untitled

Wydanie 2009

Dz i a ł a n i a U E p r ze c i w

D z i a ł a n i a U E p r ze c i w

z m i a n o m k l i m at u

z m i a n o m k l i m a t u

Europejski System

Handlu Emisjami (ETS)

Bardzo wiele informacji na temat Unii Europejskiej znajduje się w Internecie.
Dostęp można uzyskać przez serwer Europa (http://ec.europa.eu).
Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.
Luksemburg : Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2009

ISBN 978-92-79-13406-7
doi 10.2779/82121
© Wspólnoty Europejskie, 2009
Powielanie materiałów jest dozwolone pod warunkiem, że zostanie podane ich źródło.

Printed in Belgium

Wydrukowano na papierze z recyklingu, wyroznionym odznaka ekologiczna ue dla papieru graficznego
(http://ec.europa.eu/ecolabel)

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć

odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej.

Oto numer bezpłatny (*) :

00 800 6 7 8 9 10 11

(*) niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń

z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłaty

Działania UE przeciw zmianom klimatu

Wstęp

str.

Zasady europejskiego systemu handlu emisjami (EU ETS)

str. 7

Etapy

realizacji

str.

Uprawnienia

emisji

str.

Jakie korzyści z handlu emisjami wynikają dla fi rm i środowiska ?

str. 10

Zmiany systemu od roku 2013

str. 11

Co obejmuje europejski system handlu emisjami ?

str. 13

Krajowe plany rozdzielania uprawnień

str. 15

Rozdzielanie uprawnień od 2013 roku

str. 17

Zagwarantowanie

przestrzegania

ustaleń

str.

Monitorowanie, zgłaszanie i weryfi

kacja

emisji

str.

Rejestrowanie

transakcji

str.

Handel

emisjami

praktyce str.

Tworzenie popytu na kredyty krajów trzecich

str. 23

Powiązanie z innymi systemami handlu emisjami

str. 25

Europejski System

Handlu Emisjami (ETS)

Wstęp

Unia Europejska przewodzi globalnym wysiłkom zmierzającym do redukcji emisji gazów cieplarnianych
wynikających z działalności człowieka, grożących niebezpiecznymi zmianami klimatu na świecie.
Kamieniem węgielnym strategii opłacalnego zmniejszenia emisji własnych gazów cieplarnianych jest
wypracowany przez UE europejski system handlu emisjami (EU ETS).

Europejski system handlu emisjami, wprowadzony na początku 2005 roku, jest pierwszym na świecie
międzynarodowym systemem typu „ograniczenie-handel” (cap-and-trade) realizowanym na poziomie
przedsiębiorstw, opartym na handlu zezwoleniami na emisje dwutlenku węgla (CO

) i innych gazów

cieplarnianych. Zbudowany w oparciu o innowacyjne mechanizmy zapoczątkowane przez protokół
z Kioto – międzynarodowy handel emisjami, mechanizm czystego rozwoju (Clean Development
Mechanism – CDM) i instrument wspólnych wdrożeń (Joint Implementation – JI) – obowiązkowy
system wkrótce stał się motorem ekspansji międzynarodowego rynku emisji.

Ustalając cenę za każdą tonę wyemitowanego węgla, europejski system handlu emisjami zachęca
do inwestycji w technologie niskowęglowe. System zmusił zarządy przedsiębiorstw do wzięcia pod
uwagę kosztów emisji, ukierunkowując w ten sposób pomysłowość i kreatywność przedsiębiorców na
wynajdowanie innowacyjnych i mniej kosztownych sposobów walki ze zmianami klimatu. System dał
początek dużej liczbie związanych z nim nowych sektorów usługowych, jak np. handel uprawnieniami
do emisji dwutlenku węgla, ﬁ nansowanie działań ograniczających emisje, zarządzanie nimi oraz ich
audyt.

Europejski system handlu emisjami powinien umożliwić Unii Europejskiej osiągnięcie celu w zakresie
redukcji emisji zgodnie z założeniami protokołu z Kioto przy kosztach wynoszących poniżej 0,1 % PKB
– znacznie obniżonych dzięki wprowadzeniu systemu. System będzie także odgrywać kluczową rolę

Otwarty system na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych

i wprowadzania globalnych innowacji

w realizacji jeszcze bardziej ambitnych europejskich celów w zakresie redukcji emisji do roku 2020
i w latach późniejszych.

Obok zapewnienia unijnym przedsiębiorstwom opłacalnego sposobu na zmniejszenie ich emisji
europejski system handlu emisjami kieruje także znaczne inwestycje oraz czyste technologie do

krajów rozwijających się i gospodarek w fazie
przejściowej, wspomagając w ten sposób ich wysiłki
na rzecz osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.
Jest to możliwe dzięki temu, że system pozwala
ﬁ rmom na wykorzystanie kredytów z projektów
ograniczających emisje, realizowanych w ramach
mechanizmów CDM i JI, do kompensowania
pewnej części ich własnych emisji.

Europejski system handlu emisjami rozwinął się
w kilku aspektach:

• Jego zakres geograﬁ czny wzrósł wraz z rozszerzeniem UE do 27 państw członkowskich,

a od początku 2008 roku do systemu przystąpiły także sąsiadujące z UE Islandia, Lichtenstein
i Norwegia. Aby jeszcze bardziej rozszerzyć międzynarodowy rynek handlu emisjami, europejski
system handlu emisjami jest otwarty na ustanowienie formalnych powiązań z kompatybilnymi
obowiązkowymi systemami typu „cap and trade” dla gazów cieplarnianych obowiązującymi
w innych częściach świata.

•

W sektorach przemysłowych europejski system handlu emisjami obejmuje obecnie około 11 tys.
bardzo energochłonnych instalacji w branży produkcyjnej oraz wytwarzania energii. Od 2012 r.
rozszerzony system obejmie również emisje powstające podczas lotów do i z lotnisk europejskich.

•

Po początkowym trzyletnim etapie pilotażowym „uczenia się w praktyce” wdrożono surowsze
limity przydziałów emisji na okres obejmujący lata 2008-2012, co w znacznym stopniu przyczyni
się do osiągnięcia przez państwa członkowskie UE celów im wyznaczonych przez protokół
z Kioto.

• W 2013 roku wejdzie w życie unowocześniona wersja systemu, która przyczyni się do jego

wzmocnienia, ekspansji i poprawy funkcjonowania. Umożliwi to systemowi odegranie głównej
roli w realizacji unijnych celów w zakresie redukcji emisji do roku 2020 i w latach następnych,
zgodnie z przyszłymi zobowiązaniami Europy, określonymi w ramach obecnie negocjowanego
międzynarodowego porozumienia w zakresie zmian klimatu.

System handlu emisjami pozostanie trwałym elementem strategii walki ze zmianami klimatu. Sprawdza
się on jako kluczowy instrument redukcji emisji gazów cieplarnianych po stosunkowo niskich kosztach
i stymuluje ewolucję w kierunku gospodarki przyszłości opartej na technologiach niskoemisyjnych.
Niniejsza broszura wyjaśnia, w jaki sposób działa europejski system handlu emisjami oraz jakie główne
zmiany wejdą w życie od roku 2013.

