Ponadto u

ż

ytkowanie wieczyste mo

ż

e obci

ąż

a

ć

 

tylko nieruchomo

ś

ci gruntowe, stanowi

ą

ce 

wył

ą

cznie własno

ść

 Skarbu Pa

ń

stwa lub jednostki 

samorz

ą

du terytorialnego.  

 
37. Czym ró

ż

ni si

ę

 własno

ść

 nieruchomo

ś

ci od 

u

ż

ytkowania wieczystego? Własno

ść

 

nieruchomo

ś

ci rozci

ą

ga si

ę

 na rzecz ruchom

ą

, 

która został poł

ą

czona z nieruchomo

ś

ci

ą

 w taki 

sposób 

ż

e stała si

ę

 jej cz

ęś

ci

ą

 składow

ą

. Własno

ść

 

budynku, trwale zwi

ą

zana z gruntem, nabywa nowy 

wła

ś

ciciel gruntu jako cz

ęść

 składow

ą

. W 

u

ż

ytkowaniu wieczystym budynki i inne urz

ą

dzenia 

wzniesione na gruncie Skarbu Pa

ń

stwa lub 

jednostki samorz

ą

du terytorialnego przez jego 

wieczystego u

ż

ytkownika-zgodnie z umow

ą

 o 

u

ż

ytkowaniu wieczystym-stanowi

ą

 własno

ść

 

u

ż

ytkownika wieczystego. 

 
38. Przebieg post

ę

powania w sprawie oddania 

nieruchomo

ś

ci gminy w u

ż

ytkowanie wieczyste 

w trybie przetargowym. Odpowiedni organ ma 
obowi

ą

zek sporz

ą

dzi

ć

 i poda

ć

 do publicznej 

wiadomo

ś

ci wykaz nieruchomo

ś

ci przeznaczonych 

do oddania w u

ż

ytkowanie wieczyste. Wykaz tych 

nieruchomo

ś

ci powinien by

ć

 wywieszony w 

siedzibie wła

ś

ciwego urz

ę

du na okres 21 dni. 

Podstawowym sposobem oddania gruntów w 
u

ż

ytkowanie wieczyste jest przetarg. Jednak

ż

e 

nale

ż

y zaznaczy

ć

 i

ż

 mog

ą

 wyst

ę

powa

ć

 nast

ę

puj

ą

ce 

przypadki: 

-organizacja przetargu jest obowi

ą

zkowa, ale jego 

organizator musi zawiadomi

ć

 podmiot, który ma 

pierwsze

ń

stwo w nabyciu u

ż

ytkowania w., b

ę

d

ą

cej 

przedmiotem przetargu gdy

ż

: 

a) przysługuje jej pierwsze

ń

stwo obligatoryjne lub w 

drugiej kolejno

ś

ci 

b) pierwsze

ń

stwo fakultatywne. 

 
39. Kiedy i w jaki sposób dokonuje si

ę

 

aktualizacji opłaty rocznej z tytułu u

ż

ytkowania 

wieczystego? Wysoko

ść

 opłaty rocznej z tytułu 

u

ż

ytkowania wieczystego nieruchomo

ś

ci gruntowej 

mo

ż

e by

ć

 aktualizowana, nie cz

ęś

ciej ni

ż

 raz w 

roku,

 

Aktualizacji opłaty rocznej dokonuje si

ę

 z 

urz

ę

du albo na wniosek u

ż

ytkownika wieczystego 

nieruchomo

ś

ci gruntowej, na podstawie warto

ś

ci 

nieruchomo

ś

ci gruntowej okre

ś

lonej przez 

rzeczoznawc

ę

 maj

ą

tkowego.

 

Wła

ś

ciwy organ 

zamierzaj

ą

cy zaktualizowa

ć

 opłat

ę

 roczn

ą

 z tytułu 

u

ż

ytkowania wieczystego nieruchomo

ś

ci gruntowej 

powinien wypowiedzie

ć

 na pi

ś

mie wysoko

ść

 

dotychczasowej opłaty do dnia 31 grudnia roku 
poprzedzaj

ą

cego, przesyłaj

ą

c równocze

ś

nie ofert

ę

 

przyj

ę

cia nowej jej wysoko

ś

ci. 

 
40. Ograniczone prawo rzeczowe to prawo osoby 
fizycznej lub prawnej do rzeczy lub prawa 
maj

ą

tkowego, b

ę

d

ą

cych własno

ś

ci

ą

 innej osoby 

W Polsce obowi

ą

zuje siedem ograniczonych praw 

rzeczowych: 
- u

ż

ytkowanie ( w sensie ogólnym oznacza 

u

ż

ywanie rzeczy i pobieranie z niej po

ż

ytków,); 

- słu

ż

ebno

ść

( ograniczone prawo do cudzej 

nieruchomo

ś

ci); 

- własno

ś

ciowe, spółdzielcze prawo do lokalu 

mieszkalnego(Na podstawie całokształtu 
uregulowa

ń

, mo

ż

na powiedzie

ć

, 

ż

e prawo do 

własno

ś

ciowego lokalu mieszkalnego stanowi jedn

ą

 

z prawnych form korzystania z lokali mieszkalnych 
oraz, 

ż

e na jego tre

ść

 składaj

ą

 si

ę

 dwa podstawowe 

uprawnienia: prawo do korzystania z 
przydzielonego członkowi lokalu; prawo do 
rozporz

ą

dzania swoim prawem); 

- spółdzielcze prawo do lokalu u

ż

ytkowego 

(Chc

ą

c umo

ż

liwi

ć

 członkom spółdzielni 

mieszkaniowej i pozostałym mieszka

ń

com osiedla 

zaspokojenie codziennych spraw, prawo 
spółdzielcze przewiduje, 

ż

e spółdzielnie 

mieszkaniowe mog

ą

 budowa

ć

 tak

ż

e lokale 

u

ż

ytkowe i mo

ż

e przydziela

ć

 je swoim członkom na 

prowadzenie okre

ś

lonej działalno

ś

ci gospodarczej / 

handlowej, usługowej /); 
- prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni 
mieszkaniowej(Prawo do domu jednorodzinnego w 
spółdzielni mieszkaniowej wyst

ę

puje tylko w tych 

spółdzielniach mieszkaniowych, które buduj

ą

 domy 

jednorodzinne w celu przeniesienia ich własno

ś

ci 

na członków); 
- zastaw( jest zabezpieczeniem wierzytelno

ś

ci na 

rzeczy ruchomej lub na prawie maj

ą

tkowym, je

ż

eli 

jest zbywalne.); 
- hipoteka( słu

ż

y zabezpieczaniu wierzytelno

ś

ci na 

nieruchomo

ść

) . 

 
41.Hipoteka słu

ż

y zabezpieczeniu wierzytelno

ś

ci 

na nieruchomo

ś

ci, czyli przedmiotem hipoteki jest 

wierzytelno

ść

. Podobnie jak zastaw, hipoteka nie 

ma samodzielnego bytu, lecz powstaje na skutek 
umowy zobowi

ą

zuj

ą

cej mi

ę

dzy wierzycielem i 

dłu

ż

nikiem w sprawie udzielenia kredytu. 

Do powstania hipoteki niezb

ę

dny jest wpis do działu 

IV ksi

ę

gi wieczystej.  

Hipoteka zabezpiecza wierzytelno

ść

 pieni

ęż

n

ą

 i 

mo

ż

e by

ć

 wyra

ż

ona tylko w oznaczonej sumie 

pieni

ęż

nej. 

W czasie istnienia hipoteki, wierzyciel hipoteczny 
ma prawo domaga

ć

 si

ę

 od wła

ś

ciciela nieru-

chomo

ś

ci, aby zaniechał działa

ń

, które np. na 

skutek nieprawidłowej gospodarki powoduj

ą

 obni

ż

e-

nie jej warto

ś

ci.  

Rodzaje hipotek: 
- hipoteka kaucyjna ( zabezpiecza wierzytelno

ść

 o 

nie ustalonej wysoko

ś

ci, do oznaczonej najwy

ż

szej 

sumy, maj

ą

cej obci

ąż

a

ć

 nieruchomo

ść

) 

- hipoteka ł

ą

czna,( w razie podziału nieruchomo

ś

ci, 

hipoteka obci

ąż

a wszystkie nieruchomo

ś

ci, które z 

niej powstały) 
- hipoteka przymusowa ( osoba, która staje si

ę

 

wierzycielem wła

ś

ciciela nieruchomo

ś

ci na 

podstawie przepisów o post

ę

powaniu 

egzekucyjnym, mo

ż

e na postawie tego tytułu 

uzyska

ć

 

- hipotek

ę

 na wszystkich nieruchomo

ś

ciach 

dłu

ż

nika bez jego woli i zgody) 

Wyga

ś

ni

ę

cie hipoteki 

- Wyga

ś

ni

ę

cie wierzytelno

ś

ci zabezpieczonej 

hipotek

ą

 poci

ą

ga za sob

ą

 wyga

ś

ni

ę

cie hipoteki 

chyba 

ż

e przepis szczególny stanowi inaczej. 

- W razie wykre

ś

lenia hipoteki z ksi

ę

gi wieczystej, 

bez wa

ż

nej podstawy prawnej, hipoteka wyga. s

ą

 

po upływie lat dziesi

ę

ciu. 

- Wykre

ś

lenie hipoteki nast

ę

puje na wniosek 

wła

ś

ciciela nieruchomo

ś

ci na podstawie prawomoc-

nego postanowienia s

ą

du o zezwoleniu na zło

ż

enie 

do depozytu s

ą

dowego oraz dowodu wpłaty za-

bezpieczonej kwoty do depozytu s

ą

dowego ze 

zrzeczeniem si

ę

 odebrania jej z powrotem. 

- W razie wyga

ś

ni

ę

cia hipoteki wierzyciel 

obowi

ą

zany jest dokona

ć

 wszelkich czynno

ś

ci 

umo

ż

liwiaj

ą

cych wykre

ś

lenie hipoteki z ksi

ę

gi 

wieczystej. 
- Wierzycielom hipotecznym u

ż

ytkowania 

wieczystego, którzy utracili hipoteki wskutek wyga-

ś

ni

ę

cia u

ż

ytkowania wieczystego, przysługuje 

ustawowe prawo zastawu na roszczeniach 
u

ż

ytkownika wieczystego o wynagrodzenie za 

wzniesione przez niego lub nabyte na własno

ść

 

budynki, albo inne urz

ą

dzenia, istniej

ą

ce w dniu 

zwrotu u

ż

ytkowanej nieruchomo

ś

ci 

 

42. Słu

ż

ebno

ść

 - ograniczone prawo rzeczowe, 

obci

ąż

aj

ą

ce nieruchomo

ść

 słu

ż

ebn

ą

 w celu 

zwi

ę

kszenia u

ż

yteczno

ś

ci innej nieruchomo

ś

ci 

zwanej władn

ą

c

ą

 (słu

ż

ebno

ść

 gruntowa), albo 

zapewnienie zaspokojenia okre

ś

lonych potrzeb 

osoby fizycznej (słu

ż

ebno

ść

 osobista). Jak ka

ż

de 

ograniczenie prawo rzeczowe słu

ż

ebno

ść

 

ogranicza mo

ż

no

ść

 dysponowania obci

ąż

on

ą

 

nieruchomo

ś

ci

ą

 przez jej wła

ś

ciciela. Słu

ż

ebno

ść

 

mo

ż

e powsta

ć

 w drodze umowy, której stron

ą

 musi 

by

ć

 wła

ś

ciciel nieruchomo

ś

ci, która ma zosta

ć

 

obci

ąż

ona, z mocy orzeczenia s

ą

dowego, lub te

ż

 

na skutek zasiedzenia. 
słu

ż

ebno

ść

 czynna - polega na korzystaniu z 

obci

ąż

onej nieruchomo

ś

ci w oznaczonym zakresie, 

np. w postaci przejazdu, przechodu, drogi 
koniecznej, czerpania wody 
słu

ż

ebno

ść

 bierna - polega na zakazaniu 

wła

ś

cicielowi nieruchomo

ś

ci obci

ąż

onej 

podejmowania okre

ś

lonych zachowa

ń

, do których w 

braku słu

ż

ebno

ś

ci byłby uprawniony w ramach 

swego prawa własno

ś

ci np. zakaz budowy, zakaz 

zabudowy przy granicy (słu

ż

ebno

ść

 

ś

wiatła). Zapisy 

dotycz

ą

ce słu

ż

ebno

ś

ci wpisuje si

ę

 do KW działu III 

nieruchomo

ś

ci słu

ż

ebnej, a tak

ż

e do KW swojej 

nieruchomo

ś

ci w dziale I- Sp 

 
43.W Polsce obowi

ą

zuje siedem ograniczonych 

praw rzeczowych: 
- u

ż

ytkowanie; 

- słu

ż

ebno

ść

; 

- własno

ś

ciowe, spółdzielcze prawo do lokalu 

mieszkalnego; 
- spółdzielcze prawo do lokalu u

ż

ytkowego; 

- prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni 
mieszkaniowej; 
- zastaw; 
- hipoteka. 
Na podstawie całokształtu uregulowa

ń

, mo

ż

na 

powiedzie

ć

, 

ż

e prawo do własno

ś

ciowego lokalu 

mieszkalnego stanowi jedn

ą

 z prawnych form 

korzystania z lokali mieszkalnych oraz, 

ż

e na jego 

tre

ść

 składaj

ą

 si

ę

 dwa podstawowe uprawnienia: 

- prawo do korzystania z przydzielonego członkowi 
lokalu; 
- prawo do rozporz

ą

dzania swoim prawem. 

