Przyrost naturalny
Część I
Przyrost naturalny
Część I
Przyrost naturalny =
liczba urodzeń żywych – liczba zgonów
w ciągu roku na określonym terytorium
Stopa przyrostu naturalnego = przyrost
naturalny na 1000 mieszkańców (w ‰)
lub 100 mieszkańców (w %)
Teoria przejścia demograficznego
Faza I
– względna stabilność stanu
ludności, osiągana drogą wysokiej
rozrodczości i wysokiej umieralności
sprawiła, że przyrost naturalny w
niewielkim stopniu odbiega od zera,
– Współczynnik dzietności – 6 dzieci (na 1
kobietę w wieku rozrodczym),
– Przeciętna długość trwania życia – nie
przekracza 45 lat,
Teoria przejścia demograficznego
Faza II
– osiągnięcia medycyny i zasięg
oddziaływania służby zdrowia powodują
obniżanie poziomu umieralności i wydłużenie
się trwania życia ludzkiego. W fazie tej
zmniejszenie się umieralności obserwowane
jest przy nadal wysokim poziomie
rozrodczości,
– Współczynnik dzietności – 4,5 - 6 dzieci,
– Długość trwania życia – 45 – 65 lat,
Teoria przejścia demograficznego
Faza III
– faza ta charakteryzuje się
zwolnieniem tempa obniżania się
poziomu umieralności i początkowo
powolnym, a następnie szybkim
spadkiem płodności.
– Współczynnik dzietności – 3 - 4,5 dzieci,
– Długość trwania życia – 55-65 lat,
– Na przełomie II i III fazy przyrost naturalny
osiąga najwyższy poziom,
Teoria przejścia demograficznego
Faza IV
– następuje nowa stabilizacja
ludności przy niskim poziomie
umieralności i rozrodczości,
– Współczynnik dzietności - poniżej 3 dzieci,
– Długość trwania życia – przekracza 65 lat,
Transformacja demograficzna według
R. Vance
– badał przyrost naturalny w Anglii
i Walii w latach 1710-1930
Czterofazowy model przejścia
demograficznego
http://www.prb.org/pdf11/2011population-data-sheet_eng.pdf
Trójfazowy model przejścia demograficznego
Źródło: Geografia ekonomiczna, red. K. Kuciński, Oficyna a Wolters Kluwer Bussines, Kraków 2009, s. 94, za: M. Okólski, Demografia.
Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2004, s. 214.
Współczynnik urodzeń zależy
głównie od:
Modelu rodziny
– dzietności kobiet
Aktywności zawodowej kobiet
Polityki demograficznej
Struktury wiekowej
– liczby kobiet w wieku
rozrodczym
Współczynnik
dzietności
Dzietność kobiet w Polsce – 2009 r. – 1,398
Źródło: Rocznik Demograficzny 2009, GUS, Warszawa 2010, s. 525.
http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_rs_rocznik_demograficzny_2010.pdf
Wskaźnik dzietności a wskaźnik rozwoju
społecznego (HDI) w latach: 1975 i 2005
wskaźnik rozwoju społecznego
Chiny -
billboard z 1986 r. propagujący politykę
jednego dziecka
Źródło: http://islandbreath.blogspot.com/2009_12_06_archive.html
Urodzenia na 1000 mieszkańców – nadal
wysoka stopa urodzeń w Afryce - 2008
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Birth_rate_figures_for_countries.PNG
Wiek matek w momencie urodzenia pierwszego
dziecka w Polsce w 2010 r.
http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_rs_rocznik_demograficzny_2010.pdf
, s. 259.