Zasady europejskiego systemu handlu emisjami (EU ETS)

Europejski system handlu emisjami opiera się na świadomości, że wyznaczenie ceny za emisje
związków węgla jest najbardziej opłacalnym sposobem na znaczne zredukowanie globalnych
emisji gazów cieplarnianych, które jest konieczne, aby zapobiec osiągnięciu przez zmiany klimatu
niebezpiecznego poziomu.

System, ustanowiony obowiązującymi aktami prawnymi

zaproponowanymi przez Komisję Europejską

i zatwierdzonymi przez państwa członkowskie UE oraz Parlament Europejski, opiera się na czterech
fundamentalnych zasadach.

• Jest to system typu „cap and trade”

• Uczestnictwo przedsiębiorstw w sektorach objętych systemem jest obowiązkowe

• Zawiera silne mechanizmy gwarantujące przestrzeganie ustaleń

• System obejmuje rynek Unii Europejskiej, ale wykorzystuje także redukcje emisji w innych

częściach świata dzięki akceptacji kredytów z projektów ograniczania emisji realizowanych
zgodnie z mechanizmem czystego rozwoju i instrumentem wspólnych wdrożeń, określonymi
w protokole z Kioto. Europejski system handlu emisjami jest również otwarty na ustanowienie
formalnych powiązań z odpowiednimi obowiązkowymi systemami typu „cap and trade”
w krajach trzecich, które ratyﬁ kowały protokół z Kioto.

Dyrektywa

2003/87/WE

Etapy realizacji

Europejski system handlu emisjami jest wdrażany w kolejnych etapach, zwanych też „okresami
handlowymi”.

•

Etap 1, od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2007 r., stanowił trwającą trzy lata fazę pilotażową obej-
mującą „uczenie się w praktyce” i przygotowanie do decydującego etapu 2. Podczas tego etapu
z powodzeniem ustalono cenę emisji dwutlenku węgla, zainicjowano wolny handel zezwoleniami
na emisję na terenie UE oraz stworzono niezbędną infrastrukturę konieczną do monitorowania,
zgłaszania i weryﬁ kacji rzeczywistych emisji przedsiębiorstw objętych systemem. Generowanie
corocznych zweryﬁ kowanych danych na temat emisji wypełniło ważną lukę informacyjną i stwo-
rzyło solidną podstawę dla wyznaczania limitów krajowych uprawnień na potrzeby etapu 2.

• Etap 2, od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2012 r., zbiega się w czasie z „pierwszym okresem zo-

bowiązań” w ramach protokołu z Kioto – jest to pięcioletni okres, podczas którego UE i państwa
członkowskie muszą wywiązać się ze swoich celów w zakresie emisji określonych w protokole. Etap
pilotażowy, realizowany w latach 2005-2007, był niezbędny dla zagwarantowania, że europejski
system handlu emisjami w pełni przyczyni się do osiągnięcia tych celów dzięki efektywnemu
funkcjonowaniu podczas etapu 2. Na podstawie zweryﬁ kowanych emisji zgłoszonych podczas
etapu 1 Komisja obniżyła wysokość przydziałów dozwolonych podczas etapu 2 do pułapu 6,5 %
poniżej poziomu z 2005 roku, gwarantując w ten sposób, że nastąpi rzeczywista redukcja emisji.

•

Etap 3 obejmie osiem lat, od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2020 r. Ten wydłużony okres handlowy
zaowocuje lepszą przewidywalnością, co jest niezbędne, aby zachęcić do długoterminowych
inwestycji w redukcje emisji. Począwszy od roku 2013, europejski system handlu emisjami zostanie
znacznie wzmocniony i rozszerzony, co umożliwi mu odegranie głównej roli w realizacji celów
unijnych w zakresie zapobiegania zmianom klimatu i oszczędności energetycznej do roku 2020
(patrz strona 11).

Centralnym elementem europejskiego systemu handlu emisjami jest wspólna „waluta” handlowa
w postaci uprawnień na emisje. Jedno zezwolenie daje prawo do wyemitowania jednej tony dwutlenku
węgla. Obecnie wymaga się od państw członkowskich sporządzenia krajowych planów rozdzielania
uprawnień na każdy okres handlowy, w których określi się ilość uprawnień na emisje dla każdego
obiektu w poszczególnych latach. Decyzje dotyczące przydziałów są ogłaszane publicznie.

Limit, zwany też „ograniczeniem” (ang. cap), całkowitej ilości rozdysponowanych uprawnień tworzy
niedobór konieczny do zaistnienia handlu.

Przedsiębiorstwa, które utrzymują swoje emisje poniżej przyznanego im pułapu, mogą sprzedać
nadwyżki uprawnień po cenie określonej przez popyt i podaż w danym okresie. Te przedsiębiorstwa,
które mają trudności z utrzymaniem emisji w granicach uzyskanych uprawnień, mają kilka możliwości
do wyboru. Mogą podjąć kroki w celu zredukowania swoich emisji (np. zainwestować w bardziej
efektywną technologię lub korzystać ze źródeł energii emitujących mniej dwutlenku węgla); mogą
zakupić dodatkowe zezwolenia i/lub kredyty CDM/JI na rynku; mogą też połączyć oba te rozwiązania.
Taka elastyczność zapewnia redukcję emisji w najbardziej opłacalny sposób.

Do tej pory większość uprawnień przydzielono obiektom nieodpłatnie – co najmniej 95 % podczas
etapu początkowego i co najmniej 90 % w trakcie trwania etapu 2 w latach 2008-2012. Chociaż
limity przyznawane są tylko przedsiębiorstwom objętym europejskim systemem handlu emisjami,
każdy – osoby ﬁ zyczne, instytucje, organizacje pozarządowe i inne podmioty – jest uprawniony do
nabywania i zbywania ich na rynku w taki sam sposób jak ﬁ rmy.