Prawo korzystania podlega podwójnemu 
ograniczeniu: 
1/ członek mo

ż

e korzysta

ć

 ze swego lokalu zgodnie 

 

4

z jego przeznaczeniem; 
2/ u

ż

ytek tego taki powinien by

ć

 wykonywany przez 

członka oraz przez osoby pozostaj

ą

ce  

z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. 
Uprawnienie do rozporz

ą

dzania obejmuje przede 

wszystkim prawo przeniesienia spółdzielczego 
prawa do lokalu na inn

ą

 osob

ę

, ale i to uprawnienie 

podlega ograniczeniu.  
Skoro spółdzielcze prawo do lokalu mo

ż

e nale

ż

e

ć

 

w zasadzie tylko do członków spółdzielni, 
przesłank

ą

 jego zbytu jest uzyskanie przez 

nabywc

ę

 członkostwa, natomiast zgoda spółdzielni 

na zbyt nie jest wymagana.  
Nie jest mo

ż

liwe, rozporz

ą

dzanie ułamkow

ą

 cz

ęś

ci

ą

 

tego prawa. Ustawa wyklucza te

ż

 zbycie prawa do 

fizycznej cz

ęś

ci lokalu /np. 223 §4 pr. spółdz./. 

Do przeniesienia własno

ś

ciowego prawa do lokalu 

wymagana jest forma aktu notarialnego /np. 223 §5 
pr. spółdz./. 
Członek mo

ż

e swoim spółdzielczym prawem do 

lokalu rozporz

ą

dza

ć

 tak

ż

e na wypadek 

ś

mierci. W 

braku testamentu prawo to przechodzi na 
spadkobierc

ę

 na podstawie ustawowego 

dziedziczenia. 
Konsekwencj

ą

 zbywalno

ś

ci własno

ś

ciowego prawa 

do lokalu jest to, 

ż

e podlega ono egzekucji za długi 

członka. Do egzekucji z tego prawa stosuje si

ę

 

przepisy o egzekucji  
z nieruchomo

ś

ci /np. 230 pr. spółdz./. Prawo to 

mo

ż

e by

ć

 obci

ąż

one hipotek

ą

. 

Ze wzgl

ę

du na swe przeznaczenie, własno

ś

ciowe 

spółdzielcze prawo do lokalu mieszkaniowego 
przypada z reguły osobom fizycznym, jednak

ż

e 

mo

ż

e by

ć

 te

ż

 przydzielone osobie prawnej, np. z 

przeznaczeniem na mieszkania słu

ż

bowe. 

Spółdzielcze własno

ś

ciowe prawo do lokalu 

mieszkalnego w zasadzie nale

ż

y tylko do członków 

spółdzielni. Prawo do lokalu mo

ż

e nale

ż

e

ć

 tylko do 

jednej osoby / zasada jednopodmiotowo

ś

ci pr. 

spółdz. /, za wyj

ą

tkiem mał

ż

onków, którzy otrzymali 

prawo do lokalu / przydział / w czasie trwania 
mał

ż

e

ń

stwa oraz spadkobiercom. 

Aby spółdzielcze prawo do lokalu mogło powsta

ć

, 

konieczne jest spełnienie trzech przesłanek: 
1. uzyskanie członkostwa; 
2. wniesienie cz

ęś

ci wkładu budowlanego; 

3. uzyskanie przydziału. 
Do powstania spółdzielczego prawa do lokalu 
dochodzi na skutek zgodno

ś

ci o

ś

wiadcze

ń

 woli dwu 

stron: 
- spółdzielni, która sw

ą

 wol

ę

 wyra

ż

a przez wydanie 

„przydziału”; 
- członka przez zło

ż

enie wniosku o przydział i jego 

akceptacj

ę

. 

Spółdzielcze prawo do lokalu powstaje z mocy 
umowy zawartej przez członka ze spółdzielni

ą

. 

Umowny charakter ma równie

ż

 powstanie 

własno

ś

ciowego prawa do lokalu w wyniku 

przekształcenia na takie przysługuj

ą

cego członkowi 

prawa lokatorskiego. W obu przypadkach 
o

ś

wiadczenie woli spółdzielni wymaga formy 

pisemnej pod rygorem niewa

ż

no

ś

ci. 

Powstanie własno

ś

ciowego spółdzielczego prawa 

do lokalu mieszkalnego w obu przypadkach jest 
ostateczne w tym sensie, 

ż

e spółdzielnia nie mo

ż

e 

cofn

ąć

 przydziału ani dokona

ć

 bez zgody członka 

zamiany lokalu. 
Wyga

ś

ni

ę

cie własno

ś

ciowego spółdzielczego 

prawa do lokalu mo

ż

e wynika

ć

 z: 

- umowy członka ze spółdzielni

ą

, np. o tzw. 

spółdzielcz

ą

 zamian

ę

 lokalu; 

- jednostronnego zrzeczenia si

ę

 tego prawa przez 

członka; 
- ustanie członkostwa; 
- ustanie mał

ż

e

ń

stwa, gdy byli mał

ż

onkowie nie 

zawiadomili spółdzielni komu przypadło dotychczas 
wspólne prawo do lokalu lub o wszcz

ę

ciu 

post

ę

powania s

ą

dowego 

w sprawie podziału maj

ą

tku obejmuj

ą

cego to 

prawo, spółdzielnia mo

ż

e podj

ąć

 uchwał

ę

 o jego 

wyga

ś

ni

ę

ciu. 

 
44. U

ż

ytkowanie - jedno z ograniczonych praw 

rzeczowych, znane polskiemu prawu cywilnemu, 
wyra

ż

aj

ą

ce si

ę

 w obci

ąż

eniu rzeczy prawem do jej 

u

ż

ywania i pobierania jej po

ż

ytków. Na u

ż

ytkowanie 

składaj

ą

 si

ę

 dwa uprawnienia: uprawnienie do 

u

ż

ywania rzeczy i do pobierania jej po

ż

ytków. W 

klasycznej postaci u

ż

ytkowania z tymi 

uprawnieniami u

ż

ytkownika jest skorelowany 

obowi

ą

zek zachowania substancji rzeczy. W 

polskim prawie cywilnym obowi

ą

zek ten jest 

ograniczony do sytuacji, gdy u

ż

ytkownik jest osob

ą

 

fizyczn

ą

. Natomiast w ka

ż

dym przypadku 

u

ż

ytkownik winien wykonywa

ć

 swoje prawo w 

sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki. 
U

ż

ytkowaniem mo

ż

e zosta

ć

 obci

ąż

ona rzecz 

ruchoma, nieruchomo

ść

 (ewentualnie jej oznaczona 

cz

ęść

 b

ą

d

ź

 udział we współwłasno

ś

ci) albo prawo 

(tylko zbywalne). U

ż

ytkowanie mo

ż

e by

ć

 odpłatne 

albo nieodpłatne, ograniczone terminem albo 
bezterminowe. U

ż

ytkowanie jest prawem 

niezbywalnym, 

ś

ci

ś

le zwi

ą

zanym z osob

ą

, na rzecz 

której je ustanowiono, w zwi

ą

zku z tym wygasa ze 

ś

mierci

ą

 u

ż

ytkownika, je

ś

li jest nim osoba fizyczna, 

oraz z chwil

ą

 ustania bytu osoby prawnej. Ponadto 

u

ż

ytkowanie wygasa, gdy u

ż

ytkownik przez okres 

dziesi

ę

ciu lat nie wykonuje swojego prawa. Oprócz 

tego u

ż

ytkowanie wygasa w sytuacjach, które 

prawo cywilne przewiduje jako podstaw

ę

 

wyga

ś

ni

ę

cia innych ograniczonych praw 

rzeczowych. 
 
45. Hipoteka- słu

ż

y zabezpieczeniu wierzytelno

ś

ci 

na nieruchomo

ść

. 

Zastaw- jest zabezpieczeniem wierzytelno

ś

ci na 

rzeczy ruchomej lub na prawie maj

ą

tkowym, je

ż

eli 

jest zbywalne. Przedmiotem zastawu nie mog

ą

 by

ć

 

nieruchomo

ś

ci, cz

ęś

ci składowe rzeczy, nie b

ę

d

ą

ce 

rzeczami: ciecze, gazy i zwierz

ę

ta w stanie wolnym. 

Przedmiotem zastawu nie mog

ą

 by

ć

 te prawa które 

mo

ż

na obci

ąż

y

ć

 hipotek

ą

: u

ż

ytkowanie wieczyste, 

wierzytelno

ść

 zabezpieczona hipotek

ą

. Hipoteka 

nie jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego 
a zastaw jest. 
 
46. Ewidencja gruntów i budynków obejmuje 
informacje dotycz

ą

ce nast

ę

puj

ą

cych 

przedmiotów: 
Gruntów - przez wykazanie ich poło

ż

enia, granic, 

powierzchni, rodzajów u

ż

ytków gruntowych oraz ich 

klas gleboznawczych, oznaczenia ksi

ą

g 

wieczystych lub zbiorów dokumentów, je

ż

eli zostały 

zało

ż

one. 

Budynków - ich poło

ż

enia, przeznaczenia funkcji 

u

ż

ytkowych, ogólnych danych technicznych. 

