Systemy operacyjne
System operacyjny (angielskie operating system, OS),
program - pośrednik między użytkownikiem
komputera a sprzętem komputerowym.
Zadaniem systemu operacyjnego
jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska,
w którym użytkownik może wykonywać swoje programy
w sposób wygodny i wydajny.
System operacyjny (angielskie operating system, OS),
program - pośrednik między użytkownikiem
komputera a sprzętem komputerowym.
Zadaniem systemu operacyjnego
jest tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska,
w którym użytkownik może wykonywać swoje programy
w sposób wygodny i wydajny.
©
Paweł Frejowski
Powłoka
(Interface) – komunikacja użytkownika z systemem
Jądro systemu
podstawowa część,
odpowiedzialna za wszystkie jego zadania.
System plików
sposób zapisu struktury danych na nośniku.
Budowa systemu operacyjnego
Zadania systemu operacyjnego:
Î
Zarządzanie zasobami maszyny
Î
Nadzorowanie procesów
Î
Gromadzenie danych na dyskach i zarządzanie nimi
Î
Interakcja z użytkownikiem
Î
Komunikacja z innymi maszynami
Î
Zarządzanie zasobami maszyny
Î
Nadzorowanie procesów
Î
Gromadzenie danych na dyskach i zarządzanie nimi
Î
Interakcja z użytkownikiem
Î
Komunikacja z innymi maszynami
Użytkownik
Aplikacje
System operacyjny
Zasoby sprzętowe
Podział systemów operacyjnych
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem:
systemy tekstowe - komunikujące się za pomocą wydawanych
z linii poleceń komend
systemy graficzne - komunikujące się za pomocą graficznych
okienek i symboli (ikon).
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem:
systemy tekstowe - komunikujące się za pomocą wydawanych
z linii poleceń komend
systemy graficzne - komunikujące się za pomocą graficznych
okienek i symboli (ikon).
Pod względem architektury:
monolityczne - o najprostszej strukturze i jednozadaniowe,
warstwowe - o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych,
system może wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń
klient/serwer - o bardzo rozbudowanej strukturze,
Aplikacje postrzegane są przez system operacyjny jako
"klienci”, którym należy dostarczyć swoich usług serwerów.
Pod względem architektury:
monolityczne - o najprostszej strukturze i jednozadaniowe,
warstwowe - o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych,
system może wykonywać w tym samym czasie kilka poleceń
klient/serwer - o bardzo rozbudowanej strukturze,
Aplikacje postrzegane są przez system operacyjny jako
"klienci”, którym należy dostarczyć swoich usług serwerów.
Podział systemów operacyjnych
Wielozadaniowość:
system może wykonać
jednocześnie wiele zadań
Wielozadaniowość:
system może wykonać
jednocześnie wiele zadań
Ochrona pamięci:
każdy z programów działa
we własnym obszarze pamięci
nie angażując pamięci
wykorzystywanych przez inne
Ochrona pamięci:
każdy z programów działa
we własnym obszarze pamięci
nie angażując pamięci
wykorzystywanych przez inne
Własności sieciowe
- współdzielenie plików własnego systemu
z innymi użytkownikami sieci
- możliwość łączności z innymi systemami operacyjnymi
Własności sieciowe
- współdzielenie plików własnego systemu
z innymi użytkownikami sieci
- możliwość łączności z innymi systemami operacyjnymi
Wieloprzetwarzanie
wykorzystywane w komputerach wieloprocesorowych
poszczególne zadania przydzielane są rożnym procesorom
asymetryczne
·
procesorowi przypisuje się określony typ zadań
·
procesor pozostaje bezczynny po wykonaniu
zadań przypisanego mu typu
symetryczne
·
zadanie przydzielane jest wolnemu procesorowi
bez względu na typ zadania.
Wieloprzetwarzanie
wykorzystywane w komputerach wieloprocesorowych
poszczególne zadania przydzielane są rożnym procesorom
asymetryczne
·
procesorowi przypisuje się określony typ zadań
·
procesor pozostaje bezczynny po wykonaniu
zadań przypisanego mu typu
symetryczne
·
zadanie przydzielane jest wolnemu procesorowi
bez względu na typ zadania.