Uprawnienia do emisji

Przykładowe dwie ﬁ rmy A i B emitują po 100 tys. ton CO

rocznie. Przyjmijmy, że rząd

przydzielił każdej z nich limit wynoszący 95 tys. ton, pozostawiając im znalezienie sposobu
na ograniczenie emisji o brakujące 5 tys. ton. Firmy te mają wybór pomiędzy zredukowaniem
swoich emisji o 5 tys. ton, zakupem uprawnień na emisję 5 tys. ton na rynku lub zajęciem
stanowiska pośredniego. Przed podjęciem decyzji, którą opcję wybrać, porównują koszty
każdej z nich. Wyobraźmy sobie, że cena rynkowa za zezwolenie na emisję jednej tony
dwutlenku węgla wynosi 20 euro. Firma A oblicza, że zredukowanie emisji będzie kosztować
10 euro za tonę, więc decyduje się na tę opcję, ponieważ jest ona tańsza niż zakup
niezbędnych uprawnień. Firma A decyduje się wykorzystać okazję i zredukować swoje emisje
nie o 5 tys., lecz nawet o 10 tys. ton. Firma B znajduje się w innej sytuacji. W jej przypadku
koszty redukcji wynoszą 30 euro za tonę, tj. są wyższe niż cena rynkowa, toteż ﬁ rma decyduje
się zakupić zezwolenia, zamiast obniżać emisje. Firma A wydaje 100 tys. euro na obniżenie
swoich emisji o 10 tys. ton przy kosztach 10 euro za tonę, ale za to otrzymuje 100 tys. euro
ze sprzedaży niepotrzebnych jej już przydziałów na 5 tys. ton po rynkowej cenie 20 euro
za zezwolenie na każdą tonę. Oznacza to, że ﬁ rma, dzięki sprzedaży uprawnień, w pełni
zrekompensowała wydatki poniesione w związku z redukcją emisji, natomiast gdyby system
handlu emisjami nie istniał, musiałaby ponieść wydatek netto w wysokości 50 tys. euro
(zakładając, że zredukowałaby emisje o niezbędne 5 tys. ton). Firma B wydaje 100 tys. euro
na zakup przydziałów na emisję 5 tys. ton w cenie 20 euro za tonę. Gdyby nie elastyczność
zapewniona przez europejski system handlu emisjami, ﬁ rma ta musiałaby ograniczyć swoje
emisje o 5 tys. ton, ponosząc koszty w wysokości 150 tys. euro. W ten sposób handel emisjami
przyniósł obu ﬁ rmom przedstawionym w tym przykładzie całkowitą oszczędność kosztów
w wysokości 100 tys. euro. Jako że ﬁ rma A decyduje się na redukcję swoich emisji (gdyż jest to
w tym przypadku tańsza opcja), zezwolenia, które zakupiła ﬁ rma B, odpowiadają rzeczywistej
redukcji emisji, nawet jeśli ﬁ rma B nie zredukowała swoich własnych emisji.

Jakie korzyści z handlu emisjami wynikają

dla firm i środowiska ?

Zmiany systemu od roku 2013

Jako część uzgodnionego w 2008 r. głównego pakietu inicjatyw mających na celu zwalczanie
zmian klimatu i zwiększanie wykorzystania energii odnawialnych, od chwili rozpoczęcia realizacji
etapu 3 w dniu 1 stycznia 2013 r. wejdą w życie istotne zmiany w zakresie europejskiego systemu
handlu emisjami.

Modernizacja ta, poparta wyczerpującą analizą funkcjonowania systemu od początku jego
działania, uczyni z systemu handlu emisjami kluczowy instrument w realizacji unijnego celu, jakim
jest stworzenie wysoce wydajnej energetycznie gospodarki emitującej niewielkie ilości gazów
cieplarnianych.

UE zobowiązała się do zredukowania przed rokiem 2020 całkowitych emisji o co najmniej 20 %
w porównaniu do pułapu z roku 1990, lub nawet o 30 %, jeżeli inne kraje rozwinięte zobowiążą się
do podobnych redukcji w ramach nowego globalnego porozumienia klimatycznego (zob. broszura
Działania UE przeciw zmianom klimatu: Unia Europejska na czele działań międzynarodowych
do roku 2020 i później). Unia zakłada także, że do 2020 roku 20 % jej energii pochodzić będzie
ze źródeł odnawialnych, a dzięki poprawie efektywności energetycznej zużycie energii zostanie
zredukowane o 20 % poniżej przewidywanego poziomu.

Zmiany w europejskim systemie handlu emisjami, które wejdą w życie od 2013 roku, będą oznaczać
bardziej zharmonizowane zasady, zwiększoną przewidywalność dla podmiotów gospodarczych
oraz większą wiarygodność na skalę międzynarodową. Główne zmiany obejmują:

• Niewielkie rozszerzenie zakresu systemu (oprócz włączenia przemysłu lotniczego od 2012

roku), tak by wprowadzić pewne dodatkowe gałęzie przemysłu i gazy cieplarniane oraz obiekty
zajmujące się wychwytywaniem, transportem i geologicznym składowaniem emisji CO

;

• Zastąpienie obecnego systemu krajowych limitów uprawnień na emisje jednym limitem

uprawnień dla całej UE;

• Redukcja liniowa wynosząca rocznie 1,74 % limitu uprawnień do roku 2020 i w latach

następnych. Oznacza to, że do roku 2020 ilość przydziałów na emisje będzie o 21 % niższa

w porównaniu z pułapem z roku 2005. Poinformowanie z góry o zakładanej redukcji liniowej
daje podmiotom gospodarczym jasność sytuacji i zapewnia przewidywalność, konieczną dla
dokonania niezbędnych inwestycji prowadzących do redukcji emisji;

• Ciągła ewolucja w kierunku pełnego systemu aukcyjnego sprzedaży uprawnień w miejsce

obecnego systemu nieodpłatnego rozdzielania przydziałów. Od 2013 r. zaistnieje konieczność
nabywania co najmniej 50 % przydziałów w systemie aukcyjnym, a celem jest wprowadzenie
pełnego systemu aukcyjnego do roku 2027. Wyjątki można poczynić dla niektórych
energochłonnych gałęzi przemysłu, w przypadku których uznaje się, że ich konkurencyjność
na rynkach międzynarodowych zostałaby zagrożona przez konieczność zakupu wszystkich
przydziałów;

• Bardziej zharmonizowane zasady dotyczące monitorowania, zgłaszania i weryﬁ kacji emisji.

Poprawi to niezawodność i wiarygodność systemu;

• Możliwość połączenia europejskiego systemu handlu emisjami z obowiązkowymi systemami

typu „cap and trade” w krajach trzecich nie tylko na szczeblu krajowym, ale także na szczeblu
regionalnym bądź stanowym;

• Zharmonizowane zasady dotyczące wykorzystania kredytów uzyskanych z realizacji projektów

CDM i JI w krajach trzecich. Zasady te zaprojektowano w taki sposób, aby zachęcać kraje
trzecie do ratyﬁ kacji przyszłego globalnego porozumienia klimatycznego;

• Możliwość wyłączenia z systemu – przez państwa członkowskie – małych instalacji emitu-

jących stosunkowo niskie ilości CO

, pod warunkiem, że instalacje te wdrożyły środki, które

w porównywalny sposób wpłyną na ograniczenie wydzielanych przez nie emisji.

Zmiany te są bardziej szczegółowo wyjaśnione w następnych sekcjach.

Co obejmuje europejski system handlu emisjami ?

Mimo że handel emisjami potencjalnie może objąć różne sektory gospodarki i wiele gazów
cieplarnianych, europejski system handlu emisjami koncentruje się na tych emisjach, które można
z dużą dokładnością zmierzyć, zgłosić i zweryﬁ kować.

W pierwszym okresie handlowym, w latach 2005-2007, system obejmował emisje dwutlenku węgla
generowane przez instalacje przemysłu energetycznego i ciepłowniczego o wysokim poziomie
emisji oraz w innych wybranych energochłonnych sektorach przemysłowych, takich jak: spalarnie,
raﬁ nerie ropy naftowej, piece koksownicze, huty żelaza i stali oraz cementownie, cegielnie, huty
szkła, zakłady produkujące wapno, ceramikę, pulpę i papier.