 
47. Cz

ęś

ciami składowymi operatu 

ewidencyjnego s

ą

: 

 1)   operat geodezyjno-prawny 
 2)   operat opisowo-kartograficzny składa si

ę

 z 

dokumentów podstawowych i 
dokumentów pomocniczych. Do dokumentów 
podstawowych zalicza si

ę

: 

a) komputerowe wydruki raportów, obrazuj

ą

cych 

dane ewidencyjne w 
momencie zakładania ewidencji, przy czym 
raportami głównymi s

ą

: 

-rejestr gruntów,(Jest to raport sporz

ą

dzony na 

podstawie danych ewidencyjnych, o 
wszystkich działkach ewidencyjnych w granicach 
obr

ę

bu, zebranych według 

ich przynale

ż

no

ś

ci do poszczególnych jednostek 

rejestrowych gruntów) 
- rejestr budynków,( zawiera wszystkie dane o 
budynkach, czyli: 
oznaczenia jednostek rejestrowych gruntów, 
zwi

ą

zanych z 

poszczególnymi budynkami, dane okre

ś

laj

ą

ce 

podmioty praw do budynków) 
rejestr lokali,( zawiera: oznaczenia jednostek 
rejestrowych budynków, zwi

ą

zanych z 

poszczególnymi lokalami, dane okre

ś

laj

ą

ce 

podmioty praw do lokali) 
- kartoteka budynków, 
- kartoteka lokali, 



mapa ewidencyjna. (jest to mapa typowo 

obr

ę

bowa, sporz

ą

dzana w układzie lokalnym, z 

orientacj

ą

 północn

ą

, przy czym linia północy 

niekoniecznie musiała by

ć

 

równoległa do ramki mapy) 



Do raportów pomocniczych zaliczamy: 



zestawienie gruntów (Jest to spis danych o 

ogólnej powierzchni i warto

ś

ci gruntów 

wchodz

ą

cych w skład poszczególnych jednostek 

rejestrowych z podziałem na u

ż

ytki i klasy 

gleboznawcze, przy czym jest ono sporz

ą

dzane dla 

obr

ę

bu lub jednostki 

ewidencyjnej.)  
- wykaz gruntów,( Jest to spis danych o ogólnej 
powierzchni i warto

ś

ci gruntów poło

ż

onych w 

granicach jednostki ewidencyjnej, zestawionych 
według ich przynale

ż

no

ś

ci do poszczególnych grup 

i podgrup rejestrowych z jednoczesnym podziałem 
na u

ż

ytki gruntowe) 



wykaz budynków, 



wykaz lokali (Jest to spis danych o liczbie i 

warto

ś

ci lokali stanowi

ą

cych odr

ę

bne 

nieruchomo

ś

ci, znajduj

ą

cych si

ę

 w granicach 

jednostki ewidencyjnej, 
zestawionych według przynale

ż

no

ś

ci lokali do 

poszczególnych grup 
rejestrowych, z jednoczesnym podziałem na 
kategorie) 
- skorowidz działek(Jest to spis działek 
ewidencyjnych, znajduj

ą

cych si

ę

 w granicach 

jednego 
obr

ę

bu, zawieraj

ą

cym numery działek w kolejno

ś

ci 

wzrastaj

ą

cej oraz numery 

jednostek rejestrowych gruntów, do których działki 
ewidencyjne zostały 
przyporz

ą

dkowane.) 



wykaz podmiotów ewidencyjnych.  



fragment mapy przegl

ą

dowej jednostki 

ewidencyjnej z podziałem na 
Obr

ę

by 

 
48.Zbiór Dokumentów- zbiór urz

ą

dzony dla 

nieruchomo

ś

ci , które nie maja zało

ż

onych ksi

ą

g 

wieczystych albo których ksi

ę

gi wieczyste zagin

ę

ły 

lub uległy zniszczeniu.  Zbiór dokumentów jest 
substytutem KW. Słu

ż

y do składania wniosków i 

dokumentów dotycz

ą

cych ograniczonych praw 

rzeczowych i ogranicze

ń

 w rozporz

ą

dzaniu 

nieruchomo

ś

ci

ą

. Zbiory prowadz

ą

 Wydziały ksi

ą

g 

wieczystych s

ą

dów rejonowych. 

 
49. R

ę

kojmia wiary publicznej ksi

ą

g 

wieczystych - swoisty aspekt mocy prawnej ksi

ą

g 

wieczystych polegaj

ą

cy na tym, 

ż

e osoba 

dokonuj

ą

ca czynno

ś

ci prawnej o skutkach 

rozporz

ą

dzaj

ą

cych (np. zawieraj

ą

ca umow

ę

 kupna) 

z osob

ą

 uprawnion

ą

 według tre

ś

ci ksi

ę

gi wieczystej 

(czyli wpisan

ą

 do ksi

ę

gi jako wła

ś

ciciel, wieczysty 

u

ż

ytkownik lub inny uprawniony) nabywa własno

ść

 

lub inne prawo rzeczowe, cho

ć

by stan prawny 

ujawniony w ksi

ę

dze wieczystej nie był zgodny z 

rzeczywistym stanem prawnym (wła

ś

cicielem był w 

rzeczywisto

ś

ci kto inny). Nabywca, który w dobrej 

wierze nabył nieruchomo

ść

 od osoby uprawnionej 

wedle tre

ś

ci ksi

ę

gi wieczystej, mo

ż

e skutecznie 

domaga

ć

 si

ę

 wydania rzeczy od wła

ś

ciciela, który 

nie jest ujawniony w ksi

ę

dze (wła

ś

ciciel 

nieujawniony zostaje pozbawiony własno

ś

ci). Co za 

tym idzie, r

ę

kojmia wiary publicznej ksi

ą

g 

wieczystych stanowi odst

ę

pstwo od zasady, 

ż

e nikt 

nie mo

ż

e przenie

ść

 na inn

ą

 osob

ę

 wi

ę

cej praw 

ani

ż

eli sam posiada. Domniemanie prawdziwo

ś

ci 

jest to domniemanie zgodno

ś

ci wpisu z 

rzeczywistym stanem rzeczy. Je

ż

eli istnieje 

niezgodno

ść

 mi

ę

dzy stanem prawnym ujawnionym 

w KW nieruchomo

ś

ci a istniej

ą

cym  rzeczywistym to 

tre

ść

 wpisu jest wa

ż

niejsza. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

5

50. Ksi

ę

gi wieczyste(KW) - jest to specjalny rodzaj 

rejestru, który przedstawia stan prawny 
nieruchomo

ś

ci. 

Wpisów do ksi

ę

gi wieczystej dokonuje s

ą

d 

wieczysto-ksi

ę

gowy na podstawie zło

ż

onych 

wniosków, wyj

ą

tkowo tylko z urz

ę

du. Przy ka

ż

dej 

ksi

ę

dze wieczystej s

ą

 prowadzone akta, gdzie 

składa si

ę

 wszystkie dokumenty, które były 

podstaw

ą

 wpisów w ksi

ę

dze. Dane wpisywane do 

ksi

ę

gi wieczystej dzieli si

ę

 tradycyjnie według 

działów, w których s

ą

 wpisywane. Ksi

ę

ga wieczysta 

składa si

ę

 z 4 działów (w rzeczywisto

ś

ci z pi

ę

ciu, bo 

dział pierwszy dzieli si

ę

 na dwa), w których wpisuje 

si

ę

: 

1.Dział 1:-dział I-O "Oznaczenie nieruchomo

ś

ci" - 

dane pochodz

ą

ce z ewidencji gruntów, pozwalaj

ą

ce 

na dokładne oznaczenie nieruchomo

ś

ci, -dział I-Sp 

"Spis praw zwi

ą

zanych z własno

ś

ci

ą

" - ewentualne 

prawa zwi

ą

zane z prawem własno

ś

ci wpisanej 

nieruchomo

ś

ci, 2.dział II - oznaczenie wła

ś

ciciela 

(wła

ś

cicieli), 3.dział III - ograniczone prawa 

rzeczowe (z wyj

ą

tkiem hipotek), prawa osobiste i 

roszczenia ci

ążą

ce na nieruchomo

ś

ci, 4.dział IV - 

hipoteki, z dokładnym okre

ś

leniem wysoko

ś

ci, 

waluty, zakresu, rodzaju, pierwsze

ń

stwa i 

ewentualnych innych cech hipoteki.  
 
51. Opisz ró

ż

nic

ę

 mi

ę

dzy wpisami w ksi

ę

gach 

wieczystych o charakterze deklaratoryjnym oraz 
konstytutywnym oraz podaj przykłady w/w 
wpisów. 

Wpis do ksi

ę

gi wieczystej co do zasady nie jest 

wpisem konstytutywnym, tzn. nie tworzy prawa. W 
wi

ę

kszo

ś

ci przypadków jest to wpis deklaratoryjny, 

potwierdzaj

ą

cy prawo istniej

ą

ce skutecznie przed 

wpisem.  

Od zasady tej, jak nietrudno si

ę

 domy

ś

li

ć

, prawo 

przewiduje nieliczne wyj

ą

tki. Wpisem 

konstytutywnym, tj. wpisem tworz

ą

cym prawo, od 

którego zale

ż

y skuteczno

ść

 tego prawa, wyst

ę

puje 

m.in. w ustawie o własno

ś

ci lokali - 

konstytutywnym jest bowiem wpis odr

ę

bnej 

własno

ś

ci lokalu mieszkalnego do ksi

ę

gi wieczystej.  

Podobnie jest w przypadku prawa rzeczowego, 

jakim jest u

ż

ytkowanie wieczyste. Prawo to mo

ż

e 

by

ć

 ustanowione tylko na niektórych gruntach , 

stanowi

ą

cych własno

ść

 Skarbu Pa

ń

stwa a tak

ż

e 

grunty stanowi

ą

ce własno

ść

 jednostek samorz

ą

du 

terytorialnego lub zwi

ą

zków tych jednostek. 

Konstytutywne znaczenie wpisu do ksi

ę

gi 

wieczystej ma ten skutek, 

ż

e bez niego nie mo

ż

e 

nast

ą

pi

ć

 skuteczne ustanowienie i przeniesienie 

tego prawa na osob

ę

 trzeci

ą

. Taki charakter wpisu 

u

ż

ytkowania wieczystego wynika z art. 27 ustawy o 

gospodarce nieruchomo

ś

ciami.  

Zasad

ę

 konstytutywno

ś

ci wpisu wyraził ostatnio 

S

ą

d Najwy

ż

szy w swej uchwale z dnia 21 maja 

2002 r. (III CZP 29/02): "Wpis u

ż

ytkowania 

wieczystego do ksi

ę

gi wieczystej ma moc wsteczn

ą

 

od daty zło

ż

enia wniosku o wpis (art. 29 ustawy z 

dnia 6 lipca 1982 r. o ksi

ę

gach wieczystych i 

hipotece, tekst jedn. Dz.U. 2001, Nr 124, poz. 
1361)."  

Art. 29 ustawy o ksi

ę

gach wieczystych i hipotece, 

którego tre

ść

 brzmi : "Wpis w ksi

ę

dze wieczystej 

ma moc wsteczn

ą

 od dnia zło

ż

enia wniosku o 

dokonanie wpisu, a w wypadku wszcz

ę

cia 

post

ę

powania z urz

ę

du - od dnia wszcz

ę

cia tego 

post

ę

powania", potwierdza konstytutywno

ść

 

wpisu u

ż

ytkowania wieczystego do ksi

ę

gi. 

Istnieje ono od momentu ujawnienia tego prawa w 
odpowiednim dziale ksi

ę

gi wieczystej. 

 
52. Ustawa o gospodarce nieruchomo

ś

ciami 

wprowadziła sposób władania nimi zwany 
trwałym zarz

ą

dem. Co to jest trwały zarz

ą

d 

nieruchomo

ś

ci

ą

? Komu  mog

ą

 by

ć

 oddane 

nieruchomo

ś

ci w trwały zarz

ą

d? W jaki sposób 

powstaje trwały zarz

ą

d? Czym ró

ż

ni si

ę

 trwały 

zarz

ą

d od praw rzeczowych do nieruchomo

ś

ci? 

Jedyn

ą

, w sposób administracyjny ustanowion

ą

 

form

ą

 władania nieruchomo

ś

ciami publicznymi, 

przez pa

ń

stwowe lub samorz

ą

dowe jednostki 

organizacyjne, nie posiadaj

ą

ce osobowo

ś

ci (np. 

zakłady bud

ż

etowe) jest zarz

ą

d trwały. Na mocy 

decyzji administracyjnej, odpowiedniego organu, 
jednostki te (komendy policji, stra

ż

y po

ż

arnej s

ą

dy, 

szpitale, wi

ę

kszo

ść

 szkół itp.), z chwil

ą

 utworzenia, 

były (s

ą

) wyposa

ż

one w odpowiednie mienie, w tym 

prawa do nieruchomo

ś

ci, niezb

ę

dne do 

prowadzenia statutowej działalno

ś

ci. 

