dr hab. Robert Grzeszczak 

Katedra Prawa Europejskiego  

Instytut Prawa Międzynarodowego 
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski 

 
 

Swoboda przepływu kapitału i płatności 

 

Szerzej zob.: A. Zawidzka-Łojek w podręczniku: Prawo materialne UE w red. 

. 

A. Zawidzka – Łojek R. Grzeszczak, Warszawa 2012

 
 
Konspekt do ćwiczeń na temat: 

1.  Podstawa traktatowa – art 63 TFUE i n. 

 

2.  Liberalizacja swobodnego przepływu kapitału  

 



 

Liberalizacja do 1988r: dyrektywa 60/921/EWG, dyrektywa 63/21/EWG  i od 

1988r: Dyrektywa Rady z dnia 24 czerwca 1988 r. w sprawie wykonania art. 67 
Traktatu (88/361/EWG) i aktualny status prawa pochodnego C-358/93 i C-416/93 

Bordessa  

Do  1.011994  r.  zasada  swobodnego  przepływu  kapitału  była  wyrażona  w  art.  67  ust.  1  TWE. 

Przepis ten przewidywał stopniowe znoszenie ograniczeń   w  przepływie  kapitału  należącego  
do    przedsiębiorców    oraz    osób    stale  przebywających    na    terytorium    UE    oraz    zakaz  

dyskryminacji    ze    względu    na    miejsce  pochodzenia    lub    przeznaczenia    transferowanego  
kapitału.   Państwa  członkowskie zobowiązane  były  jednak  do  zniesienia  ograniczeń   tylko  w  

zakresie  niezbędnym  do właściwego  funkcjonowania  wspólnego  rynku.

 

 

2. Swoboda płatności a swobodny przepływ kapitału:  

- sprawa Casati 201/80 
- sprawa C-222/97 Trummer i Mayer  

- sprawa Luisi Carboni 286/82 i 26/83 :  

rozróżnienie  płatności  klasyfikowanych  w  świetle  

prawa    UE    jako    przepływ  kapitału  (tj.  podlegających  regulacjom  związanym  z  zasadą  
swobodnego  przepływu  kapitału)  oraz    płatności    mających    na    celu    realizację    pozostałych  

podstawowych    swobód    (tj.  podlegających  regulacjom  dotyczącym  zasad  swobodnego 
przepływu osób, towarów i usług).  

 

3. Swoboda przepływu kapitału a inne swobody:  

- Regina p. Thompson 7/78 (towary)  

- Schindler C-275/92 (usługi i towary)  

- Bachmann C- 204/90 (usługi)  

- Uberseering C-208/00 (przedsiębiorczość)  

- Konle C-302/97 (swoboda przepływu osób)  

 

4. Zakres terytorialny swobody przepływu kapitału, zob. sprawa Sandoz C-439/97  
 

5. Rodzaje kapitału określa „Nomenklatura przepływów kapitału”, załącznik do dyrektywy 
88/361/EWG, który zgodnie z orzecznictwem nadal ma zastosowanie. Uwaga: jest to 

katalog otwarty.  

Płatności dokonywane za nabyte w ramach  jednolitego  rynku wewnętrznego  towary i usługi i 
związane z nimi transfery nie są uważane za przepływ kapitału.  

 
Podobnie  nie  jest  uważany  za  przepływ    kapitału    transfer    na    terytorium    innego  państwa  

członkowskiego  środków  pieniężnych  pochodzących  z  wynagrodzenia  pracownika 
świadczącego  pracę  w  innym  państwie  członkowskim  ani  też  dokonywanie    zagranicznych 

płatności  pomiędzy  państwami członkowskimi  niezbędnych  w  związku  z  prowadzoną  w  
jednym  z  nich  działalnością gospodarczą, ale niemających charakteru inwestycji kapitałowej. 

 
Natomiast za przepływ kapitału uznaje się wyłącznie samodzielne transakcje finansowe, które 

polegają  na lokowaniu kapitału w innych państwach.  
 

Pojęcie "przepływu kapitału" obszernie wyjaśnia  stanowią ca  załącznik  nr  1  do  Dyrektywy  
nr    88/361    "Nomenklatura    przepływów  kapitału",  określająca,  jakie    rodzaje    transakcji  w  

obrocie między  państwami  członkowskimi są objęte swobodą. Katalog  ten  z  uwagi  na  ogólne  

sformułowanie  ostatniego  punktu  ma  charakter  otwarty, bowiem z założenia nie wyczerpuje 
wszystkich możliwych form przepływu kapitału. 

 
 

6. Treść swobody:  

- Zakaz dyskryminacji ze względu na narodowość lub miejsce zamieszkania  

- Zakaz wprowadzania dodatkowych ograniczeń: C-118/96 Safir, orzeczenia w sprawie 
złotej akcje (np. BAA C-98/01, Komisja v. Belgia C-503/99)! 

 

- zob. sprawa Peter Svensson C-484/93 
- obrót nieruchomościami – zob. uzasadnienie TSUE w sprawie C-370/05 Festersen. 

 

7. Dopuszczalne wyjątki traktatowe:  

7.1. Wyjątki (klauzule) traktatowe:  

- porządek i bezpieczeństwo publiczne, Kościół scjentologiczny C-54/99  

- problem ochrony systemu podatkowego, C- 204/90 Bachmann  

- pojęcie uprzedniego zezwolenia i uprzedniego powiadomienia: Bordessa  
 

C-358/93 i C-416/93 oraz de Lera C- 250/94 (skutek bezpośredni)  

 
7.2. Wymogi imperatywne:  TSUE potwierdził zastosowanie doktryny wymogów 

imperatywnych do kapitału: Komisja p. Belgia C-478/98, Komisja p. Portugalia C-367/98