DOS - (Disk Operating System)
tekstowy, monolityczny, brak mechanizmów sieciowych
W sierpniu 1981 roku pokazany zostaje MS-DOS 1.0,
pracujący na 8K pamięci operacyjnej
1983 MS-DOS 2.0 dla IBM PC/XT
1984 MS-DOS 3.0 dla IBM PC/AT , dysk 32 MB
1988 MS-DOS 4.0
1993 MS-DOS 6.0
W sierpniu 1981 roku pokazany zostaje MS-DOS 1.0,
pracujący na 8K pamięci operacyjnej
1983 MS-DOS 2.0 dla IBM PC/XT
1984 MS-DOS 3.0 dla IBM PC/AT , dysk 32 MB
1988 MS-DOS 4.0
1993 MS-DOS 6.0
Windows 3.xx
Windows 3.1
graficzny, wielozadaniowy, ochrona pamięci,
brak mechanizmów sieciowych
Windows 3.11 For workgroup
mechanizmy sieciowe
nakładki graficzne na DOS
Windows 1.0 - 1984
Windows 2.0 - 1987
Windows 3.0 - 1989
Windows 3.1 - 1990
nakładki graficzne na DOS
Windows 1.0 - 1984
Windows 2.0 - 1987
Windows 3.0 - 1989
Windows 3.1 - 1990
Windows
Windows 9x
wielozadaniowy, ochrona pamięci, mechanizmy sieciowe
graficzny interfejs użytkownika
Windows 9x
wielozadaniowy, ochrona pamięci, mechanizmy sieciowe
graficzny interfejs użytkownika
Windows Millenium Edition
rozbudowane multimedia
Windows Millenium Edition
rozbudowane multimedia
Windows 2000
połączenie systemów Windows NT i 98
Windows 2000
połączenie systemów Windows NT i 98
Windows NT 3.x 4.x
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie,
mechanizmy sieciowe, graficzny interfejs użytkownika
dobra ochrona zasobów systemu
Windows NT Serwer
Windows NT Workstation
Windows NT 3.x 4.x
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie,
mechanizmy sieciowe, graficzny interfejs użytkownika
dobra ochrona zasobów systemu
Windows NT Serwer
Windows NT Workstation
Windows XP
integracja z Internetem
Windows XP
integracja z Internetem
Bezpieczne Windows
Windows 2003
wydanie serwerowe
Windows 2003
wydanie serwerowe
Windows CE
zredukowany system Windows dla Palmtopów
Windows CE
zredukowany system Windows dla Palmtopów
systemy firmy Novell
• NetWare
systemy firmy Novell
• NetWare
MAC OS / MAC OS X
działa na komputerach Macintosh
wielozadaniowy, ochrona pamięci, posiada mechanizmy
sieciowe,
graficzny interface użytkownika
skład tekstu, grafika
MAC OS / MAC OS X
działa na komputerach Macintosh
wielozadaniowy, ochrona pamięci, posiada mechanizmy
sieciowe,
graficzny interface użytkownika
skład tekstu, grafika
Amiga
• AmigaOS
• Amiga Research Operating System (AROS)
• MorphOS
Amiga
• AmigaOS
• Amiga Research Operating System (AROS)
• MorphOS
Linux
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie
posiada mechanizmy sieciowe, dobra ochrona zasobów
oparty na licencji GPL
(General Public License)
Linus Torvalds sierpień 1991
Dystrybucje: RedHat, Debian, SlackWare, PLD
Graficzne interface: KDE, Gnome
Aplikacje: StarOffice, GIMP
Linux
wielozadaniowy, ochrona pamięci, wieloprzetwarzanie
posiada mechanizmy sieciowe, dobra ochrona zasobów
oparty na licencji
GPL
(General Public License)
Linus Torvalds sierpień 1991
Dystrybucje:
RedHat, Debian, SlackWare, PLD
Graficzne interface:
KDE, Gnome
Aplikacje:
StarOffice, GIMP
UNIX i jego pochodne
• AIX
• BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly
• Digital UNIX
• HP-UX
• IRIX
• OSF/1
• SCO UNIX
• Sun Solaris (dawniej SunOS)
• System V
• QNX
• Ultrix
• Xenix
• GNU/Linux (system GNU z jądrem Linux)
• GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd)
UNIX i jego pochodne
• AIX
• BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly
• Digital UNIX
• HP-UX
• IRIX
• OSF/1
• SCO UNIX
• Sun Solaris (dawniej SunOS)
• System V
• QNX
• Ultrix
• Xenix
• GNU/Linux (system GNU z jądrem Linux)
• GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd)
systemy firmy Digital (DEC)/Compaq
• AIS
• OS-8
• RSTS/E
• RSX
• RT-11
• TOPS: TOPS-10, TOPS-20
• VMS (później przemianowany na OpenVMS)
systemy firmy Digital (DEC)/Compaq
• AIS
• OS-8
• RSTS/E
• RSX
• RT-11
• TOPS: TOPS-10, TOPS-20
• VMS (później przemianowany na OpenVMS)
systemy firmy Be i pochodne
• BeOS
• BeIA
• NewOS/Haiku
• yellowTAB Zeta
systemy firmy Be i pochodne
• BeOS
• BeIA
• NewOS/Haiku
• yellowTAB Zeta
systemy firmy IBM
• OS/2
• AIX
• OS/400
• OS/390
• VM/CMS
• DOS/VSE
• OS/360
• MFT
• MVT
• SVS
• MVS
• TPF
• ALCS
• z/OS
systemy firmy IBM
• OS/2
• AIX
• OS/400
• OS/390
• VM/CMS
• DOS/VSE
• OS/360
• MFT
• MVT
• SVS
• MVS
• TPF
• ALCS
• z/OS