Obj

ę

cie nieruchomo

ś

ci w trwały zarz

ą

d, po 

uzyskaniu decyzji administracyjnej, nast

ę

puje na 

podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego. 
Zarz

ą

dzanie tym mieniem, szczególnie w zakresie 

czynno

ś

ci przekraczaj

ą

cych zwykły zarz

ą

d rzeczy, 

podlega kontroli i nadzorowi organów administracji i 
organu nadzoruj

ą

cego (np. MON wobec jednostki 

wojskowej, kuratoria o

ś

wiaty wobec szkół). 

Jednostki samorz

ą

dowe tj. województwa, powiaty i 

gminy, podobnie jak Skarb Pa

ń

stwa, posiadaj

ą

 

własne jednostki organizacyjne nie posiadaj

ą

ce 

osobowo

ś

ci prawnej. S

ą

 to, odpowiednio, 

wojewódzkie jednostki  nie posiadaj

ą

ce osobowo

ś

ci 

prawnej, powiatowe jednostki organizacyjne nie 
posiadaj

ą

ce osobowo

ś

ci prawnej oraz gminne 

jednostki organizacyjne nie posiadaj

ą

ce 

osobowo

ś

ci prawnej. 

Wiele tego typu jednostek organizacyjnych 
prowadzi wieloletni

ą

 działalno

ść

 statutow

ą

, co w 

wielu przypadkach wymaga pozyskania 
dodatkowych nieruchomo

ś

ci. 

Dla nich, odpowiednio, gmina, powiat lub 
województwo, mo

ż

e ustanowi

ć

 trwały zarz

ą

d na 

konkretnie wydzielonych nieruchomo

ś

ciach albo 

odda

ć

 im nieruchomo

ś

ci w najem, dzier

ż

aw

ę

 lub 

u

ż

yczy

ć

 na cele zwi

ą

zane z ich działalno

ś

ci

ą

 

(art.18). Nie jest dopuszczalne ustanawianie praw 
rzeczowych dla nieruchomo

ś

ci oddawanych do 

korzystania jednostkom nie posiadaj

ą

cym 

osobowo

ś

ci prawnej. 

 
53. Prosz

ę

 przedstawi

ć

 przebieg post

ę

powania 

administracyjnego w sprawie wywłaszczenia 
nieruchomo

ś

ci. 

Organem wła

ś

ciwym w sprawach wywłaszczenia 

jest starosta. Jest to jego zadanie z zakresu 
administracji rz

ą

dowej. W zwi

ą

zku z tym , ma 

obowi

ą

zek przeprowadzenia, w pierwszej kolejno

ś

ci 

negocjacji o sprzeda

ż

 nieruchomo

ś

ci lub jej cz

ęś

ci.  

Post

ę

powanie w sprawie o wywłaszczenie 

nieruchomo

ś

ci mo

ż

na podzieli

ć

 na dwa etapy: 

- cywilnoprawny (obowi

ą

zkowy, zale

ż

y od niego 

wła

ś

ciwe wywłaszczenie na podstawie decyzji 

administracyjnej) 
- administracyjny. 
Etap cywilnoprawny. Wszcz

ę

cie post

ę

powania 

wywłaszczeniowego poprzedzaj

ą

 negocjacje 

starosty lub organu wykonawczego jednostki 
samorz

ą

du terytorialnego z wła

ś

cicielem lub 

u

ż

ytkownikiem wieczystym nieruchomo

ś

ci, o 

zawarcie umowy sprzeda

ż

y lub zamiany 

nieruchomo

ś

ci. 

Je

ż

eli umowa dojdzie do skutku, notariusz 

sporz

ą

dza umow

ę

 w formie aktu notarialnego, 

organ wypłaca ustalon

ą

 cen

ę

 i powiadamia 

ewidencje gruntów i budynków oraz wydział ksi

ą

g 

wieczystych s

ą

du rejonowego o konieczno

ś

ci 

wprowadzenia zmian stanu prawnego do ewidencji i 
do KW. 
Etap wła

ś

ciwego post

ę

powania 

wywłaszczeniowego. Wszcz

ę

cie post

ę

powania 

wywłaszczeniowego mo

ż

e nast

ą

pi

ć

 po 

bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego 
przez starost

ę

 na pi

ś

mie (dwumiesi

ę

cznego), po 

zako

ń

czeniu negocjacji o zawarcie umowy. 

Za dat

ę

 pocz

ą

tku (wszcz

ę

cia) post

ę

powania 

wywłaszczeniowego uwa

ż

a si

ę

 dzie

ń

 dor

ę

czenia 

zawiadomienia stronom post

ę

powania lub dzie

ń

 

okre

ś

lony w ogłoszeniu o wszcz

ę

ciu post

ę

powania, 

wywieszonym w urz

ę

dzie starostwa powiatowego. 

Wszcz

ę

cie post

ę

powania wywłaszczeniowego 

mo

ż

e nast

ą

pi

ć

: 

1) z urz

ę

du, je

ż

eli nast

ę

puje na rzecz Skarbu 

Pa

ń

stwa 

2) na wniosek organu wykonawczego gminy, 
powiatu lub województwa (wójta burmistrza lub 
prezydenta miasta, zarz

ą

du powiatu lub 

województwa), je

ż

eli wywłaszczenie nast

ę

puje na 

rzecz jednej z tych jednostek samorz

ą

du 

terytorialnego. 
Starosta orzekaj

ą

cy o wywłaszczeniu, składa w 

s

ą

dzie rejonowym wniosek o dokonanie wpisu w 

ksi

ę

dze wieczystej (lub w zbiorze dokumentów) 

zastrze

ż

enia o wszcz

ę

ciu post

ę

powania 

wywłaszczeniowego. S

ę

dzia mo

ż

e odmówi

ć

 wpisu 

zastrze

ż

enia, je

ż

eli czynno

ść

 jest sprzeczna z 

prawem. Na odmow

ę

 dokonania wpisu 

zastrze

ż

enia osoba zainteresowana mo

ż

e wnie

ść

 w 

terminie 7 dni za

ż

alenie do s

ą

du okr

ę

gowego. 

Zmiany stanu prawnego nieruchomo

ś

ci dokonane 

po wniesieniu wpisu do KW nie maja wpływu na 
form

ę

 i wysoko

ść

 odszkodowania za 

wywłaszczenie nieruchomo

ś

ci. Gdy wniosek 

zostanie oddalony, organ orzekaj

ą

cy (starosta) jest 

obowi

ą

zany wyst

ą

pi

ć

 o niezwłoczne wykre

ś

lenie 

wpisu. 

Podstaw

ę

 wywłaszczenia nieruchomo

ś

ci nie maj

ą

cej 

zało

ż

onej ksi

ę

gi wieczystej ani zbioru dokumentów 

stanowi

ą

 dane z ewidencji gruntów i budynków. 

Po przeprowadzeniu rozprawy administracyjnej zostaje 
podj

ę

ta decyzja o wywłaszczeniu nieruchomo

ś

ci. 

 

54. Prosz

ę

 zdefiniowa

ć

 wywłaszczenie 

nieruchomo

ś

ci i jakie s

ą

 ograniczenia swobody 

wywłaszczenia nieruchomo

ś

ci. 

Wywłaszczenie nieruchomo

ś

ci polega na 

pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, 
prawa własno

ś

ci, prawa u

ż

ytkowania wieczystego 

lub innego prawa rzeczowego na nieruchomo

ś

ci. 

Wywłaszczenie nieruchomo

ś

ci mo

ż

e by

ć

 

dokonane, je

ż

eli cele publiczne nie mog

ą

 by

ć

 

zrealizowane w inny sposób ni

ż

 przez pozbawienie 

albo ograniczenie praw do nieruchomo

ś

ci, a prawa 

te nie mog

ą

 by

ć

 nabyte w drodze umowy. 

Organem wła

ś

ciwym w sprawach wywłaszczenia 

jest starosta, wykonuj

ą

cy zadanie z zakresu 

administracji rz

ą

dowej. 

Nieruchomo

ść

 mo

ż

e by

ć

 wywłaszczona tylko na 

rzecz Skarbu Pa

ń

stwa albo na rzecz jednostki 

samorz

ą

du terytorialnego. Wywłaszczeniem 

mo

ż

e by

ć

 obj

ę

ta cała nieruchomo

ść

 albo jej cz

ęść

. 

Je

ż

eli wywłaszczeniem jest obj

ę

ta cz

ęść

 

nieruchomo

ś

ci, a pozostała cz

ęść

 nie nadaje si

ę

 do 

prawidłowego wykorzystywania na dotychczasowe 
cele, na 

żą

danie wła

ś

ciciela lub u

ż

ytkownika 

wieczystego nieruchomo

ś

ci nabywa si

ę

 t

ę

 cz

ęść

 w 

drodze umowy na rzecz Skarbu Pa

ń

stwa lub na 

rzecz jednostki samorz

ą

du terytorialnego, w 

zale

ż

no

ś

ci od tego, na czyj

ą

 rzecz nast

ę

puje 

wywłaszczenie. 
Czasowe zaj

ę

cie nieruchomo

ś

ci 

W przypadku siły wy

ż

szej lub nagłej potrzeby 

zapobie

ż

enia powstaniu znacznej szkody, starosta, 

mo

ż

e udzieli

ć

, w drodze decyzji, zezwolenia na 

czasowe zaj

ę

cie nieruchomo

ś

ci na okres nie 

dłu

ż

szy ni

ż

 6 miesi

ę

cy. Decyzji tej nadaje si

ę

 rygor 

natychmiastowej wykonalno

ś

ci. 

Po upływie okresu, na który nast

ą

piło zaj

ę

cie 

nieruchomo

ś

ci, starosta, wykonuj

ą

cy zadanie z 

zakresu administracji rz

ą

dowej, jest obowi

ą

zany 

doprowadzi

ć

 nieruchomo

ść

 do stanu poprzedniego. 

Je

ż

eli na skutek czasowego zaj

ę

cia nieruchomo

ś

ci 

wła

ś

ciciel lub u

ż

ytkownik wieczysty nie b

ę

dzie mógł 

korzysta

ć

 z nieruchomo

ś

ci w sposób 

dotychczasowy lub zgodny z dotychczasowym 
przeznaczeniem, mo

ż

e 

żą

da

ć

, aby starosta, 

wykonuj

ą

cy zadanie z zakresu administracji 

rz

ą

dowej, nabył od niego na rzecz Skarbu Pa

ń

stwa 

własno

ść

 lub u

ż

ytkowanie wieczyste nieruchomo

ś

ci 

w drodze umowy. 
 
55. Przebieg wywłaszczenia nieruchomo

ś

ci. 

Przej

ś

cie prawa własno

ś

ci na rzecz Skarbu 

Pa

ń

stwa lub na rzecz jednostki samorz

ą

du 

terytorialnego nast

ę

puje z dniem, w którym decyzja 

o wywłaszczeniu nieruchomo

ś

ci stała si

ę

 

ostateczna. 
Przej

ś

cie prawa u

ż

ytkowania wieczystego na rzecz 

Skarbu Pa

ń

stwa lub na rzecz jednostki samorz

ą

du 

terytorialnego nast

ę

puje z dniem, w którym decyzja 

o wywłaszczeniu tego prawa stała si

ę

 ostateczna, 

je

ż

eli prawo u

ż

ytkowania wieczystego było 

ustanowione na nieruchomo

ś

ci gruntowej 

 

6

stanowi

ą

cej własno

ść

 innej osoby ni

ż

 ta, na rzecz 

której nast

ą

piło wywłaszczenie. 

Prawo u

ż

ytkowania wieczystego nieruchomo

ś

ci 

gruntowej wygasa z dniem, w którym decyzja o 
wywłaszczeniu tego prawa stała si

ę

 ostateczna, 

je

ż

eli prawo u

ż

ytkowania wieczystego było 

ustanowione na nieruchomo

ś

ci gruntowej 

stanowi

ą

cej własno

ść

 osoby, na rzecz której 

nast

ą

piło wywłaszczenie. 

Wywłaszczon

ą

 nieruchomo

ść

 do czasu jej 

wykorzystania na cel, na który nast

ą

piło 

wywłaszczenie, oddaje si

ę

 w dzier

ż

aw

ę

 

poprzedniemu wła

ś

cicielowi na jego wniosek. 

