188
Ob
w
odo
w
e wrz
odziejąc
e z
apalenie r
ogó
wki
Obwodowe wrzodziejące zapalenie rogówki
Obwodowe wrzodziejące zapalenie rogówki (peripheral ulcerative
keratitis – PUK)
PUK jest agresywną formą zapalenia rogówki zagrażającą utratą widze-
nia, w której podłożem może być zaburzenie ogólnoustrojowe. Etiolo-
gia jest niepewna, chociaż model reumatoidalny sugeruje odkładanie się
kompleksów immunologicznych w rąbku, powodujące zarostowe zapa-
lenie naczyń z wtórnym zapaleniem rogówki i rozmiękaniem istoty wła-
ściwej.
Przyczyny
Ramka 7.4. Przyczyny obwodowego wrzodziejącego zapalenia
rogówki
Idiopatyczne
Reumatiodalne zapalenie stawów
Ziarniniak Wegenera
Toczeń rumieniowaty układowy
Nawracające zapalenie wielochrząstkowe
Guzkowe zapalenie tętnic
Mikroskopowe zapalenie wielonaczyniowe
Zespół Churga-Strauss
Objawy kliniczne
Ból o różnym nasileniu i zaczerwienienie (mogą nie występować);
•
↓ VA.
Jedno-/obustronne obwodowe owrzodzenie w rąbku (uniesione, na-
•
strzyknięte) ± zapalenie twardówki.
Objawy ogólne (jeśli związek z chorobą): zwyrodnienie stawów (reu-
matoidalne zapalenie stawów), siodełkowaty nos (ziarniniak Wegene-
ra), zmiany skórne (łuszczyca, twardzina, toczeń rumieniowaty układo-
wy), zwyrodnienie chrząstek małżowiny (nawracające zapalenie wielo-
chrząstkowe).
Badanie
Ukierunkowane na podstawie choroby ogólnej. Należy rozważyć BP, FBC,
ESR, U+E, LFT, glukoza, CRP, markery zapalenia naczyń (w tym RF, ANA,
ANCA, dsDNA), krioglobuliny, serologię WZW C, analizę moczu, RTG klp.
Leczenie
Pilne skierowanie do specjalisty zajmującego się rogówką i zaangażo-
•
wanie lekarza rodzinnego/reumatologa.
Ogólna immunosupresja (uzgodniona z lekarzem rodzinnym/reuma-
•
tologiem): może obejmować kortykosteroidy, metotreksat, mykofeno-
lat, azatioprynę lub cyklofosfamid.
Miejscowa immunosupresja: steroidy (stosować ostrożnie w reumato-
•
idalnym zapaleniu stawów) lub przy znacznym ścieńczeniu, ponieważ
mogą nasilić rozmiękanie rogówki) lub cyklosporyna A.
Nawilżanie powierzchni oka, miejscowo antybiotyki w celu zapo-
•
biegania wtórnym infekcjom (np. chloramfenikol bez konserwan-
tów 0,5% 4 x dz.) oraz cykloplegia (przy bólu i aktywności w komo-
rze przedniej).
Ochrona gałki ocznej (np. okulary w ciągu dnia, osłonki na noc).
•
Należy rozważyć opatrunkową soczewkę kontaktową + klej cyjano-
•
akrylowy przy zagrażającej/obecnej perforacji. Możliwości zabiegowe
obejmują przeszczepy błony owodniowej, warstwowy przeszczep ro-
gówki, przeszczepy opatrunkowe oraz rzadko płaty spojówkowe.