W drugim okresie handlowym, w latach 2008-2012, systemem objęto również emisje podtlenku azotu
powstające przy produkcji kwasu azotowego. Oprócz tego, od 1 stycznia 2008 r. zasięg geograﬁ czny
europejskiego systemu handlu emisjami został rozciągnięty poza 27 państw członkowskich UE,
obejmując Islandię, Lichtenstein i Norwegię.

W niektórych przypadkach próg wielkości oparty na zdolności lub wydajności produkcyjnej określa,
które zakłady indywidualne w sektorach objętych systemem muszą w nim uczestniczyć. Obecnie
system obejmuje około 11 tys. instalacji w UE, co stanowi mniej więcej 50 % całości emisji dwutlenku
węgla i około 40 % ogólnych emisji gazów cieplarnianych.

Począwszy od roku 2012 europejski system handlu emisjami obejmie także emisje dwutlenku węgla
pochodzące z lotnictwa cywilnego. Oznacza to, że wszystkie linie lotnicze wykonujące loty do
i z Europy, lub w jej obrębie, będą zobowiązane do uzyskania uprawnień na emisje wygenerowane
podczas tych lotów. Wykorzystanie handlu emisjami do zmierzenia się z kwestią szybko rosnących
emisji w przemyśle lotniczym jest w pełni zgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami UE oraz
z decyzjami podjętymi na zgromadzeniu Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego w 2004 r.

-13 %*

-7.5 %*

-8 %

21 %*

-8 %

0 %*

-21 %*

+25 %*

-6 %

+13 %*

-6.5 %*

-8 %

-28 %*

-6 %*

-6 %

+27 %*

-8 %

+15 %*

+4 %*

-12 %*

-8 %

+1 %

33.0

62.1

42.3**

5.7

97.6

33.5

45.5

156.5

499

74.4

31.3

22.3

223.1

4.6

12.3

3.4

2.9

95.3

239.1

38.9

74.8**

30.5

8.8

174.4

22.9

245.3

2298.5

1.4 %

2.7 %

1.8 %

0.2 %

4.2 %

1.4 %

0.8 %

2.0 %

6.8 %

21.7 %

3.2 %

1.4 %

1.0 %

9.7 %

0.2 %

0.5 %

0.1 %

4.1 %

10.4 %

1.7 %

3.2 %

1.3 %

0.4 %

7.6 %

1.0 %

10.7 %

100 %

32.3

58.0

42.3***

5.2

86.7

24.5

11.8

37.6

132.0

451.5

68.3

19.5

22.3

201.6

3.4

8.6

2.5

2.1

86.3

205.7

34.8

73.2

32.5

8.3

152.2

22.4

245.6

0.2

15.0

2086.50

1.5 %

2.8 %

2.0 %

0.3 %

4.2 %

1.2 %

0.6 %

1.8 %

6.3 %

21.6 %

3.3 %

0.9 %

1.1 %

9.7 %

0.2 %

0.4 %

0.1 %

4.1 %

9.9 %

1.7 %

3.5 %

1.6 %

0.4 %

7.3 %

1.1 %

11.8 %

0.0 %

0.7 %

100.0 %

Austria

Belgia

Bułgaria

Cypr

Czechy

Dania

Estonia

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja

Węgry

Irlandia

Włochy

Łotwa

Litwa

Luksemburg

Malta

Holandia

Polska

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Hiszpania

Szwecja

Zjednoczone Królestwo

Liechtenstein

Norwegia

Suma

Kraj****

Zobowiazanie

z Protokołu z Kioto

(ograniczenie emisji

w % w stosunku do

roku bazowego)

Przydzielone

uprawnienia

do emisji CO

(w milionach ton/rok)

2005 - 2007

2008 - 2012

Udział

w Europejskim

Systemie Handlu

Emisjami

Udział

w Europejskim

Systemie Handlu

Emisjami

Ilość uprawnień na kraj w ramach systemu handlu emisjami 2005-2012

* Zgodnie z protokołem z Kioto Piętnastka (grupa 15 państw wchodzących w skład Unii Europejskiej przed rokiem 2004) jest zobowiązana do redukcji wspólnych
emisji gazów cieplarnianych do poziomu o 8% niższego niż pułap wybranego roku wyjściowego (w większości przypadków roku 1990) w latach 2008-2012.
Ten cel zbiorowy został przełożony na zróżnicowane docelowe poziomy dla rozmaitych krajów, oznaczonych (*), w ramach prawnie wiążącego porozumienia
(Decyzja Rady nr 2002/358/WE z dnia 25 kwietnia 2002 r.). 12 państw członkowskich, które dołączyło do UE w 2004 i 2007 r., posiada swoje własne wiążące cele
krajowe zgodnie z postanowieniami protokołu z Kioto, z wyjątkiem Cypru i Malty, które nie posiadają określonych celów ograniczenia emisji.
** Tylko na rok 2007.
*** Dane prowizoryczne
**** Islandia wchodzi w skład europejskiego systemu handlu emisjami, ale obecnie żaden z jej zakładów w nim nie uczestniczy.

Przydzielone

uprawnienia

do emisji CO

(w milionach ton/rok)

Krajowe plany rozdzielania uprawnień

Od 2013 r. zakres europejskiego systemu handlu emisjami obejmie dodatkowo: instalacje zajmujące
się wychwytywaniem, transportem i geologicznym składowaniem gazów cieplarnianych; emisje CO

generowane przez przemysł petrochemiczny, przy produkcji amoniaku i aluminium; emisje podtlenku
azotu pochodzące z produkcji kwasów azotowego, adypinowego i formylokarboksylowego oraz
emisje tetraﬂ uorku węgla wydzielane przy produkcji aluminium.

Jednocześnie stworzy się rządom możliwość wyłączenia z europejskiego systemu handlu emisjami
niewielkich instalacji, jeżeli wdrożone zostaną rozwiązania
ﬁ skalne lub innego rodzaju, które spowodują porówny-
walną redukcję ich emisji.

Oczekuje się, że powyższe zmiany w zakresie obowią-
zywania systemu wniosą do niego równowartość emisji
netto w wysokości 120-130 milionów ton CO

rocznie od

2013 r., rozszerzając zasięg europejskiego systemu handlu
emisjami z około 40 % do 43 % całkowitych unijnych emi-
sji gazów cieplarnianych.

Krajowe plany rozdzielania uprawnień państw członkowskich muszą być oparte na obiektywnych
i przejrzystych kryteriach, obejmujących także zestaw wspólnych zasad określonych w ramach
prawnych ustanawiających europejski system handlu emisjami. Do najważniejszych zasad należą:

• Plan rozdziału uprawnień musi odzwierciedlać cel dla danego państwa członkowskiego ustalony

zgodnie z Protokołem w Kioto, a także faktyczne i planowane postępy w osiąganiu go. Kluczowa
jest całkowita ilość przyznanych uprawnień. Przyznanie zbyt wielu uprawnień oznaczałoby, że
należy podjąć większe wysiłki zmierzające do zredukowania emisji w sektorach gospodarczych
nieobjętych europejskim systemem handlu emisjami, w potencjalnie mniej opłacalny sposób.