Ostateczna decyzja o wywłaszczeniu 
nieruchomo

ś

ci stanowi podstaw

ę

 do dokonania 

wpisu w ksi

ę

dze wieczystej. Wpisu dokonuje si

ę

 na 

wniosek starosty, wykonuj

ą

cego zadanie z zakresu 

administracji rz

ą

dowej, lub organu wykonawczego 

jednostki samorz

ą

du terytorialnego, je

ż

eli 

nieruchomo

ść

 została wywłaszczona na rzecz tej 

jednostki. Najem, dzier

ż

awa lub u

ż

yczenie oraz 

trwały zarz

ą

d wywłaszczonej nieruchomo

ś

ci 

wygasaj

ą

 z upływem 3 miesi

ę

cy od dnia, w którym 

decyzja o wywłaszczeniu stała si

ę

 ostateczna. 

 
57. Kto mo

ż

e si

ę

 ubiega

ć

 o zwrot 

wywłaszczonej nieruchomo

ś

ci i jakich 

przypadkach mo

ż

na orzec o zwrocie? 

Wywłaszczenie własno

ś

ci nieruchomo

ś

ci, 

u

ż

ytkowania wieczystego lub innego prawa 

rzeczowego nast

ę

puje za odszkodowaniem na 

rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadaj

ą

cym 

warto

ś

ci tych praw.  

Je

ż

eli na wywłaszczanej nieruchomo

ś

ci lub prawie 

u

ż

ytkowania wieczystego tej nieruchomo

ś

ci s

ą

 

ustanowione inne prawa rzeczowe, odszkodowanie 
zmniejsza si

ę

 o kwot

ę

 równ

ą

 warto

ś

ci tych praw. 

Je

ż

eli na wywłaszczanej nieruchomo

ś

ci, 

stanowi

ą

cej własno

ść

 jednostki samorz

ą

du 

terytorialnego, jest ustanowione prawo u

ż

ytkowania 

wieczystego, odszkodowanie zmniejsza si

ę

 o kwot

ę

 

równ

ą

 warto

ś

ci tego prawa. 

Odszkodowanie ustala starosta, w decyzji o 
wywłaszczeniu nieruchomo

ś

ci. Je

ż

eli w ramach 

odszkodowania została przyznana nieruchomo

ść

 

zamienna, w decyzji, podaje si

ę

 dodatkowo 

oznaczenie nieruchomo

ś

ci zamiennej według tre

ś

ci 

ksi

ę

gi wieczystej oraz według katastru 

nieruchomo

ś

ci, jej warto

ść

 oraz wysoko

ść

 dopłaty. 

Wysoko

ść

 odszkodowania ustala si

ę

 według 

stanu i warto

ś

ci wywłaszczonej nieruchomo

ś

ci 

w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W 
przypadku gdy starosta, wykonuj

ą

cy zadanie z 

zakresu administracji rz

ą

dowej, wydaje odr

ę

bn

ą

 

decyzj

ę

 o odszkodowaniu, wysoko

ść

 

odszkodowania ustala si

ę

 według stanu 

nieruchomo

ś

ci w dniu pozbawienia lub ograniczenia 

praw. Ustalenie wysoko

ś

ci odszkodowania 

nast

ę

puje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy 

maj

ą

tkowego, okre

ś

laj

ą

cej warto

ść

 nieruchomo

ś

ci. 

 
58. Na czyj

ą

 rzecz mo

ż

na wywłaszczy

ć

 

nieruchomo

ść

 i kto jest organem wła

ś

ciwym w 

sprawach wywłaszczenia? 
Organem wła

ś

ciwym w sprawach wywłaszczenia 

jest starosta, wykonuj

ą

cy zadanie z zakresu 

administracji rz

ą

dowej. 

Nieruchomo

ść

 mo

ż

e by

ć

 wywłaszczona tylko na 

rzecz Skarbu Pa

ń

stwa albo na rzecz jednostki 

samorz

ą

du terytorialnego. Wywłaszczeniem 

mo

ż

e by

ć

 obj

ę

ta cała nieruchomo

ść

 albo jej cz

ęść

. 

Je

ż

eli wywłaszczeniem jest obj

ę

ta cz

ęść

 

nieruchomo

ś

ci, a pozostała cz

ęść

 nie nadaje si

ę

 do 

prawidłowego wykorzystywania na dotychczasowe 
cele, na 

żą

danie wła

ś

ciciela lub u

ż

ytkownika 

wieczystego nieruchomo

ś

ci nabywa si

ę

 t

ę

 cz

ęść

 w 

drodze umowy na rzecz Skarbu Pa

ń

stwa lub na 

rzecz jednostki samorz

ą

du terytorialnego, w 

zale

ż

no

ś

ci od tego, na czyj

ą

 rzecz nast

ę

puje 

wywłaszczenie. 
 
 
 
 

59. Na czym polega zasiedzenie nieruchomo

ś

ci. 

Przesłanki zasiedzenia i postanowienia s

ą

du 

stwierdzaj

ą

ce zasiedzenie własno

ś

ci 

nieruchomo

ś

ci. 

Zgodnie z art. 172 Kodeksu cywilnego (KC) 
posiadacz samoistny nieruchomo

ś

ci nie b

ę

d

ą

cy 

wła

ś

cicielem nabywa jej własno

ść

 przez 

nieprzerwane jej posiadanie.  
Termin nabycia własno

ś

ci w drodze zasiedzenia 

zale

ż

y od tego czy posiadanie jest w dobrej czy złej 

wierze. W tym pierwszym przypadku wynosi on 20 
lat, w drugim 30 lat. Co do terminów zasiedzenia 
nale

ż

y pami

ę

ta

ć

, i

ż

 ustawa z dnia 28 lipca 1990 

roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz.U.1990, 
55, 321) wprowadziła ich wydłu

ż

enie. Przed ta 

nowelizacj

ą

 stosowane były, terminy 10-letni i 20-

letni. Ma to istotne znaczenie, bowiem do 
przypadków, gdy okres zasiedzenia upłyn

ą

ł przed 

dniem wej

ś

cia w 

ż

ycie ww. ustawy, tj. przed 1 

pa

ź

dziernikiem 1990 roku b

ę

d

ą

 miały zastosowanie 

stare okresy zasiedzenia. 
Zgodnie z art. 173 KC, je

ż

eli wła

ś

ciciel 

nieruchomo

ś

ci, przeciwko któremu biegnie termin 

zasiedzenia, jest małoletni termin zasiedzenia nie 
mo

ż

e zako

ń

czy

ć

 si

ę

 wcze

ś

niej ni

ż

 przed upływem 2 

lat od osi

ą

gni

ę

cia jego pełnoletnio

ś

ci. W takiej 

sytuacji podstawowe terminy mog

ą

, wi

ę

c ulec 

przedłu

ż

eniu. Wyliczaj

ą

c czas zasiedzenia mo

ż

liwe 

jest zgodnie z art. 176 doliczenie czasu posiadania 
przez poprzednika. Je

ż

eli poprzednik uzyskał 

posiadanie w złej wierze, czas jego posiadania 
mo

ż

e by

ć

 doliczony tylko wtedy, gdy ł

ą

cznie z 

czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi 
on 30 lat. Powy

ż

sza regulacja dotyczy sytuacji 

przeniesienia posiadania w tym w drodze 
spadkobrania. Pami

ę

ta

ć

 jednak nale

ż

y, i

ż

 

zasiedzenie nast

ę

puje nie od momentu 

stwierdzenia tego faktu w orzeczeniu s

ą

dowym, 

lecz w momencie upływu terminów do zasiedzenia i 
spełnienia pozostałych jego warunków. W zwi

ą

zku 

z tym nie b

ę

dzie mo

ż

liwe doliczenie czasu 

posiadania poprzednika, je

ż

eli ju

ż

 on spełniał 

wszystkie warunki do zasiedzenia. 
Dobra czy zła wiara to kwestia 

ś

wiadomo

ś

ci 

posiadacza nieruchomo

ś

ci. Dobra wiara zgodnie z 

orzecznictwem S

ą

du Najwy

ż

szego to sytuacja, 

kiedy osoba pozostaje w usprawiedliwionym 
przekonaniu, 

ż

e przysługuje mu prawo do władania 

rzecz

ą

, jakie faktycznie wykonuje. A contrario 

osoba pozostaj

ą

ca w złej wierze, wie, 

ż

e prawo 

takie jej nie przysługuje. W złej wierze b

ę

dzie na 

przykład ten, kto rozpocz

ą

ł korzystanie z 

nieruchomo

ś

ci s

ą

siedniej wiedz

ą

c, 

ż

e nale

ż

y ona 

do innej osoby. Dla oceny dobrej czy złej wiary 
wła

ś

ciwa jest chwila uzyskania posiadania 

nieruchomo

ś

ci.  

Posiadanie jest samoistne, gdy posiadacz 
nieruchomo

ś

ci zachowuje si

ę

 jakby był jej 

wła

ś

cicielem. Na przykład obsiewa grunt rolny, 

zbiera plony, ogradza itp.  
Co do zasady uznaje si

ę

, i

ż

 wła

ś

ciciel nie mo

ż

e 

domaga

ć

 si

ę

 zasiedzenia własnej nieruchomo

ś

ci. 

Je

ż

eli tytuł własno

ś

ci zagin

ą

ł, ustalenie prawa 

własno

ś

ci mo

ż

liwe jest tylko w drodze 

post

ę

powania przed s

ą

dem. 

 
60. Wymie

ń

 pierwotne oraz pochodne sposoby 

nabycia nieruchomo

ś

ci oraz okre

ś

l ró

ż

nice 

mi

ę

dzy nimi. 

Sposób pierwotny nabycia (utraty) prawa 
własno

ś

ci polega na tym 

ż

e prawo poprzedniego 

wła

ś

ciciela wygasa i powstaje nowe, niezale

ż

ne od 

praw poprzedniego wła

ś

ciciela i czyichkolwiek 

uprawnie

ń

. 

Sposoby pierwotne to:  
nacjonalizacja, przej

ę

cie przez pa

ń

stwo, 

wywłaszczenie, konfiskata mienia, przepadek 
rzeczy, zasiedzenie, znalezienie, zawłaszczenie 
rzecz

ą

 niczyj

ą

, poł

ą

czone przemieszanie i 

przeistoczenie, przerzucenie rzeczy, zrzeczenie si

ę

 

praw do nieruchomo

ś

ci, odł

ą

czenie po

ż

ytków 

naturalnych od rzeczy. 
Sposób pochodny polega na tym 

ż

e nowy 

wła

ś

ciciel wywodzi swoje prawa z praw wła

ś

ciciela 

poprzedniego, w szczególno

ś

ci nie mo

ż

e naby

ć

 

wi

ę

cej uprawnie

ń

 ni

ż

 poprzedni wła

ś

ciciel rzeczy. 

Sposoby pochodne to:  
sprzeda

ż

, darowizna i zamiana, po

ż

yczka, umowa 

o dzieło, umowa dostawy, dziedziczenie, nabycie 
maj

ą

tku przy ł

ą

czeniu si

ę

 osób prawnych, 

uwłaszczenie osób prawnych. 
 
61. Jakie s

ą

 skutki budowy obiektu 

budowlanego na cudzym gruncie, gdy cały 
obiekt jest na gruncie cudzym, lub nast

ą

piło 

przekroczenie granicy. 
Budowa na Grucie cudzym mo

ż

e mie

ć

 miejsce, gdy 

s

ą

siad, wznosz

ą

c budynek lub inne urz

ą

dzenie, 

przekroczy granice prawne gruntów.  
Skutki prawne przekroczenia granic przy budowie 
zale

żą

 od winy buduj

ą

cego s

ą

siada. W razie winy 

umy

ś

lnej buduj

ą

cego, pokrzywdzony wła

ś

ciciel 

nieruchomo

ś

ci mo

ż

e 

żą

da

ć

 przywrócenia stanu 

poprzedniego i zaniechania narusze

ń

 oraz 

naprawienia szkody. Je

ż

eli jednak poszkodowany 

przyczynił si

ę

 do powstania lub zwi

ę

kszenia szkody 

obowi

ą

zek jej naprawienia ulega odpowiedniemu 

zmniejszeniu, stosownie do okoliczno

ś

ci, a 

zwłaszcza do stopnia winy obu stron. 
Je

ż

eli przekroczenie granicy nast

ą

piło bez winy 

umy

ś

lnej, pokrzywdzony wła

ś

ciciel mo

ż

e 

żą

da

ć

 

przywrócenia stanu poprzedniego tylko wtedy, gdy 
bez uzasadnionej zwłoki sprzeciwił si

ę

 

przekroczeniu granicy lub gdy grozi mu 
niewspółmiernie wielka szkoda. Gdy takie 
okoliczno

ś

ci nie maj

ą

 miejsc poszkodowany 

wła

ś

ciciel gruntu mo

ż

e 

żą

da

ć

 jednego z 

nast

ę

puj

ą

cych rozwi

ą

za

ń

: 

1) ustanowienia odpowiedniej słu

ż

ebno

ś

ci 

gruntowej, za wynagrodzeniem, 
2) wykupienia zaj

ę

tej cz

ęś

ci gruntu wraz z t

ą

 

cz

ęś

ci

ą

, która ze wzgl

ę

du na budow

ę

, straciła dla 

niego znaczenie gospodarcze. 
 
62. Prawo pierwokupu nieruchomo

ś

ci z ustawy 

o gospodarce nieruchomo

ś

ciami przysługuje 

gminie w przypadku sprzeda

ż

y: 

-niezabudowanej nieruchomo

ś

ci nabytej uprzednio 

od Skarbu Pa

ń

stwa albo od jednostki samo rz

ą

du 

terytorialnego, 
-prawa u

ż

ytkowania wieczystego niezabudowanej 

nieruchomo

ś

ci gruntowej, 

-nieruchomo

ś

ci poło

ż

onej na obszarze 

przeznaczonym w planie miejscowym na cele 
publiczne, 
-nieruchomo

ś

ci wpisanej do rejestru zabytków lub 

prawa u

ż

ytkowania wieczystego takiej 

nieruchomo

ś

ci 

 
63. Tryb zbywania nieruchomo

ś

ci przez Skarb 

Pa

ń

stwa oraz jednostki samorz

ą

du 

terytorialnego. 
Zbywanie nieruchomo

ś

ci polega na rozporz

ą

dzaniu 

tymi nieruchomo

ś

ciami przez sprzeda

ż

, zamian

ę

, 

darowizn

ę

, zrzeczenie si

ę

 lub oddanie gruntu w 

u

ż

ytkowanie wieczyste. 

Sprzeda

ż

 i oddawanie w u

ż

ytkowanie wieczyste 

nieruchomo

ś

ci mo

ż

e nast

ą

pi

ć

 zasadniczo w drodze 

przetargu i w trybie rokowa

ń

. Wykluczony jest tryb 

ofertowy. 
Na zbywanie przez starost

ę

 nieruchomo

ś

ci z 

zasobu nieruchomo

ś

ci Skarbu Pa

ń

stwa niezb

ę

dna 

jest zgoda wojewody. Zgoda wojewody ma form

ę

 

zarz

ą

dzenia i mo

ż

e by

ć

 udzielona na zbycie jednej 

lub kilku nieruchomo

ś

ci. 

 
 64. Przypadki pierwsze

ń

stwa w nabyciu 

nieruchomo

ś

ci przy zbywaniu nieruchomo

ś

ci 

przez Skarb Pa

ń

stwa oraz jednostki samorz

ą

du 

terytorialnego. 
W przypadku zbywania nieruchomo

ś

ci osobom 

fizycznym i prawnym pierwsze

ń

stwo 

w ich nabyciu, z zastrze

ż

eniem art. 216a, 

przysługuje osobie, która 
spełnia jeden z nast

ę

puj

ą

cych warunków: 

1) przysługuje jej roszczenie o nabycie 
nieruchomo

ś

ci z mocy niniejszej ustawy 

lub odr

ę

bnych przepisów, je

ż

eli zło

ż

y wniosek o 

nabycie przed upływem 

 

7

terminu okre

ś

lonego w wykazie, termin zło

ż

enia 

wniosku nie mo

ż

e by

ć

 krótszy ni

ż

 6 tygodni, licz

ą

c 

od dnia wywieszenia wykazu; 
2) jest poprzednim wła

ś

cicielem zbywanej 

nieruchomo

ś

ci pozbawionym prawa 

własno

ś

ci tej nieruchomo

ś

ci przed dniem 5 grudnia 

1990 r. albo jego 
spadkobierc

ą

, je

ż

eli zło

ż

y wniosek o nabycie przed 

upływem terminu okre

ś

lonego 

w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin 
zło

ż

enia wniosku 

nie mo

ż

e by

ć

 krótszy ni

ż

 6 tygodni, licz

ą

c od dnia 

wywieszenia wykazu; 
3) jest najemc

ą

 lokalu mieszkalnego, a najem 

został nawi

ą

zany na czas nieoznaczony. 

 
65. Zasoby nieruchomo

ś

ci według ustawy o 

gospodarce nieruchomo

ś

ciami: 

a) 

Zasób nieruchomo

ś

ci Skarbu Pa

ń

stwa – 

nieruchomo

ś

ci, które stanowi

ą

 własno

ść

 

Skarbu Pa

ń

stwa a nie znajduj

ą

 si

ę

 w 

u

ż

ytkowaniu wieczystym, w trwałym zarz

ą

dzie 

ani w u

ż

ytkowaniu lub, na które wygasło 

u

ż

ytkowanie wieczyste, trwały zarz

ą

d lub 

u

ż

ytkowanie oraz nieruchomo

ś

ci, które Skarb 

Pa

ń

stwa uzyskał w u

ż

ytkowanie wieczyste. 

Nieruchomo

ś

ci rolne b

ę

d

ą

ce własno

ś

ci

ą

 

Skarbu Pa

ń

stwa regulowane ustaw

ą

 o 

gospodarowaniu nieruchomo

ś

ciami rolnymi 

Skarbu Pa

ń

stwa nie wchodz

ą

 w skład zasobu 

nieruchomo

ś

ci Skarbu Pa

ń

stwa. Zasobem tym 

zarz

ą

dza starosta. 

b) 

Zasób Własno

ś

ci Rolnej Skarbu Pa

ń

stwa – 

nieruchomo

ś

ci rolne nale

żą

ce do Skarbu 

Pa

ń

stwa, które reguluje ustawa o 

gospodarowaniu nieruchomo

ś

ciami rolnymi 

Skarbu Pa

ń

stwa. Gospodaruje nimi Agencja 

Własno

ś

ci Rolnej Skarbu Pa

ń

stwa. 

c) 

Wojewódzki zasób nieruchomo

ś

ci – 

nieruchomo

ś

ci, które nale

żą

 do województwa a 

nie znajduj

ą

 si

ę

 w u

ż

ytkowaniu wieczystym, w 

trwałym zarz

ą

dzie ani w u

ż

ytkowaniu lub, na 

które wygasło u

ż

ytkowanie wieczyste, trwały 

zarz

ą

d lub u

ż

ytkowanie oraz nieruchomo

ś

ci, 

które województwo uzyskało w u

ż

ytkowanie 

wieczyste. Zarz

ą

dza nimi zarz

ą

d 

województwa. 

d) 

Powiatowy zasób nieruchomo

ś

ci - 

nieruchomo

ś

ci, które nale

żą

 do powiatu a nie 

znajduj

ą

 si

ę

 w u

ż

ytkowaniu wieczystym, w 

trwałym zarz

ą

dzie ani w u

ż

ytkowaniu lub, na 

które wygasło u

ż

ytkowanie wieczyste, trwały 

zarz

ą

d lub u

ż

ytkowanie oraz nieruchomo

ś

ci, 

które powiat uzyskał w u

ż

ytkowanie wieczyste. 

Nieruchomo

ś

ciami tymi gospodaruje zarz

ą

d 

powiatu. 

Gminny zasób nieruchomo

ś

ci - nieruchomo

ś

ci, 

które nale

żą

 do gminy a nie znajduj

ą

 si

ę

 w 

u

ż

ytkowaniu wieczystym, w trwałym zarz

ą

dzie ani 

w u

ż

ytkowaniu lub, na które wygasło u

ż

ytkowanie 

wieczyste, trwały zarz

ą

d lub u

ż

ytkowanie oraz 

nieruchomo

ś

ci, które gmina uzyskała w 

u

ż

ytkowanie wieczyste. Zarz

ą

dza nimi wójt, 

burmistrz albo prezydent miasta pod prawn

ą

 

kontrol

ą

 rady gminy lub miasta. 

 
66. Wymieni

ć

 prawne formy gospodarowanie 

nieruchomo

ś

ciami stanowi

ą

cymi własno

ść

 

Skarbu Pa

ń

stwa oraz jednostek samorz

ą

du 

terytorialnego. 
Gospodarka nieruchomo

ś

ciami oznacza 

korzystanie, zarz

ą

dzanie i rozporz

ą

dzanie 

nieruchomo

ś

ciami. 

 
67.Opisa

ć

 tryb nabywania nieruchomo

ś

ci pod 

realizacj

ę

 dróg publicznych na podstawie 

ustawy o szczególnych zasadach 
przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie 
dróg publicznych. 
Rozdział 3 
 
Nabywanie nieruchomo

ś

ci pod drogi 

 
Art. 12. 1. Decyzj

ą

 o ustaleniu lokalizacji drogi 

zatwierdza si

ę

 projekt podziału nieruchomo

ś

ci. 

2. Linie rozgraniczaj

ą

ce teren ustalone decyzj

ą

 o 

ustaleniu lokalizacji drogi stanowi

ą

 linie podziału 

nieruchomo

ś

ci. 

3. Decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi stanowi 
podstaw

ę

 do dokonania wpisów w ksi

ę

dze 

wieczystej i w katastrze nieruchomo

ś

ci. 

 
Art. 13. 1. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i 
Autostrad nabywa w imieniu i na rzecz Skarbu 
Pa

ń

stwa nieruchomo

ś

ci lub ich cz

ęś

ci na cele 

budowy dróg, w drodze umowy, z zastrze

ż

eniem 

art. 14. 
2. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad 
mo

ż

e nabywa

ć

 w imieniu i na rzecz Skarbu 

Pa

ń

stwa nieruchomo

ś

ci, w tym lokale mieszkalne, 

poza pasami drogowymi w celu dokonania ich 
zamiany na nieruchomo

ś

ci poło

ż

one w pasach 

drogowych lub wydzielania ich w tych pasach w 
post

ę

powaniu scaleniowo-wymiennym. 

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, je

ż

eli 

nabywana jest cz

ęść

 nieruchomo

ś

ci, a pozostała 

cz

ęść

 nie nadaje si

ę

 do prawidłowego 

wykorzystania na dotychczasowe cele, Generalny 
Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest 
obowi

ą

zany do nabycia, na wniosek wła

ś

ciciela lub 

u

ż

ytkownika wieczystego nieruchomo

ś

ci, w imieniu 

i na rzecz Skarbu Pa

ń

stwa tej cz

ęś

ci 

nieruchomo

ś

ci. 

 
Art. 14. 1. Nieruchomo

ś

ci przeznaczone na pasy 

drogowe, stanowi

ą

ce własno

ść

 jednostek 

samorz

ą

du terytorialnego, staj

ą

 si

ę

 własno

ś

ci

ą

 

Skarbu Pa

ń

stwa z dniem, w którym decyzja o 

ustaleniu lokalizacji drogi dotycz

ą

ca tych 

nieruchomo

ś

ci stała si

ę

 ostateczna. 