• Przy przyznawaniu uprawnień każdej instalacji należy wziąć pod uwagę potencjalne możliwości

tej instalacji w zakresie redukcji emisji w obrębie każdej z prowadzonych przez nią działalności
i nie powinny one przewyższać prawdopodobnego poziomu zapotrzebowania danego zakładu.

• Jeżeli państwa członkowskie zamierzają wykorzystać kredyty CDM i JI, wspomagając w ten

sposób osiągnięcie krajowych celów w zakresie ograniczeń emisji, plany te muszą być
uzasadnione np. zabezpieczeniami budżetowymi na zakup kredytów.

Komisja Europejska wydała specjalne porady dotyczące zastosowania tych zasad przez państwa
członkowskie podczas trwania pierwszego

i drugiego

okresu handlowego.

Komunikat Komisji COM(2003) 830

Komunikat Komisji COM(2005) 703 – wersja końcowa

Całkowity poziom emisji gazów cieplarnianych dla 27 państw członkowskich UE

z podziałem na sektory w 2007 r.

Źródło: Europejska Agencja Środowiskowa (EEA), w oparciu o prowizoryczne dane z 2007 r.

Komisja oszacowała Krajowe Plany Rozdziału Uprawnień na podstawie tych zasad oraz zasad unijnych
w zakresie pomocy państwowej i konkurencji, a w wielu przypadkach zażądała zmian, szczególnie
w zakresie redukcji całkowitej ilości uprawnień.

Na podstawie zweryﬁ kowanych danych o emisji za rok 2005, zebranych w ramach wymogów

Europejskiego Systemu Handlu Emisjami w zakresie monitorowania, zgła-
szania i weryﬁ kacji – dane takie zostały udostępnione po raz pierwszy –
Komisja przyjęła restrykcyjne podejście do Krajowych Planów Rozdziału
Uprawnień na okres od 2008 do 2012, pragnąć w ten sposób zagwaran-
tować, aby kraje członkowskie osiągnęły cele zakładane zgodnie z Proto-
kołem w Kioto. Całkowita kwota uprawnień na etap 2 została obniżona
do 6,5 % poniżej poziomu emisji z 2005 roku.

Kiedy Komisja Europejska zatwierdzi plan krajowy, całkowita liczba
uprawnień do emisji nie może ulec zmianie; podobnie ilość uprawnień
przyznanych każdej instalacji nie może ulec zmianie, jeżeli dane państwo

członkowskie zakończyło przydzielanie limitów

Rozpuszczalniki

Odpady

Rolnictwo

Przemysł energetyczny

Transport (w tym lotnictwo
międzynarodowe i transport morski)

2,6%

12,4%

8,6%

20%

31,9%

24,2%

0,2%

Gospodarstwa
domowe i usługi

Przemysł (związany
z energią i procesami)

Rozdzielanie uprawnień od 2013 roku

Zgodnie ze zmianami w europejskim systemie handlu emisjami, które wejdą w życie od 2013 roku,

jeden limit przydziałów na emisje obejmujący wszystkie kraje UE zastąpi obecnie obowiązujący
system 27 krajowych planów rozdzielania uprawnień.
Doświadczenia zdobyte podczas 1. etapu wdrażania europejskiego systemu handlu emisjami
wskazują, że bardziej zharmonizowane podejście będzie stanowić silniejszą gwarancję osiągnięcia
unijnych celów w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych wyznaczonych na rok 2020.
Rozwiązanie takie powinno okazać się również skuteczniejsze pod względem minimalizacji
kosztów osiągnięcia tych celów.
Wspólny limit uprawnień dla UE powinien zostać wyznaczony na poziomie, który będzie zarazem
opłacalny i spójny z punktu widzenia wyznaczonych celów w zakresie redukcji emisji. Początkowy
limit zostanie wyznaczony w środkowym punkcie okresu od 2008 do 2012, a następnie

redukowany liniowo o 1,74 % rocznie do roku 2020 i w latach następnych. Oznacza to, że do roku
2020 ilość dostępnych uprawnień będzie o 21 % niższa od pułapu emisji zweryﬁ kowanych w 2005
roku, co w znaczny sposób przyczyni się do osiągnięcia ogólnych celów w zakresie redukcji emisji
gazów cieplarnianych wyznaczonych dla UE na ten rok.
Takie wyraźne, i przedstawione z wyprzedzeniem, określenie skali i częstotliwości wprowadzanych
ograniczeń limitu na wiele lat wprzód zapewnia podmiotom gospodarczym długoterminową
perspektywę i niezbędną przewidywalność, na której mogą one opierać swoje decyzje o inwestycjach
prowadzących do redukcji emisji.
Od 2013 roku główną zasadą przydzielania uprawnień stanie się system aukcyjny, który zastąpi
obecnie obowiązujący mechanizm, w którym ogromna większość uprawnień jest przydzielana przez
rządy nieodpłatnie. Zmiana taka odzwierciedla fakt, że system aukcyjny stwarza silniejszy bodziec
dla przedsiębiorstw w kierunku wczesnego podjęcia działań na rzecz redukcji emisji, lepiej realizuje
zasadę „zanieczyszczający płaci” oraz przyczyni się do poprawy wydajności, przejrzystości oraz
uproszczenia europejskiego systemu handlu emisjami.
Od roku 2013 sektor energetyczny będzie w zasadzie zmuszony do zakupu wszystkich swoich
przydziałów, jako że doświadczenie pokazuje, iż przedsiębiorstwom energetycznym udało się
przerzucić hipotetyczne koszty uprawnień na emisje na swoich klientów nawet wtedy, kiedy
uprawnienia były przydzielane nieodpłatnie. Jednak pod pewnymi warunkami niektóre państwa
członkowskie będą miały możliwość tymczasowego naruszenia tej zasady na rzecz istniejących
elektrowni. W 2013 roku będą mogły przydzielić nieodpłatnie aż do 70 % uprawnień takim zakładom,
jednak odsetek ten musi stopniowo osiągnąć pułap zerowy w 2020 r.
Zakłady zajmujące się wychwytywaniem, transportem i geologicznym składowaniem gazów
cieplarnianych będą również zobowiązane do zakupu całości uprawnień począwszy od roku 2013,
jednak nie będą zmuszone do wykupu uprawnień na emisje składowane.
W przypadku innych sektorów nastąpi stopniowe przechodzenie do systemu aukcyjnego, począwszy
od wprowadzenia sprzedaży aukcyjnej 20 % uprawnień w 2013 roku, przez wzrost do 70 % w roku
2020, przy dążeniu do wprowadzenia pełnego systemu aukcyjnego w roku 2027. Jednak w przypadku

Zapobieganie „wyciekowi dwutlenku węgla”

W przypadku pewnych energochłonnych gałęzi przemysłu, jeżeli ich konkurencyjność byłaby uznana za zagro-
żoną z powodu mniej restrykcyjnych ograniczeń emisji w innych częściach świata, można by w drodze wyjątku
odstąpić od zasady nabywania przez nie uprawnień w systemie aukcyjnym.

Taka sytuacja mogłaby zaistnieć, gdyby – na przykład – nie udało się osiągnąć zadowalającego globalnego poro-
zumienia klimatycznego lub gdyby niektóre kraje trzecie zdecydowały się do niego nie przystępować. Taki rozwój
sytuacji mógłby skusić przedsiębiorstwa zlokalizowane w Europie do przeniesienia się w rejony o mniej restrykcyj-
nym prawodawstwie w zakresie emisji dwutlenku węgla, co spowodowałoby utratę miejsc pracy w Europie oraz
wzrost globalnego poziomu emisji gazów cieplarnianych – zjawisko zwane „wyciekiem dwutlenku węgla".

W celu zapobieżenia temu zjawisku energochłonne sektory i podsektory gospodarki, w przypadku których istnieje
znaczne ryzyko zaistnienia „wycieku dwutlenku węgla”, będą w dalszym ciągu nieodpłatnie otrzymywać całość
swoich uprawnień, pod warunkiem wykorzystywania najskuteczniejszej technologii ograniczającej poziom emisji.

Do końca roku 2009 Komisja określi, w oparciu o uzgodniony zespół kryteriów, które sektory i podsektory należy
uznać za potencjalnie najbardziej narażone na ryzyko Następnie Komisja ponownie oszacuje sytuację w świetle
nowego globalnego porozumienia w sprawie klimatu i zaproponuje wprowadzenie wszelkich poprawek uzna-
nych za konieczne. Propozycje te mogłyby na przykład obejmować korektę proporcji uprawnień, którą sektory
otrzymują nieodpłatnie, lub rozszerzać europejski system handlu emisjami tak, aby obejmował on importerów
produktów konkurujących z produktami europejskimi pochodzącymi z sektorów uznawanych za zagrożone
„wyciekiem dwutlenku węgla”.

pewnych energochłonnych gałęzi przemysłu, których konkurencyjność byłaby zagrożona, można by
w drodze wyjątku odstąpić od zasady nabywania przez nie uprawnień w systemie aukcyjnym (patrz
ramka poniżej).
Uwzględniając znaczną wagę sektora energetycznego w ramach europejskiego systemu handlu emisjami,
szacuje się, że począwszy od roku 2013 ponad 50 % całkowitej liczby uprawnień będzie sprzedawanych
w systemie aukcyjnym.

Aukcje będą prowadzone przez rządy krajowe, ale będą otwarte dla nabywców z terenu całej UE.

Komisja wprowadzi zasady dotyczące przygotowania i funkcjonowania aukcji do 30 czerwca
2010 r., aby zagwarantować w ten sposób przeprowadzanie ich w sposób otwarty, przejrzysty
i wolny od dyskryminacji.
88 % uprawnień przeznaczonych na aukcje zostanie rozdzielonych pomiędzy państwa członkowskie
w oparciu o przydział, jaki otrzymały na podstawie zweryﬁ kowanych emisji z obiektów objętych eu-
ropejskim systemem handlu emisjami w 2005 roku. Pozostałe 10 % zostanie rozdystrybuowane jedy-
nie pomiędzy najmniej zamożne państwa członkowskie jako dodatkowe źródło dochodu, aby w ten
sposób wesprzeć w tych krajach inwestycje na rzecz redukcji zużycia węgla oraz adaptacji do zmian
klimatu. Pozostałe 2 % uprawnień zostanie rozdzielonych, zgodnie z założeniami protokołu z Kioto,

jako premia dla tych państw członkowskich, którym do 2005 r. udało się obniżyć emisje gazów cieplar-

nianych o co najmniej 20 % w stosunku do zawartego dla nich w protokole odpowiedniego roku wyj-
ściowego (są to: Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Republika Czeska, Rumunia, Słowacja, Węgry).
Szacuje się, że do roku 2020 system aukcyjny może wygenerować całkowite roczne wpływy wynoszące
30-50 mld euro, w zależności od ceny węgla. Rządy uzgodniły, że powinny wykorzystać przynajmniej 50 %
tych wpływów na cele walki ze zmianami klimatu, zarówno w Europie, jak i w krajach rozwijających się.

Zagwarantowanie przestrzegania ustaleń

Zgodnie z rynkową filozofią mechanizmu określającego cenę za emisje dwutlenku węgla,
europejski system handlu emisjami zawiera silne mechanizmy gwarantujące przestrzeganie
ustaleń, a jednocześnie przyznaje decydującą rolę bodźcom ekonomicznym.

Po zakończeniu każdego roku kalendarzowego podmioty muszą złożyć ilość uprawnień odpowia-
dającą ilości zweryﬁ kowanych emisji dwutlenku węgla w danym roku. Zezwolenia te są następnie
anulowane, aby nie mogły być już więcej wykorzystane.

Te zakłady, którym zostały niewykorzystane uprawnienia, mogą je odsprzedać lub zachować
do wykorzystania w przyszłości. Instalacje, które nie złożą odpowiedniej ilości uprawnień
pokrywających ich emisje w roku uprzednim, będą karane. Będą musiały uzyskać dodatkowe
uprawnienia, aby nadrobić powstały niedobór w następnym roku, ich nazwy zostaną podane
do publicznej wiadomości i zapłacą wysoką grzywnę za każdą tonę wyemitowanego dwutlenku
węgla ponad limit. Grzywna, ustalona początkowo na 40 euro za tonę, wynosi obecnie 100 euro
za tonę. Od 2013 roku będzie wzrastać zgodnie z roczną stopą inﬂ acji w streﬁ e euro (grupie
państw UE, które przyjęły euro jako swoją walutę).

Niektóre państwa członkowskie również określiły dodatkowe sankcje karne za wszelkie naruszenia
zasad europejskiego systemu handlu emisjami na poziomie krajowym.

Monitorowanie, raportowanie i weryfikacja emisji

Każda instalacja objęta europejskim systemem handlu emisjami musi mieć pozwolenie od
kompetentnej instytucji na emitowanie wszystkich sześciu gazów cieplarnianych kontrolowanych
według ustaleń protokołu z Kioto. Warunkiem przyznania pozwolenia jest zdolność podmiotu do
monitorowania i zgłaszania emisji wydzielanych przez zakład. Pozwolenie takie różni się od uprawnień
(limitów) emisji: pozwolenie określa wymogi w zakresie monitorowania i zgłaszania emisji dla danego
obiektu, natomiast uprawnienia do emisji są jednostkami, którymi w systemie można handlować.

Podmioty muszą zgłaszać generowane przez siebie emisje gazów cieplarnianych objętych europej-
skim systemem handlu emisjami po zakończeniu każdego roku kalendarzowego. Komisja Europejska
wydała zbiór wytycznych w zakresie monitorowania i raportowania emisji

, do którego należy się

stosować.

Raporty muszą być sprawdzone przez niezależnego weryﬁ katora na podstawie kryteriów określonych
w prawodawstwie dotyczącym europejskiego systemu handlu emisjami, a następnie są podawane
do wiadomości publicznej. Podmioty, których raporty w zakresie emisji za zakończony rok nie
przeszły pomyślnie weryﬁ kacji, nie mogą sprzedać swoich uprawnień do momentu zatwierdzenia
skorygowanego raportu przez weryﬁ katora.

Doświadczenie wykazało pewne rozbieżności pomiędzy praktykami w zakresie monitorowania,
raportowania i weryﬁ kacji w rozmaitych państwach członkowskich. Aby rozwiązać ten problem,
a przez to wzmocnić funkcjonowanie i wiarygodność europejskiego systemu handlu emisjami, obecnie
obowiązujące wytyczne zostaną od roku 2013 zastąpione zharmonizowanymi uregulowaniami
prawnymi. Będzie to z korzyścią dla weryﬁ katorów, którzy dzięki temu mogą starać się o jedną
akredytację, ważną na obszarze wszystkich państw członkowskich UE.

Decyzja Komisji nr 2007/589/WE

Rejestrowanie transakcji

Handel emisjami w praktyce

Uprawnień nie drukuje się, lecz są one księgowane w rejestrach elektronicznych prowadzonych
przez państwa członkowskie. Za pomocą ustawodawstwa Komisja Europejska utworzyła znorma-
lizowany i zabezpieczony system rejestrów, oparty o standardy wymiany
danych ONZ, służący do śledzenia i odnajdywania danych na temat wy-
dawania, posiadania, przekazywania i anulowania uprawnień. Uwzględ-
niono również przepisy o śledzeniu danych na temat wykorzystywania
kredytów pochodzących z projektów CDM i JI w systemie unijnym.

System rejestracyjny przypomina system bankowy, który odnotowuje
wszelkie zmiany własności środków pieniężnych na rachunkach, nato-
miast nie interesuje się szczegółami przeprowadzanych transakcji.

System rejestrów kontrolowany jest na szczeblu unijnym przez centralne-
go administratora, który za pomocą niezależnego rejestru transakcji sprawdza każdą transakcję pod
kątem wszelkich nieprawidłowości. Wszelkie wykryte nieprawidłowości uniemożliwiają dokonanie
transakcji do momentu ich usunięcia.

Unijny system rejestrów jest powiązany z międzynarodowym systemem rejestracyjnym funkcjonu-
jącym zgodnie z postanowieniami protokołu z Kioto.

Ramy prawne europejskiego systemu handlu emisjami nie określają, w jaki sposób i gdzie powin-
ny być zawierane transakcje dotyczące uprawnień na emisje. Firmy i inni uczestnicy rynku handlują
bezpośrednio ze sobą lub zbywają/nabywają zezwolenia poprzez jedną z kilku organizacji zajmują-
cych się ich wymianą w Europie albo też uciekają się do pomocy ﬁ rm pośredniczących, które czerpią
korzyści z tego nowego rynku.

Cena zezwolenia jest ustalana przez popyt i podaż. Rynek uprawnień bardzo silnie się rozwinął. W pierw-
szym roku funkcjonowania (2005) handel objął co najmniej 362 milionów uprawnień (ton dwutlenku
węgla), o wartości około 7,2 mld euro. Wolumen handlowy wzrósł do 1 mld uprawnień w roku 2006,
1,6 mld w roku 2007 i niemal 3,1 mld w 2008, według danych Point Carbon, ﬁ rmy konsultingowej, która
zbiera i analizuje dane z rynku handlu emisjami. Handel europejski stanowił około 73 % światowego
obrotu kredytów i uprawnień na emisje CO

, którego wartość w 2008 r. wynosiła 92,4 mld euro.

Europejski system handlu emisjami umocnił w ten sposób swoją pozycję jako siła napędowa świato-
wego rynku handlu uprawnieniami do emisji węgla, który to handel staje się coraz skuteczniejszym
narzędziem ograniczania emisji gazów cieplarnianych przy zachowaniu niskich kosztów.

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

300

320

Stycze

2005

Marzec 2005

Maj 2005

Lipiec 2005

Wrzesie

2005

Listopad 2005

Stycze

2006

Marzec 2006

Maj 2006

Lipiec 2006

Wrzesie

2006

Listopad 2006

Stycze

2007

Marzec 2007

Maj 2007

Lipiec 2007

Wrzesie

2007

Listopad 2007

Stycze

2008

Marzec 2008

Maj 2008

Lipiec 2008

Wrzesie

2008

Listopad 2008

Listopad 2005

Stycze

2006

Marzec 2006

Maj 2006

Lipiec 2006

Wrzesie

2006

Listopad 2006

Stycze

2007

Marzec 2007

Maj 2007

Lipiec 2007

Wrzesie

2007

Listopad 2007

Stycze

2008

Marzec 2008

Maj 2008

Lipiec 2008

Wrzesie

2008

Listopad 2008

Wolumeny transakcji w uprawnieniach unijnych

Cena uprawnienia unijnego

ena upra

wnienia (€)

olumen

y transakcji (milion

y t

on)

Oznacza wolumeny transakcji przeprowadzonych w ramach zorganizowanej wymiany

oraz „w wolnym obrocie", ale nie bezpośrednio pomiędzy ﬁ rmami objętymi ETS

Uprawnienia na rok 2008

Tworzenie popytu na kredyty krajów trzecich

Dyrektywa 2004/101/WE

Mechanizm czystego rozwoju (CDM) i instrument wspólnych wdrożeń (JI) umożliwiają krajom roz-
winiętym, na które nałożono zobowiązania redukcji lub cele ograniczenia emisji zgodnie z postano-
wieniami protokołu z Kioto, inwestowanie w projekty ograniczające emisje w krajach trzecich. Firmy
objęte europejskim systemem handlu emisjami mogą nabywać kredyty redukcji emisji wygenerowa-
ne w ramach tych projektów w celu pokrycia pewnej części swoich emisji, na takiej samej zasadzie,
co uprawnienia do emisji.

Mechanizm CDM obejmuje projekty w krajach rozwijających się. W przypadku redukcji emisji pro-
jekty takie mają potencjalne prawo do otrzymania kredytów zwanych certyﬁ kowanymi redukcjami
emisji (CER). JI stosuje się do projektów w krajach, które wyraziły zgodę na realizację celów w zakresie
redukcji emisji zgodnie z protokołem z Kioto — są to kraje uprzemysłowione i kraje o gospodarkach
w okresie przejściowym. Projekty JI generują kredyty zwane jednostkami redukcji emisji (ERU).

Europejski system handlu emisjami jest pierwszym systemem handlu na świecie, który uznaje więk-
szość z tych kredytów jako równoważne uprawnieniom do emisji (1 EUA = 1 CER = 1 ERU) i zezwala
na dokonywanie transakcji z ich udziałem w ramach systemu

Akceptowane mogą być wszystkie kredyty oprócz pochodzących z obiektów nuklearnych oraz
z zagospodarowywania i zmiany wykorzystania terenu oraz leśnictwa.

Wprowadzenie europejskiego systemu handlu emisjami na trzy lata przed rozpoczęciem pierwszego
okresu zobowiązań w ramach postanowień protokołu z Kioto (2008-2012) dało poczucie pewności
inwestorom działającym na szybko rozwijającym się rynku projektów CDM i JI. Zachęciło to do do-
datkowych inwestycji w te projekty, promując przez to transfer technologii przyjaznych środowisku
i pomagając krajom je przyjmującym w osiągnięciu celów w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Dla ﬁ rm z obszaru UE objętych europejskim systemem handlu emisjami uznanie kredytów pocho-
dzących z projektów CDM i JI rozszerza asortyment dostępnych opcji ograniczania swoich emisji,
poprawia płynność rynku i może potencjalnie obniżyć cenę zezwolenia, zmniejszając przez to koszty
dostosowania się do przepisów prawnych.

Duży popyt na kredyty emisji zachęcił główne banki europejskie i inne instytucje ﬁ nansowe zarów-
no w sektorze prywatnym, jak i publicznym do podjęcia działalności w zakresie udzielania środków
ﬁ nansowych na potencjalne projekty mające na celu redukcję emisji. Dodatkowo założono wiele
międzynarodowych „funduszy węglowych”.

Podczas etapu 2 w latach 2008-2012 przedsiębiorstwa objęte europejskim systemem handlu emi-
sjami mogą zakupić kredyty ogółem na około 1,4 mld ton emisji CO

– średnia roczna wynosząca

280 milionów ton – aby pomóc w zrównoważeniu swoich emisji. (Oprócz tego niektóre rządy państw
unijnych planują zakup całkowitej ilości kredytów wynoszącej około 550 milionów ton CO

, wspiera-

jąc w ten sposób dążenia do realizacji zobowiązań wynikających z protokołu z Kioto, i wyasygnowały
na ten cel środki budżetowe w wysokości około 2,9 mld euro. Wykorzystanie kredytów stanowi uzu-
pełnienie krajowych działań podjętych w celu ograniczenia emisji, zgodnie z postanowieniami stron
UNFCCC w Marrakeszu w 2001 roku).

Począwszy od roku 2013 zasady wykorzystywania kredytów zależeć będą od osiągnięcia zadowala-
jącego międzynarodowego porozumienia klimatycznego na okres przypadający po roku 2012. Zanim
to nie nastąpi, operatorzy będą mogli przenieść do 3. etapu wszelkie kredyty, których nie wykorzystali
w 2. etapie oraz pewną dodatkową, chociaż ograniczoną, ich ilość. W założeniu ogólnym maksymal-
nie 50 % redukcja emisji unijnych w latach 2008-2020 będzie skutkiem wykorzystania kredytów.

Po osiągnięciu zadowalającego międzynarodowego porozumienia Komisja może zaproponować
zezwolenie na dodatkowy dostęp do kredytów, jak również wykorzystanie kredytów z wszelkich no-
wych typów projektów lub innych mechanizmów wypracowanych w ramach owego porozumienia.
Natomiast od stycznia 2013 r. jedynie kredyty z tych krajów trzecich, które ratyﬁ kowały nowe porozu-
mienie, lub z nowych typów projektów zaaprobowanych przez Komisję będą mogły być wykorzysta-
ne w ramach europejskiego systemu handlu emisjami.

Powiązanie z innymi systemami handlu emisjami

www.icapcarbonaction.com

W przekonaniu UE kluczową rolę w umacnianiu skuteczności światowego rynku handlu emisjami
odegra wsparcie udzielone na rzecz redukowania emisji gazów cieplarnianych po stosunkowo
niskich kosztach, które okaże się konieczne po uzgodnieniu porozumienia klimatycznego w 2012 r.
Budowanie tego rynku na skalę globalną będzie wymagało połączenia krajowych rynków handlu
emisjami.

Europejski system handlu emisjami po rozszerzeniu na początku roku 2008 obejmuje także Islandię,
Lichtenstein oraz Norwegię i jest otwarty na ustanowienie połączeń się z innymi kompatybilnymi
obowiązkowymi systemami typu „cap and trade”, które nie osłabiłyby integralności unijnych działań
na rzecz ochrony środowiska. Utworzenie w roku 2007 International Carbon Action Partnership
(międzynarodowego partnerstwa na rzecz ograniczania emisji)

, którego członkami-założycielami

jest Komisja Europejska oraz kilka państw członkowskich UE, pomoże wesprzeć ten proces.

Wizja unijna opiera się na stworzeniu rynku handlu emisjami obejmującego kraje członkowskie
Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) do 2015 r., a następnie rozszerzenie go
na wielkie wyłaniające się gospodarki w okolicach 2020 r. Systemy typu cap and trade” działające
na szczeblu przedsiębiorstw, które wdrożono w Szwajcarii, Nowej Zelandii i północno-wschodnich
stanach Ameryki Północnej, plany utworzenia takich systemów w Japonii, Australii i Kalifornii oraz
przejawy zainteresowania wprowadzeniem systemu federalnego w Stanach Zjednoczonych to
w tym kontekście pożądany rozwój wypadków.

UE dzieli się ze wszystkimi zainteresowanymi wiedzą i doświadczeniem wyniesionymi z działalności
europejskiego systemu handlu emisjami oraz rezultatami niezależnego monitoringu i oceny, tym
samym wspierając rozwój systemów „cap and trade” na całym świecie.

Egzemplarze niniejszej publikacji dostępne są do wyczerpania zapasów :

Komisja Europejska

Dyrekcja Generalna ds.

Środowiska Centrum Informacyjne (BU-9 0/11)

B-1049 Bruksela

http://www.bookshop.europa.eu

Komisja Europejska

Działania UE przeciw zmianom klimatu

Europejski System Handlu Emisjami (ETS)

Luksemburg : Urząd Oﬁ cjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich

2009 – 23 str. – 21 x 21 cm

ISBN 978-92-79-13406-7

doi 10.2779/82121

Prawa do zdjęć (od lewej do prawej)
Okładka: Digital Vision; EC; PhotoDisc ; Deutsche Börse; KE,
Wewnętrzna część przedniej okładki: KE, Digital Vision; Deutsche Börse
Str. 3: Deutsche Börse; EC; Digital Vision
Str. 4: Digital Vision; PhotoDisc
Str. 5: PhotoDisc
Str. 6: PhotoDisc
Str. 7: Digital Vision
Str. 8: Lahoti/boerse-stuttgart AG; KE; PhotoDisc; KE/St Maur Sheil Michael, 1993
Str. 9: Digital Vision
Str. 10: Photodisc
Str. 11: Digital Vision; Lahoti/boerse-stuttgart AG
Str. 12: Digital Vision; Komisja Europejska
Str. 13: Lahoti/boerse-stuttgart AG; PhotoDisc
Str. 14: Digital Vision
Str. 15: PhotoDisc
Str. 15: PhotoDisc; Digital Vision
Str. 16: Lahoti/boerse-stuttgart AG; Corbis corStr.
Str. 17: Photodisc
Str. 18: PhotoDisc
Str. 19: PhotoDisc; Lahoti/boerse-stuttgart AG
Str. 20: Photodisc
Str. 21: Photodisc
Str. 23: Komisja Europejska
Wewnętrzna część tylnej okładki: KE, Digital Vision; KE/St Maur Sheil Michael, 1993
Okładka tylna: Digital Vision; PhotoDisc; KE/G. Barton

KH-78-09-568-PL

-C