2. W przypadku nieruchomo

ś

ci, o których mowa w 

ust. 1, które na podstawie ustawy z dnia 10 maja 
1990 r. - Przepisy wprowadzaj

ą

ce ustaw

ę

 o 

samorz

ą

dzie terytorialnym i ustaw

ę

 o pracownikach 

samorz

ą

dowych stały si

ę

 z dniem 27 maja 1990 r. 

własno

ś

ci

ą

 gmin, lecz co do których nie zostały 

wydane ostateczne decyzje potwierdzaj

ą

ce nabycie 

własno

ś

ci, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i 

Autostrad, działaj

ą

c w imieniu Skarbu Pa

ń

stwa, 

wyst

ę

puje do gminy o przedło

ż

enie, w terminie 60 

dni od dnia otrzymania wezwania, decyzji 
potwierdzaj

ą

cej nabycie własno

ś

ci. Po 

bezskutecznym upływie tego terminu wojewoda, na 
wniosek Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i 
Autostrad, w drodze decyzji, udziela zezwolenia na 
niezwłoczne zaj

ę

cie nieruchomo

ś

ci. Decyzji tej 

nadaje si

ę

 rygor natychmiastowej wykonalno

ś

ci. Do 

egzekucji obowi

ą

zków wynikaj

ą

cych z niniejszej 

decyzji stosuje si

ę

 przepisy o post

ę

powaniu 

egzekucyjnym w administracji. 
3. Za nieruchomo

ś

ci, o których mowa w ust. 1, 

jednostkom samorz

ą

du terytorialnego przysługuje 

odszkodowanie ustalone według zasad 
obowi

ą

zuj

ą

cych przy wywłaszczaniu 

nieruchomo

ś

ci. 

4. Wojewoda, w drodze decyzji, stwierdza nabycie 
przez Skarb Pa

ń

stwa własno

ś

ci nieruchomo

ś

ci, o 

której mowa w ust. 1, oraz ustala odszkodowanie. 
 
Art. 15. 1. Wszcz

ę

cie post

ę

powania 

wywłaszczeniowego, w odniesieniu do 
nieruchomo

ś

ci przeznaczonych na pasy drogowe, 

nast

ę

puje na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg 

Krajowych i Autostrad po bezskutecznym upływie 
terminu do zawarcia umowy, o której mowa w art. 
13 ust. 1, wyznaczonego przez wojewod

ę

 na pi

ś

mie 

wła

ś

cicielowi lub u

ż

ytkownikowi wieczystemu tych 

nieruchomo

ś

ci. Termin ten nie mo

ż

e by

ć

 krótszy ni

ż

 

30 dni od dnia otrzymania przez wła

ś

ciciela lub 

u

ż

ytkownika wieczystego nieruchomo

ś

ci pisemnej 

oferty Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i 
Autostrad dotycz

ą

cej zawarcia umowy. 

2. W przypadku gdy nieruchomo

ś

ci przeznaczone 

na pasy drogowe maj

ą

 nieuregulowany stan 

prawny, wszcz

ę

cie post

ę

powania 

wywłaszczeniowego nast

ę

puje na wniosek 

Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i 
Autostrad, bez konieczno

ś

ci zachowania warunków 

okre

ś

lonych w ust. 1. Art. 114 ust. 3 i 4 ustawy z 

dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce 

nieruchomo

ś

ciami, zwanej dalej "ustaw

ą

 o 

gospodarce nieruchomo

ś

ciami", stosuje si

ę

 

odpowiednio.3. Przepis ust. 2 stosuje si

ę

 

odpowiednio, je

ż

eli wła

ś

ciciel lub u

ż

ytkownik 

wieczysty nie 

ż

yj

ą

, a ich spadkobiercy nie wykazali 

prawa do spadku. 
 
Art. 16. 1. Post

ę

powanie wywłaszczeniowe 

wszczyna, na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg 
Krajowych i Autostrad, i wydaje decyzje w jego toku 
wojewoda. 
2. Decyzja o wywłaszczeniu nieruchomo

ś

ci, poza 

elementami okre

ś

lonymi w przepisach odr

ę

bnych, 

okre

ś

la termin wydania nieruchomo

ś

ci lub 

opró

ż

nienia lokali i innych pomieszcze

ń

. Termin ten 

nie mo

ż

e by

ć

 krótszy ni

ż

 30 dni od dnia dor

ę

czenia 

decyzji wła

ś

cicielowi lub u

ż

ytkownikowi 

wieczystemu nieruchomo

ś

ci. 

3. Do egzekucji obowi

ą

zków wynikaj

ą

cych z decyzji 

o wywłaszczeniu nieruchomo

ś

ci stosuje si

ę

 

przepisy o post

ę

powaniu egzekucyjnym w 

administracji. 
 
Art. 17. 1. Po wszcz

ę

ciu post

ę

powania 

wywłaszczeniowego wojewoda, na wniosek 
Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i 
Autostrad, udziela w uzasadnionych przypadkach, 
w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne 
zaj

ę

cie nieruchomo

ś

ci przeznaczonych na pasy 

drogowe. 
2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje si

ę

 rygor 

natychmiastowej wykonalno

ś

ci, je

ż

eli jest to 

niezb

ę

dne do wykazania prawa do dysponowania 

nieruchomo

ś

ci

ą

 na cele budowlane w rozumieniu 

przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo 
budowlane, zwanej dalej "Prawem budowlanym". 
3. Decyzja, o której mowa w ust. 1: 
  1)   uprawnia do dysponowania nieruchomo

ś

ci

ą

 

na cele budowlane; 
  2)   zobowi

ą

zuje do niezwłocznego wydania 

nieruchomo

ś

ci, opró

ż

nienia lokali i innych 

pomieszcze

ń

; 

  3)   uprawnia do faktycznego obj

ę

cia 

nieruchomo

ś

ci w posiadanie przez Generalnego 

Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. 
4. W przypadku gdy decyzja, o której mowa w ust. 
1, dotyczy nieruchomo

ś

ci zabudowanej, Generalny 

Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest 
obowi

ą

zany, w terminie faktycznego obj

ę

cia 

nieruchomo

ś

ci w posiadanie, do wskazania lokalu 

zamiennego. 
5. Do egzekucji obowi

ą

zków wynikaj

ą

cych z 

decyzji, o której mowa w ust. 1, stosuje si

ę

 przepisy 

o post

ę

powaniu egzekucyjnym w administracji. 

 
Art. 18. 1. Wysoko

ść

 odszkodowania za 

wywłaszczon

ą

 nieruchomo

ść

 ustala si

ę

 według jej 

stanu na dzie

ń

 wydania decyzji o ustaleniu 

lokalizacji drogi i według jej warto

ś

ci rynkowej w 

dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu 
nieruchomo

ś

ci. 

2. Warto

ść

 nieruchomo

ś

ci okre

ś

laj

ą

 rzeczoznawcy 

maj

ą

tkowi, o których mowa w ustawie o gospodarce 

nieruchomo

ś

ciami. 

3. Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, 
podlega waloryzacji na dzie

ń

 wypłaty, według 

zasad obowi

ą

zuj

ą

cych w przypadku zwrotu 

wywłaszczonych nieruchomo

ś

ci. 

 
Art. 19. 1. Decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi 
stanowi podstaw

ę

 do wydania przez wojewod

ę

 

decyzji o wyga

ś

ni

ę

ciu trwałego zarz

ą

du 

ustanowionego na nieruchomo

ś

ci przeznaczonej na 

pas drogowy, stanowi

ą

cej własno

ść

 Skarbu 

Pa

ń

stwa, z wyj

ą

tkiem przypadków, gdy trwały 

zarz

ą

d jest ustanowiony na rzecz Generalnej 

Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Przepis art. 17 
stosuje si

ę

 odpowiednio. 

2. Je

ż

eli przeznaczona na pasy drogowe 

nieruchomo

ść

 stanowi

ą

ca własno

ść

 Skarbu 

Pa

ń

stwa została uprzednio wydzier

ż

awiona, 

wynaj

ę

ta lub u

ż

yczona, decyzja o ustaleniu 

lokalizacji drogi stanowi podstaw

ę

 do 

wypowiedzenia przez Generalnego Dyrektora Dróg 
Krajowych i Autostrad umowy dzier

ż

awy, najmu lub 

 

8

u

ż

yczenia ze skutkiem natychmiastowym. Za straty 

poniesione na skutek rozwi

ą

zania umowy 

przysługuje odszkodowanie. 
3. Do rozwi

ą

zania u

ż

ytkowania stosuje si

ę

 

odpowiednio przepis ust. 2. 
4. Je

ż

eli przeznaczona na pasy drogowe 

nieruchomo

ść

 gruntowa stanowi

ą

ca własno

ść

 

Skarbu Pa

ń

stwa została oddana w u

ż

ytkowanie 

wieczyste, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i 
Autostrad działaj

ą

c w imieniu Skarbu Pa

ń

stwa po 

dniu, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi 
stała si

ę

 ostateczna, mo

ż

e zwróci

ć

 si

ę

 do 

wieczystego u

ż

ytkownika o rozwi

ą

zanie umowy o 

u

ż

ytkowanie wieczyste za odszkodowaniem 

ustalonym według zasad obowi

ą

zuj

ą

cych przy 

wywłaszczaniu nieruchomo

ś

ci, a w przypadku 

odmowy - 

żą

da

ć

 rozwi

ą

zania tej umowy w drodze 

post

ę

powania s

ą

dowego. 

5. Przepis ust. 4 stosuje si

ę

 odpowiednio do 

u

ż

ytkowania wieczystego nabytego w sposób inny 

ni

ż

 w drodze umowy zawartej w formie aktu 

notarialnego. 
 
Art. 20. 1. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i 
Autostrad otrzymuje z mocy prawa, nieodpłatnie, w 
trwały zarz

ą

d nieruchomo

ś

ci stanowi

ą

ce własno

ść

 

Skarbu Pa

ń

stwa, z dniem, w którym decyzja o 

ustaleniu lokalizacji drogi dotycz

ą

ca tych 

nieruchomo

ś

ci stała si

ę

 ostateczna, z 

zastrze

ż

eniem ust. 2. 

2. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 
otrzymuje z mocy prawa, nieodpłatnie, w trwały 
zarz

ą

d nieruchomo

ś

ci stanowi

ą

ce własno

ść

 Skarbu 

Pa

ń

stwa, o których mowa w art. 19, odpowiednio z 

dniem: wyga

ś

ni

ę

cia lub rozwi

ą

zania prawa 

u

ż

ytkowania wieczystego, wyga

ś

ni

ę

cia zarz

ą

du, 

rozwi

ą

zania u

ż

ytkowania albo rozwi

ą

zania umów: 

dzier

ż

awy, najmu lub u

ż

yczenia. 

3. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 
otrzymuje z mocy prawa, nieodpłatnie, w trwały 
zarz

ą

d nieruchomo

ś

ci nabyte przez ni

ą

 na 

własno

ść

 Skarbu Pa

ń

stwa na cele budowy dróg, z 

dniem ich nabycia. 
4. Ustanowienie trwałego zarz

ą

du, o którym mowa 

w ust. 1-3, stwierdza wojewoda w drodze decyzji. 
5. Decyzja, o której mowa w ust. 4, stanowi 
podstaw

ę

 wpisu do ksi

ę

gi wieczystej. 

6. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 
jest zwolniona z opłat rocznych z tytułu trwałego 
zarz

ą

du za nieruchomo

ś

ci, o których mowa w ust. 

1-3, tak

ż

e w przypadku odpłatnego udost

ę

pnienia 

tych nieruchomo

ś

ci koncesjonariuszom lub innym 

podmiotom realizuj

ą

cym zadania w zakresie 

inwestycji drogowych, w tym prac budowlanych i 
utrzymaniowych. 
 
Art. 21. 1. Do gruntów rolnych i le

ś

nych obj

ę

tych 

decyzjami o ustaleniu lokalizacji drogi nie stosuje 
si

ę

 przepisów o ochronie gruntów rolnych i le

ś

nych. 

2. Do usuwania drzew i krzewów znajduj

ą

cych si

ę

 

na nieruchomo

ś

ciach obj

ę

tych decyzj

ą

 o ustaleniu 

lokalizacji drogi, z wyj

ą

tkiem drzew i krzewów 

usuwanych z nieruchomo

ś

ci wpisanej do rejestru 

zabytków, nie stosuje si

ę

 przepisów o ochronie 

przyrody w zakresie obowi

ą

zku uzyskiwania 

zezwole

ń

 na ich usuni

ę

cie oraz opłat z tym 

zwi

ą

zanych. 

 
Art. 22. 1. Koszty nabycia nieruchomo

ś

ci pod drogi, 

w tym odszkodowania, finansowane s

ą

 na 

podstawie przepisów o finansowaniu dróg 
publicznych i przepisów o drogach publicznych. 
2. Skarb Pa

ń

stwa jest zwolniony od podatku od 

nieruchomo

ś

ci w zakresie nieruchomo

ś

ci 

przeznaczonych na budow

ę

 dróg, nabytych w trybie 

okre

ś

lonym w niniejszym rozdziale. 

 
Art. 23. W sprawach nieuregulowanych w 
niniejszym rozdziale stosuje si

ę

 przepisy ustawy o 

gospodarce nieruchomo

ś

ciami. 

 
 
 
 
 

Rozdział 4 
Realizacja inwestycji drogowej 
 
Art. 24. 1. Wojewoda wydaje decyzj

ę

 o pozwoleniu 

na budow

ę

 drogi na zasadach i w trybie przepisów 

Prawa budowlanego, z zastrze

ż

eniem przepisów 

niniejszego rozdziału. 
2. Ilekro

ć

 w przepisach Prawa budowlanego jest 

mowa o decyzji o warunkach zabudowy i 
zagospodarowania terenu, rozumie si

ę

 przez to 

tak

ż

e decyzj

ę

 o ustaleniu lokalizacji drogi. 

3. O wszcz

ę

ciu post

ę

powania o wydanie decyzji o 

pozwoleniu na budow

ę

 drogi wojewoda 

zawiadamia, w drodze obwieszcze

ń

, w urz

ę

dach 

gmin i w prasie lokalnej. 
 
Art. 25. 1. Wydanie decyzji o pozwoleniu na 
budow

ę

 drogi wymaga sporz

ą

dzenia raportu o 

oddziaływaniu przedsi

ę

wzi

ę

cia drogowego na 

ś

rodowisko i dokonania uzgodnie

ń

 z wła

ś

ciwymi 

organami. 
2. Zakres raportu, o którym mowa w ust. 1, okre

ś

la 

zał

ą

cznik nr 2 do ustawy. 

 
Art. 26. 1. Wojewoda mo

ż

e nało

ż

y

ć

 na 

wnioskodawc

ę

 obowi

ą

zek przedło

ż

enia analizy 

porealizacyjnej, okre

ś

laj

ą

c termin jej przedło

ż

enia 

nie krótszy ni

ż

 12 miesi

ę

cy i nie dłu

ż

szy ni

ż

 36 

miesi

ę

cy od dnia oddania drogi do u

ż

ytkowania. 

2. W analizie porealizacyjnej, o której mowa w ust. 
1, dokonuje si

ę

 porównania ustale

ń

 zawartych w 

raporcie, o którym mowa w art. 25 ust. 1, z 
rzeczywistym oddziaływaniem inwestycji drogowej 
na 

ś

rodowisko i działaniami podj

ę

tymi w celu jego 

ograniczenia. 
 
Art. 27. Je

ż

eli z post

ę

powania w sprawie oceny 

oddziaływania na 

ś

rodowisko wynika konieczno

ść

 

utworzenia obszaru ograniczonego u

ż

ytkowania i 

zostało to stwierdzone w decyzji o pozwoleniu na 
budow

ę

 drogi, utworzenie obszaru ograniczonego 

u

ż

ytkowania nast

ę

puje w terminie nie dłu

ż

szym ni

ż

 

12 miesi

ę

cy od dnia rozpocz

ę

cia u

ż

ytkowania drogi. 

 
Art. 28. 1. Wojewoda dor

ę

cza decyzj

ę

 o 

pozwoleniu na budow

ę

 drogi wnioskodawcy oraz 

zawiadamia o jej wydaniu pozostałe strony, w 
drodze obwieszcze

ń

, w urz

ę

dach gmin oraz w 

prasie lokalnej. 
2. Zawiadomienie o wydaniu decyzji o pozwoleniu 
na budow

ę

 drogi zawiera informacj

ę

 o miejscu, w 

którym strony mog

ą

 zapozna

ć

 si

ę

 z tre

ś

ci

ą

 tej 

decyzji. Przepis art. 49 Kodeksu post

ę

powania 

administracyjnego stosuje si

ę

 odpowiednio. 

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si

ę

 odpowiednio do 

dor

ę

czania i zawiadamiania stron o decyzji w 

sprawie budowy drogi wydanej przez organ drugiej 
instancji. 
4. Odwołanie strony od decyzji o pozwoleniu na 
budow

ę

 drogi rozpatruje si

ę

 w terminie 14 dni, a 

skarg

ę

 do s

ą

du administracyjnego w terminie 

dwóch miesi

ę

cy. 

 
Art. 29. Je

ż

eli budowa drogi wymaga wydania 

pozwolenia wodnoprawnego, wła

ś

ciwy wojewoda 

wydaje to pozwolenie w terminie nie dłu

ż

szym ni

ż

 

30 dni od dnia zło

ż

enia wniosku o jego wydanie. 

 
Art. 30. 1. Je

ż

eli z decyzji o pozwoleniu na budow

ę

 

drogi wynika obowi

ą

zek dokonania przebudowy 

istniej

ą

cych urz

ą

dze

ń

 infrastruktury technicznej, 

wojewoda, na wniosek inwestora, mo

ż

e ograniczy

ć

, 

w drodze decyzji, sposób korzystania z 
nieruchomo

ś

ci przez udzielenie zezwolenia na 

zakładanie i przeprowadzanie na nieruchomo

ś

ci 

ci

ą

gów drena

ż

owych, przewodów i urz

ą

dze

ń

 

słu

żą

cych do przesyłania płynów, pary, gazów i 

energii elektrycznej oraz urz

ą

dze

ń

 ł

ą

czno

ś

ci 

publicznej i sygnalizacji, a tak

ż

e innych 

podziemnych, naziemnych lub nadziemnych 
obiektów i urz

ą

dze

ń

 niezb

ę

dnych do korzystania z 

tych przewodów i urz

ą

dze

ń

, je

ż

eli wła

ś

ciciel lub 

u

ż

ytkownik wieczysty nieruchomo

ś

ci nie wyra

ż

a na 

to zgody. Przepisy art. 124 ust. 2-7 oraz art. 124a 

ustawy o gospodarce nieruchomo

ś

ciami stosuje si

ę

 

odpowiednio. 
2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje si

ę

 rygor 

natychmiastowej wykonalno

ś

ci, je

ż

eli jest to 

niezb

ę

dne do wykazania prawa do dysponowania 

nieruchomo

ś

ci

ą

 na cele budowlane w rozumieniu 

przepisów Prawa budowlanego. 
3. Do egzekucji obowi

ą

zków wynikaj

ą

cych z 

decyzji, o której mowa w ust. 1, stosuje si

ę

 przepisy 

o post

ę

powaniu egzekucyjnym w administracji. 

 
Art. 31. 1. Nie stwierdza si

ę

 niewa

ż

no

ś

ci 

ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budow

ę

 drogi, 

je

ż

eli wniosek o stwierdzenie niewa

ż

no

ś

ci tej 

decyzji został zło

ż

ony po upływie 14 dni od dnia, w 

którym decyzja stała si

ę

 ostateczna, a inwestor 

rozpocz

ą

ł budow

ę

 drogi. Art. 158 § 2 Kodeksu 

post

ę

powania administracyjnego stosuje si

ę

 

odpowiednio. 
2. W przypadku uwzgl

ę

dnienia skargi na decyzj

ę

 o 

pozwoleniu na budow

ę

 drogi, której nadano rygor 

natychmiastowej wykonalno

ś

ci, s

ą

d administracyjny 

po upływie 14 dni od dnia rozpocz

ę

cia budowy 

drogi mo

ż

e stwierdzi

ć

 jedynie, 

ż

e decyzja narusza 

prawo z przyczyn wyszczególnionych w art. 145 lub 
156 Kodeksu post

ę

powania administracyjnego. W 

tym przypadku art. 160 Kodeksu post

ę

powania 

administracyjnego stosuje si

ę

 odpowiednio. 

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si

ę

 odpowiednio do 

decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi. 
 
Art. 32. 1. Wojewoda wydaje decyzj

ę

 o pozwoleniu 

na u

ż

ytkowanie drogi na zasadach i w trybie 

przepisów Prawa budowlanego, z zastrze

ż

eniem 

ust. 2. 
2. W przypadku decyzji o pozwoleniu na budow

ę

 

drogi posiadaj

ą

cej co najmniej dwie jezdnie, przy 

czym ka

ż

d

ą

 z nich przeznaczon

ą

 dla jednego 

kierunku ruchu, wojewoda, na wniosek inwestora, 
wydaje decyzj

ę

 o pozwoleniu na u

ż

ytkowanie w 

odniesieniu do jezdni lub jej odcinka, na którym 
zako

ń

czono budow

ę

. 

3. Przepis ust. 2 stosuje si

ę

 odpowiednio do 

drogowych obiektów in

ż

ynierskich, obj

ę

tych decyzj

ą

 

o pozwoleniu na budow

ę

 drogi. 

 
Art. 33. W sprawach nieuregulowanych w 
niniejszym rozdziale stosuje si

ę

 przepisy Prawa 

ochrony 

ś

rodowiska, z wył

ą

czeniem art. 31-36, art. 

46, 47, art. 49-53, art. 55-57 oraz art. 135 ust. 4. 
 
68. Umowa przedwst

ę

pna ma na celu 

przygotowanie zawarcia umowy mi

ę

dzy stronami. 

W umowie przedwst

ę

pnej strony mog

ą

 oznaczy

ć

 

oprócz elementów istotnych tak

ż

e termin zawarcia 

umowy oraz okres, w jakim strona ma pozosta

ć

 w 

gotowo

ś

ci do zawarcia.  

Je

ż

eli strona zobowi

ą

zana bezpodstawnie uchyla 

si

ę

 od zawarcia umowy, mo

ż

e to wywoła

ć

 

dwojakiego rodzaju nast

ę

pstwa prawne: słabsze 

albo silniejsze. Skutek słabszy wyra

ż

a si

ę

 w 

obowi

ą

zku naprawienia szkody, jak

ą

 osoba 

uprawniona poniosła przez to, 

ż

e liczyła na 

zawarcie umowy przyrzeczonej. Chodzi tu wi

ę

c o 

odszkodowanie. Natomiast skutek silniejszy polega 
na obowi

ą

zku zawarcia umowy. Umowa 

przedwst

ę

pna nie umo

ż

liwia stronom zawarcia 

umowy przyrzeczonej w drodze negocjacji, 
 
69. Prawo pierwokupu ró

ż

ni si

ę

 tym od prawa 

odkupu, i

ż

 nie mo

ż

e by

ć

 wykorzystane przez 

uprawnionego w dowolnej chwili w okresie czasu 
oznaczonym w umowie, lecz ma znaczenie w 
momencie sprzeda

ż

y rzeczy osobie trzeciej. 

 
70. Umowa sprzeda

ż

y nieruchomo

ś

ci powinna 

by

ć

, obowi

ą

zkowo, sporz

ą

dzona przez notariusza, 

którego zadaniem jest czuwanie nad zgodnymi z 
przepisami prawa zapisami umowy. 
Sprzedaj

ą

cy powinien przedstawi

ć

 notariuszowi 

dowód własno

ś

ci nieruchomo

ś

ci lub posiadania do 

niej prawa u

ż

ytkowania wieczystego. Strony umowy 

powinny posiada

ć

 dokumenty to

ż

samo

ś

ci. 

Obowi

ą

zek sprzedaj

ą

cego: